Vragen en antwoorden Klankbordgroep In het najaar van 2014 hebben een aantal cliënten en mantelzorgers uit de zes Dongemondgemeenten (Aalburg, Drimmelen, Geertruidenberg, Oosterhout, Werkendam en Woudrichem) deelgenomen aan de klankbordgroep communicatie transitie Zorg. Wij hebben hen gevraagd welke vragen er bij hun en hun omgeving over de veranderingen in de zorg leven. Dit heeft geleid tot onderstaand overzicht van vragen en antwoorden. Het overzicht blijven we verder aanvullen. Heeft u tips hoe antwoorden (nog) duidelijker kunnen? Laat het weten via communicatie@drimmelen.nl BEREIKBAARHEID EN INFORMATIE Hoe word ik als cliënt geïnformeerd over de veranderingen? Met een brief van de gemeente Met een persoonlijk gesprek in 2015 Via berichten op de website van de gemeente en bijvoorbeeld weekbladen Via de campagne van het Rijk Eind september hebben cliënten met een AWBZ-indicatie een brief ontvangen van de gemeente. Daarin staat informatie over de gegevens die de gemeente heeft ontvangen over cliënten. Ook legt de gemeente in die brief het overgangsrecht uit. Er staat ook in dat cliënten nog aan het einde van dit jaar of begin 2015 in een persoonlijk gesprek hun toekomstige zorg kunnen bespreken. De gemeente communiceert verder via de website (www.drimmelen.nl), weekbladen, bijeenkomsten en andere media die zij inzetten. Het Rijk is in oktober gestart met een campagne over de veranderingen in de zorg (www.dezorgverandertmee.nl). - Bijlage: brief Ik heb een brief van de gemeente ontvangen, maar ik heb geen AWBZ-indicatie (meer). Hoe kan dat? De gemeente heeft in juli gegevens ontvangen van het Centrum indicatiestelling (CIZ) en het zorgkantoor. Deze gegevens kunnen inmiddels niet meer actueel zijn. Waar kan ik terecht voor een intake-gesprek? Bestaande cliënten nodigen we in het laatste kwartaal van 2014 of begin eerste kwartaal van 2015 uitgenodigd voor een gesprek.
Hoe ziet de aanvraagprocedure eruit? In een gesprek met een medewerker van de gemeente wordt uw persoonlijke situatie besproken. Samen zoekt u een antwoord op uw zorgvraag. In het gesprek zoeken we naar antwoorden op de volgende vragen: Wat heeft u nodig? Kunnen familie of vrienden helpen? Kunt u geholpen worden met een algemene voorziening (bijvoorbeeld maaltijdvoorziening) die voor iedereen toegankelijk is? Is een maatwerkoplossing nodig? Ook bekijkt de medewerker of u een eigen bijdrage moet betalen. PERSOONLIJKE SITUATIE Waar kan ik mijn vraag over mijn huidige zorg stellen? Bij uw huidige zorgverlener Ik heb nu een AWBZ-indicatie, krijg ik na 1 januari 2015 nog zorg? Is uw AWBZ-indicatie in 2015 nog geldig? Dan houdt u recht op de zorg uit deze indicatie. U heeft namelijk overgangsrecht tot uiterlijk 1 januari 2016. Loopt uw AWBZ-indicatie in 2015 af? U houdt recht op zorg tot het einde van de indicatiedatum. Een uitzondering: heeft u een indicatie voor beschermd wonen? Dan geldt een overgangstermijn van tenminste vijf jaar, dus tot uiterlijk 1 januari 2020. Behalve wanneer uw indicatie eerder dan 1 januari 2020 afloopt. Beschermd wonen is het bieden van onderdak (korter dan 72 uur) en begeleiding aan personen met een psychische aandoening. Houd ik dezelfde zorgaanbieder? Dat hoeft niet zo te zijn. Gemeenten maken nieuwe afspraken met zorgaanbieders.
Zolang u overgangsrecht heeft, moeten gemeenten u, als u dat wil, ondersteuning bieden volgens dezelfde voorwaarden als in 2014. Dit betekent niet automatisch dat dezelfde zorgaanbieder u ondersteuning moet leveren. Gemeenten maken namelijk nieuwe afspraken met zorgaanbieders. Bij afloop van het overgangsrecht of al eerder bespreekt u met de een medewerker van de gemeente. Samen zoekt u naar een passende oplossing. Of dat voortzetting van de ondersteuning door uw huidige zorgverlener is, is nu nog niet te zeggen. Dit is namelijk afhankelijk van de uitkomsten van het gesprek, de inzet van uzelf en uw netwerk, de zorgaanbieder en uw eigen keuze. Wat verandert er voor mij persoonlijk? Dat wordt duidelijk uit het persoonlijk gesprek date eind 2014/ begin 2015 plaatsvindt. Hoe kent de gemeente mijn persoonlijke situatie? De gemeente heeft gegevens gekregen van Centrum indicatiestelling zorg (CIZ) en zorgkantoren. De gemeente ontvangt gegevens van inwoners die nu ondersteuning vanuit de AWBZ ontvangen die overgaat naar de Wmo 2015. De gemeente heeft deze gegevens nodig om met u in gesprek te gaan over hoe u uw zorg wilt organiseren. Het Centrum indicatiestelling zorg (CIZ) en het zorgkantoor leveren een selectie van de indicatie en declaratiegegevens. Is er sprake van overdracht van de zorgdossiers? De gemeente krijgt geen (medische) dossiers. Zijn die (medische) gegevens wel nodig voor een goede beoordeling van uw ondersteuningsbehoefte? Dan zal de gemeente u om die (medische) gegevens vragen. Of uw toestemming vragen om die (medische) gegevens op te vragen bij bijvoorbeeld de zorgaanbieder. Hoe gaat de gemeente om met mijn privacy? De gemeente gaat zorgvuldig om met uw gegevens. De gemeente kan u om toestemming vragen om gegevens aan anderen te verstrekken. De gemeente is verantwoordelijk voor uw privacy en moet zorgvuldig omgaan met uw gegevens. In de wet staat dat gemeenten uw gegevens alleen aan anderen mogen verstrekken, wanneer u hiervoor toestemming geeft. De gemeente kan u dus om die toestemming vragen.
PERSOONSGEBONDEN BUDGET EN EIGEN BIJDRAGE Houd ik mijn persoonsgebonden budget (pgb)? Heeft u op dit moment een pgb voor AWBZ-begeleiding? Dan behoudt u uw pgb tot de einddatum van uw indicatie of tot uiterlijk 1 januari 2016. Na het verlopen van uw indicatie, bespreekt u met de gemeente wat er (nog) nodig is. Voor deze ondersteuning kunt u dan weer kiezen voor zorg in natura of een pgb. Extra vraag: Blijft het persoonsgebonden budget bestaan? Ja. Gemeenten zijn en blijven verplicht cliënten de keuze te bieden tussen hulp in natura of een pgb. Maar er zijn twee voorwaarden. De gemeente gaat vooraf kijken of u in staat bent om te gaan met een pgb. Daarnaast moet u met het pgb veilige en goede ondersteuning inkopen. Extra vraag: Wat verandert er aan de uitbetaling van het pgb? Per 1 januari 2015 krijgt u het geld van uw pgb niet meer op uw eigen rekening. De Sociale Verzekeringsbank (SVB) beheert straks uw pgb. Dit wordt trekkingsrecht genoemd. U stuurt de rekeningen van uw zorgaanbieders naar de SVB. De SVB betaalt deze rekeningen maandelijks rechtstreeks uit aan uw zorgaanbieder(s). Via een digitaal systeem heeft u inzage in uw budget. Moet ik een eigen bijdrage gaan betalen? Ja, dat kan. De eigen bijdrage is afhankelijk van de leeftijd, het inkomen en het vermogen van de cliënt en diens partner. De eventuele eigen bijdrage voor maatwerkvoorzieningen (bijvoorbeeld dagbesteding of een
traplift) zal het CAK voor gemeenten innen. De eventuele eigen bijdrage voor een algemene voorziening (bijvoorbeeld rolstoelpool en klussendienst) zal de gemeente zelf innen. ZORG Wat verandert er in de zorg? Vanaf 1 januari 2015 krijgen gemeenten er taken bij. Gemeenten krijgen daar minder geld voor dan er nu aan wordt besteed. De gemeente wordt verantwoordelijk voor begeleiding, dagbesteding en kort verblijf van mensen met een beperking of een chronische aandoening. Deze taken zijn vastgelegd in de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015). Zorgverzekeraars regelen de medische zorg (Zorgverzekeringswet). Het Rijk regelt de langdurige zorg (Wet langdurige zorg). De gemeente moet ervoor zorgen dat mensen zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. De gemeente wordt verantwoordelijk voor: - zelfredzaamheid (mensen kunnen zichzelf redden) - participatie (mensen kunnen meedoen aan de samenleving) - beschermd wonen en opvang - ondersteuning van mantelzorgers - cliëntondersteuning. Wat kunnen mensen nog verwachten aan zorg? Iedereen krijgt de zorg die bij zijn persoonlijke situatie past. Wat is het dorpsteam? Het dorpsteam is een team van professionals die samen met u zoeken naar een antwoord op uw zorgvraag. Wanneer gaat de nieuwe Wmo 2015 in? Op 1 januari 2015 Wie bepaalt welke zorg ik nodig heb? U bepaalt welke zorg of ondersteuning u nodig heeft. U bepaalt in overleg met de gemeente welke oplossing bij uw situatie past.
U bekijkt samen met een medewerker van de gemeente welke mogelijkheden er zijn om zorg te krijgen: wat kunt u zelf, wat kan uw omgeving, wat kunnen vrijwilligers, welke ondersteuning is (nog) nodig? Kan ik later nog wel opgenomen worden als mijn zorgvraag toeneemt? Als uw zorgvraag verandert, bekijkt u samen met het dorpsteam opnieuw wat een goede oplossing voor u is. Blijft de dagbesteding bestaan? Ja. De gemeente bekijkt met de aanbieders van dagbesteding hoe zij dagbesteding kunnen organiseren met het geld dat er is. Wat gebeurt er met de thuiszorg? De groep mensen die thuiszorg nodig heeft wordt steeds groter. Dit betekent meer werk voor de thuiszorg, mantelzorg en vrijwilligers. De verwachting is dat thuiszorgorganisaties hierop inspelen. De zorgverzekeraars betalen de thuiszorg. De zorgverzekeraars krijgen ook geld van het Rijk om huisartsen en wijkverpleegkundigen in te zetten. Die kunnen mensen ondersteunen in het zelfstandig wonen. De gemeente is verantwoordelijk voor het ondersteunen van mantelzorgers. MANTELZORG EN VRIJWILLIGERS Wat is mantelzorg? Mantelzorg is onbetaalde zorg voor zieke of gehandicapte familieleden of vrienden. Het gaat bij mantelzorg om intensieve zorg voor langere tijd. Worden kinderen, vrienden en buren verplicht mij te helpen? Nee.
Wel kijkt een medewerker het dorpsteam amen met u of uw familie, vrienden of buren u kunnen helpen. De Wmo 2015 stelt hulp door kinderen, vrienden of buren (netwerk) niet verplicht. De gemeente moet ook vragen of de mantelzorger (kinderen, vrienden, kennissen, buren) hulp nodig heeft bij het uitvoeren van zijn taken. Waar halen we de mantelzorgers vandaan? Samen met het dorpsteam bespreekt u wie uit uw omgeving mantelzorg zou kunnen bieden. Eventueel bespreekt u ook of vrijwilligers zorg kunnen bieden. Wat wordt er van de mantelzorger verwacht? Mantelzorgers zijn belangrijke deelnemers aan uw gesprek met het dorpsteam. Mantelzorgers zijn soms woordvoerder voor de cliënt. Mantelzorgers moeten zelf aangeven wat zij nodig hebben om overbelasting te voorkomen. In de Wmo 2015 wordt een groter beroep gedaan op mantelzorgers. Maar vaak zijn zij al nauw betrokken bij de zorg voor hun naaste. Deze zorg komt naast bezigheden, zoals werk of studie. Hierdoor kan het gezinsleven van de mantelzorger in het gedrang komen. Een belangrijke vraag die in het gesprek met mantelzorgers en cliënt gesteld zal worden is dus: wat heeft de mantelzorger nodig om mantelzorg te kunnen blijven bieden? Hoe worden mantelzorgers ondersteund? Mantelzorgers kunnen voor ondersteuning terecht bij Stichting Welzijn en Ondersteuning (SWO) Via SWO kunnen mantelzorgers andere mantelzorgers ontmoeten en ervaringen delen. SWO biedt ook andere ondersteuning. Soms is iemand al geholpen met eenmalige ondersteuning door een vrijwilliger. Bijvoorbeeld voor het doen van een boodschap, vervoer of een keer meegaan naar een afspraak bij een arts of ziekenhuis. Hoom biedt verder mantelzorgondersteuning, intensieve vrijwilligerszorg, vrijwillige thuishulp, buddyzorg, vriendendienst en vrijwillige Palliatieve Terminale Zorg (VPTZ). Landelijk is er een meldpunt voor mantelzorgers: www.meldpuntmantelzorg.nl. Op dit platform kunnen mantelzorgers hun ervaringen delen en op de hoogte blijven van nieuwe ontwikkelingen. Wat gebeurt er met het mantelzorgcompliment? Dat verschilt per gemeente. Elke gemeente legt dit vast in de Wmo-verordening.
In de Wmo 2015 staat dat de gemeente elk jaar zorgdraagt voor een blijk van waardering voor mantelzorgers. Deze blijk van waardering kan bestaan uit een geldbedrag, zoals nu bij het mantelzorgcompliment, of uit een waardering in natura. Hoe stel ik mijn vraag om ondersteuning, zonder mijn netwerk te overbelasten? Het gesprek dat u heeft met het dorpsteam en de mensen om u heen kan hierbij helpen. Wat wordt er van overige inwoners verwacht? Doe mee aan de samenleving. Woon, ga naar school of werk en zorg voor elkaar. Onderhoud relaties met familie, vrienden en buren. Hoe stimuleer je vrijwilligerswerk? In het gesprek met het dorpsteam wordt goed gekeken welke mensen om de cliënt heen, iets zouden kunnen doen. Dit kunnen familieleden, vrienden of buren zijn. Maar daarnaast kunnen ook andere vrijwilligers hulp bieden. Er zijn al heel veel vrijwilligers actief in Drimmelen. De organisaties waar vrijwilligers nodig zijn, benaderen actief mensen. Zij worden ondersteund door SWO. Zij bemiddelen tussen vrijwilligers en de organisaties. Dat willen zij ook gaan doen voor individuele inwoners onderling. Dus als iemand een vrijwilliger zoekt voor een boodschap, dan kan diegene dat via SWO melden. De vrijwilliger vindt daar klussen om te doen. ORGANISATIE EN SAMENWERKING Hoe wordt zorg vormgegeven terwijl budgetten gekort worden? De gemeente kan zorg en ondersteuning anders organiseren dan het Rijk. Gemeenten werken regionaal samen (minder overheadkosten). In de nieuwe Wmo 2015 wordt een groter beroep gedaan op de hulp van familie, vrienden, buren en vrijwilligers. Voor 2015 heeft de gemeente geld opzij gezet voor de nieuwe taken. De gemeente moet hulp bieden als iemand niet zelf of met de hulp van zijn netwerk kan meedoen aan de samenleving. Ook als het geld op is. Hoe betaalt de gemeente de kosten om de nieuwe taken te organiseren?
De gemeente heeft eenmalig geld gekregen van het Rijk om de nieuwe taken goed te organiseren: het transitiebudget. Daarnaast houdt de gemeente tot 2018 een bufferbedrag aan, voor het geval het transitiebudget niet toereikend is. Hoe komt de gemeente aan kennis om dit alles te kunnen? De gemeente werkt al twee jaar samen met zorgaanbieders, cliënten, mantelzorgers en Wmoraden om zich voor te bereiden op de nieuwe taken. De gemeente gaat werken met dorpsteams. Daarin zitten mensen die kennis en ervaring hebben met de nieuwe taken. De Wmo-consulenten hebben ook ervaring met het voeren van het gesprek: wat kunt u zelf, wat kan uw omgeving, wat kunnen vrijwilligers, welke ondersteuning is (nog) nodig? Komen er meer mensen achter het gemeentelijk loket? Nee. Het Wmo-loket bij de gemeente blijft zoals het nu is. Wel gaat de gemeente werken met dorpsteams. Daarin nemen naast wmo-consulenten ook medewerkers van verschillende andere organisaties deel. Werkt de gemeente samen met de zorg? Ja, de Dongemond-gemeenten werken al twee jaar samen met zorgaanbieders, cliënten, mantelzorgers en Wmo-raden om zich voor te bereiden op de nieuwe taken. De Dongemond-gemeenten zijn Aalburg, Drimmelen, Geertruidenberg, Oosterhout, Werkendam en Woudrichem. Hoe werken gemeenten samen met zorgverzekeraars? Gemeenten worden landelijk vertegenwoordigd door de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). De VNG is regelmatig in gesprek met zorgverzekeraars en koepelorganisaties om te praten over de samenwerking. De Dongemond-gemeenten zijn ook regionaal via de gemeente Breda in gesprek met zorgverzekeraars over de samenwerking. Welke rol heeft de wijkzuster? De wijkzuster is de schakel tussen (medische) zorgverleners en de cliënt. De wijkzuster is in dienst van de zorgverzekeraar. Wat zijn gevolgen voor werknemers van zorgaanbieders in relatie tot de inkoop? Dat verschilt per zorgaanbieder.
Zorgaanbieders zijn verantwoordelijk voor hun bedrijfsvoering en de manier waarop zij met hun werknemers omgaan. Kan de gemeente overal zorg inkopen? Ja. De Dongemond-gemeenten maken zoveel mogelijk samen afspraken met de zorgaanbieders. Onlangs (31 oktober) hebben de gemeenten met ruim 50 zorgaanbieders hierover contracten ondertekend. Wat zijn zorgcoöperaties en zijn die nodig? Een zorgcoöperatie is een initiatief van inwoners om de zorg in hun wijk of dorp te organiseren. Op die manier kunnen zij zorg organiseren die past bij het karakter van het dorp of de wijk. De gemeente is blij met deze initiatieven. Inwoners nemen met een zorgcoöperatie zelf de verantwoordelijkheid over hun leefomgeving. Met zorgcoöperaties kan zorg vaak goed en goedkoper worden georganiseerd. Komen er verschillen tussen de gemeenten? Ja. Er kunnen ook verschillen ontstaan tussen inwoners uit één gemeente. Iedereen krijgt wat bij zijn persoonlijke situatie past. Er wordt gekeken naar wat u nodig heeft. Persoonlijke situaties verschillen van persoon tot persoon. Zo kan de gemeente maatwerk leveren voor haar inwoners. Blijft er een mogelijkheid bestaan tot bezwaar en beroep? Ja. Uitgangspunt is overigens om samen een passende oplossing te vinden voor de zorg. Hoe worden de gegevens over zorg van gemeente geregistreerd? Doet iedere gemeente dat voor zich? Gemeenten in de regio onderzoeken samen welke systemen zij gaan gebruiken voor de registratie van gegevens. Gemeenten maken zoveel mogelijk gebruik van bestaande systemen. Zorgaanbieders moeten onderling gegevens kunnen uitwisselen.
Zorgaanbieders en gemeente hebben alleen informatie die nodig is om hun taak goed uit te kunnen voeren. Is er een tijdschema? Belangrijke data zijn: november 2014: het beleidsplan van gemeenten moet klaar zijn 1 januari 2015: gemeenten zijn verantwoordelijk voor de hulp aan mensen thuis 1 januari 2015: de overgangsregeling voor bestaande cliënten gaat in en loopt tot uiterlijk 1 januari 2016 of 1 januari 2020 (beschermd wonen).