Programma zomer najaar 2010 inclusief Zomeracademie: Altijd onderweg cursussen themadagen lezingen concerten M o z e s h u i s M o z e s & A a r o n k e r k
programma zomer najaar 2010 Welkom Met veel plezier presenteren wij u de programmabrochure van het Mozeshuis. Er staat de komende maanden veel op het programma. De Zomeracademie wordt dit jaar al weer voor de 21e keer georganiseerd. Dit jaar hebben we een gevarieerd programma rond het thema Altijd onderweg samengesteld. Drie weken lang kunt u mensen ontmoeten die ieder op hun manier onderweg zijn. Ook na de zomer kunt u bij het Mozeshuis terecht voor inspirerende en leerzame bijeenkomsten. In het najaar staan diverse cursussen en themadagen op de agenda. Ik noem hier in het bijzonder de feestelijke Charter for Compassion-dag op 11 november. Tot slot kunnen liefhebbers van (orgel)muziek hun hart ophalen tijdens diverse concerten in de Mozes & Aäronkerk. Wij hopen u binnenkort tijdens één van de vele bijeenkomsten te mogen ontmoeten. Namens alle medewerkers van het Mozeshuis groet ik u hartelijk, Cor Bon directeur inhoud Zomeracademie 2010: Programma Zomerexposities Najaarsprogramma: cursussen en gespreksgroepen Algemene informatie Aanmeldingskaart pag. 3-15 pag. 14-15 pag. 16-21 pag. 22 pag. 23 Activiteiten Mozeshuis Mozes & Aäronkerk 17 juni 9 juli Zomeracademie Mozes & Aäronkerk vrijdag 3 september 15.00 uur orgelconcert Hollandse meesters Wybe Kooijmans zondag 12 september Open Monumentendag korte orgelconcerten in Mozes & Aäronkerk* dinsdag 21 september Zorg en dementie themadag vrijdag 1 oktober 15.00 Concert (alt)hobo en orgel Wybe Kooijmans en Helen Tilmanns zaterdag 30 oktober Individu en verbinding themadag donderdag 4 november Dag van de Dialoog gesprek en ontmoeting donderdag 11 november Charter for Compassion evenement zaterdag 13 november 20.00 uur concert Devakant woensdag 8 december 20.00 uur Herdenking Decembermoorden Suriname* vrijdag 24 december 19.00 uur Interreligieuze kerstviering* Wijzigingen voorbehouden. Actuele informatie over programma en aanmeldprocedure op www.mozeshuis.nl * Vrije toegang. Aanmelden niet nodig. 2 introductie 2010 Mozeshuis
algemene informatie zomeracademie 2010 Altijd onderweg Als mens zijn we voortdurend op weg. We bewegen ons letterlijk van de ene plek naar de andere. We zijn voor ons werk onderweg. Voor ons plezier gaan we uit of op vakantie. We verhuizen, vrijwillig, op zoek naar nieuwe mogelijkheden. Anderen vertrekken gedwongen op de vlucht voor geweld en oorlog. Sommige mensen hebben geen vaste woon- of verblijfplaats. En soms gaan we op weg om onszelf geestelijk te verrijken: we maken lange trektochten of gaan op bedevaart. Maar om onderweg te zijn, hoef je niet altijd je stoel uit te komen. Je bent je leven lang ook geestelijk op weg zijn. We ontwikkelen ons en veranderen. Ons leven is een lange reis en al gaande worden we wijzer. We zijn voortdurend op zoek naar onze eigen grenzen en onze ware aard. Hoe kunnen we daar vorm aan geven? Hoe staan we in het leven, hoe nemen we de werkelijkheid waar? Bij de een is het glas half vol, bij de ander half leeg. Kun je loslaten? Hoe ga je om met tegenslag en verandering? Ben je in staat te kijken met andere ogen en kun je over je eigen grenzen heen stappen? De mens als homo viator: een leven lang onderweg. En wat levert hem/haar dat op? Organisatie Donderdagprogramma: Monica Neomagus / Everhard Mulder Vrijdagprogramma: Cor Bon / Wies Teepe / Berendien Bos Waar en wanneer? donderdag 17 juni t/m vrijdag 9 juli 09.30 uur ontvangst en koffie 10.00 uur ochtendprogramma 12.30 uur lunchpauze* 13.30 uur middagprogramma** 16.00 uur einde programma Locatie: Mozes & Aäronkerk De excursies in de stad zijn lopend of per openbaar vervoer te bereiken. * Koffie, thee, belegde broodjes, soep, melk etc. verkrijgbaar tegen betaling. ** Excursies beginnen op afwijkende tijden. Deelname en kosten 1 programma: 60 45 (met korting) 2 programma s: 85 70 (met korting) - Donderdagprogramma: cursuscode ZAC 10-1 - Vrijdagprogramma: cursuscode ZAC 10-2 - Donderdag + vrijdag: cursuscode ZAC 10-3 Switchen tussen onderdelen van het donderdag- en vrijdagprogramma s is niet toegestaan. Kosten voor openbaar vervoer bij excursies zijn voor eigen rekening. Aanmelden Voor alle activiteiten is aanmelden vooraf noodzakelijk, tenzij nadrukkelijk anders vermeld. U meldt zich aan via onze website www.mozeshuis.nl of met de aanmeldingskaart. Programmawijzigingen onder voorbehoud. Zie www.mozeshuis.nl voor het laatste nieuws en wijzigingen. Mozeshuis zomeracademie 2010 3
zomeracademie programma in het kort Gezamenlijke opening donderdag 17 juni 10.00 Over de grens. De filosofie van het reizen Carolien van Bergen 11.30 Schiphol: van vliegweide tot AirportCity Schiphol Donderdagprogramma 17 juni 13.30 Pelgrimstochten in het Hindoeïsme en Boeddhisme Paul van der Velde 15.00 Op weg naar Santiago de Compostella Nederlands Genootschap van Sint Jacob 24 juni 10.00 11.30 14.00 1 juli 10.00 11.30 13.30 15.00 8 juli 10.00 11.30 13.15 De uittocht van Mozes in een ander daglicht Cees den Heyer Reisfotografie van Piet Hermans Excursie: Wandelen langs het Onthaastpad Het Nederland van de Islam Robbert van Lanschot Veilig op reis? NCTb Zwerfjongeren in Nederland Moving Arts Project De Tocht: terugkeer van een pionier Jolle Roelofs De Honderd Cols: de zwaarste fietstocht ter wereld Jan Bijma en Karel van Buren Excursie: Noord-Zuidlijn Vrijdagprogramma 18 juni 10.00 Op hadj Haci Karacaer 11.30 Reizen voor het goede doel PUM 14.00 Excursie: Nederlands Uitvaartmuseum Tot zo ver en De Nieuwe Ooster 25 juni 10.00 Reisverhalen schrijven in tien stappen Reisboekhandel de Evenaar 11.30 Van trekschuit tot Noord-Zuidlijn. Vijf eeuwen reizen en transport in Amsterdam Cees Schreurs 14.00 Excursie: wandeling door Amsterdam-Noord Cees Schreurs 2 juli 10.00 11.30 14.00 9 juli 10.00 11.30 Trekvogels. Over loopbaanbegeleiding en migratie Jutta König De reis van de held Everhard Mulder Excursie: bezoek aan het Koninklijk Instituut voor de Tropen Een makkelijke oude dag met mensverbetering en zorgrobots Rathenau Instituut Een oude meid is op haar toekomst voorbereid Mary Michon Gezamenlijke afsluiting vrijdag 9 juli 13.30 Improvisatietheater Wilma van Tuyl Na afloop gelegenheid voor een drankje. 4 zomeracademie 2010 Mozeshuis
Gezamenlijke opening donderdag 17 juni 10.00 11.00 uur Over de grens. Filosofie op reis De grenzeloze reislust van veel mensen is niet van alle tijden. Weliswaar reisden handelaren, pelgrims en studenten al eeuwenlang, maar de schaal waarop de hedendaagse mens de wereld bereist is ongekend, net als de keuze uit soorten reizen van fietsen door Azië tot de ommuurde tuin van het vakantieparadijs. Wat zoekt de reizende mens? Wil hij ontsnappen aan het dagelijkse bestaan, zoekt hij verstrooiing, of is hij juist onderweg in de hoop een eigen paradijs te vinden? Reizen wordt door filosofen wel opgevat als een metafoor voor het leven. Net als in het gewone leven, bestaat ook in de reis een spanningsveld tussen het zoeken naar avontuur en verandering, en het verlangen naar rust, zekerheid en veiligheid. Filosofe en reizigster Carolien van Bergen zal u meer vertellen over de betekenis van het reizen voor de hedendaagse mens, vanuit een filosofisch perspectief. Carolien van Bergen is onder meer docent filosofie en auteur van Over de grens. Filosofie op reis. Zij putte voor dit boek uit haar ruime ervaring als reisbegeleidster in Azië en slaagde erin filosofie en reizen met elkaar te verweven. 11.30 12.30 uur Schiphol: van vliegweide tot AirportCity Een klein land wordt alleen sterk door gebruik te maken van haar grote buitenland. Vanuit deze pioniersgedachte zocht Nederland in de twintigste eeuw een netwerk van verbindingen over de hele wereld. Het begon in 1916 met een wankel vliegtuigje, een Farman tweedekker, dat landde in een drassig weiland nabij Fort Schiphol. Nu is Schiphol als een stad. Geen weiland meer, maar beton en landingsbanen. Geen tweedekkers, maar grote boeings. Schiphol is een internationaal knooppunt van vervoer, voor mensen en goederen, en voorzieningen voor passagiers, bezoekers, afhalers en werknemers. Het is een stad waar iedereen welkom is, maar niemand woont. Maar ook een stad die nooit slaapt. Marianne de Bie van Schiphol geeft een kijkje achter de schermen van de luchthaven. Muzikale omlijsting tijdens het openingsprogramma: Karel Blok Mozeshuis zomeracademie 2010 5
17 juni donderdagprogramma 13.30 14.30 uur Pelgrimstochten in het Hindoeïsme en Boeddhisme Zoek toch in den vreemde niet, wat uw eigen land u biedt. Met zo n uitspraak kunnen pelgrims niets beginnen. Zij ondernemen verre reizen met soms vele ontberingen. Ligt hun doel in de reis zelf, in de bestemming, of in beide? De pelgrimage van Moslims naar Mekka is bekend. Minder bekend zijn pelgrimstochten die Hindoes en Boeddhisten ondernemen. Hoogleraar Paul van der Velde van de Radboud Universiteit Nijmegen (Aziatische religies, in het bijzonder Hindoeïsme en Boeddhisme) komt ons daarover vertellen. 15.00 16.00 uur Op weg naar Santiago de Compostella Het Nederlands Genootschap van Sint Jacob wil de belangstelling voor de pelgrimstocht naar Santiago de Compostella verdiepen en biedt praktische ondersteuning voor de aanstaande pelgrim. Wat is het bijzondere van deze tocht die zo velen inspireert? Met welke verhalen komen mensen terug en verandert er na afloop iets in hun leven? Bestuurslid Herman Holtman liep de tocht tien jaar geleden zelf en vertelt er over. 6 zomeracademie 2010 Mozeshuis
10.00 11.00 uur De uittocht van Mozes in een ander daglicht Het Bijbelverhaal over de uittocht van Mozes uit Egypte is één van de mooiste reisverhalen uit de wereldliteratuur. De Duitse theoloog en psychotherapeut Eugen Drewermann komt in zijn boek Dieptepsychologie en exegese tot verrassende uitspraken over dit verhaal dat hij als een ontwikkelingsgeschiedenis van de mens beschouwt. Vanuit dit perspectief laat emeritus hoogleraar Nieuwe Testament en Bijbelwetenschappen Cees den Heyer ons opnieuw kijken naar het oeroude verhaal van Mozes en zijn volk te kijken. donderdagprogramma 24 juni 11.30 12.30 uur Reisfotografie van Piet Hermans Na een loopbaan als docent, illustrator en vormgever werkt Piet Hermans (1957) de laatste twintig jaar als fotojournalist. Hij bereisde alle continenten als freelance fotograaf en reisbegeleider. Tijdens de Zomeracademie exposeert hij zijn foto s. Hij geeft een toelichting op zijn werk en op dat wat hem inspireert. Zie ook p. 14. 14.00 15.30 uur Excursie: Wandelen langs het Onthaastpad Op zondag 21 maart liepen enkele tientallen mensen op het Museumplein de eerste stiltewandeling van het Onthaastpad. Deze eigentijdse pelgrimsroute wil mensen inspireren om, midden in de drukte van de stad, tóch innerlijke stilte te ervaren en die weer aan de stad terug te geven. Het Onthaastpad wordt door Joke Goedhart verder ontwikkeld, deels aan de hand van de gids STIL Amsterdam. Vanmiddag lopen wij met haar een deel van deze gloednieuwe pelgrimsroute door Amsterdam. www.onthaastpad.nl Let op: de wandeling begint om 14.00. Het vertrekpunt wordt later bekend gemaakt. Mozeshuis zomeracademie 2010 7
1 juli donderdagprogramma 10.00 11.00 uur Het Nederland van de Islam Iedereen weet dat het bestaat, maar slechts weinigen gaan er voor op pad: het Nederland van de Islam. De diplomaat Robbert van Lanschot werkte wereldwijd in diverse brandhaarden (waaronder Oost-Congo, Irak en Somalië), maar werd steeds nieuwsgieriger naar wat er in zijn eigen land gebeurt. Hij besloot Koranlessen te volgen in een strenge moskee, hing rond in thee- en koffiehuizen, sprak met Somalische vluchtelingen en met Marokkaanse winkeliers. Hij volgde wijkteams en werkte, gekleed in een lichtgevende werkoverall, in een multi-etnische straatvegersploeg. Maar hij ontmoette ook verbitterde Hollanders, die zich niet meer thuis voelen in hun eigen wijk. Dit alles schreef hij op in zijn boek Café Mogadishu. Vanochtend vertelt hij ons over zijn ervaringen die ten grondslag liggen aan dit aan te bevelen boek. 11.30 12.30 uur Veilig op reis? Op reis gaan is tegenwoordig niet meer zonder drempels en risico s. Terrorisme dreigt. Is het nog wel veilig om op reis te gaan of kunnen we beter thuis blijven? Hoe erg is het écht met de dreigingen en wat is daar tegen te doen? En wat betekent terrorismebestrijding voor onze privacy? Vragen genoeg voor het Nederlands Centrum voor Terrorisme Bestrijding (NTCb). Colin Mellis (Directie en Beleid en Strategie) praat ons deze ochtend helemaal bij. 13.30 14.30 uur Zwerfjongeren in Nederland Zwerfjongeren zijn altijd onderweg. Naar schatting zijn er ongeveer 5000 jongeren in Nederland zonder vaste woon- of verblijfplaats. Zij dragen in hun rugzak de nodige zorgen en problemen met zich mee. De Stichting Zwerfjongeren Nederland komt vertellen hoe zij deze groep verder probeert te helpen en over de Altijd Onderweg Prijs. Deze jaarlijkse prijs is bedoeld om zwerfjongeren hun eigen kansen en mogelijkheden te laten ontdekken. 15.00 16.00 uur Moving Arts Project Het Moving Arts Project wil mensen bewegen. De kunstenaars Diane Elshout, Simon Rowe en Noud Verhave ontwikkelen mobiele kunstprojecten voor specifieke doelgroepen in de stad. Voorbeelden zijn de ChillBus een gepimpte stadsbus als mobiel podium voor talentvolle jongeren en de Mobiele Picknick Tafel, een mobiel platform over armoede in de breedste zin van het woord. De kunstenaars komen vertellen over hun beweegredenen en over wat zij onderweg tegenkomen. 8 zomeracademie 2010 Mozeshuis
donderdagprogramma 8 juli ook meerdere malen gereden. De 70-jarige Karel van Buren hoopt deze tocht dit jaar voor de 11e keer te rijden! Jan en Karel vertellen ons hoe je op latere leeftijd deze zware tocht toch kunt rijden en wat zo n prestatie kan betekenen voor je zelfontplooiing en geestelijke verrijking. 10.00 11.00 uur De Tocht: terugkeer van een pionier Eind december 2009 sleepten vier kunstenaars vanuit een roeiboot een zelfgebouwde klei-kubus over het water van Almere naar Urk. De jonge kunstenaars wilden zo herdenken dat de Flevopolder vijftig jaar geleden werd aangelegd. Met bloed, zweet en tranen brengen wij terug wat met bloed, zweet en tranen hierheen is gebracht. Tijdens de strenge winter sliepen ze aan boord met slechts een kleine houtkachel als verwarming. Hun omstandigheden kwamen in de buurt van die van de vroegere polderpioniers. De mannen roeiden terug in de tijd : van het nieuwe land van Almere naar het oude eiland Urk. Initiatiefnemer Jolle Roelofs geeft ons een levendige presentatie met zang en theater over deze bijzondere tocht. 11.30 12.30 uur De Honderd Cols: de zwaarste fietstocht ter wereld Straks barst het geweld van de Tour de France weer los, maar de moeilijkste tocht is dat niet. Dat is de Honderd Cols Tocht, die de zwaarste cols van Frankrijk omvat. Jan Bijma is bijna 60 en heeft de tocht 13.15 15.00 uur Excursie: Noord-Zuidlijn De Noord-Zuidlijn: regelmatig lopen de gemoederen hoog op en vliegen voor- en tegenstanders elkaar in de haren. Intussen wordt er geboord en gebouwd, zowel bovenals ondergronds. Elke keer valt er weer een nieuw verhaal te vertellen over wat er zoal gebeurt en wat men tegenkomt. Tijdens deze excursie gaan we naar het Informatiecentrum op het Stationsplein waar we een film bekijken en uitleg krijgen bij de maquettes. Vervolgens brengen we een bezoek aan de Sixhaven nadat we eerst (ouderwets!) met de pont zijn overgestoken. Let op: we verzamelen om 13.15 bij het Informatiecentrum in het Centraal Station: Stationsplein 7. Mozeshuis zomeracademie 2010 9
18 juni vrijdagprogramma 10.00 11.00 uur Op hadj Op reis gaan doe je soms ook om religieuze redenen. Aan de hand van beeldmateriaal belicht Haci Karacaer de betekenis van de hadj, de pelgrimstocht voor moslims die zij eens in hun leven moeten maken. Karacaer zal ingaan op de rituelen en voorschriften. Daarnaast zal Karacaer vertellen wat de hadj met hem persoonlijk deed. Hoe is het om met 2,5 miljoen mensen hetzelfde ritueel te doen en hoe voelt de angst om doodgedrukt te worden? Wat ervaarde hij te midden van miljoenen gelovigen? Haci Karacaer is directeur/eigenaar van advies- en arbeidsbemiddelingsbureau Flextreme. Eerder was hij als directeur van de religieuze organisatie Milli Görüs- Nederland betrokken bij de oprichting van de Westermoskee. 11.30 12.30 uur Reizen met een goed doel Ondernemen tegen armoede. Zo luidt de uitdagende opdracht die PUM zich heeft gesteld. Wil armoede afnemen dan zal de economische groei in ontwikkelingslanden van de grond moeten komen. Omdat een ondernemend midden- en kleinbedrijf zorgt voor toename van werk en inkomen, vormen deze lokale bedrijven de primaire doelgroep van PUM voor armoedebestrijding. Via uitzending van Nederlandse senior experts streeft PUM naar positieverbetering van bedrijven, uitbreiding van de werkgelegenheid en de toepassing van schone productieprocessen. Dat doet PUM al meer dan 30 jaar. Tijdens de Zomeracademie verzorgt Dorothy van Bakelen een presentatie over PUM en over de motivatie van Nederlandse deskundigen om elders in de wereld belangeloos hun kennis en ervaring in te zetten. Dorothy van Bakelen heeft 40 jaar in het onderwijs gewerkt, waarvan 15 jaar bij de onderwijsinspectie. Als (PUM) expert werkte zij 10 jaar in onder andere Wit-Rusland, Oezbekistan, Mongolië en Moskou. 14.00 16.00 uur Excursie: Museum Tot zo ver en De Nieuwe Ooster Het nationaal funerair erfgoed en de moderne uitvaart in multicultureel Nederland staan centraal in de presentatie van het Nederlands Uitvaart Museum Tot Zover. Het museum toont oude haarschilderijen, dodenmaskers, filmfragmenten, urnen en ingrediënten voor een moderne moslimuitvaart. Ook wordt duidelijk gemaakt hoe een crematie precies verloopt. Speciaal voor de Zomeracademie verzorgt het museum een rondleiding. Daarnaast is er tijd om op eigen gelegenheid over De Nieuwe Ooster te wandelen. Let op: de rondleiding door het museum begint om 14.00 en vindt plaats in kleine groepen, eventueel achter elkaar. Het Nederlands Uitvaart Museum Tot Zover is gevestigd op begraafplaats/crematorium De Nieuwe Ooster. Kruislaan 124, Amsterdam. Tram 9 (halte Kruislaan). 10 zomeracademie 2010 Mozeshuis
vrijdagprogramma 25 juni 10.00 11.00 uur Reisverhalen schrijven in tien stappen Een reisdagboek bijhouden: we zijn er allemaal wel eens aan begonnen. Maar hoe zorg je ervoor dat het ook boeiend is voor het thuisfront? Hoe wordt uw dagboek meer dan een opsomming ( En toen, en toen en toen. )? Tijdens een mini-cursus reisverhalen schrijven legt Marre van Dantzig van Literaire reisboekhandel Evenaar uit hoe het ook anders kan. Met tips, korte opdrachten en feedback. 11.30 12.30 uur Van trekschuit tot Noord-Zuidlijn. Vijf eeuwen reizen en transport in Amsterdam Eindelijk ben ik behouden aangekomen, ik mag wel zeggen de vereende krachten van hemel en hel ten spijt, want wat een tocht en wat een onheilzame weg, aldus Erasmus 500 jaar geleden bij zijn aankomst in Haarlem na een uiterst vermoeiende en inspannende reis vanuit Amsterdam. Nu zijn we in 20 minuten van Amsterdam naar Haarlem, maar in de tijd van Erasmus was zo n reisje een hachelijke onderneming. Geleidelijk werd het reizen vergemakkelijkt door betere wegen en comfortabeler vervoermiddelen. Eerst over het water met de beurtveren en de trekschuit, daarna met de koets, de postkoets, de omnibus en de paardentram. Nu reizen we per sneltram, auto, trein, metro, scooter en (brom)fiets. Ze komen tijdens de presentatie van Amsterdam-kenner Cees Schreurs allemaal in beeld met aandacht voor het gemak en ongemak, reistijden en wat het vroeger kostte. 14.00 15.15 uur Excursie: wandeling door Amsterdam-Noord Amsterdam-Noord was eeuwenlang een onbekend gebied aan de overkant van het IJ met enkele vissersdorpen en voornamelijk platteland. Het was bekend vanwege het galgenveld, de Volewijck, waar ter dood gebrachte criminelen als een afschrikwekkend voorbeeld werden opgehangen. Pas vanaf 1921 maakt dit gebied officieel deel uit van de gemeente Amsterdam. Toen werd ook Tuindorp Oostzaan aangelegd voor de arbeiders van de scheepswerven van de NDSM. Op de werf waar ooit oceaanstomers en mammoettankers van de helling liepen, broeden nu kunstenaars hun kunsten uit en is er een bonte verscheidenheid aan bouwkunst te zien. Cees Schreurs wandelt met ons langs het NDSM-terrein en Tuindorp-Oostzaan. We bekijken onder meer de Amsterdamse Schoolarchitectuur en eindigen bij het Zonnehuis. Let op: de wandeling begint om 14.00 uur in Amsterdam-Noord bij de steiger van het NDSM-veer tegenover de IJkantine. Dit pontveer vertrekt van de De Ruijterkade (achter het Centraal Station) vanaf de meest linkse steiger. Eindpunt wandeling: Zonneplein (bus 35 en 37 naar centrum). Mozeshuis zomeracademie 2010 11
2 juli vrijdagprogramma 10.00 11.00 uur Trekvogels. Over loopbaanbegeleiding en migratie Als je op weg gaat, raak je je zekerheden kwijt en ontdek je nieuwe perspectieven. In deze lezing gaat Jutta König in op de invloed van migratie op loopbaanbegeleiding. Hoe verandert de identiteit van mensen als hun omgeving verandert? Hoe botsen verschillende culturele perspectieven met elkaar en hoe kan het bieden van een veilige ruimte helpen een nieuwe bestemming te vinden. Jutta König is psycholoog en loopbaanbegeleider bij Van Ede & Partners. Haar bijzondere belangstelling gaat uit naar trekvogels, mensen die migreren tussen culturele omgevingen. Zij heeft in veel verschillende landen en culturen gewoond. Zij werkt aan haar proefschrift Moving Experience over de ontwikkeling van multiculturele identiteit. 11.30 12.30 uur De reis van de held Pubers hebben vaak popsterren, voetballers of vrienden uit een hogere klas als held. Volwassenen zien politici, wijze mensen en/of verzetstrijders als held. Bijna alle culturen kennen eeuwenoude mythische heldenverhalen. Hierin is de held vaak iemand die iets kostbaars verliest en er naar op zoek gaat. De tocht van de held is zwaar, met veel hindernissen en uitdagingen. Soms redt de held het niet en is het verhaal een (levens)les. Soms redt de held het wel, en dan kunnen wij zijn overwinning meevieren als was het de onze. Everhard Mulder (Mozeshuis) presenteert deze ochtend een aantal mythische heldenverhalen uit verschillende culturen aan ons. 14.00 15.00 uur Excursie: Koninklijk Instituut voor de Tropen Het Koninklijk Instituut voor de Tropen bestaat dit jaar 100 jaar. Het KIT heeft als doel bij te dragen aan een wereldwijde duurzame ontwikkeling, armoedebestrijding en cultuurbehoud. In haar 100-jarig bestaan is het instituut uitgegroeid tot een onafhankelijke notfor-profit organisatie gericht op gezondheid, duurzame economische en sociale ontwikkeling, cultuur, onderwijs en informatie. Ons bezoek aan het KIT begint in de imposante Marmeren Hal met een korte uitleg over het historische gebouw. Daarna bekijken we in de bibliotheek een korte film Sharing Knowledge over het werk van het KIT. Aansluitend houdt KIT-medewerker Peter Levi een presentatie over de bijzondere collectie historische kaarten van de KIT Bibliotheek. Let op: de rondleiding begint 14.00 in de Marmeren Hal van het KIT. Mauritskade 63, Amsterdam. Tram 9 en 14 (halte Mauritskade). 12 zomeracademie 2010 Mozeshuis
vrijdagprogramma 9 juli 10.00 11.00 uur Een makkelijke oude dag met mensverbetering en zorgrobots Mens en techniek raken steeds meer met elkaar verweven. We kunnen ons uiterlijk veranderen of onze concentratie vergroten. Ledematen kunnen worden vervangen door protheses, die we in de toekomst met de hersenen aansturen. Daarmee dringt techniek dringt zich steeds verder op aan ons lichaam en leven. En niet alleen zo, maar ook via slimme apparaten die ons kunnen ondersteunen in onze dagelijkse werkzaamheden. De robot wordt steeds meer onderdeel van ons dagelijks leven en lijkt een veelbelovende technologie om onze oude dag aangenaam te maken en het personeelstekort in de zorg op te lossen. In aanvulling op deze robots kunnen we proberen ons eigen lichaam en onze geest te verbeteren met allerlei anti-verouderingsmiddelen en diepe brein stimulatie. Zo kunnen we een leven lang jong van lichaam en geest blijven. Worden we daarmee allemaal cyborgs, de half mens/half machine-achtige wezens uit science fictionfilms? Is het een geweldige kans voor individu en samenleving of toch niet? En willen we later eigenlijk wel geholpen worden door robots? Mirjam Schuijff en Floortje Daemen van het Rathenau Instituut praten ons bij over de ontwikkelingen van sociale robots en mensverbetering en gaan in op de maatschappelijke en ethische dilemma s hiervan. 11.30 12.30 uur Een oudere meid is op haar toekomst voorbereid Als je je leven als een reis beschouwd, wat betekent het dan om oud te zijn? Sippend op weg naar het eindstation of nog volop genieten van de reis? Jong lijkt in onze maatschappij helemaal in. En oud lijkt out. De vergrijzing kost geld, ouderen worden vooral als kostenpost opgevoerd en lijken te worden afgeschreven. Maar tegelijkertijd moeten ouderen langer doorwerken omdat ze zo gezond en vitaal zijn. Hoe zit het nu eigenlijk? Mary Michon vertelt over de kunst van het ouder worden. Gezond en gelukkig ouder worden is een kunst, want er komen onvermijdelijk beperkingen. Maar hoe blijf je de baas over je eigen leven, terwijl je afhankelijker wordt van anderen? Mary Michon is een vrouw met een veelzijdige carrière als onder andere programmamaakster, schrijver en actrice. Mozeshuis zomeracademie 2010 13
vrijdag 9 juli gezamenlijke afsluiting 13.30 uur Slotbijeenkomst: Improvisatietheater Drie weken Zomeracademie. Drie weken Altijd onderweg. Wat heeft het ons opgeleverd? Theatermaakster Wilma van Tuyl laat op een speelse manier de onderwerpen nog eens de revue passeren. Samen met u zet zij uw anekdotes, ervaringen en verhalen om in korte sketches over altijd onderweg. Wilma van Tuyl is een ervaren theatermaakster en trainer. www.vantuyltrainingentheater.nl Zomerexposities Tijdens de Zomeracademie zijn drie exposities te bezichtigen in de Mozes & Aäronkerk. Daarnaast zijn de exposities op de volgende data gratis te bezichtigen: 21, 22 en 23 juni (maandag t/m woensdag:12.00-17.00 uur) 28, 29 en 30 juni (maandag t/m woensdag:12.00-17.00 uur) 5, 6 en 7 juli (maandag t/m woensdag:12.00-17.00 uur) Boekentafel Op de laatste dag van de Zomeracademie verzorgt Literaire reisboekhandel Evenaar een boekentafel met literaire (reis)boeken en een deel van de boeken die tijdens de Zomeracademie zijn gepresenteerd. Let op: betaling met chip/pin is niet mogelijk. In Literaire reisboekhandel Evenaar ligt het accent op literatuur, cultuur en politiek uit verre landen en op reisverhalen. U vindt er (reis)romans van schrijvers over de hele wereld, journalistieke reisverslagen en politieksociale achtergrondinformatie. Van elk land heeft de winkel een Nederlandstalige en een Engelstalige gids (geen landkaarten). Singel 348, Amsterdam 020 6246289 info@evenaar.net www.evenaar.net Fotografie van Piet Hermans Piet Hermans (1957) was docent, illustrator en vormgever en is de laatste twintig jaar werkzaam als fotojournalist. Hij bereisde alle continenten afwisselend als freelance fotograaf en als reisbegeleider. Tijdens de Zomeracademie exposeert hij zijn foto s. Over zijn motivatie drukt hij zich als volgt uit: Ik stond als leerkracht op de Nederlandse Antillen voor de klas, toen ik vanuit de haven het vertreksignaal van een schip hoorde. Het geluid bleef lang in de lucht hangen en ik vroeg me af waar het schip naar toe zou gaan. Terug in Nederland reisde ik in een omgebouwde bestelbus van de Noorse fjorden via Oost- en Zuid-Europa naar Turks Koerdistan. De passie voor het reizen had zich toen al volledig van mij meester gemaakt. Later werkte ik als illustrator, grafisch vormgever en beeldredacteur bij een uitgeverij en ging ik me toeleggen op fotografie. Ik had enkele jaren een eigen fotostudio, maar 14 zomeracademie 2010 Mozeshuis
zomerexposities in de Mozes & Aäronkerk ik bleef dromen van een nieuwe horizon. Dus heb ik alles achtergelaten en ben ik met rugzak en camera over de wereld gaan zwerven. Sindsdien ben ik onderweg en combineer ik foto-opdrachten met het werk als reisbegeleider. Reizend heb ik een andere kijk gekregen op mijn werk als fotograaf. Ik zie mezelf als visueel schrijver, die met behulp van foto s een verhaal vertelt waarin de mens in zijn omgeving centraal staat. Letterlijk: schrijven met licht. Piet Hermans licht zijn werk toe tijdens het donderdagprogramma op 24 juni om 11.30 uur (p. 7). Schilderijen van Jos de Puysseleire Jos de Puysseleire (1940) zat van oorsprong in het modevak, als ontwerper en maker van kleding. In 1989 kwam er een kentering in mijn leven toen de hectische modewereld mij te veel werd. Ik was op zoek naar zingeving in mijn leven. In die zoektocht ben ik uiteindelijk weer uitgekomen bij mijn creatieve roots en ben ik de kunst ingegaan. Jos, die ook vrijwilliger bij het Mozeshuis is, streeft er naar een compositie zo op te zetten dat het geheel geen fotografische indruk maakt. Zijn werk laat de kijker ruimte voor een eigen belevingswereld. Hij gebruikt verschillende technieken. Tijdens zijn laatste expositie in de Oosterkerk in Amsterdam, werd bezoekers gevraagd naar hun favoriete kleur in een van Jos schilderijen van een bloem. Wit genoot de voorkeur. Wit staat voor zuiverheid en een nieuw tijdperk, weg van overdaad en excessen. In Jos recente schilderijen is dat weergegeven. Hij werkt momenteel aan zeegezichten, met veel wit en een duidelijke boodschap: altijd onderweg en hoe verder. Ik hoop dat mijn schilderijen een inspirerende bijdrage leveren aan de Zomeracademie. Naar de vergaderplaats voor de moslims fotografie van Bahtiyar Kaya In 2008 deed Bahtiyar Kaya (1964) voor de 1e keer mee aan de hadj naar Mekka. Ik was in de stad waar veel profeten zoals Adam, Abraham, Ismail, Mohamed hebben geleefd. En dat gaf mij een onbeschrijflijk gevoel. Bij de Kaba bidden vrouwen en mannen gemengd. Iedereen heet Hadji. Die drukte, dat respect, de behulpzaamheid en vriendelijkheid... Hoewel ik de afmetingen van de Kaba tot op de centimeter kende, was ik toch weer verbaasd toen ik hem voor het eerst zag. Ik vond hem zó klein. In mijn gedachten is Allah de allergrootste dus zijn huis zou ook groot moeten zijn. Dus de afmetingen van de Kaba zijn volgens mij niet in overeenstemming met de grootheid van Allah. Soms kun je je gevoelens niet beschrijven. Woorden schieten te kort. Soms moet je iets meegemaakt hebben om precies te weten wat het is. De hadj is ook zo. Bahtiyar foto s geven een bijzonder kijkje achter de schermen van de jaarlijkse bedevaart van miljoenen Moslims. De foto s waren eerder te zien in enkele filialen van de Openbare Bibliotheek Amsterdam. Op vrijdag 18 juni geeft Haci Karacaer een presentatie over de hadj (p.10). Mozeshuis zomeracademie 2010 15
najaarsprogramma Informatie Actuele programma-informatie: www.mozeshuis.nl. Voor vragen over programma of aanmeldprocedure: T 020 622 13 05 E aanmeld-info@mozeshuis.nl Cursus Pensioen in zicht. Een nieuwe toekomst De 3- en 6-daagse cursussen bieden een afwisselend programma waarin het volgende aan de orde komt: financiële gevolgen van pensionering, mogelijkheden voor inspanning en ontspanning, ontwikkeling van nieuwe interesses en de maatschappelijke rol van mensen zonder betaald werk. Deelnemers krijgen inzicht in de rol die werk in hun leven speelt en ze doen ideeën op hoe ze het eigen werk kunnen overdragen. Ze ontdekken nieuwe uitdagingen in hun eigen omgeving. Voor de deelnemers is de cursus een leerzame voorbereiding op de volgende levensfase. Waar en wanneer? 3-daagse cursus 28 september, 5 en 6 oktober 2010 Locatie: Mozeshuis, Amsterdam 6-daagse cursus De 6-daagse cursussen in het najaar 2010 zijn vol. U kunt zich al wel aanmelden voor 2011: 1, 7, 8, 9, 15 en 22 februari 2011 8, 14, 15, 16, 22 en 29 maart 2011 Locatie: Mozeshuis, Amsterdam en hotel Zuiderduin, Egmond aan Zee. Neem contact op met het Mozeshuis. Kosten 475 3-daagse cursus 775 6-daagse cursus Aanmelden en betalen Aanmelding via de werkgever, niet via de antwoordkaart. Cursussen gaan alleen door bij voldoende aanmeldingen. Voor wie? Deze cursus is voor werknemers die stoppen met betaald werk en/of hun loopbaan (binnen een jaar) in het bedrijf beëindigen. Omdat stoppen met betaald werk ook een verandering betekent in het leven van de partner, wordt hij of zij ook voor de cursus uitgenodigd. Organisatie De cursus wordt gegeven door Monica Neomagus (Educatieve staf Mozeshuis) met diverse gastdocenten. Cursus wereldreligies in 2010. nog altijd actueel? cursuscode: WR 1 We kunnen de TV niet aanzetten, of we worden geconfronteerd met meningen: over waarden en normen, over vrijheid en grenzen, over rechten en plichten. Discussies rond de verkiezingen en de keuzes die gemaakt moeten worden, monden vaak uit in losse 16 najaarsprogramma 2010 Mozeshuis
cursussen kreten en snelle oplossingen. Bieden de wereldreligies een bruikbaarder alternatief of zijn de eeuwenoude tradities niet van toepassing op de actualiteit van de 21e eeuw? Tijdens de bijeenkomsten, deels op locatie, staat de vraag centraal wat de wereldreligies en het humanisme te bieden hebben voor de maatschappelijke problemen van 2010. Iedere bijeenkomst staat één religie en één maatschappelijk thema centraal. We leren hoe het Jodendom (met zijn 623 regels!) aankijkt tegen onze huidige omgang met regels, en de regeldruk vanuit de overheid. En wat zegt het Hindoeïsme eigenlijk over de vrijheid van het individu en diens verantwoordelijkheid voor anderen? Sprekers in de cursus van 2009 waren Pandit Biseswar (Hindoeïsme), Jotika Hermsen (Boeddhisme), Daniël Beaupain (Jodendom), Abdulwahid van Bommel (Islam), ds. Nico ter Linden (Christendom), dr. Martien Schreurs (humanisme). Voor wie? Amsterdammers met interesse in religie en levensbeschouwingen. Organisatie De cursus wordt gegeven door Everhard Mulder (Educatieve staf Mozeshuis). Waar en wanneer? Dinsdagmiddag 5, 12, 19 en 26 oktober en 2, 9, 16 en 23 november (13.30-16.30 uur). Locatie: Mozeshuis, Amsterdam en enkele religieuze centra in Amsterdam (excursies). Kosten 110 95 (kortingstarief) Aanmelden en betalen U kunt zich op twee manieren aanmelden: Elektronisch aanmeldingsformulier invullen op www.mozeshuis.nl Aanmeldingsformulier insturen per post. Deze cursus gaat door bij minimaal 8 aanmeldingen. Maatwerk Op verzoek organiseren wij deze cursus in aangepaste vorm binnen uw organisatie, kerk of bedrijf, desgewenst ook in de vorm van een studiedag. Neem daarover contact met ons op. * Voorheen: Cursus Wereldreligies en levensbeschouwing Gespreksgroep Nederland in crisis? Het woord is aan U! cursuscode: CK-1 De economische crisis trekt een spoor door de samenleving. Bezuinigingen alom en de kans is groot dat botsende belangen de toch al gespannen verhoudingen tussen mensen zullen verslechteren. En er is al zoveel wantrouwen, tegenstelling, hufterigheid en spanning. Soms is er alle reden om moedeloos te zijn. Daar sluiten we in deze gespreksgroep de ogen beslist niet voor. Tegelijkertijd stellen we ons ook de vraag of we met deze crisis Mozeshuis najaarsprogramma 2010 17
najaarsprogramma op een creatieve en positieve manier kunnen omgaan? Kunnen we kansen, zo die er zijn, aangrijpen en zo ja, hoe? In vier bijeenkomsten gaan we met elkaar in gesprek over deze vraag, aan de hand van de actualiteit. We zullen discussiëren over waarden en normen, religie en ongeloof, hoogmoed, daderschap en slachtofferschap, onzin en zingeving. De keuze van de gespreksonderwerpen gaat in overleg. Deelnemers bereiden desgewenst een onderwerp voor. Voor wie? Volwassenen Amsterdammers die actief willen meepraten over de crisis in de samenleving. Organisatie De cursus wordt gegeven door Everhard Mulder (Educatieve staf Mozeshuis). Waar en wanneer? Woensdagochtend 15, 22, 29 september en 6 oktober (10.00-12.00 uur). Locatie: Mozeshuis, Amsterdam Kosten 50 Aanmelden en betalen U kunt zich op twee manieren aanmelden: Elektronisch aanmeldingsformulier invullen op www.mozeshuis.nl Aanmeldingsformulier insturen per post. De cursus gaat door bij minimaal 8 aanmeldingen. Maatwerk Op verzoek organiseren wij deze cursus in aangepaste vorm binnen uw instelling, kerk of bedrijf, of voor een specifieke groep. Neem daarover contact met ons op. Ouders in dialoog Sinds 2009 organiseren het Mozeshuis en Arkade-Cilon (Centrum voor Identiteitsbegeleiding in het basisonderwijs) het project Ouders in Dialoog op basisscholen. Via een leskist met voorwerpen uit de wereldreligies gaan ouders/verzorgers (gelovig of niet) met elkaar in gesprek over de verschillende wereldreligies en over wat zij belangrijke waarden voor de opvoeding van hun kinderen vinden. Voor wie? Arkade-Cilon benadert Amsterdamse basisscholen voor dit project. Bij belangstelling worden (max. 12) ouders uitgenodigd voor drie gespreksbijeenkomsten. Organisatie De organisatie en begeleiding zijn in handen van het Mozeshuis (Monica Neomagus en Everhard Mulder) en Arkade-Cilon. Waar en wanneer? In het najaar wordt dit project op twee Amsterdamse basisscholen uitgevoerd. Aanmelden Open inschrijving is niet mogelijk. Meer info: E aanmeld-info@mozeshuis.nl T 020 622 13 05 Deelname is gratis. 18 najaarsprogramma 2010 Mozeshuis
overige activiteiten Themadag zorg en dementie cursuscode: MD-1 Op 21 september (Wereld Alzheimerdag) organiseert het Mozeshuis de themadag Zorg en dementie voor mantelzorgers, vrijwilligers en professionele medewerkers in de zorg. Kennismaking, uitwisseling, scholing en vooral plezier en ondersteuning staan centraal op deze themadag. Het gevarieerde programma bestaat uit lezingen en workshops over onder andere: Stand van zaken en ontwikkelingen rond dementie Omgang met dementerenden Ondersteuning van mantelzorgers door Eigen Kracht Conferenties Kwaliteit van de hulpverlening in verzorgingshuizen. Juridische (on)mogelijkheden van vrijwillige levensbeëindiging. Voor wie? De dag is bedoeld voor mensen die in hun baan, vrijwilligerswerk of als mantelzorger te maken hebben met dementie. Organisatie De organisatie is in handen van het Mozeshuis (Everhard Mulder en Cor Bon). Waar en wanneer? Dinsdag 21 september 2010, 10.00 17.00 uur. Locatie: Mozes & Aäronkerk, Amsterdam. Aanmelden en kosten Aanmelding (via www.mozeshuis.nl) kan vanaf 1 augustus na bekendmaking van het programma en de kosten voor deelname. Informatie Informatie over het programma en de aanmeldprocedure: www.mozeshuis.nl. E aanmeld-info@mozeshuis.nl T 020 622 13 05 Themadag Individu en verbondenheid cursuscode: IV-1 Op 30 oktober organiseert het Mozeshuis een themadag over het gedachtegoed van de Perzische dichter/filosoof Rumi (1207-1273). Als soefi-mysticus stelde hij interreligieuze verdraagzaamheid centraal in zijn werk en leven. Bij zijn dood streden Joden, Christenen en Moslims van Konya om de eer hem naar zijn graf in Konya (Turkije) te mogen dragen. Zijn graf is nog steeds een heilige plaats voor volgelingen. Het programma op 30 oktober bestaat uit presentaties over het leven en gedachtegoed van Rumi en creatieve workshops rond het thema individu en verbondenheid. Voor wie? Deze themadag is bedoeld ter inspiratie voor mensen met interesse in religieuze Mozeshuis najaarsprogramma 2010 19
najaarsprogramma en filosofische denkers uit verschillende (wereld)godsdiensten en levensbeschouwelijke tradities. met elkaar in gesprek te gaan over een thema. Op 4 november kunt u ook in het Mozeshuis aanschuiven. Organisatie Het Mozeshuis organiseert deze themadag met La Verna, het IKON-pastoraat en het Ignatiushuis. Waar en wanneer? Zaterdag 30 oktober 2010, 10.00 17.00 uur. Locatie: Mozeshuis en Mozes &Aäronkerk, Amsterdam. Aanmelden en kosten Aanmelding (via www.mozeshuis.nl) kan vanaf 1 september na bekendmaking van het programma en de kosten van deelname. Een belangrijk uitgangspunt voor de dialoog is dat er geen theorieën maar ervaringen uitgewisseld worden. En dat we elkaar niet hoeven te overtuigen maar elkaar vragen stellen en naar elkaar luisteren. Het gesprek duurt ongeveer 2 uur en wordt begeleid door een getrainde gespreksleider. Het thema van de avond wordt later bekend gemaakt. Voor wie? De Dag van de Dialoog is een uitgelezen kans om Amsterdammers van uiteenlopende culturele en maatschappelijke achtergronden te ontmoeten. Informatie Informatie over het programma en de aanmeldprocedure: www.mozeshuis.nl E aanmeld-info@mozeshuis.nl T 020 622 13 05 Dag van de dialoog cursuscode: DD-1 De Dag van de Dialoog nodigt Amsterdammers uit om elkaar te leren kennen door ervaringen en dromen te delen aan de hand van een specifiek thema. Op ruim honderd plekken in de stad komen mensen in kleine groepjes bij elkaar aan een dialoogtafel om Organisatie De organisatie van de dialoogtafel in het Mozeshuis is in handen van Everhard Mulder en Monica Neomagus. Het Mozeshuis is lid van het Platform Amsterdam Dialoog. Dit platform van maatschappelijk betrokken organisaties geeft vorm en inhoud aan de Amsterdamse Dag van de Dialoog door de organisatie van dialoogtafels, inzet van medewerkers, expertise, netwerken. En daar waar mogelijk door een financiële bijdrage. Waar en wanneer? Donderdag 4 november 2010, 18.00-20.30 uur. Ontvangst (met broodbuffet): vanaf 17.30 uur. Locatie: Mozeshuis, Amsterdam. 20 najaarsprogramma 2010 Mozeshuis