Het Veiligheidscluster in Twente Verslag van de inventarisatie van de omvang, omzet, werkgelegenheid en toepassingsgebieden van het veiligheidscluster in Twente. saxion.nl/leefomgeving
Inhoudsopgave Samenvatting 6 Inleiding 7 1. Definitie en deelgebieden veiligheid 8 2. Opzet van het onderzoek 9 Colofon Opdrachtgever Twente Safety & Security 3. Resultaten 11. Conclusies 20 Auteur(s) Paul Bijleveld, Saxion Niek Hinsenveld, Universiteit Twente Ontwerp Factor12, Deventer 5
Samenvatting Inleiding In september en oktober van 201 heeft een eerste inventarisatie plaatsgevonden van de omvang en aard van het Safety & Security cluster in Twente. De inventarisatie is uitgevoerd door Saxion en de Universiteit Twente in opdracht van het samenwerkingsverband Twente Safety & Security. Uit de inventarisatie wordt duidelijk dat de veiligheidssector in de regio Twente sterk vertegenwoordigd is in zowel de regio als in Nederland. Bedrijven en kennisinstellingen die zich geheel of gedeeltelijk richten op veiligheid, zijn samen goed voor 5.555 arbeidsplaatsen en een omzet van bijna 115 miljoen Euro. Het Twentse veiligheidscluster bestaat voornamelijk uit private bedrijven (166). Er zijn daarnaast een tiental instellingen of instituten vanuit de overheid of kennisinstellingen actief op het vlak van veiligheid. De private bedrijven bevinden zich vooral in de sectoren, Informatie & Communicatie, Advies & Onderzoek en Overige Zakelijke Dienstverlening. In deze laatste categorie bevinden zich ook de private beveiligingsbureaus. De sector is dominant in het Twentse Veiligheidscluster met 73% van de werkgelegenheid en 85% van de omzet van het cluster. Vanaf 2006 tot heden heeft er aanzienlijke groei plaatsgevonden van de omzet in het veiligheidscluster. Het groeipercentage wisselde wel per jaar op basis van de conjunctuur. Ook de werkgelegenheid is van 2006 tot 2012 gegroeid. De meeste groei vond plaats in het toepassingsgebied stedelijke veiligheid. De landelijke veiligheidssector heeft volgens Security Delta 61.500 arbeidsplaatsen en een omzet van 6 miljard Euro. Op basis van deze cijfers heeft het Twentse veiligheidscluster een aandeel van 10% van de werkgelegenheid en 20% van de omzet van het landelijk veiligheidscluster. Het aandeel van de Twentse economie in de landelijke economie is ongeveer 3%. Het cluster is dus in Twente vele malen groter dan op grond van het Twentse aandeel in de economie kan worden verwacht. Als het aandeel van Twente in het landelijk cluster veiligheid gelijk blijft, dan wordt nog een aanzienlijke groei van werkgelegenheid en omzet in Twente verwacht tot 2025. Twents innovatiebeleid Veiligheid is een belangrijk thema in het innovatiebeleid van de Regio Twente. In december 2005 werd de eerste Twentse Innovatieroute aangeboden aan premier Balkenende tijdens het eerste nationale innovatiecongres in Maarssen. Het Twentse Innovatieplatform had destijds 5 kansrijke clusters geïdentificeerd voor de economische ontwikkeling van Twente, namelijk High Tech Systemen en Materialen, Food, Gezondsheidszorg, Bouw en Veiligheid (security). De betrokken partijen in het cluster Veiligheid hebben destijds de Stichting International Security Experimentation and Transformation (Iseti) opgericht met als doelstelling om inzicht en mogelijke oplossingen te bieden in complexe vraagstukken uit het openbare orde en veiligheidsdomein door gebruik te maken van moderne en innovatieve middelen. Daarvoor is de Txchange gestart als serious gaming tool, waarmee crises en rampen gesimuleerd kunnen worden. ISETI heeft het programma overgedragen aan het Regionaal Platform Criminaliteitsbeheersing Twente (RPCT) en zichzelf in juli 2011 opgeheven. Twente Safety and Security De ontwikkeling van het veiligheidscluster in Twente heeft een nieuwe impuls gekregen met de start van de Twente Safety and Security (TSS). TSS is een Publiek Private Samenwerking tussen overheid, onderwijs en bedrijfsleven. De samenwerking is opgezet om op het gebied van veiligheid en innovatie verdere ontwikkelingen te stimuleren. Doel van TSS is een samenleving die actief betrokken is bij de veiligheid van het woon, werk en leefklimaat en adequaat kan anticiperen op onvoorziene gebeurtenissen. Dit wordt gerealiseerd door met de betrokken partijen innovatieve oplossingen te ontwikkelen en toe te passen, waardoor nieuwe bedrijvigheid en banen tot stand komen. Aansluiting bij landelijke ontwikkelingen Twente Safety & Security maakt deel uit van het landelijke veiligheidscluster The Hague Security Delta. Dit cluster heeft drie belangrijke regionale hubs in de regio Den Haag, Noord-Brabant en Twente. Overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen werken samen aan innovaties op het vlak van nationale veiligheid, stedelijke veiligheid, het bestrijden van cybercrime, bescherming van kritische infrastructuur en forensisch onderzoek. Het uiteindelijke doel is een betere veiligheid en economische groei. Inventarisatie van het veiligheidscluster In 2012 is een eerste foto gemaakt van de veiligheidssector in de regio Den Haag. Een jaar later heeft Policy Research voor de veiligheidssector voor Nederland in kaart gebracht op het vlak van werkgelegenheid, productiewaarde (omzet) en toegevoegde waarde. Dit resulteerde in het Eindrapport Security Delta. Voor een goede aansluiting bij de activiteiten van de The Hague Security was het noodzakelijk meer inzicht te krijgen in het Twentse cluster. In september en oktober van 201 heeft daarom een eerste inventarisatie plaatsgevonden van de omvang en aard van het Safety & Security cluster in Twente. De inventarisatie is uitgevoerd door Saxion en de Universiteit Twente in opdracht van het samenwerkingsverband Twente Safety & Security. De uitkomsten van de inventarisatie vormen mede de basis voor de ontwikkeling van een programma van activiteiten van TSS. 1 B&A Consulting (2011). De Veiligheidssector in de regio Den Haag en Nederland. 2 Policy Research Corporation (2013). Security Delta Eindrapport. 6 7
1 Definitie en deelgebieden veiligheid Opzet van het onderzoek 2 In dit onderzoek is het begrip Veiligheid gedefinieerd als de afwezigheid van gevaar en dreiging. Deze definitie omvat beide Engelstalige begrippen Security en Safety. In de Strategie Nationale Veiligheid worden vijf verschillende vormen van veiligheid onderscheiden: 1. Territoriale veiligheid: Het ongestoord functioneren van Nederland als onafhankelijke staat in brede zin, dan wel de territoriale integriteit in enge zin. 2. Fysieke veiligheid: Het ongestoord functioneren van de mens in Nederland en zijn omgeving. 3. Economische veiligheid: Het ongestoord functioneren van Nederland als een effectieve en efficiënte economie.. Ecologische veiligheid: Het ongestoord blijven voortbestaan van de natuurlijke leefomgeving in en nabij Nederland. 5. Sociale en politieke stabiliteit: Het ongestoorde voortbestaan van een maatschappelijk klimaat waarin individuen ongestoord kunnen functioneren en groepen mensen goed met elkaar kunnen samenleven binnen de verworvenheden van de Nederlandse democratische rechtstaat en daarin gedeelde waarden. Bij de selectie van bedrijven en organisaties, die behoren tot het veiligheidscluster, zijn dezelfde criteria gehanteerd als bij eerder onderzoek in de regio Den Haag om regionale vergelijking mogelijk te maken. Bij de huidige inventarisatie zijn daarom vooral bedrijven en organisaties opgenomen die actief zijn op het vlak van Territoriale Veiligheid en Fysieke veiligheid. Bestrijding van cybercrime wordt ook beschouwd als economische veiligheid. Er zijn tot nu toe geen bedrijven opgenomen die zich richten op ecologische veiligheid. Stap 1. Opbouw database van bedrijven Voor deze inventarisatie van de veiligheidssector is een andere methode gebruikt dan gebruikelijk voor het in kaart brengen van sectoren en clusters. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) maakt gebruik van standaard bedrijfscodes om activiteiten van bedrijven te rubriceren. Slechts een beperkt aantal van deze bedrijfscodes hebben echter direct te maken met het thema veiligheid. Bedrijven die zich bezighouden met de bestrijding van cybercrime bevinden zich bijvoorbeeld meestal binnen de statistische code Informatie en Communicatie. Veel bedrijven die hun verdienmodel hebben geënt op het oplossen van veiligheidsvraagstukken bevinden zich dus in diverse sectoren van de economie en daarmee binnen diverse sbi-codes. Er kon voor deze inventarisatie dus geen gebruik gemaakt worden van sectorinformatie van het CBS. Daarom is gekozen voor een andere methode. De lijst van bedrijven is één voor één opgebouwd op basis van de beschikbare informatie over individuele bedrijven van intermediaire organisaties, branche organisaties en kennisinstellingen in de regio, bijvoorbeeld de Kamer van Koophandel, Oost NV, kennispark Twente en de Industriële Kring Twente. Een twintigtal contactpersonen bij deze organisaties heeft bedrijven en instellingen in Twente, die actief zijn op het vlak van veiligheid, aangeleverd voor het opbouwen van een database. Deze lijst is aangevuld met de bedrijven, waarvoor wél een specifieke sbi code is op het vlak van veiligheid, namelijk beveiligingsbedrijven en veiligheidsdiensten. In een tweede fase zijn de directeuren/ondernemers van de al geïnventariseerde bedrijven gevraagd of zij nog andere bedrijven kenden in hun branche. Ook deze zijn toegevoegd aan de totale database. 3 LISA is een databestand met gegevens over alle vestigingen in Nederland waar betaald werk wordt verricht. Uitgebreide webbased informatiebron met bedrijfs- en financiële gegevens van Nederlandse bedrijven. 8 9
Stap 2. Verzamelen data werkgelegenheid en omzet Deze database is aangevuld met informatie over werkgelegenheid en omzet uit het werkgelegenheidsregister LISA en de Reach database. Gegevens zijn opgevraagd van 2006 tot en met meest recente beschikbare jaar 2012. Ter verificatie van de gegevens is aan zeventig van de grotere bedrijven (>5 werknemers) in de database een enquête gestuurd met een beperkt aantal vragen over de bedrijfsactiviteiten als omzet en werkgelegenheid. Deze is door 0 bedrijven ingevuld. Indien geen gegevens over de omzet beschikbaar waren, werd deze berekend op basis van de CBS tabellen met de gemiddelde omzet per werknemer per sector. Dit is een gebruikelijke methode. Bij sommige bedrijven is slechts een deel van de omzet gebaseerd op de verkoop van veiligheidsgerelateerde goederen en diensten. In dat geval wordt het veiligheidsgerelateerde deel van de omzet als percentage opgenomen in de database. Naast omzet en werkgelegenheid zijn ook de sbi-codes toegevoegd aan de database. Daarmee wordt weergegeven in welke economische sectoren de bedrijven en instellingen in het veiligheidscluster actief zijn. Voorbeelden van sectoren zijn industrie, bouw of zakelijke dienstverlening. Stap 3. Bepalen toepassingsgebieden en benchmarking Het is ook belangrijk te weten op welke toepassingsgebieden van veiligheid de producten en diensten van de bedrijven in de database betrekking hebben. Belangrijk uitgangspunt was de vergelijkbaarheid met ander regio s. Daarom is hier niet gekozen voor de veelgebruikte indeling van de Strategie Nationale Veiligheid (zie hoofdstuk 1), maar de indeling die in 2012 is gebruikt voor het in kaart brengen van het Veiligheidscluster van de Regio Den Haag. Deze is gebaseerd op de economische afbakening van het begrip veiligheid in de Maatschappelijke Innovatie Agenda Veiligheid (MIA Veiligheid). De aldus verkregen inzichten zijn uitgesplitst naar de door HSD onderscheiden toepassingsgebieden nationale veiligheid, stedelijke veiligheid, het bestrijden van cybercrime, bescherming van kritische infrastructuur, forensisch onderzoek, veiligheidsdiensten en onderwijs & onderzoek. Conservatieve schatting In deze inventarisatie is sprake van een conservatieve schatting. Bij de eerste meting in Den Haag was er sprake van 250 bedrijven en instellingen. Na vervolgonderzoek werd dit cijfer verhoogd tot 00. Ook in Twente zullen naar verwachting in een latere fase 15 nog bedrijven aan de huidige database worden toegevoegd. Ten tweede is de omzet 10 berekend op basis van de gegevens uit 2012. Op basis van werkgelegenheidsgroei in het Handelsregister is er waarschijnlijk sprake 22 geweest van een verdere omzetgroei in 2013 en 201, die nog niet in de figuren zichtbaar is. Resultaten 3 3.1 Aantal bedrijven 58 Nationale veiligheid Stedelijke veiligheid Critische infrastructuur Bestrijden van cybercrime Forensisch onderzoek 1 23 23 58 23 1 23 22 5 5 3 10 13 1 13 1 Specialistische zakelijke dienstverlening 3 Specialistische zakelijke dienstverlening Figuur 1: 15 Aantal bedrijven per SBI categorie Veiligheidscluster Twente 201 Saxion 10 & Onderzoek 122 Veiligheidsdiensten Overheid Overig 10 122 5 Interdepartementale Programmadirectie Kennis en Innovatie (2008). Maatschappelijke Innovatie Agenda Veiligheid. Figuur 2: Aantal bedrijven per toepassingsgebied Veiligheidscluster Twente 201 Saxion 10 11
Bij de eerste inventarisatie van de omvang van het Twentse veiligheidscluster zijn in totaal 187 bedrijven en instellingen geïdentificeerd, die producten en/of diensten leveren op het vlak van de bovengenoemde toepassingsgebieden. Het betreft 166 private bedrijven en 21 niet-private instellingen of instituten. Figuur 1 geeft het aantal bedrijven en instellingen weer per SBI (standaard bedrijfscode). Daaruit blijkt dat de private bedrijven zich vooral bevinden in de sectoren (23), Informatie & Communicatie (3), Advies & Onderzoek (17) en Overige Zakelijke Dienstverlening (57). In deze laatste categorie bevinden zich ook de private beveiligingsbureaus. Ter vergelijking omvat het veiligheidscluster in de regio Den Haag een 00-tal organisaties. Deze regio telt echter aanzienlijk meer publieke en semi-publieke instellingen op het vlak van veiligheid. In figuur 2 zijn de bedrijven en instellingen ingedeeld naar toepassingsgebieden. Daaruit blijkt dat de overgrote meerderheid (122) van de bedrijven in Twente actief is op het vlak van stedelijke veiligheid. Dit toepassingsgebied omvat ook de beveiligingsbureaus. Daarnaast ontplooien 22 bedrijven activiteiten op het vlak van het bestrijden van Cybercrime. Binnen de overige toepassingsgebieden zijn relatief weinig bedrijven actief. De vier bedrijven op het vlak van nationale veiligheid zijn wel grote bedrijven, waaronder Thales. 30,6% 3,6% 30,6% 3,6% 1% 2,5% 3,5% 1% 2,5% 3,5% 31,7% 31,7% 27,2% 27,2% Nationale veiligheid Stedelijke veiligheid Critische infrastructuur Nationale veiligheid Stedelijke veiligheid Bestrijden van cybercrime Forensisch onderzoek & Onderzoek Veiligheidsdiensten Critische infrastructuur Bestrijden van cybercrime Forensisch onderzoek & Onderzoek Veiligheidsdiensten Figuur : Aandeel werkzame personen per toepassingsgebied van het totaal Veiligheidscluster Twente 2012 Saxion/Lisa/CBS 3.2 Werkzame personen 6,2% Specialistische zakelijke dienstverlening Overheidsdiensten Figuur 3: Aandeel werkzame personen per SBI categorie van het totaal Veiligheidscluster Twente 201 Saxion/Lisa/CBS 30,6% 8,0% 0,% 3,6% 2,5% 3,0% 2,7% 1,1% 1,5% 0,3% 6,2% Specialistische zakelijke dienstverlening Overheidsdiensten Daarnaast ontplooien 22 bedrijven activiteiten op het vlak van het bestrijden van Cybercrime In het Veiligheidscluster in Twente werken 5555 personen. Bij dit getal zijn de werkzame personen bij de veiligheidsdiensten en de onderzoekers en docenten op het vlak van veiligheid bij de kennisinstellingen meegeteld. Uit figuur 3 blijkt dat de meeste werkzame personen zich bevinden in de sectoren (6,2%), de Overheid (30,6%) en de Overige zakelijke dienstverlening (8%). Werknemers bij de kennisinstellingen, politie en brandweer vallen onder de sector overheid. Indien we kijken naar de werkgelegenheid per toepassingsgebied, dan valt op dat de meeste werkzame personen actief zijn in de gebieden stedelijke veiligheid (31,7%), veiligheidsdiensten (30,6%) en nationale veiligheid (27,2%). De vier grote bedrijven op het vlak van nationale veiligheid genereren dus samen meer dan een kwart van de werkgelegenheid. 12 13
3.3 Omzet private ondernemingen 11,% 11,% 2,0% 1,2%,9% 1,9% 2,0% 1,2%,9% 1,9% Nationale veiligheid Stedelijke veiligheid Nationale veiligheid Overige branches Stedelijke veiligheid Critische infrastructuur Critische infrastructuur Bestrijden van cybercrime Bestrijden van cybercrime 88,6% Overige branches 37,9% 37,9% 52,2% 52,2% Forensisch onderzoek Forensisch onderzoek & Onderzoek & Onderzoek Figuur 5: Aandeel omzet industrie en overige Figuur : Aandeel werkzame personen per 88,6% branches van de totale omzet Veiligheidscluster Twente 2012 Saxion/Lisa/CBS toepassingsgebied van het totaal Veiligheidscluster Twente 2012 Saxion/Lisa/CBS % 2% Figuur 6: Specialistische zakelijke dienstverlening Aandeel omzet overige branches van de totale omzet Veiligheidscluster Twente 2012 Saxion/Lisa/CBS 17% 10% 10% 15% 2% 9% 10% 25% 2% Er zijn alleen cijfers over omzet beschikbaar van de private ondernemingen. De totale omzet van deze bedrijven in het veiligheidscluster in Twente is 115 miljoen Euro in 2012. Uit figuur 3 blijkt dat verreweg het grootste deel (88,6%) van deze omzet wordt gegenereerd in de 23 bedrijven in de sector. Het aandeel van de industrie in het veiligheidscluster in de omzet is dus aanzienlijk groter dan de werkgelegenheid. Dat betekent dat er sprake is van een relatief grote productiviteit per werknemer. Na de industrie zijn de sectoren Informatie & Communicatie en Overige zakelijke dienstverlening het grootst. In figuur 5 is de omzet verdeeld naar toepassingsgebied. De omzet is het grootst op het terrein van nationale veiligheid en stedelijke veiligheid. Hier valt de nog beperkte omzet op in de gebieden, waar de meeste groei wordt verwacht, Specialistische zakelijke dienstverlening namelijk de bestrijding van cybercrime en forensische studies. 1 15
3. Ontwikkeling 2006-2012 1.200 1.100 1.000 900 800 700 5.650 5.600 5.550 5.500 5.50 5.00 5.350 5.300 5.250 5.200 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 600 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Figuur 10: Ontwikkeling omzet per toepassingsgebied Veiligheidscluster Twente 2006-2012 in mln. Euro Saxion/Lisa/CBS Figuur 8: Ontwikkeling omzet Veiligheidscluster Twente 2006-2012 in mln. Euro Saxion/Lisa/CBS 700 600 500 00 300 200 100 De figuren 8 tot en met 10 tonen de ontwikkeling van het veiligheidscluster ontwikkeling tussen 2006 en 2012. Figuur 8 laat zien dat, ondanks de crisis, de omzet in het veiligheidscluster in Twente is gestegen. Opvallend is dat uit figuur 9 blijkt dat bijna alle groei van de omzet gegenereerd wordt in het toepassingsgebied stedelijke veiligheid. De voorspelde groei op het vlak van forensisch onderzoek en de bestrijding van cybercrime moet binnen Twente nog plaatsvinden. De bedrijven in deze toepassingsgebieden zijn nog relatief klein. Ondanks de crisis, lijkt de omzet in het veiligheidscluster in Twente te zijn gestegen Figuur 9: 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Nationale veiligheid Stedelijke veiligheid Critische infrastructuur Bestrijden van cybercrime Forensisch onderzoek & Onderzoek Veiligheidsdiensten Overheid Overig Ontwikkeling omzet per toepassingsgebied Veiligheidscluster Twente 2006-2012 in mln. Euro Saxion/Lisa/CBS Uit figuur 10 blijkt dat de groei van de werkgelegenheid een grilliger patroon heeft. Toch is lijkt ook hier sprake te zijn van een stijgende trend. Het Lisa werkgelegenheidsregister verschafte ten tijde van het onderzoek cijfers tot 2012. Uit het minder betrouwbare handelsregister van de Kamer van Koophandel blijkt er ook een stijging in werkgelegenheid te hebben plaatsgevonden tussen 2012 en 201. 16 17
3.5 Aandeel Twente in totaal Nederland en toekomstige ontwikkeling 25% 20% 20% Landelijke trend 201 2020 2025 Bedrijven 3.100.000.500 Banen 61.000 75.000 85.000 Omzet (in Euro) 6 mld 12 mld 1 mld Twentse trend Bedrijven 200 20 270 Banen 6.100 7.500 8.500 Omzet (in Euro) 1,2 mld 2 mld 2,8 mld 15% 10% Tabel 11: Trend Veiligheidscluster Nederland en Twente 201-2025 Saxion/Policy Research 10% 5% 0% Banen 3% Omzet 3% 3.6 Verspreiding veiligheidscluster in Twente Aandeel Twente in NL Veiligheidscluster Aandeel Twente in NL economie Figuur 11: Aandeel Veiligheidscluster Twente in Veiligheidscluster Nederland 2012 Saxion/Lisa/CBS De landelijke veiligheidssector heeft volgens Security Delta 61.500 arbeidsplaatsen en een omzet van 6 miljard Euro. Figuur 11 laat zien dat op basis van deze cijfers het Twentse veiligheidscluster een aandeel van 10% heeft van de werkgelegenheid en 20% van de omzet van het landelijk veiligheidscluster. Het aandeel van de Twentse economie in de landelijke economie is ongeveer 3%. Het cluster is dus in Twente vele malen groter dan op grond van het Twentse aandeel in de economie kan worden verwacht. Policy Research heeft op basis van studies van Forensics Technologies Market (2012), Freedonia Group (2013), GS (2013) en MarketsandMarkets (2012) een schatting gemaakt voor de groei van het Veiligheidscluster in Nederland tot 2025. Het veiligheidscluster wereldwijd zal tegen 2020 aangegroeid zijn tot 300 à 350 miljard euro, waarvan ongeveer 70 miljard euro in West-Europa wordt gegenereerd. De grootste procentuele groei zowel wereldwijd als in West-Europa wordt volgens de Europese Commissie verwacht in de bestrijding van cybercrime en forensische studies. De verwachte groei is weergegeven in Tabel 1. De schatting is een groei van 100 bedrijven, 2000 arbeidsplaatsen en 8 miljard Euro in omzet. Een kanttekening hierbij is dat uitgegaan wordt van een grote productiviteitsstijging per werknemer. Stel dat Twente het huidige aandeel in het Nederlandse Veiligheidscluster in de toekomst zou behouden, dan komt dat neer op een groei in Twente van 70 bedrijven, 200 arbeidsplaatsen en 1,6 miljard Euro in omzet. Daarbij moet worden opgemerkt dat de snelle groeisectoren Cybercrime en forensisch onderzoek relatief (nog) niet sterk in Twente aanwezig zijn. Tabel 12: Locatie van bedrijven en instellingen van het cluster Veiligheid in Twente Saxion/I&O Research In de eerste inventarisatie zijn 166 bedrijven en instellingen geïdentificeerd die toegevoegde waarde realiseren met de verkoop van goederen en diensten op het vlak van veiligheid. Deze zijn in figuur 12 geplot op een kaart van Twente. Daaruit blijkt dat de bedrijven en instellingen verspreid zijn over geheel Twente. De meeste bevinden zich in de gemeenten Enschede, Hengelo, Almelo en Oldenzaal. 18 19
Conclusie Uit de inventarisatie wordt duidelijk dat de veiligheidssector sterk vertegenwoordigd is in zowel de regio als in Nederland. Bedrijven en kennisinstellingen die zich geheel of gedeeltelijk richten op veiligheid, zijn samen goed voor 5555 arbeidsplaatsen en een omzet van bijna 115 miljoen Euro. Het aantal banen en de omzet in het Twentse cluster zijn respectievelijk 3 maal en 7 maal groter dan op basis van het aandeel van Twente in de Nederlandse economie verwacht mag worden. In tegenstelling tot de Regio Den Haag wordt deze omzet en werkgelegenheid in Twente vooral gerealiseerd door de private sector en dan met name door bedrijven in de moderne maakindustrie. Deze bevindingen komen overeen met de economische structuur van de regio. De meeste omzet en werkgelegenheid van de in de database opgenomen bedrijven, heeft betrekking op de toepassingsgebieden nationale veiligheid en stedelijke veiligheid. Ondanks de financiële crisis is het veiligheidscluster tussen 2006 en 2012 met pieken en dalen verder gegroeid. Opvallend is dat bijna alle groei van de omzet gegenereerd wordt in het toepassingsgebied nationale veiligheid. De voorspelde groei op het vlak van forensisch onderzoek en bestrijding van cybercrime moet binnen Twente nog plaatsvinden. De bedrijven in deze toepassingsgebieden zijn nog relatief klein. Twente blijft een aantrekkelijke vestigingsmilieu ten opzichte van concurrerende regio s Het veiligheidscluster wereldwijd zal tegen 2020 gegroeid zijn tot een markt van 300 à 350 miljard euro per jaar. Volgens The Hague Security Delta zal in die periode ook het veiligheidscluster in Nederland aanzienlijk groeien. Een belangrijk deel daarvan komt voor rekening van de regio s Den Haag (HSD), Brabant (DITTS) en Twente (TSS). Bij een gelijkblijvend aandeel van Twente in Nederland zou dat neerkomen op een toename van 70 bedrijven, 200 arbeidsplaatsen en 1,6 miljard Euro in omzet in Twente tot 2025. Toch moeten hierbij kanttekeningen worden gemaakt. Ten eerste is Twente (nog?) niet sterk in de toepassingsgebieden bestrijding cybercrime en forensisch onderzoek, waar de meeste groei wordt verwacht. Ten tweede veronderstelt een gelijkblijvend aandeel in het Nederlandse totaal, dat Twente voor het veiligheidscluster een aantrekkelijke vestigingsmilieu blijft ten opzichte van concurrerende regio s. 20 21
Enschede M.H. Tromplaan 28 Postbus 70.000 7500 KB Enschede Tel. 053-87 11 11 Deventer Handelskade 75 Postbus 70.000 7500 KB Enschede Tel. 0570-603 663 Apeldoorn Kerklaan 21 Postbus 10.120 7301 GC Apeldoorn Tel. 0570-603 663 saxion.nl/leefomgeving