Jaarrekening 2012. Stichting GGZ Friesland

Jaarrekening 2012 Stichting GGZ Friesland

INHOUDSOPGAVE Pagina 1.1 GECONSOLIDEERDE JAARREKENING 1.1.1 GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2012 1 1.1.2 GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING OVER 2012 2 1.1.3 GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT 3 1.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING 4 1.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS 8 1.1.6 GECONSOLIDEERD MUTATIEOVERZICHT MATERIELE VASTE ACTIVA 18 1.1.7 SPECIFICATIE ULTIMO BOEKJAAR ONDERHANDEN PROJECTEN (GECONS.) 21 1.1.8 OVERZICHT LANGLOPENDE SCHULDEN ULTIMO 2012 22 1.1.9 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING 23 1.1.10 ENKELVOUDIGE BALANS PER 31 DECEMBER 2012 30 1.1.11 ENKELVOUDIGE RESULTATENREKENING OVER 2012 31 1.1.12 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING 32 1.1.13 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS 33 1.1.14 MUTATIEOVERZICHT MATERIELE VASTE ACTIVA/FINANCIELE VASTE ACTIVA 42 1.1.15 SPECIFICATIE ULTIMO BOEKJAAR ONDERHANDEN PROJECTEN (ENKELVOUDIG) 45 1.1.16 OVERZICHT LANGLOPENDE SCHULDEN ULTIMO 2012 (ENKELVOUDIG) 46 1.1.17 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE RESULTATENREKENING 47 1.2 OVERIGE GEGEVENS 53 1.2.1 VASTSTELLING EN GOEDKEURING JAARREKENING 54 1.2.2 STATUTAIRE REGELING RESULTAATBESTEMMING 54 1.2.3 RESULTAATBESTEMMING 54 1.2.4 GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM 54 1.2.5 CONTROLEVERKLARING 55

1.1 GECONSOLIDEERDE JAARREKENING

5.1 GECONSOLIDEERDE JAARREKENING 1.1.1 GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2012 (na resultaatbestemming) Ref. 31-dec-12 31-dec-11 ACTIVA Vaste activa Materiële vaste activa 1 68.087.467 73.125.394 Financiële vaste activa 2 885.757 898.017 Totaal vaste activa 68.973.224 74.023.411 Vlottende activa Voorraden 3 0 93.957 Onderhanden projecten uit hoofde van DBC's / 4 5.088.137 11.986.653 DBC-zorgproducten Vorderingen en overlopende activa Vorderingen uit hoofde van financieringstekort 5 2.603.588 3.534.671 Overige vorderingen 6 17.038.068 9.706.892 Liquide middelen 7 1.124.998 879.425 Totaal vlottende activa 25.854.791 26.201.598 Totaal activa 94.828.015 100.225.009 Ref. 31-dec-12 31-dec-11 PASSIVA Eigen vermogen 8 Kapitaal 0 0 Collectief gefinancierd gebonden vermogen 15.210.196 13.690.695 Niet-collectief gefinancierd vrij vermogen -4.219-112.196 Totaal eigen vermogen 15.205.977 13.578.499 Voorzieningen 9 5.706.660 4.450.182 Langlopende schulden (nog voor meer 10 47.532.085 52.994.658 dan een jaar) Kortlopende schulden (ten hoogste 1 jaar) Schulden uit hoofde van financieringsoverschot 5 1.013.330 0 Overige kortlopende schulden 11 25.369.963 29.201.670 Totaal passiva 94.828.015 100.225.009 Pagina 1

1.1.2 GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING OVER 2012 BEDRIJFSOPBRENGSTEN: Ref. 2012 2011 Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten AWBZ 14 128.170.370 126.741.341 (exclusief subsidies) Niet-gebudgetteerde zorgprestaties (exclusief DBC's / 15 5.364.311 4.911.648 DBC-zorgproducten) Subsidies (inclusief overige Wmo-prestaties) 16 1.827.374 1.973.384 Overige bedrijfsopbrengsten 17 2.683.470 2.512.995 Som der bedrijfsopbrengsten 138.045.525 136.139.368 BEDRIJFSLASTEN: Personeelskosten 18 95.648.929 96.078.385 Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa 19 6.369.141 6.173.306 Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa 0 0 Overige bedrijfskosten 20 32.329.989 30.360.919 Som der bedrijfslasten 134.348.059 132.612.610 BEDRIJFSRESULTAAT 3.697.466 3.526.758 Financiële baten en lasten 21-2.069.986-2.303.575 RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSUITOEFENING 1.627.480 1.223.183 Buitengewone baten 22 0 0 Buitengewone lasten 22 0 0 Buitengewoon resultaat 0 0 RESULTAAT BOEKJAAR 1.627.480 1.223.183 RESULTAATBESTEMMING Het resultaat is als volgt verdeeld: 2012 2011 Toevoeging/(onttrekking): Reserve aanvaardbare kosten 1.722.063 1.031.659 Toevoeging algemene reserve 107.977 121.848 Bestemmingsreserve egalisatie afschrijvingen 0 195.502 Bestemmingsreserve Dwang en drang -60.534-33.734 Bestemmingsreserve consultatiegelden -142.026-92.092 Bestemmingsreserve groot onderhoud 0 1.627.480 1.223.183 Pagina 2

1.1.3 GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT Kasstroom uit operationele activiteiten Ref. 2012 2011 Bedrijfsresultaat 1.1.2 3.697.466 3.526.758 Aanpassingen voor: - afschrijvingen 1.1.2 6.369.141 6.173.306 - mutaties voorzieningen 1.1.5 1.256.478 2.382.665 7.625.619 8.555.971 Veranderingen in vlottende middelen: - voorraden 1.1.5 93.957 9.193 - mutatie onderhanden projecten uit hoofde van DBC's / DBC-zorgproducten 1.1.5 6.898.516 2.079.565 - vorderingen 1.1.5-7.331.176 16.584.855 - vorderingen/schulden uit hoofde van financieringstekort respectievelijk -overschot 1.1.5-82.247-15.667.565 - kortlopende schulden (excl. schulden aan banken) 1.1.5-803.968-3.666.701-1.224.918-660.653 Kasstroom uit bedrijfsoperaties 10.098.166 11.422.076 Ontvangen interest 1.1.9 188.633 420.999 Betaalde interest 1.1.9-2.258.619-2.724.574-2.069.986-2.303.575 Totaal kasstroom uit operationele activiteiten 8.028.180 9.118.501 Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen materiële vaste activa 1.1.6-6.035.768-4.440.715 Desinvesteringen materiële vaste activa 1.1.6 2.249.304 1.197.495 Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten -3.786.464-3.243.220 Kasstroom uit financieringsactiviteiten Nieuw opgenomen leningen 1.1.8 0 10.918.600 Aflossing langlopende schulden 1.1.8 639.530-13.369.624 Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten 639.530-2.451.024 Mutatie geldmiddelen 4.881.246 3.424.257 Het kasstroomoverzicht is gebaseerd op de indirecte methode Aansluiting kasstroom en liquide middelen Ref. 2012 2011 Liquide middelen 1.124.998 879.425 Schulden aan kredietinstellingen BNG (Kortlopende schulden) -4.974.811-9.610.486-3.849.813-8.731.061 Mutatie geldmiddelen 2011 naar 2012 4.881.248 Pagina 3

5.1.4 1.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING 1.1.4.1 Algemeen 5.1.4.1 Algemeen Algemeen Groepsverhoudingen De activiteiten van GGZ Friesland bestaan voornamelijk uit het verlenen van geestelijke gezondheidszorg aan mensen met psychiatrische stoornissen of ernstige psychische problemen. De datum van opmaken van de jaarrekening is 30-04-2013. Zorginstelling xxx behoort tot het XYZ-concern. Aan het hoofd van deze groep staat XYZ te xxx. De jaarrekening van zorginstelling xxx is opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van XYZ-concern te xxx. Groepsverhoudingen Stichting Hege Wier behoort tot het GGZ Friesland concern. Aan het hoofd van deze groep staat GGZ Grondslagen Friesland, Sixmastraat voor het 2, opstellen 8932 PA van te Leeuwarden. jaarrekening De jaarrekening van Stichting Hege Wier te Leeuwarden is De opgenomen jaarrekening de is geconsolideerde opgesteld in overeenstemming jaarrekening van met het de GGZ Regeling Friesland verslaggeving concern te WTZi, Leeuwarden. Richtlijnen In 2008 voor is de Jaarverslaggeving, Mind Up B.V. te Leeuwarden in het bijzonder opgericht RJ 655 onder inzake stichting de jaarverslaggeving GGZ Friesland, waarvan door zorginstellingen, Stichting GGZ en Friesland Titel 9 Boek 100% 2 BW. eigenaar is en volledige zeggenschap heeft. Continuïteitsveronderstelling Grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening Deze jaarrekening jaarrekening is is opgesteld opgesteld in uitgaande overeenstemming van de continuïteitsveronderstelling. met Regeling verslaggeving WTZi en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Vergelijking De rapporteringsvaluta met voorgaand is in euro's. jaar De grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar, met Continuiteitsveronderstelling uitzondering Deze jaarrekening van het is volgende: opgesteld uitgaande de continuiteitsveronderstelling. Vergelijking met voorgaand jaar Consolidatie De grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld met toepassing van de grondslagen voor de waardering Consolidatie en de resultaatbepaling van stichting XYZ. De In de financiële geconsolideerde gegevens jaarrekening van de groepsmaatschappijen zijn tevens opgenomen de de andere stichtingen in de consolidatie en betrokken rechtspersonen vennootschappen en die vennootschappen tot de groep behoren. zijn volledig Dit betreft in de geconsolideerde volgende stichtingen jaarrekening en vennootschappen: opgenomen onder Stichting eliminatie Hege van Wier de te onderlinge Leeuwarden verhoudingen en transacties. Belangen van derden in het vermogen Mind Up en B.V. in te het Leeuwarden resultaat van groepsmaatschappijen zijn afzonderlijk in de geconsolideerde jaarrekening tot uitdrukking gebracht. Op grond van artikel 7, lid 4 van Regeling verslaggeving WTZi zijn de volgende stichtingen buiten de In consolidatie de geconsolideerde gebleven: jaarrekening zijn tevens opgenomen de stichtingen en vennootschappen die tot de groep behoren. Stichting Dit Vrienden betreft de van volgende GGZ Friesland stichtingen te Leeuwarden en vennootschappen: De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld met toepassing van de grondslagen voor de waardering en de resultaatbepaling van stichting Hege Wier en Mind Up B.V. Op De grond financiële van gegevens artikel 7, lid van 5 en de 6, groepsmaatschappijen van de Regeling verslaggeving en de andere WTZi in zijn de consolidatie de volgende betrokken stichtingen buiten de consolidatie rechtspersonen gebleven: en vennootschappen zijn volledig in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen onder Stichting..te. eliminatie van de onderlinge verhoudingen en transacties. Belangen van derden in het vermogen Stichting Steunfonds..te.. en in het resultaat van groepsmaatschappijen zijn afzonderlijk in de geconsolideerde jaarrekening tot uitdrukking gebracht. Verbonden rechtspersonen Alle De stichting groepsmaatschappijen, heeft geen verbonden zoals opgenomen stichtingen in en de vennootschappen paragraaf consolidatie, die niet evenals in de consolidatie de deelnemingen betrokken toegelicht zijn. onder de toelichting op de financiële vaste activa worden aangemerkt als verbonden partij. Transacties tussen groepsmaatschappijen worden in de consolidatie geëlimineerd. Verder is ook het groepshoofd [naam zorgconcern] aan te merken als verbonden partij. [Hier toelichten van vereisten uit RJ 330.115: - een omschrijving van de soort transacties die hebben plaatsgevonden; - de aard van de verbondenheid tussen de verbonden partijen, en - die elementen van de transacties die nodig zijn voor het inzicht dat de jaarrekening dient te geven.] De stichting heeft de volgende verbonden stichtingen en vennootschappen die niet in de consolidatie betrokken zijn. Van elk van deze stichtingen en vennootschappen dient de volgende informatie te worden opgenomen: naam en woonplaats; rechtsvorm; de kernactiviteiten; de (mate van) zeggenschap die de instelling kan uitoefenen; het bedrag van het eigen vermogen en het resultaat volgens de laatst vastgestelde jaarrekening onder vermelding van het jaar waarop deze betrekking heeft. Pagina 4

1.1.4. 5.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING 1.1.4.2 Kasstroomoverzicht Grondslagen van waardering van activa en passiva Deze toelichting betreft een voorbeeld en dient nog instellingsspecifiek gemaakt te worden. Activa Het kasstroomoverzicht en passiva is opgesteld op basis van de indirecte methode. Activa Kasstromen passiva uit financiële worden gewaardeerd afgeleide instrumenten tegen de verkrijgings- die worden verantwoord of vervaardigingsprijs als reëlewaarde-hedges of actuele waarde. of Indien geen kasstroomhedges specifieke waarderingsgrondslag worden in dezelfde categorie is vermeld, ingedeeld vindt waardering als de kasstromen plaats tegen uit de de afgedekte verkrijgingsprijs. balansposten. Toelichtingen op posten in de balans, resultatenrekening en kasstroomoverzicht zijn in de jaarrekening Kasstromen uit financiële derivaten waarbij hedge accounting niet langer wordt toegepast, worden consistent genummerd. met de aard van het instrument ingedeeld, vanaf de datum waarop de hedge accounting is beëindigd. Gebruik (In de toelichting van schattingen wordt aandacht besteed aan de aspecten die voor een goed begrip van het kasstroomoverzicht De van opstelling belang zijn. van Aanbevolen de jaarrekening wordt vereist belangrijke dat het afwijkingen management tussen oordelen enerzijds vormt mutaties en schattingen balansposten die blijken veronderstellingen uit een kasstroomoverzicht maakt die en van anderzijds invloed zijn verschillen op de toepassing tussen de van balansen grondslagen aan het en begin de gerapporteerde en het einde van waarde van periode activa nader en verplichtingen, toe te lichten. Tevens en van baten dient een en lasten. cijfermatige De daadwerkelijke aansluiting opgenomen uitkomsten te kunnen worden afwijken tussen het van begrip deze schattingen. geldmiddelen De in schattingen het kasstroomoverzicht en onderliggende en begrip veronderstellingen liquide middelen worden in balans.) voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen heeft. Materiële vaste activa 5.1.4.2 Grondslagen van waardering van activa en passiva De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs dan wel actuele waarde onder aftrek van cumulatieve afschrijvingen en cumulatieve bijzondere waardeverminderingen. Activa en passiva De Activa afschrijvingstermijnen en passiva worden van in het materiële algemeen vaste gewaardeerd activa zijn gebaseerd tegen de verkrijgings- op de verwachte of vervaardigingsprijs gebruiksduur van of het de vast actief. actuele waarde. Indien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld, vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs. Toelichtingen op posten in de balans, resultatenrekening en kasstroomoverzicht zijn in de Financiële jaarrekening vaste genummerd. activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen en overige deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, Gebruik van worden schattingen gewaardeerd volgens de nettovermogenswaardemethode. Invloed van betekenis wordt in ieder De opstelling geval verondersteld van jaarrekening aanwezig vereist te zijn dat bij het management kunnen uitbrengen oordelen van vormt 20% of en meer schattingen van de en stemrechten. De nettovermogenswaarde veronderstellingen maakt wordt die van berekend invloed volgens zijn op de grondslagen toepassing van die grondslagen gelden voor en deze de jaarrekening; gerapporteerde voor waarde deelnemingen van activa en verplichtingen, waarvan onvoldoende van baten gegevens en lasten. beschikbaar De daadwerkelijke zijn voor aanpassing uitkomsten aan kunnen deze grondslagen, afwijken van deze wordt uitgegaan schattingen. van De de schattingen waarderingsgrondslagen en onderliggende van veronderstellingen de desbetreffende worden deelneming. voortdurend Indien de beoordeeld. waardering Herzieningen van een deelneming volgens de nettovermogenswaarde negatief is, wordt deze op nihil gewaardeerd. Deelnemingen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien en in toekomstige perioden waarop geen invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. Indien waarvoor de herziening gevolgen heeft. sprake is van een duurzame waardevermindering vindt waardering plaats tegen deze lagere waarde; afwaardering vindt plaats ten laste van de resultatenrekening. De leningen aan niet-geconsolideerde deelnemingen Immateriële en worden materiële opgenomen vaste activa tegen kostprijs, verminderd met bijzondere waardeverminderingsverliezen. De De grondslagen immateriële en voor materiële overige vaste financiële activa vaste worden activa gewaardeerd zijn opgenomen tegen onder verkrijgings- het kopje of vervaardigingsprijs Financiële Instrumenten. onder aftrek van cumulatieve afschrijvingen en cumulatieve bijzondere waardeverminderingen. Bijzondere waardeverminderingen Vaste De afschrijvingstermijnen activa met een lange van levensduur immateriële worden materiële beoordeeld vaste op activa bijzondere zijn gebaseerd waardeverminderingen op verwachte wanneer wijzigingen gebruiksduur of omstandigheden van het vast actief. zich voordoen die doen vermoeden dat de boekwaarde van een actief niet terugverdiend zal worden. De terugverdienmogelijkheid van activa die in gebruik zijn, wordt bepaald door de boekwaarde De afschrijvingen van een worden actief berekend te vergelijken als een met percentage de geschatte over contante de aanschafprijs waarde van volgens de toekomstige de lineaire methode op nettokasstromen basis van de economische die het actief levensduur. naar verwachting Op bedrijfsterreinen zal genereren. op onderhanden projecten en vooruitbetalingen Wanneer op materiële de boekwaarde vaste activa van wordt een niet actief afgeschreven. hoger is dan de geschatte contante waarde van de toekomstige kasstromen, worden bijzondere waardeverminderingen verantwoord voor het verschil tussen de boekwaarde en de De realiseerbare volgende afschrijvingspercentages waarde. worden hierbij gehanteerd: Bedrijfsgebouwen : X %. Machines en installaties : X %. Andere vaste bedrijfsmiddelen : X %. Voor zover subsidies of daaraan gelijk te stellen vergoedingen zijn ontvangen als eenmalige bijdrage in de afschrijvingskosten, zijn deze in mindering gebracht op de investeringen / zijn deze als vooruitontvangen bedrag onder de overlopende passiva opgenomen (doorhalen hetgeen niet van toepassing is) [opnemen indien van toepassing en aangeven hoe de subsidies/vergoedingen zijn verwerkt]. Pagina 5

5.1.4 1.1.4. GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN EN RESULTAATBEPALING Financiële vaste activa Deelnemingen Voorraden in groepsmaatschappijen en overige deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, Voorraden zijn worden gewaardeerd gewaardeerd tegen volgens kostprijs de onder nettovermogenswaardemethode. aftrek van een voorziening voor Invloed incourantheid. van betekenis wordt in ieder geval verondersteld aanwezig te zijn bij het kunnen uitbrengen van 20% of meer van de stemrechten. De nettovermogenswaarde Onderhanden werk uit wordt hoofde berekend van DBC's volgens de grondslagen die gelden voor deze jaarrekening; voor deelnemingen Het onderhanden waarvan werk onvoldoende uit hoofde van gegevens DBC's wordt beschikbaar gewaardeerd zijn voor tegen aanpassing de vervaardigingsprijs, aan deze grondslagen, zijnde de wordt kostprijs van de reeds bestede verrichtingen, of tegen de opbrengstwaarde van de DBC indien deze lager is. uitgegaan van de waarderingsgrondslagen van de desbetreffende deelneming. Indien de waardering van een De productie van het onderhanden werk is bepaald door de openstaande verrichtingen te koppelen aan de deelneming volgens de nettovermogenswaarde negatief is, wordt deze op nihil gewaardeerd. Deelnemingen DBC's die ultimo boekjaar openstonden. Op het onderhanden werk worden de voorschotten die ontvangen zijn waarop van verzekeraars geen invloed in mindering van betekenis gebracht. kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. Indien sprake is van een duurzame waardevermindering vindt waardering plaats tegen deze lagere waarde; afwaardering Vorderingenvindt plaats ten laste van de resultatenrekening. Vorderingen worden opgenomen voor de nominale waarde. Een voorziening wordt getroffen op de vorderingen De op leningen grond van aan verwachte niet-geconsolideerde oninbaarheid. deelnemingen De omvang van worden voorziening opgenomen dubieuze tegen geamortiseerde debiteuren bepaald kostprijs op op de basis dynamische van de methode effectieve exclusief rentemethode, vorderingen verminderd op met DBC's. bijzondere waardeverminderingsverliezen. De grondslagen voor overige financiële vaste activa zijn opgenomen onder het kopje Financiële Instrumenten. Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Dividenden worden verantwoord in de periode waarin zij betaalbaar worden gesteld. Rentebaten worden Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder verantwoord in de periode waartoe zij behoren, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de kortlopende schulden. desbetreffende post. Eventuele winsten of verliezen worden verantwoord onder de financiële baten en lasten. Voorzieningen (algemeen) Bijzondere Voorzieningen waardeverminderingen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum Deze bestaan toelichting waarbij het betreft waarschijnlijk een voorbeeld is dat een en dient uitstroom nog van instellingsspecifiek middelen noodzakelijk gemaakt is en te waarvan worden. de omvang op Vaste betrouwbare activa met wijze een is te lange schatten. levensduur De voorzieningen worden beoordeeld worden op gewaardeerd bijzondere waardeverminderingen tegen beste schatting wanneer van de wijzigingen bedragen die of omstandigheden noodzakelijk zijn zich om de voordoen verplichtingen die doen per vermoeden balansdatum af de te boekwaarde wikkelen. De van voorzieningen een actief niet worden terugverdiend gewaardeerd tegen zal worden. contante De terugverdienmogelijkheid waarde van de uitgaven van die activa naar die verwachting gebruik noodzakelijk zijn, wordt bepaald zijn om door de de boekwaarde verplichtingen van af een te wikkelen. actief te vergelijken met de geschatte contante waarde van de toekomstige nettokasstromen die het actief naar verwachting zal genereren. Wanneer de verplichtingen boekwaarde naar van verwachting een actief hoger door is een dan derde geschatte zullen worden contante vergoed, waarde wordt van de deze toekomstige vergoeding als kasstromen, een actief in worden balans bijzondere opgenomen waardeverminderingen indien het waarschijnlijk verantwoord is dat deze voor vergoeding het verschil zal tussen worden boekwaarde ontvangen bij en de de realiseerbare afwikkeling van waarde. de verplichting. Voorziening persoonlijk budget levensfase (zonder toerekening aan jaren) Vervreemding De voorziening van persoonlijk vaste activa levensfase budget (PLB) betreft een voorziening uit hoofde van een CAO Voor verplichting verkoop in beschikbare het kader van activa de overgangsregeling worden gewaardeerd 45+. tegen Het persoonlijk boekwaarde budget of lagere levensfase opbrengstwaarde. kwalificeert als een beloning met opbouw van rechten. De voorziening betreft voor een deel de contante waarde van de in de Voorraden toekomst eenmalig uit te keren PBL-uren en voor een deel uit de nominale waarde. De berekening is Voorraden gebaseerd zijn op de gewaardeerd CAO-bepalingen, tegen kostprijs blijfkans op en basis leeftijd. van [noem methode] methode onder aftrek van een voorziening voor incourantheid. [Hier aangeven hoe de voorziening bepaald is.] Financiële Voorziening instrumenten jubileumverplichtingen Deze jubileumvoorziening toelichting betreft betreft een voorbeeld een voorziening dient voor nog toekomstige instellingsspecifiek jubileumuitkeringen. gemaakt te De worden. voorziening betreft Financiële de contante instrumenten waarde van omvatten de in de toekomst handels- en uit overige te keren vorderingen, jubileumuitkeringen. geldmiddelen, De berekening leningen en is gebaseerd overige op financieringsverplichtingen, gedane toezeggingen, blijfkans handelsschulden en leeftijd. en overige te betalen posten. Financiële instrumenten omvatten tevens in contracten besloten afgeleide financiële instrumenten (derivaten). Langlopende en kortlopende schulden Deze worden door de instelling gescheiden van het basiscontract en apart verantwoord indien de economische De langlopende schulden en kortlopende schulden worden opgenomen tegen nominale waarde. kenmerken en risico s van het basiscontract en het daarin besloten derivaat niet nauw verwant zijn, indien een De binnen een jaar vervallende aflossingen worden aangemerkt als kortlopende schulden en als zodanig in de apart balans instrument onder Kortlopende met dezelfde schulden voorwaarden opgenomen. als het in het contract besloten derivaat aan de definitie van een derivaat zou voldoen en het gecombineerde instrument niet wordt gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de resultatenrekening. Financiële instrumenten, inclusief de van de basiscontracten gescheiden afgeleide financiële instrumenten, worden bij de eerste opname verwerkt tegen reële waarde, waarbij (dis)agio en de direct toerekenbare transactiekosten in de eerste opname worden meegenomen. Indien instrumenten niet zijn gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de resultatenrekening, maken eventuele direct toerekenbare transactiekosten deel uit van de eerste waardering. In contracten besloten financiële instrumenten die niet worden gescheiden van het basiscontract, worden verwerkt in overeenstemming met het basiscontract. Na de eerste opname worden financiële instrumenten op de hierna beschreven manier gewaardeerd. Verstrekte leningen en overige vorderingen Verstrekte leningen en overige vorderingen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieverentemethode, verminderd met bijzondere waardeverminderingsverliezen. Overige financiële verplichtingen Financiële verplichtingen die geen deel uitmaken van een handelsportefeuille worden tegen geamortiseerde kostprijs gewaardeerd op basis van de effectieverentemethode. Pagina 6

1.1.4. 5.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING 1.1.4.3 Voorziening Grondslagen persoonlijk van budget resultaatbepaling levensfase (toerekening aan jaren) De voorziening persoonlijk budget levensfase (PBL) betreft een voorziening uit hoofde van een CAO verplichting Algemeen in het kader van de overgangsregeling 45+. Het persoonlijk budget levensfase kwalificeert als een beloning met Het opbouw resultaat van rechten. wordt bepaald De voorziening als het verschil betreft tussen de contante de baten waarde en de van lasten de in over de toekomst het verslagjaar, eenmalig met uit te keren inachtneming PBL-uren. De van berekening de hiervoor is gebaseerd reeds vermelde op CAO-bepalingen, waarderingsgrondslagen. blijfkans, leeftijd en resterende dienstjaren tot De het baten bereiken en lasten van de worden 55-jarige toegerekend leeftijd. aan de periode waarop deze betrekking hebben, uitgaande van historische kosten. Verliezen worden verantwoord als deze voorzienbaar zijn; baten worden verantwoord als deze gerealiseerd zijn. Voorziening persoonlijk budget levensfase (zonder toerekening aan jaren) Baten De voorziening (waaronder persoonlijk nagekomen budget budgetaanpassingen) levensfase (PBL) betreft en lasten een uit voorziening voorgaande uit hoofde jaren die van in een dit boekjaar CAO verplichting zijn geconstateerd, in het kader van worden overgangsregeling aan dit boekjaar 45+. toegerekend. Het persoonlijk budget levensfase kwalificeert als een beloning met opbouw van rechten. De voorziening betreft de contante waarde van de in de toekomst eenmalig uit te keren Pensioenen PBL-uren. De berekening is gebaseerd op de CAO-bepalingen, blijfkans en leeftijd. St GGZ Friesland heeft voor haar werknemers een toegezegd-pensioenregeling. Hiervoor in aanmerking komende Voorziening werknemers jubileumverplichtingen hebben op de pensioengerechtigde leeftijd recht op een pensioen welke afhankelijk is van De jubileumvoorziening leeftijd, salaris en dienstjaren. betreft een De voorziening regeling is voor ondergebracht toekomstige bij jubileumuitkeringen. het Pensioenfonds De Zorg voorziening Welzijn betreft en de betreft contante een waarde middelloon van de regeling. de toekomst St GGZ uit Friesland te keren heeft jubileumuitkeringen. geen verplichting De tot berekening het voldoen is van gebaseerd aanvullende op gedane bijdragen toezeggingen, geval blijfkans van een en leeftijd. tekort bij Pensioenfonds Zorg en Welzijn, anders dan het effect van hogere toekomstige premies. St GGZ Friesland heeft daarom de pensioenregeling verwerkt als een toegezegdebijdrage-regeling Schulden en heeft alleen de verschuldigde premies tot en met het einde van het boekjaar in de jaarrekening Schulden worden verantwoord. opgenomen voor de geamortiseerde kostprijs (nominale waarde). Dekkingsgraad 5.1.4.3 Grondslagen van resultaatbepaling De dekkingsgraad is de verhouding tussen het vermogen van het pensioenfonds en alle financiële verplichtingen in de toekomst. De dekkingsgraad kan zich grillig bewegen. Een schommeling van enkele procentpunten Algemeen van de ene dag op de andere kan voorkomen. Dalen de aandelenkoersen, dan daalt het vermogen Het resultaat en wordt dus de bepaald dekkingsgraad. als het verschil Stijgen tussen de aandelenkoersen, baten en lasten dan stijgt over de het dekkingsgraad. verslagjaar, met Datzelfde inachtneming geldt voor van de hiervoor rente: een reeds dalende vermelde rente waarderingsgrondslagen. betekent een dalende dekkingsgraad. Gaat de rente omhoog dan gaat ook de dekkingsgraad De baten en lasten omhoog. worden De toegerekend dekkingsgraad aan is de dus periode steeds waarop een momentopname. deze betrekking hebben, uitgaande van In historische februari 2013 kosten. is de Verliezen dekkingsgraad worden verantwoord 103%, dit is onder als deze norm voorzienbaar hiervoor zijn; is baten een worden herstelplan verantwoord opgesteld. als deze gerealiseerd zijn. In het herstelplan staan de maatregelen die het fonds neemt om te zorgen dat de dekkingsgraad zo snel mogelijk, Baten (waaronder maar uiterlijk nagekomen binnen 5 budgetaanpassingen) jaar op de verplichte en 105% lasten komt. uit voorgaande In 2009 heeft jaren PFZW die hiervoor in dit boekjaar een herstelplan zijn ingediend geconstateerd, bij toezichthouder worden aan dit De boekjaar Nederlandsche toegerekend. Bank (DNB). De hoofdpunten van het herstelplan zijn: - Zolang de dekkingsgraad lager is dan 105% worden de pensioenen niet verhoogd (indexering) Pensioenen - Zolang de dekkingsgraad zich bevindt tussen 105% en 117% worden de pensioenen met de helft (50%) van de Stichting loonstijging XYZ heeft in de voor sector haar verhoogd. werknemers een toegezegde pensioenregeling. Hiervoor in aanmerking -komende Het beleggingsbeleid werknemers hebben verandert op niet de pensioengerechtigde leeftijd recht op een pensioen dat is -gebaseerd De pensioenregeling op het gemiddeld verandert verdiende niet loon berekend over de jaren dat de werknemer pensioen heeft opgebouwd bij XYZ. De verplichtingen, welke voortvloeien uit deze rechten van haar personeel, zijn ondergebracht bij het bedrijfstakpensioenfonds Zorg en Welzijn. XYZ betaalt hiervoor premies waarvan de helft door de werkgever wordt betaald en de helft door de werknemer. De pensioenrechten worden jaarlijks geïndexeerd, indien en voor zover de dekkingsgraad van het pensioenfonds (het vermogen van het pensioenfonds gedeeld door haar financiële verplichtingen) dit toelaat. Naar de stand van ultimo <maand> 2013 is de dekkingsgraad van het pensioenfonds xxx%. In 2014 dient het pensioenfonds een dekkingsgraad van ten minste 105% te hebben. Het pensioenfonds verwacht hieraan te kunnen voldoen en voorziet geen noodzaak voor de aangesloten instellingen om extra stortingen te verrichten of om bijzondere premieverhogingen door te voeren. XYZ heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bij het pensioenfonds, anders dan het effect van hogere toekomstige premies. XYZ heeft daarom alleen de verschuldigde premies tot en met het einde van het boekjaar in de jaarrekening verantwoord. 5.1.4.4 Grondslagen van segmentering Deze toelichting betreft een voorbeeldtekst. De keuze van de segmenten is afhankelijk van de bedrijfsvoering zoals vermeld in RJ 350. In de jaarrekening wordt overeenkomstig de Richtlijn Zorginstellingen een segmentatie van de resultatenrekening gemaakt in de volgende segmenten [xxx, xxx en xxx]. Bij de verdeling van de resultatenrekening per operationele segment is aangesloten op de activiteiten van het bedrijfsproces. De verdeling van indirecte kosten over de te onderscheiden zorgsoorten geschiedt op basis van de volgende uitgangspunten: indirecte personeelskosten: verdeling op basis van...; indirecte materiële kosten: verdeling op basis van...; Pagina 7

1.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA 1. Materiële vaste activa Bedrijfsgebouwen en terreinen 41.052.099 42.086.916 Machines en installaties 7.212.368 7.700.668 Andere vaste bedrijfsmiddelen, technische en administratieve uitrusting 9.293.325 9.229.608 Financial lease 10.529.674 14.108.202 Totaal materiële vaste activa 68.087.467 73.125.394 Het verloop van de materiële activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven: 2012 2011 Boekwaarde per 1 januari 73.125.394 71.371.934 Bij: investeringen 6.825.670 4.440.715 Bij: activeren financial lease 3.971.348 4.674.101 Af: desinvestering financial lease 7.226.785 0 Af: afschrijvingen 6.035.768 5.746.075 Af: afschrijvingen financial lease 323.088 417.786 Af: desinvesteringen 2.249.304 1.197.495 Boekwaarde per 31 december 68.087.467 73.125.394 Aanschafwaarde 128.282.889 127.493.703 Cumulatieve afschrijvingen 60.195.423 54.368.309 Voor een nadere specificatie van het verloop van de WTZi-vergunningsplichtige vaste activa, de WTZi-meldingsplichtige vaste activa en de WMG-gefinancierde vaste activa per activagroep wordt verwezen naar het mutatieoverzicht onder 1.1.6. In toelichting 1.1.7 zijn overzichten opgenomen voor de onderhanden en gereedgekomen projecten. In de verloopoverzichten 1.1.6. is de leaseverplichting niet meegenomen. De desinvesteringen betreffen met name onderhandenwerk projecten die niet gerealiseerd zijn en in de kosten genomen zijn of gereed gekomen onderhandenwerk projecten die geactiveerd zijn. Pagina 8

1.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA Voor een nadere specificatie van het verloop van de WTZi-vergunningplichtige vaste activa, de WTZi-meldingsplichtige vaste activa en de WMG-gefinancierde vaste activa per activagroep wordt verwezen naar het mutatieoverzicht onder 5.1.6. In toelichting 5.1.7 zijn overzichten opgenomen voor de onderhanden en gereedgekomen projecten. 2. Financiële vaste activa Overige vorderingen 527.466 523.933 Disagio waarborgfonds voor de zorgsector 358.291 374.084 Totaal financiële vaste activa 885.757 898.017 Het verloop van de financiële vaste activa is als volgt: Boekwaarde per 1 januari 2012 898.017 Af: lening -4.444 Af: ontvangen aflossing leningen 7.977 Af: waardeverminderingen -15.793 Boekwaarde per 31 december 2012 885.757 Mind Up B.V. is in 2008 opgericht en is voor 100% in eigendom van stichting GGZ Friesland. Toelichting op belangen in andere rechtspersonen of vennootschappen: Naam en rechtsvorm en woonplaats rechtspersoon Kernactiviteit Verschaft kapitaal Kapitaalbelang (in %) Eigen vermogen Resultaat Rechtstreekse kapitaalbelangen >= 20%: Mind up B.V. Deelnemen in andere 18.000 100% -44.992-1.733 organisaties Mind Up B.V. is in 2008 opgericht en is voor 100% in eigendom van stichting GGZ Friesland. Door het negatieve eigen vermogen van Mind Up B.V. is de deelneming op nul gewaardeerd en is het restant van het negatieve eigen vermogen als voorziening in mindering gebracht op de vordering. Pagina 9

1.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA 3. Voorraden Medische middelen 0 5.523 Voedingsmiddelen 0 8.646 Hulpmiddelen 0 16.663 Overige voorraden: Kantoorbenodigdheden 0 1.956 Magazijnvoorrad t.b.v. winkels 0 7.697 Winkels 0 19.507 Niet geregistreerd 0 33.965 Totaal voorraden 0 93.957 In 2012 zijn er geen voorraden meer en wordt er rechtstreeks geleverd. 4. Onderhanden projecten uit hoofde van DBC's / DBC-zorgproducten Onderhanden projecten DBC's / DBC-zorgproducten 29.665.743 36.564.259 Af: ontvangen voorschotten 24.577.606 24.577.606 Totaal onderhanden projecten 5.088.137 11.986.653 De specificatie per onderhanden project is als volgt weer te geven: Gerealiseerde project- Stroom DBC's / DBC-zorgproducten kosten en Af: Af: Saldo per toegereken- verwerkte ontvangen 31-dec-2012 de winst verliezen voorschotten DBC's / zorgproducten 29.665.743 24.577.606 5.088.137 Totaal (onderhanden projecten) 29.665.743 0 24.577.606 5.088.137 De op onderhanden werk positie DBC's is bepaald conform de regelgeving van de Nza Pagina 10

1.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS 5. Vorderingen uit hoofde van financieringstekort en schulden uit hoofde van financieringsoverschot t/m 2009 2010 2011 2012 totaal Saldo per 1 januari -1.013.330 4.548.001 3.534.671 Financieringsverschil boekjaar 1.265.944 1.265.944 Correcties voorgaande jaren -165.317-165.317 Betalingen/ontvangsten -3.770.091-3.770.091 Betalingen ZVW 725.051 725.051 Subtotaal mutatie boekjaar 0 0-3.210.357 1.265.944-1.944.413 Saldo per 31 december 0-1.013.330 1.337.644 1.265.944 1.590.258 Stadium van vaststelling (per erkenning): c c c a a= interne berekening b= overeenstemming met zorgverzekeraars c= definitieve vaststelling NZa 31-dec-12 31-dec-11 Waarvan gepresenteerd als: - vorderingen uit hoofde van financieringstekort 2.603.588 3.534.671 - schulden uit hoofde van financieringsoverschot 1.013.330 0 1.590.258 3.534.671 Specificatie financieringsverschil in het boekjaar 2012 2011 Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten 128.170.371 126.241.505 Af: ontvangen voorschotten 50.393.018 46.165.270 Af: gefactureerde DBC's / DBC-zorgproducten 76.511.409 75.528.234 Af: overige ontvangsten Totaal financieringsverschil 1.265.944 4.548.001 Specificatie financieringsverschil per financieringsvorm 2012 2011 Financieringsverschil AWBZ 3.328.626 3.544.025 Financieringsverschil DBC-financiering -2.062.682 1.003.976 Totaal financieringsverschil 1.265.944 4.548.001 Het budget Zorgverzekeringswet 2012 bedraagt 74.448.727 Het budget AWBZ 2012 bedraagt 53.721.644 Totaal budget 2012 128.170.371 Pagina 11

1.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA 6. Overige vorderingen Vorderingen op debiteuren 14.097.367 7.610.799 Voorziening dubieuze debiteuren -30.011-44.601 Overige vorderingen: Vooruitbetaalde bedragen: 1.009.986 1.440.606 Nog te ontvangen bedragen: 1.891.010 549.728 Overige overlopende activa: 69.716 150.360 Totaal overige vorderingen 17.038.068 9.706.892 De voorziening die in aftrek op de vorderingen is gebracht, bedraagt 30.011 De omvang van de voorziening dubieuze debiteuren wordt dynamisch bepaald. De overige vorderingen hebben een looptijd korter dan 1 jaar. De stijging van de vorderingen wordt met name veroorzaakt door het saldo debiteuren. De stijging bij de debiteuren wordt voornamelijk veroorzaakt doordat aan het einde van het jaar een inhaalslag gedaan moest worden. Verder stijgt ook de nog te ontvangen bedragen door een vordering van justitie. Pagina 12

1.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA 7. Liquide middelen Bankrekeningen 1.074.061 823.800 Kassen 50.937 55.625 Totaal liquide middelen 1.124.998 879.425 In de liquide middelen zijn geen deposito's begrepen. De overige liquide middelen zijn vrij beschikbaar. De bankrekeningen bestaan uit saldi van 10 bankrekeningen (2011: 10) bij de BNG, ING, Frieslandbank, ABN AMRO. De kassen bestaan uit de centrale kas financiële administratie en circa 42 decentrale kassen (2011: 42 decentrale kassen). De liquide middelen zijn direct opeisbaar. Daar waar noodzakelijk voor het beeld van de jaarrekening zijn de vergelijkende cijfers voor de post liquide middelen aangepast. Pagina 13

1.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PASSIVA 8. Eigen vermogen Het eigen vermogen bestaat uit de volgende componenten: 31-dec-12 31-dec-11 Collectief gefinancierd gebonden vermogen 15.210.196 13.690.695 Niet collectief gefinancierd vrij vermogen -4.219-112.196 Totaal eigen vermogen 15.205.977 13.578.499 Collectief gefinancierd gebonden vermogen Saldo per Resultaat- Overige Saldo per Het verloop is als volgt weer te geven: 1-jan-2012 bestemming mutaties 31-dec-2012 Reserve aanvaardbare kosten: Reserve aanvaardbare kosten: 12.317.642 1.722.062 692.280 14.731.984 Bestemmingsreserves: Consultatiegelden 564.356-142.027 422.329 Dwang en drang 116.417-60.534 55.883 Groot Onderhoud 692.280-692.280 0 Totaal collectief gefinancierd gebonden vermogen 13.690.695 1.519.501 0 15.210.196 Niet collectief gefinancierd vrij vermogen Saldo per Resultaat- Overige Saldo per Het verloop is als volgt weer te geven: 1-jan-2012 bestemming mutaties 31-dec-2012 Algemene reserves: De Hege Wier -112.196 107.977-4.219 Totaal niet-collectief gefinancierd vrij vermogen -112.196 107.977 0-4.219 Consultatiegelden De consultatiegelden dienen in overeenstemming met het Zorgkantoor te worden besteed. Dwang en drang middelen De reserve is gevormd uit extra middelen verkregen uit het budget aanvaardbare kosten die in 2010, 2011 en 2012 nog niet besteed zijn. Groot onderhoud De reserve groot onderhoud is gevormd voor dekking van toekomstige uitgaven van groot onderhoud. In 2012 is de voorziening groot onderhoud opgeheven en toegevoegd aan reserve aanvaardbare kosten. 9. Voorzieningen Saldo per Dotatie Onttrekking Vrijval Saldo per Het verloop is als volgt weer te geven: 1-jan-2012 31-dec-2012 Jubileumuitkeringen 1.345.439 232.724 160.287 1.417.876 Levensfase budget 3.104.743 2.744.299 1.560.258 4.288.784 Totaal voorzieningen 4.450.182 2.977.023 1.720.545 0 5.706.660 Toelichting in welke mate (het totaal van) de voorzieningen als langlopend moeten worden beschouwd: 31-dec-2012 Kortlopend deel van de voorzieningen (< 1 jr.) 1.733.208 Langlopend deel van de voorzieningen (> 1 jr.) 523.724 Hiervan langlopend (> 5 jaar) 3.449.728 Pagina 14

1.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PASSIVA Toelichting per categorie voorziening: Jubileumuitkeringen De voorziening Jubileumuitkeringen is gebaseerd op een blijfkans (inclusief sterftekans) per soort jubileum 12,5 jaar, 25 jaar, 40 jaar en pensionering. De voorziening is gewaardeerd tegen een contante waarde op basis van 4% disconteringsvoet Levensfase budget De voorziening is gevormd ivm de opbouw van rechten uit hoofde van de regeling Persoonlijke Levensfase Budget uit de CAO en voorziet in de toekomstige uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen. De voorziening is gewaardeerd tegen een contante waarde op basis van 4% disconteringsvoet. De voorziening bestaat uit een reguliere opbouw van 3.762.269 en een specifiek overgangsrecht van 526.515. Het overgangsrecht is bepaald op basis van het dienstverband, uurloon, index, blijfkans en disconteringsvoet van 4%. 10. Langlopende schulden (nog voor meer dan een jaar) Schulden aan banken/ kredietinstellingen 37.420.937 39.170.078 Leae verplichting MVA 10.111.148 13.824.580 Totaal langlopende schulden (nog voor meer dan een jaar) 47.532.085 52.994.658 Het verloop is als volgt weer te geven: 2012 2011 Stand per 1 januari 54.743.815 52.520.738 Bij: nieuwe leningen 0 10.918.600 Bij: lease verplichting 3.977.592 4.674.101 Bij: lease verplichting rente 426.963 581.039 Af: lease verplichting 7.121.861 0 Af: aflossingen 1.749.160 12.668.215 Af: lease verplichting huren 996.125 1.282.448 Stand per 31 december 49.281.224 54.743.815 Af: aflossingsverplichting komend boekjaar 1.749.139 1.749.157 Stand langlopende schulden per 31 december 47.532.085 52.994.658 Toelichting in welke mate (het totaal van) de langlopende schulden als langlopend moeten worden beschouwd: Kortlopend deel van de langlopende schulden (< 1 jr.), aflossingsverplichtingen 1.749.139 1.749.157 Langlopend deel van de langlopende schulden (> 1 jr. en < 5 jr.) (balanspost) 6.996.566 6.996.566 Hiervan langlopend (> 5 jaar) 30.424.401 32.173.520 Voor een nadere toelichting op de langlopende schulden wordt verwezen naar de bijlage overzicht langlopende schulden. De aflossingsverplichtingen zijn verantwoord onder de kortlopende schulden. Toelichting in welke mate (het totaal van) de langlopende lease verplichting als langlopend moeten worden beschouwd: Kortlopend deel van de lease verplichting MVA (< 1 jr.) 558.761 Deel van de lease verplichting MVA (> 1 jr.en < 5 jr.) 2.125.071 Langlopend deel van de leaseverplichting (>5 jr.) 7.427.316 De verstrekte zekerheden voor de opgenomen lening bij Bank BNG luiden als volgt: hypothecaire zekerheid op bedrijfsgebouwen en -terreinen; pandrecht op de vorderingen; In 2012 is de lease verplichting opgenomen tegen een contante waarde op basis van 4% disconteringsvoet. (2011: 4%) Pagina 15

1.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PASSIVA 11. Overige kortlopende schulden Schulden aan banken /kredietinstellingen 4.974.811 9.610.486 Crediteuren 3.580.687 3.507.923 Aflossingsverplichtingen langlopende leningen 1.749.139 1.749.139 Belastingen en sociale premies 3.872.354 3.488.902 Schulden terzake pensioenen 1.042.423 1.118.242 Nog te betalen salarissen 0 33.494 Vakantiegeld 2.615.488 2.621.830 Vakantiedagen 1.975.646 1.998.440 Overige schulden: Nog te betalen kosten: 4.785.170 4.996.655 Vooruitontvangen opbrengsten: 774.245 76.559 Totaal overige kortlopende schulden 25.369.963 29.201.670 De kredietfaciliteit in rekening-courant bij Bank BNG bedraagt per 31 december 2012 EUR 20 miljoen (2011: EUR 25 miljoen) en de rente één maands EURIBOR plus 0,80%. De verstrekte zekerheden gelden tevens voor de opgenomen kredietfaciliteit in rekening-courant bij Bank B.N.G. en luiden als volgt: hypothecaire zekerheid op bedrijfsgebouwen en -terreinen; pandrecht op de vorderingen; In 2012 is de schuld aan kredietinstellingen met 4,5 miljoen euro gestegen. De vooruitontvangen bedragen zijn sterk gestegen door een incidentele post ten opzicht van 2011. In de overige kortlopende schulden en overlopende passiva zijn geen grote mutaties ten opzichte van 2011 Daar waar noodzakelijk voor het beeld van de jaarrekening zijn de vergelijkende cijfers voor de post kortlopende schulden aangepast. 12. Financiële instrumenten Algemeen De instelling maakt in de normale bedrijfsuitoefening geen gebruik van financiële instrumenten. Renterisico en kasstroomrisico Het renterisico is beperkt tot eventuele veranderingen in de marktwaarde van opgenomen en uitgegeven leningen. Bij deze leningen is sprake van een vast rentepercentage over de gehele looptijd. De leningen worden aangehouden tot het einde van de looptijd. De instelling heeft derhalve als beleid om geen afgeleide financiële instrumenten te gebruiken om (tussentijdse) rentefluctuaties te beheersen. Pagina 16

1.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS 13. Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen Verloopoverzicht investeringsruimte trekkingsrechten Het verloop is als volgt weer te geven: 2012 2011 Nog niet bestede investeringsruimte per 1 januari 21.986.408 20.946.291 Bij: indexering niet-bestede investeringsruimte 364.974 389.601 Bij: investeringsruimte verslagjaar 661.291 650.516 Af: investeringen verslagjaar Beschikbare investeringsruimte 31 december 23.012.673 21.986.408 Lopende investeringsprojecten leggen het volgende beslag op de beschikbare investeringsruimte: 7.450.749 De saldi investeringsruimten per ultimo 2012 sluiten aan op de rekenstaat nr. 10 d.d. 10 december 2012. Gemelde lopende investeringsprojecten betreffen: Herinrichting terrein Groot Lankum 1.421.392 Beschut wonen Franeker 2005 6.029.357 Overig niet in de balans opgenomen verplichtingen Meerjarige financiële verplichtingen Er zijn langlopende onvoorwaardelijke verplichtingen aangegaan terzake van huur en operationele leasing. De geleasede machines strekken tot zekerheid van de leaseverplichting. De operationele leasing wordt lineair over de leaseperiode in de resultatenrekening verwerkt. Ultimo 2012 heeft de organisatie meerjarige huurverplichtingen tot een totaal bedrag op jaarbasis van 35.645.533. De looptijden van de diverse huurcontracten beslaan diverse perioden. Een aantal huurverplichtingen is aangegaan voor onbepaalde tijd. Ulltimo 2012 heeft de organisatie meerjarige leaseverplichtingen tot een totaal bedrag op jaarbasis van circa 1.130.546. De looptijden van de diverse leasecontracten beslaan diverse perioden van 2 maanden tot 72 maanden. Looptijd 0 tm 1 jaar 1 tm 4 jaar Groter dan 5 jaar Huren 4.508.012 11.948.702 19.188.819 Leaseverplichting 338.750 659.126 132.670 Claims Tegen de instelling zijn diverse claims ingediend die door haar worden betwist. Hoewel de afloop van deze geschillen niet met zekerheid kan worden voorspeld, wordt mede op grond van ingewonnen juridisch advies aangenomen dat deze geen materiële invloed van betekenis zullen hebben op de geconsolideerde financiële positie. Pagina 17

1.1.6 GECONSOLIDEERD MUTATIEOVERZICHT MATERIELE VASTE ACTIVA 1.1.6.1 WTZi-vergunningplichtige vaste activa NZa-IVA Grond Terrein- Gebouwen Semi perm. Ver- Installaties Onderhanden Subtotaal Totaal voorzieningen gebouwen bouwingen Projecten vergunning Stand per 1 januari 2012 - aanschafwaarde 0 4.500.802 2.592.901 41.288.211 0 2.541.087 10.703.076 612.210 62.238.287 113.385.552 - cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - cumulatieve afschrijvingen 0 0 1.042.360 14.042.271 0 1.447.761 5.788.034 0 22.320.426 54.368.360 Boekwaarde per 1 januari 2012 0 4.500.802 1.550.541 27.245.940 0 1.093.326 4.915.042 612.210 39.917.861 59.017.192 Mutaties in het boekjaar - investeringen 0 6.825.717 - herwaarderingen 0 0 - afschrijvingen 128.661 883.606 107.883 536.769 1.656.919 6.035.768 - extra afschrijvingen NZa-goedgekeurd 0 0 - terugname geheel afgeschreven activa.aanschafwaarde 0 0.cumulatieve herwaarderingen 0 0.cumulatieve afschrijvingen 0 0 - desinvesteringen aanschafwaarde 557.056 557.056 2.458.009 cumulatieve herwaarderingen 0 0 cumulatieve afschrijvingen 0 208.705 per saldo 0 0 0 0 0 0 0 557.056 557.056 2.249.304 Mutaties in boekwaarde (per saldo) 0 0-128.661-883.606 0-107.883-536.769-557.056-2.213.975-1.459.355 Stand per 31 december 2012 - aanschafwaarde 0 4.500.802 2.592.901 41.288.211 0 2.541.087 10.703.076 55.154 61.681.231 117.753.260 - cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - cumulatieve afschrijvingen 0 0 1.171.021 14.925.877 0 1.555.644 6.324.803 0 23.977.345 60.195.423 Boekwaarde per 31 december 2012 0 4.500.802 1.421.880 26.362.334 0 985.443 4.378.273 55.154 37.703.886 57.557.837 Afschrijvingspercentage 0,0% 5,0% 2,0% 5,0% 5,0% 5,0% Pagina 18