SO School Ondersteunings Profiel (SOP) Herman Broerencollege VSO Adres locatie VSO Delft Clara van Sparwoudestraat 1 2612 SP Delft tel. 015-214 10 66 Adres locatie VSO Westland Verhagenplein 9 2671 HS Naaldwijk tel. 0174-64 81 64 VSO Herman Broerencollege info@hermanbroeren.nu www.hermanbroerencollege.nu
Schoolondersteuningsprofiel Herman Broerenschool SO/VSO/AB (profiel VSO) Het Herman Broerencollege in Delft en Naaldwijk biedt Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO) aan leerlingen van 13 tot uiterlijk 20 jaar die zeer moeilijk leren (ZML) Het Herman Broerencollege is onderdeel van de Herman Broerenstichting. Dit profiel betreft het VSO, het SO en de onderwijs-zorggroepen op het KDC zijn in een apart profiel beschreven. De onderwijsinhoud in Delft en Naaldwijk is hetzelfde, dit profiel betreft dus de VSO-afdeling in Delft én Naaldwijk. De leerlingen van het VSO zijn verdeeld over 2 locaties namelijk Delft en Naaldwijk. In Naaldwijk zit het VSO en SO in 1 gebouw, waarbij het VSO op de eerste verdieping is gehuisvest. Alle leerlingen zijn van 8:45 15:15 uur op school. Op woensdag zijn alle leerlingen om 12:30 uur vrij. Leerlingen hebben allemaal een ontwikkelingsprofiel en een individueel Plan van Aanpak. Doel van het onderwijs van het Herman Broerencollege is om de leerling zowel cognitief als sociaal-emotioneel optimaal voor te bereiden op de toekomst. Zo is de leerling in staat om middels een zorgvuldig gekozen uitstroomprofiel zo goed en zelfstandig mogelijk in de maatschappij te functioneren en participeren. Beschrijving van de doelgroep (instroom, toelating en uitstroom) De doelgroep van het Herman Broerencollege zijn leerlingen met een verstandelijke intelligentie tot een IQ van 65. Enkele leerlingen hebben een hoger IQ waarbij met name sprake is van problemen in de sociale-emotionele ontwikkeling en/of gedragsproblematiek. Daarnaast zijn er leerlingen met complexe stoornissen. In het algemeen spreken we over leerlingen met een verstandelijke beperking. Op de Herman Broerenschool kennen we onder anderen leerlingen met een ontwikkelingsachterstand, leerlingen die bekend zijn met verschillende syndromen (b.v. syndroom van Down, fragiele X-syndroom, Prader Willi syndroom, Williams Syndroom.), leerlingen met een stoornis binnen het autistisch spectrum, leerlingen met een aandachtstekortstoornis (ADHD) en leerlingen met een Ernstige Meervoudige Beperking (EMB, IQ<35) Leerlingen van het Herman Broerencollege kenmerken zich door een langzame ontwikkeling, ze leren in kleine stapjes. Bij de invulling van het dagprogramma wordt bewust gekozen voor afwisseling tussen in- en ontspanning. Sociaal emotionele ontwikkeling is voor deze leerlingen een belangrijk aandachtspunt, net als gedrag. De leerlingen leren door doen, zelf ervaren en toepassen. De meeste VSO-leerlingen die onderwijs volgen op het Herman Broerencollege zijn ingestroomd vanuit het SO of het reguliere basisonderwijs. Soms stromen leerlingen tussentijds in vanuit het praktijkonderwijs. Het voedingsgebied van het Herman Broerencollege is groot. Leerlingen van het Herman Broerencollege in Delft zijn voornamelijk afkomstig uit Delft, maar bijvoorbeeld ook uit Den Haag en Pijnacker-Nootdorp. Leerlingen van de vestiging in Naaldwijk zijn voornamelijk afkomstig uit het Westland, een enkeling komt uit Den Haag. Toelating tot het Herman Broerencollege is mogelijk met een toelaatbaarheidsverklaring (TLV). Na de aanmelding bij de school start de aanvraag procedure voor een
toelaatbaarheidsverklaring bij het samenwerkingsverband van de regio waar de leerling woont. De psychologisch assistent van de school begeleid de ouders / verzorgers bij deze procedure. Alle zeer moeilijk lerende leerlingen met een toelaatbaarheidsverklaring zijn plaatsbaar op het Herman Broerencollege. Na plaatsing start de interne procedure van de Commissie van Begeleiding(CvB) van de school. Deze commissie bestaat uit de bovenschools directeur, de psycholoog, de jeugdarts en de maatschappelijk werkster. De CvB verzamelt voldoende informatie om tot een goed ontwikkelingsprofiel en plan van aanpak te komen. Als in het voortraject blijkt dat het gedrag van de leerling mogelijk een gevaar kan gaan vormen voor de andere leerlingen, wordt vanaf het begin van de plaatsing een zorgbegeleider van Ipse de Bruggen aan de leerling gekoppeld. De leerling wordt één op één door de zorgbegeleider begeleid, dat kan ook in de groep. De zorgbegeleider brengt in kaart in welke situaties het eventuele problematische gedrag van de leerling zich voordoet en hoe het personeel hier het beste mee om kan gaan. Terugplaatsing naar het regulier onderwijs. Als tijdens een leerlingbespreking blijkt dat een leerling boven de ZML leerlijnen van de CED uitstijgt, worden Cito-toetsen gedaan. Wanneer de leerling op het niveau eind groep vier presteert op deze toetsen, worden vervolgstappen gezet. In overleg met het Praktijkonderwijs wordt dan gekeken wat een leerling nodig heeft voor de overstap naar het Praktijkonderwijs. De meeste leerlingen verlaten het Herman Broerencollege tussen hun 18 e en 20 e levensjaar. Vanuit het VSO stromen leerlingen meestal uit naar een dagactiviteitencentrum, een sociale werkvoorziening of reguliere arbeid. Soms stromen leerlingen tussentijds uit naar het Praktijkonderwijs. Onderwijs: aanbod en organisatie De Herman Broerenschool biedt speciale ondersteuning aan leerlingen, die door hun beperking niet in staat zijn om deel te nemen aan het reguliere onderwijs. Dit gebeurt aan de hand van individuele Plannen van Aanpak, transitieplan en groepsplannen. Ze werken met name met aangepaste of zelf ontwikkelde methodes. Er zijn vier profielen. Bovenstaande wordt hieronder nader uitgewerkt. Iedere leerling heeft een individueel Plan van Aanpak met daarin de doelen voor het onderwijs. Indien nodig wordt aan dit plan een bijdrage geleverd vanuit andere disciplines, zoals logopedie en fysiotherapie. Dit Plan van Aanpak wordt opgesteld door de leerkracht, voor de periode van een schooljaar. Het Plan van Aanpak wordt altijd besproken en geëvalueerd met en ondertekend door de ouders. De leerkracht vult om de acht weken een leerlingvolgsysteem in en houdt daarmee bij welke doelen zijn behaald, en welke doelen in ontwikkeling zijn. Na een half jaar bespreekt de leerkracht met de ouders de voortgang van het plan. Ouders krijgen dan een overzicht met de behaalde doelen, doelen die nog in ontwikkeling zijn en eventueel nieuwe doelen die aan het plan worden toegevoegd. De intern begeleider en/of locatieleider zijn ook betrokken bij het opstellen en evalueren van het plan. Aan het einde van het schooljaar wordt het plan besproken door de CvB, met de leerkracht en IB-er of locatieleider. Dan wordt een nieuw plan vastgesteld. Alle groepen hebben een groepsplan. De groepen zijn samengesteld op basis van leeftijd, niveau van ontwikkeling, gedrag en onderwijshulpvraag van de leerling. De groepsgrootte is gemiddeld 12 leerlingen. Binnen het VSO zijn de eindgroepen vaak
groter (maximaal 15 leerlingen), omdat dan veel leerlingen stage lopen en dus niet allemaal aanwezig zijn het college. Zowel in Delft (1) als in Naaldwijk (2) zijn er zorggroepen binnen het VSO. In deze groepen zitten ongeveer 7 leerlingen met een ZML/EMB indicatie of een specifieke hulpvraag. Deze leerlingen hebben vaak communicatiebeperkingen, problemen in de prikkelverwerking en ze kunnen bijvoorbeeld minder of niet praten. Zij hebben baat bij onderwijs in kleine groepen. Voor deze specifieke doelgroep is een ander onderwijsbeleid samengesteld dan voor de reguliere zml-leerlingen. De Herman Broerenschool werkt met vier profielen: - Profiel is voor leerlingen met een IQ lager dan 35; leerlingen met een diep verstandelijke beperking en bijkomende problematiek. Individuele begeleiding wordt bij deze leerlingen afgewisseld met groepsmomenten. Speerpunten in het onderwijs aanbod voor deze leerlingen betreffen (sociale) zelfredzaamheid, communicatie, senso-motorische ontwikkeling, spel- en sociale emotionele ontwikkeling. Praktijkgericht en betekenisvol leren en herhaling is voor deze leerlingen belangrijk. Na het VSO stromen deze leerlingen uit naar belevingsgerichte dagbesteding. De ontwikkelingsleeftijd van deze leerlingen is, als ze het VSO verlaten, vergelijkbaar met kinderen van 2-4 jaar. - Profiel 2 is voor leerlingen met een IQ tussen de 35 en 50; leerlingen met een matig verstandelijke beperking en mogelijk bijkomende problematiek. Het onderwijs wordt in de groep aangeboden, met waar nodig individueel gerichte contacten en instructies. Speerpunten in het onderwijsaanbod voor deze leerlingen betreffen functioneel en toegepast lezen en rekenen, sociale zelfredzaamheid en het aanleren van een werkhouding middels praktijkgericht en functioneel leren. Herhaling is voor deze leerlingen belangrijk. Na VSO stromen ze uit naar arbeidsmatige dagbesteding in groepen. Het ontwikkelingsniveau van deze leerlingen is, als ze het VSO verlaten, vergelijkbaar met kinderen van 4-6 ½ jaar. - Profiel 3 is voor leerlingen met een IQ tussen de 50 en 65; leerlingen met een verstandelijke beperking en mogelijk bijkomende problematiek. Het onderwijs wordt in de groep aangeboden, met waar nodig individueel gerichte contacten en instructies. Speerpunten in het onderwijsaanbod voor deze leerlingen betreffen in het VSO didactische vakken die worden vertaald naar praktijkgericht onderwijs. Daarnaast staat sociaal-emotionele ontwikkeling centraal, voornamelijk de sociale zelfredzaamheid en het leren reguleren van gedrag en handelen. Vanuit VSO stromen leerlingen uit richting arbeidsgerichte werkzaamheden. Het niveau van deze leerlingen is, als ze het VSO verlaten, vergelijkbaar met kinderen van 6 ½ -12 jaar. - Profiel 4 is voor leerlingen met een IQ hoger dan 65; een leerling met een lichte verstandelijke beperking tot gemiddelde mogelijkheden. De bijkomende problematiek staat bij deze leerlingen veelal centraal (bijvoorbeeld ASS of ADHD). Het onderwijs wordt in de groep aangeboden, met waar nodig individueel gerichte contacten en instructies. Speerpunten in het onderwijsaanbod voor deze leerlingen betreffen de didactische ontwikkeling en met name de sociaal-emotionele ontwikkeling. Na het VSO stromen deze leerlingen uit naar het of Praktijkonderwijs (leerjaar 1 of 2) of na de onderwijsperiode stromen deze leerlingen uit richting het vrije bedrijf of niveau 1 van het ROC. Het niveau van deze leerlingen is, als ze het VSO verlaten, vergelijkbaar met kinderen van 12 jaar en ouder. Het VSO is erop gericht om leerlingen geleidelijk in contact te brengen met de maatschappelijke praktijk. In het VSO wordt groepsdoorbrekend gewerkt, met name bij de praktijkvakken. Het Herman Broerencollege werkt niet uit bestaande methodes. Methodes voor het regulier onderwijs worden door het personeel aangepast op ZML-niveau en in enkele gevallen wordt er gebruik gemaakt van de methode voor het praktijkonderwijs. Het personeel ontwikkelt zelf ook veel materiaal of haalt materiaal van internet. Er wordt veel met thema s gewerkt, waarbij ook veel tastbaar en beeldmateriaal wordt gebruikt. Leerlingen gaan veel naar
buiten, de praktijk in. Voor het dagritme worden pictogrammen gebruikt. Voor leerlingen die dat nodig hebben wordt een communicatieprofiel gemaakt, hierin staat wat de leerling kan (begrijpen) en bij welke vorm(en) van communicatie de leerling baat heeft. De arbeidstoeleiding en stage binnen het VSO is ingedeeld in drie fasen: - BK-groep (13-14 jaar): Het onderwijsaanbod wordt grotendeels groepsgewijs aangeboden, gericht op cognitieve en sociaal-emotionele vaardigheden. De leerlingen maken kennis met praktijkgerichte vakgebieden. - Praktijkgroep (15-17 jaar): Leerlingen maken kennis met verschillende vormen van arbeid d.m.v. interne stages en praktijkvakken. Er wordt gewerkt aan arbeid specifieke vaardigheden, in lokalen in de school of op locatie buiten de school. Dit laatste wordt leren in de praktijk genoemd. Voor het leren in de praktijk gaan groepen leerlingen bijvoorbeeld naar een kas in het Westland, vakken vullen in de supermarkt of schoonmaakwerkzaamheden doen bij verschillende instellingen. - Eindgroep (17-20 jaar): Deze fase is sterk gericht op arbeidstoeleiding. De nadruk ligt op sociale redzaamheid en het bevorderen van maatschappelijke zelfstandigheid. Als leerlingen 16 jaar zijn, wordt een arbeidsinteressetest afgenomen. Onder andere op basis van deze test wordt een transitieplan opgesteld. Dit transitieplan komt in de plaats van het Plan van Aanpak, en wordt halfjaarlijks geëvalueerd. In dit plan wordt een visie op de toekomst uitgewerkt. Het plan wordt in overleg met leerling en ouders opgesteld. De leerling probeert daarna middels individuele halfjaarlijkse stages verschillende vormen van arbeid uit. Doel is dat de leerling na de schoolperiode een werkplek heeft gevonden die bij hem of haar past. Vanaf 17 jaar kunnen leerlingen branchegerichte certificaten van de KPC halen voor schoonmaak, onderhoud in de schoolomgeving, werken in de keuken en winkelmedewerker., werken in de plantenteelt. Daarnaast is er een mogelijkheid om een vorkheftruck certificaat te behalen. Specifieke concepten/uitgangspunten die centraal staan in het onderwijs van het Herman Broerencollege: - Een goed pedagogisch klimaat, basisveiligheid en structuur, een goede sfeer en leren door middel van doen. - Totale Communicatie: communicatie wordt ondersteund en bevorderd met diverse (visuele) middelen. - Eigen initiatief: leerlingen moeten zelf leren, actief deelnemen en ervaren. Juist voor deze leerlingen is het soms belangrijk zelf te ervaren dat ze een fout maken of dat iets niet goed gaat, dan staan ze daarna open voor de oplossing. - Leerlingen leren zo zelfstandig mogelijk te functioneren in de maatschappij. Personeel en voorzieningen Alle leerlingen krijgen onderwijs van een leerkracht en een onderwijsassistent. In een groep werken maximaal drie personen (dus een full-time leerkracht en twee parttime assistenten, of twee part-time leerkrachten en een full-time assistent). Op woensdag zijn er geen assistenten in de klas, op de andere dagen is de onderwijsassistent de hele dag aanwezig. Binnen het VSO zijn de assistenten niet altijd in de klas aanwezig. Ze kunnen bijvoorbeeld ook ingezet worden voor de praktijkvakken of interne stages. Naast leerkrachten en klassenassistenten is de volgende expertise aanwezig in het team van het Herman Broerencollege: logopedisten (waarvan één met specifieke expertise NT2), stagebegeleider, Ambulante ondersteuners, Intern Begeleider, zorgbegeleider (SPH, vanuit IPSE), ondersteuners praktijkleren, leerkrachtondersteuner, psycholoog, psychologisch
assistent, maatschappelijk werkende en ambulante zorgmedewerkers op basis van AWBZ. Alle leraren hebben een aanvullende opleiding voor het speciaal onderwijs gedaan (bijvoorbeeld master SEN). Nieuw personeel wordt het eerste jaar begeleid door de intern begeleider en de locatiedirecteur. De leraren, assistentes en zorgbegeleiders die veel met onze EMB leerlingen werken volgen tevens de EMB- opleiding. Personeel van de Herman Broerenschool heeft affiniteit met de doelgroep en veel geduld. Leraren vinden het een uitdaging om iedere leerling apart te zien, elk met een eigen plan, en tegelijkertijd de leerlingen als groep te benaderen. Het personeel kan creatief omgaan met de middelen die ze hebben, kan zelf leermiddelen opzoeken en die aanpassen aan de doelgroep. Indien een hulpvraag niet beantwoord kan worden door het personeel van de Herman Broerenschool, wordt dit voorgelegd aan de CvB. De commissie besluit of en welke externe ondersteuning wordt ingezet. Dit kan bijvoorbeeld gaan om: - Arts van de JGZ; - Kinderfysiotherapie Delft; - MEE; - CCE; - Sensis; - Ipse de Bruggen; - Centrum Autisme; - Sophia revalidatie. - Banjaard - Jutters Het college heeft een aantal speciale en extra voorzieningen (in de buurt). Beide locaties beschikken over een uitgebreid documentatiecentrum en een gymzaal. Naaldwijk heeft drie praktijklokalen: techniek, textiel en een keuken. Delft heeft twee praktijklokalen: één voor techniek en een professionele keuken. Het gebouw in Naaldwijk ligt in het centrum, waardoor leerlingen gemakkelijk gebruik kunnen maken van bibliotheek, postkantoor en allerlei winkels. Het gebouw in Delft ligt vlakbij recreatiegebied Delftse Hout. Leerlingen kunnen daar dieren verzorgen op de kinderboerderij en bezig zijn met natuurobservatie het. Ook het winkelcentrum is op loopafstand. In Delft en Naaldwijk zijn praktijkwoningen. Dit zijn woonhuizen die zich op loopafstand van de beide scholen bevinden. In deze praktijkwoningen werken leerlingen aan opdrachten die de zelfredzaamheid vergroten. Betrokkenheid van ouders Het Herman Broerencollege wil een college zijn waar ouders worden gezien als partner. De basis voor deze samenwerking is respect. Alle ouders worden door middel van de collegegids, de website en een 6-8 wekelijkse nieuwsbrief geïnformeerd over wat speelt in en op het college. Twee keer per jaar worden ouders of uitgenodigd voor een evaluatie-avond waar het Plan van Aanpak geëvalueerd wordt of worden uitgenodigd om het transitieplan te bespreken. Jaarlijks worden ouders uitgenodigd voor een informatie-avond, thema-avond en een inloopavond/middag en organiseert de school algemene ouderavonden met verschillende thema s die op dat moment van belang zijn denkend aan social media, seksuele vorming.. Minstens één keer per jaar gaat de leerkracht op huisbezoek. Indien noodzakelijk schrijven leerkrachten in de agenda of het schrift van de leerlingen. Alle VSO-leerlingen hebben een portfolio. Dit portfolio gaat regelmatig mee naar huis, zodat ouders de ontwikkeling van hun zoon/dochter kunnen volgen. Ieder schooljaar wordt een activiteit georganiseerd om de hulpouders en vrijwilligers te bedanken voor hun inzet. Er is een ouderraad, die meedenken en meehelpen bij het
organiseren van allerlei activiteiten in en om de school. Er zitten ouders in de MR van het college Ambulante ondersteuning De ambulante ondersteuners van de Herman Broerenschool zullen komend schooljaar vanuit de Herman Broerenschool op aanvraag van de school, in opdracht van het samenwerkingsverband, de leerling en/of de school ondersteunen. De ambulante ondersteuning is erop gericht het onderwijsaanbod en de leeromgeving zo optimaal mogelijk te maken, zodat de leerling zich goed kan ontwikkelen. De werkzaamheden van de ambulante ondersteuner zullen gericht zijn op de hulpvraag die een school heeft en bestaan o.a. uit: - De school ondersteuning bieden bij het opstellen en evalueren van het ontwikkelingsperspectief en/of de hulpvraag en/of handelingsplan voor het aanvragen van een arrangement. - Handelingsadviezen geven naar aanleiding van een observatie van een leerling. - Adviseren bij de keuze van materialen ten behoeve van het werken met een leerling op school. - Directe contacten over de te begeleiden leerling met de leraar, intern begeleid(st)er, remedial teacher, ouders/verzorgers en therapeuten. De ambulante ondersteuners van de Herman Broerenschool hebben zich verdeeld over het samenwerkingsverband VO-Delft of het samenwerkingsverband VO-Westland. Op aanvraag verrichten zij tevens werkzaamheden voor samenwerkingsverbanden uit de regio. Toekomst Het Herman Broerencollege in Delft gaat verbouwen. Hierdoor zal het gebouw meer uitgerust worden met praktijkruimtes, de professionele keuken zal vanuit het SO in dit gebouw geplaatst worden. De aula zal tijdens de middagpauze dienst doen als kantine voor leerlingen. De school krijgt ook een receptie. Het praktijkleren zal daar ook onderdeel van uitmaken. In samenwerking met Ipse de Bruggen worden mogelijkheden voor en expertise op het gebied van de ZML/MG leerlingen uitgebreid. Deskundigheid van het personeel van de Herman Broerenschool vergroten d.m.v. o.a. scholing, intervisie en dergelijke. Gericht op de toenemende populatie met moeilijk verstaanbaar gedrag en de toename van leerlingen met een ZML/EMB indicatie. Uitbreiding van de deskundigheid en handelen m.b.t. de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling en de beleving van seksualiteit van onze doelgroep m.b.t. het vlaggensysteem. Het aanbod voor de branchegerichte certificaten die leerlingen op de Herman Broerenschool kunnen halen wordt uitgebreid. In ontwikkeling zijn bijvoorbeeld: baliemedewerker, werken in het magazijn, werken in de zorg.