Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Shoulder Disability Questionnaire (SDQ) 29 december 2010 Review: 1) Pijn Kennis Centrum Maastricht 2) S Düsedau, R Erkens, B Dijcks 3) S Joeris Invoer: E van Engelen 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Bovenste extremiteiten Aandoening (ICD) Domein Menselijk functioneren (ICF) Bewegingsapparaat, Traumata Activiteiten algemeen Korte beschrijving De 'Shoulder Disability Questionnaire' (SDQ) bevat zestien vragen over dagelijkse handelingen (fysieke bewegingen of activiteiten) waarbij schouderpijn kan optreden. De SDQ vraagt naar beperkingen op fysieke, sociaal en emotioneel vlak. 12 Per vraag moet worden aangegeven of men bij betreffende beweging/activiteit wel of geen last heeft gehad van de (behandelde) schouder in de afgelopen 24 uur, of dat men de beweging/activiteit niet heeft uitgevoerd. Met behulp van de vragenlijst kan een functionele status voor klachten (pijn en/of bewegingsbeperking) in de schouderregio gemaakt worden. 1 Doelgroep Patiënten met pijn en/of bewegingbeperkingen in de schouder (afkomstig uit de eerste lijn) Auteur: Oorspronkelijke versie Croft P, 1994 1.9 3, 11 Nederlandse versie van der Heijden GJ et. al, 2000 2 Doel van het meetinstrument Evaluatief/Effectiviteit Inventariserend 1
3 Soort/ Vorm van het meetinstrument Vragenlijst Opbouw totaal 16 items Invulinstructie een invulinstructie is opgenomen in het instrument Meetniveau per item: bij elk item kan uit drie antwoordmogelijkheden gekozen worden: wel/geen/n.v.t. Het meetniveau is nominaal. Meetniveau totaalscore: dit betreft de ratio van het aantal items waarbij wel is ingevuld t.o.v. het aantal items dat van toepassing is ( wel of geen ingevuld), vermenigvuldigd met 100. De score varieert van 0-100% beperkingen, waarbij een hoger percentage meer beperkingen betekent. Het meetniveau is ratio interval 4 Verkrijgbaarheid Opvraagbaar bij www.meetinstrumentenzorg.nl Geschatte kosten Gratis te downloaden Copyright nee 5 Methodologische kwaliteit (Met uitzondering van de gegevens uit referentie nr. 2 en 4 hebben onderstaande gegevens betrekking op de nederlandse versie van het instrument.) Interne consistentie Gehele lijst: Cronbach s α: 0.99, N=35, populatie P: mensen met schouderpijn 2 Cronbach s α: 0.79, N= 200 populatie P: patiënten met schouderklachten. 14 Reproduceerbaarheid Betrouwbaarheid (reliability) Gehele lijst, test-hertestbetrouwbaarheid: ICC: 0.99, N=35, populatie mensen met schouderpijn 2 Overeenkomst (agreement) 2
Validiteit Content validity - Een groep van 247 ervaren fysiotherapeuten en 47 wetenschappers hebben in diverse rondes de uiteindelijke zestien items vastgesteld, onder andere op grond van klinische gegevens uit het verleden. De lijst met geselecteerde items is vervolgens getest bij een groep patiënten. 3 - De SDQ is een pijngerelateerd valide vragenlijst. 8 Construct validity Spearman correlatie met schoudervragenlijsten: SDQ-UK: 0.55 SPADI (Shoulder Pain and Disability Index): 0.33 SRQ (Shoulder Rating Questionnaire): 0.43 - Spearman correlatie met observatiematen: Abductie: -0.39 Flexie: -0.40 Extensie: -0.44 Interne rotatie: -0.32 Externe rotatie: -0.21 - Spearman correlatie met schouder vragenlijsten en andere zelfrapportage instrumenten: EuroQol 5 score: -0.43 EuroQol VAS Thermometer score: -0.45 VAS m.b.t. overall pijn door schouderprobleem: 0.48 VAS m.b.t. overall problemen door schouderprobleem: 0.47 N=90, populatie personen met pijn in het schoudergebied uit de eerste lijn 4 Pearson correlatie met VAS voor ernst van de pijn: 0.61, N=29, populatie patiënten met schouderafwijking vastgesteld door een arts 5 Correlation validity: De SDQ- NL heeft een lage correlatie met de SDQ-UK, SPADI en SRQ. 13 De SDQ heeft een goede correlatie met kwaliteit van leven metingen. 9 Responsiviteit / longitudinale validiteit Na 6 weken follow-up: - Responsiveness ratio (Calibrated Responsiveness Ratio, CRR): 1.14, - Oppervlakte onder ROC-curve (AUC): 0.72, N=180, populatie personen met een schouderaandoening aan de weke delen 3 Na 1 maand follow-up: - Responsiveness ratio (Calibrated Responsiveness Ratio CRR): 2.22, - Oppervlakte onder ROC-curve (AUC): 0.84 N=298/319, populatie personen met een schouderaandoening uit de eerste lijn 6 3
Na 6 maanden follow-up: - Responsiveness ratio (Calibrated Responsiveness Ratio CRR): 1.89, - Oppervlakte onder ROC-curve (AUC): 0.88 N= 286/308, populatie personen met een schouderaandoening uit de eerste lijn 6 Na 6 weken follow-up: - Effect size: 1.56 - Standardised responsiveness mean: 0.95 - Responsiveness ratio: 1.73 - Spearman correlatie met zelfgerapporteerde verandering op 7-punt Likertschaal: 0.58 - Oppervlakte onder ROC-curve (AUC): 0.77 N=90, populatie personen met pijn in het schoudergebied uit de eerste lijn 4 Na 12 weken follow- up: - Effect size: 0.30 en 0.07 11 Een cut-off score van 18.75 benadert de meest optimale verhouding tussen sensitiviteit (74%) en specificiteit (77%) 3 De SDQ heeft een hoge responsiviteit. 10 6 Hanteerbaarheid/ Feasibility Taal engels, nederlands Benodigdheden vragenlijst en pen Randvoorwaarden ongeveer 5 tot 10 minuten 7 Gebruikershandleiding nee 7 Normgegevens Uitkomstklassen en normgegevens Interpretatie: Hoe hoger de percentage van de totaalscore des te groter de beperkingen/ pijn tijdens activiteiten. 8 Overige gegevens - Uit één onderzoek bleek dat de SDQ niet in staat is te discrimineren tussen verbeterde en niet verbeterde personen met relatief ernstige beperkingen in functionele status bij baseline, waardoor een plafond effect in betreffende populatie erg waarschijnlijk is. 3 - Een critical review uit 2010 beschrijft de SDQ als een meetinstrument met een goede construct validiteit zonder onderzochte gegevens over de interne consistency, responsiviteit en betrouwbaarheid. 12 4
9 Literatuurlijst 1. Croft P, Pope D, Zonca M, O Neill TO, Silman A. Measurement of shoulder related disability: results of a validation study. Ann Rheum Dis 1994;53:525 8. 2. Alvarez-Nemegyei J, Puerto-Ceballos I, Guzman-Hau W, Bassol-Perea A, Nuno-Gutierrez BL. Development of a Spanish-language version of the Shoulder Disability Questionnaire. J Clin Rheumatol 2005; 11(4): 185-187. 3. Heijden van der GJ, Leffers P, Bouter LM. Shoulder Disability Questionnaire design and responsiveness of a functional status measure. J Clin Epidemiol 2000: 53 (1): 29-38. 4. Paul A, Lewis M, Shadforth MF, Windt van der DAWM, Hay EM. A comparison of four shoulder-specific questionnaires in primary care. Ann Rheum Dis 2004; 63: 1293-1299. 5. Nijs J, Roussel N, Vermeulen K, Souvereyns G. Scapular positioning in patients with shoulder pain: a study examining the reliability and clinical importance of 3 clinical tests. Arch Phys Med. Rehabil. 2005; 86(7): 1349-1355. 6. Windt van der DAWM, Heijden van der GJMG, Winter de AF, Koes BW, Devillé W, Bouter LM. The responsiveness of the Shoulder Disability Questionnaire. Ann Rheum Dis 1998; 57: 82-87. 7. Bot SDM, Terwee CB, Windt van der DAWM, Bouter LM, Dekker J, Vet de HCW. Clinimetric evaluation of shoulder disability questionnaires: a systematic review of the literature. Ann Rheum Dis 2004; 63: 335-341. 8. Eyigor C, Eyigor S, Korkmaz K; Are intra-articulair injections better than conventional TENS in treatment of rotator-cuff tendinitis in the short run? A randomized study; Original article, Eur J Phy, Rehabil Med; 2010, 46 9. Ainsworth R, K. Dziedzic K, Hiller L; A prospective double blind placebo-controlled randomized trial of ultrasound in the physiotherapy treatment of shoulder pain; Rheumatology 2007 10. Vermeulen HM, Rozing PM, Obermann WR; Comparison of High-Grade and Low- Grade Mobilization Techniques in the Management of Adhesive Capsulitis of the Shoulder: Randomized Controlled Trial; Physical Therapy. Volume 86. Number 3. March 2006 11. Geraets JXR, Goossens MEJB, de Groot IJM; Effectiveness of a graded exercise therapy program for patients with chronic shoulder complaints; Geraets et al: Effectiveness of a graded exercise therapy program for patients with chronic shoulder complaints; Australian Journal of Physiotherapy 2005 Vol. 51 12. Aravind S; Critical appraisal of subjective outcome measures used in the assessment of shoulder disability The Royal College of Surgeons of England; 2010 13. Paul A, Lewis M; A comparison of four shoulder-specific questionnaires in primary care; Ann Rheum Dis 2004 14. de Winter AF, van der Heijden GJ; The Shoulder Disability Questionnaire differentiated well between high and low disability levels in patients in primary care, in a cross-sectional study.; J Clin Epidemiol. 2007 5