Jaarverslag 2011 Algemene vergadering 23 mei 2012
Jaarverslag 2011 Onderwerp / Project Jaarverslag 2011 Portefeuille bestuurder Okke Pol Verantwoordelijk MT-lid Hans van Ronkel Medewerker Johan Bakker Aanleiding Op de algemene vergadering in het voorjaar wordt, conform de statuten, het jaarverslag van het voorgaande jaar ter goedkeuring en vaststelling aangeboden. Korte inhoud Het Jaarverslag 2011 borduurt voort op de opzet van het Jaarverslag 2010. Het werkplan van het jaar 2011 is als uitgangspunt voor de opzet gekozen. Eerdere besluitvorming N.v.t. Voorgesteld besluit Instemming met de inhoud van het Jaarverslag 2011 Budget / Financiering Volgens begroting Vervolgprocedure Wie Afdeling PR & Communicatie Wat Doorvoeren genomen besluiten Wanneer Zo spoedig mogelijk Communicatie Leden Kaderleden Kader Afdelingsmailing Bureau N.v.t. Media N.v.t. Intranet Ja
Inhoudsopgave Voorwoord... 2 PCOB:gemeenschappelijk actief... 3 Eerste cluster: Zichtbaar... 4 Tweede cluster: Ondersteuning...17 Derde cluster: Basisvoorwaarden...26 Bijlage A: voorzitters / secretarissen / penningmeesters gewesten (per 31-12-2011)...33 Bijlage B: Portefeuillehouders gewesten (per 31-12-2011)...34 Bijlage C: Redactie en redactieraad Perspectief (per 31-12-2011)...35 Bijlage D: Landelijk bestuur, met nevenfuncties (per 31-12-2011)...36 Bijlage E: Namen en functie van medewerkers, incl. fte....38 Bijlage F: Afkortingen en omschrijvingen...39
Voorwoord De PCOB heeft een enerverend jaar achter de rug. Een greep uit gebeurtenissen: de bezuinigingen op subsidies voor ouderenorganisaties, het veranderproces in onze vereniging, maar ook de schok van het overlijden van medebestuurslid Jeanne Slok. Het veranderproces startte al in 2010, toen de PCOB twee werkgroepen in het leven riep: PCOB voor de spiegel en PCOB in balans, met daarin vertegenwoordigers uit alle geledingen van de vereniging. Bij de ene werkgroep stond de inhoud centraal, terwijl bij de andere de (verenigings)vorm meer centraal stond. De resultaten van deze beide werkgroepen zijn gebundeld aangeboden in een Analyse PCOB tijdens de novemberbijeenkomst van de algemene vergadering. In de Analyse zijn ook de resultaten betrokken van een onderzoek dat is uitgevoerd onder leden en potentiële leden in november 2011 en is een beschrijving ingevoegd van de recente maatschappelijke ontwikkelingen. De Analyse is een startdocument, een richtingaanwijzer, die aangeeft welke strategische keuzes de PCOB moet maken om ook in de toekomst een relevante club voor senioren te blijven. Om dat te borgen, moeten we nu de contouren van een nieuwe PCOB in de steigers zetten. Dat proces zijn we samen met alle geledingen van de vereniging gestart. In 2012 vindt hierover verdere besluitvorming plaats. Sinds de bekendmaking van de bezuinigingen in mei 2011 schuiven de panelen in seniorenland. Net als de Unie KBO, de ANBO en de koepel van ouderenorganisaties, CSO, krijgt de PCOB geen nieuwe projectsubsidies meer. In 2014 vervalt ook de instellingssubsidie. Ook hiervoor zijn in de Analyse richtingen aangegeven: zoeken naar andere inkomstenbronnen, ledengroei, letten op de kosten. Bij dit alles blijft de winkel gewoon open. Ook in 2011 roerde de PCOB zich als het ging over ontwikkelingen in de zorg, de toekomst van het pensioenstelsel en ethische kwesties zoals de vraagstukken rond voltooid leven. Stuk voor stuk terreinen waarin de inzet van de PCOB als identiteitsgebonden ouderenorganisatie van meerwaarde was. U leest er uitvoerig over in dit jaarverslag. In juni 2011 trad Els Hekstra aan als directeur van het landelijk bureau. Bij haar aantreden gaf zij aan ernaar uit de zien haar steentje bij te dragen aan het uitbouwen en op de kaart zetten van de vereniging. Geschokt en bedroefd waren wij over de mededeling dat mede bestuurslid Jeanne Slok- Keijzer op donderdag 24 februari 2011 overleed. Jeanne Slok heeft zich doen kennen als een bevlogen, betrokken en inspirerend bestuurder. Altijd met het doel voor ogen van een PCOB waarin omzien naar elkaar en solidariteit tussen de generaties centraal staan. Wij denken met waardering en respect terug aan zowel haar inzet als haar persoon. Namens het PCOB-bestuur, Okke Pol, secretaris 2
PCOB: gemeenschappelijk actief! Dynamisch, betrokken, professioneel en christelijk geïnspireerd; het zijn dé kenmerken van de PCOB. We vormen een actief netwerk van en voor senioren die zich hierdoor geraakt voelen. Ons doel? Streven naar een maatschappij waarin iedereen met zijn of haar mogelijkheden kan meedoen. Het christelijk-sociaal gedachtegoed is de basis van al onze activiteiten. Omzien naar elkaar, solidair zijn, verantwoordelijkheid nemen; het zijn belangrijke uitgangspunten voor de PCOB. We willen graag dat leden zich thuis voelen bij de vereniging, waarbij ruimte is voor ieders eigen identiteit. De PCOB wil bijdragen aan een stevige positie van senioren in de samenleving. In dit jaarverslag leest u wat de PCOB in 2011 gedaan heeft, om dat te bereiken. Resultaatvelden De activiteiten van de PCOB worden onderverdeeld in drie clusters: Het cluster Zichtbaar omvat de activiteiten die rechtstreeks zichtbaar zijn voor de vereniging, en die het landelijk bureau centraal uitvoert. Het cluster Ondersteuning beschrijft de taken waarmee het landelijk bureau de vereniging ondersteunt. In het cluster Basisvoorwaarden worden taken en processen omschreven, die van wezenlijk belang zijn voor het goed functioneren van de vereniging. De drie clusters zijn samen onderverdeeld in negen resultaatvelden : Centrale belangenbehartiging Imago en profilering Ledenwerving en ledenvoordeel Zichtbaar Ondersteuning decentrale belangenbehartiging Ondersteuning scharnierfunctie Informatie en communicatie vereniging Ondersteuning De vereniging Het landelijk bureau Planning en Control Basisvoorwaarden 3
Eerste cluster: Zichtbaar De PCOB behartigt de politieke en maatschappelijke belangen van ouderen. Op landelijk, regionaal en lokaal niveau. Om deze belangen zichtbaar te maken, geeft de PCOB informatie en voorlichting. Zo willen we deelname van ouderen aan de samenleving bevorderen. Het cluster Zichtbaar gaat over: Centrale belangenbehartiging Imago en profilering Ledenwerving en ledenvoordelen Dit zijn de resultaatvelden van het cluster Zichtbaar. Centrale belangenbehartiging Imago en profilering Ledenwerving en ledenvoordeel Zichtbaar Ondersteuning decentrale belangenbehartiging Ondersteuning scharnierfunctie Informatie en communicatie vereniging Ondersteuning De vereniging Het landelijk bureau Planning en Control Basisvoorwaarden 4
Centrale belangenbehartiging De PCOB vindt het belangrijk om op te komen voor de belangen van senioren. In 2011 heeft vooral het nieuwe pensioenakkoord in de belangstelling gestaan. Tevens heeft het onderwerp Voltooid Leven veel aandacht gekregen. Identiteit/Zingeving De PCOB is een identiteitsgebonden organisatie. Het denken en handelen van de PCOB is gebaseerd op de Bijbel als Gods woord. De christelijke grondslag komt naar voren in onze centrale waarden: Omzien naar elkaar, Rechtvaardige verhoudingen en Rentmeesterschap. Het zijn de pijlers van ons identiteitsdocument. In 2011 zijn diverse afdelingen met de handreiking bij het PCOB-identiteitsdocument, Dat ik zijn mag, aan het werk gegaan. De handreiking helpt om het gesprek gaande te houden en in actie te komen. In 2011 verscheen een tweede druk van deze uitgave. De PCOB gaat gevoelige en moeilijke onderwerpen niet uit de weg. Dat zien we aan de enorme belangstelling van leden voor het onderwerp voltooid leven. Met het essay Voltooid leven? koos de PCOB in 2011 een eigen plek in het maatschappelijk debat en was de organisatie duidelijk zichtbaar, onder andere bij het jaarlijkse congres van de NVVE in oktober en bij de opleiding voor arts ouderengeneeskunde te Nijmegen (november). Leden van de PCOB zijn, in een tweedaagse training, opgeleid om op te treden als contactpersoon en in hun eigen omgeving het initiatief te nemen voor gesprekken en (bege)leiding daarvan. Inmiddels hebben ruim 1.000 mensen hieraan deelgenomen. Dat aantal blijft groeien. Samenwerking Hoe spreek je met een arts over het levenseinde? De PCOB heeft meegedacht over de inhoud van een handreiking voor artsen (KNMG), waarbij de PCOB pleit voor een bredere benadering van dit thema. We inventariseren of andere organisaties samen met de PCOB een beweging van betekenis willen starten, waar ruimte en aandacht is voor levensvragen. De PCOB is sinds 2009 kernpartner van het expertisenetwerk Levensvragen en Ouderen. Dit centrum levert scholingsmateriaal, waarmee we mensen met levensvragen beter kunnen begeleiden. Sociaal economische zaken AOW en pensioenen De PCOB heeft binnen de samenwerkende koepel van ouderenorganisaties (CSO), deelgenomen aan de adviescommissie Inkomen & AOW en de adviescommissie Pensioenen. Deze laatste adviescommissie is opgericht in 2011. Ze heeft een beleidsagenda opgesteld, die de uitwerking van het pensioenakkoord volgt en waar mogelijk aanvullend advies uitbrengt. In CSO-verband zijn contacten gelegd met de verantwoordelijke ministeries en politici. De PCOB besteedde in 2011 ook aandacht aan pensioengerelateerde onderwerpen als de pensioendriedaagse van 6 tot 8 oktober en de grote problemen waar meerdere pensioenfondsen mee kampen, rondom onder andere indexering en 5
dekkingsgraad. Binnen de adviescommissies is veel tijd besteed om te komen tot gezamenlijke standpunten; die hebben geleid tot acties richting de media. De PCOB heeft zich positief uitgesproken over het pensioenakkoord, dat in de zomer door de sociale partners is geaccordeerd. In een later stadium is het akkoord ook in de Tweede Kamer goedgekeurd. Na veel lobbywerk is het de ouderenorganisaties gelukt om direct mee te kunnen praten aan de tafel van Minister Kamp van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, die de pensioenen in zijn pakket heeft, Koopkracht en armoedebeleid Het NIBUD heeft voor de PCOB samen met de Unie KBO en de NVOG een koopkrachtonderzoek onder seniorenhuishoudens uitgevoerd. Het onderzoeksrapport laat zien welke invloed de kabinetsmaatregelen hebben op de ontwikkeling van de koopkracht voor senioren. De uitkomsten van het rapport zijn en worden gebruikt om de belangen te behartigen van leden en van senioren in het algemeen. Kijkend naar het gemiddelde moesten we constateren dat de ouderen (dus 65+ers) er gemiddeld genomen niet meer op achteruitgaan dan andere leeftijdscategorieën. Opvallend is dat, als we kijken naar het stapelingseffect (bijvoorbeeld extra zorgkosten, samen met minder vergoedingen) van de verschillende maatregelen, we constateren dat voor senioren de kans groter wordt dat zij hiermee te maken krijgen. Behalve dat we de PCOB-achterban hebben geïnformeerd over deze zorg, hebben we hiervoor aandacht gevraagd tijdens het Mosterdoverleg (waarin afgevaardigden van ouderenbonden en de Tweede Kamerfractie van het CDA zitting hebben) en zijn (via ouderenkoepel CSO) hierover verschillende brieven verzonden aan relevantie Kamercommissies. Maak werk van uzelf In maart 2011 kon het project Maak Werk Van Uzelf (MWVU) van start gaan in haar eerste proefjaar. De subsidie van Fonds PGO, onderdeel van het Ministerie van VWS, is voor de volgende drie jaren afhankelijk van de resultaten in 2011. Het doel van dit project is om de arbeidsparticipatie van vrouwen boven 50 jaar te bevorderen, specifiek voor de categorie die reeds een afstand heeft tot de arbeidsmarkt. Om dit doel te bereiken zijn in het eerste jaar drie bijeenkomsten georganiseerd, in Winterswijk, Almere en Den Haag, waar gemiddeld 60 vrouwen zijn geweest per bijeenkomst. Bureauonderzoek, ontwikkeling van een communicatie- en wervingsbeleid, de opzet van een klankbordgroep, tientallen interviews, een talentenworkshop en de ontwikkeling van een website (www.maakwerkvanuzelf.nl) gingen hieraan vooraf. Aan het einde van het jaar kon de pilot met succes worden afgesloten en het project kan doorgaan in de komende drie jaar. Zorg Toekomst zorgstelsel De PCOB vindt dat we in Nederland een goed stelsel van zorg en (financiële) ondersteuning hebben: de zorgverzekeringswet, de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ), de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg). Maar de houdbaarheid van dit stelsel staat ter discussie; de kosten van de zorg stijgen namelijk harder dan ons Bruto Nationaal Product (BNP). 6
Bij de PCOB staan solidariteit binnen en tussen generaties én waardigheid van mensen centraal. Met dit uitgangspunt voert de PCOB al enkele jaren een discussie over de grenzen van de zorg, zoals dat ook beschreven staat in het Beleidsprogramma 2011-2014. Rondom de veranderingen in de AWBZ heeft de PCOB: argumentatie aangevoerd waarom de overheveling van extramurale begeleiding naar de Wmo niet zou moeten plaatsvinden; gestreden voor behoud van het Persoonsgebonden budget (Pgb). Daarnaast is de PCOB in actie gekomen voor mensen die geen indicatie voor verblijf hebben. Tenslotte waren de veranderingen in de Wtcg ook onderwerp van discussie. Wat heeft dit tot resultaat gehad? De PCOB kon de overheveling van extramurale begeleiding niet tegenhouden. De discussie over het Pgb heeft wel geleid tot aanpassing van de oorspronkelijke kabinetsplannen. De Wtcg wordt bovendien inkomensafhankelijk, zoals de PCOB bepleitte. De PCOB heeft geparticipeerd in de organisatie van het congres Van latere zorg.. van het CNV, waarbij externe deskundigen van het Centraal Plan Bureau (CPB) en de Erasmus Universiteit Rotterdam, betrokken waren. Daarin hebben we samen verkend wat belangrijk is voor de toekomst van de zorg. De uitkomsten in het kort: sparen voor zorg op latere leeftijd kan, maar dat lost het probleem voor de totale maatschappij niet op, omdat de kosten voor de zorg ook dan te hoog blijven. Het motto is: keuzes maken. Gezond ouder worden en blijven Het project Gezond ouder worden en blijven heeft als doel dat mensen eigen verantwoordelijk nemen en ondersteuning ontvangen waarmee ze zo gezond mogelijk oud worden en blijven. Dit wordt vorm gegeven door een aantal gezondheidsthema s, waarbij jaarlijks een thema voor het voetlicht gebracht wordt. In 2011 stond Beter Zien centraal. Met behulp van een brochure en bijeenkomsten werd uitleg gegeven over dit thema. Gezond ouder worden en blijven is een project van de PCOB, Unie KBO, NOOM, NVOG en LOC. In samenwerking met het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap, de Optometristen Vereniging Nederland, Vision 2020, het Oogziekenhuis Rotterdam, expertisecentrum Kon. Visio en Viziris zijn oogdagen georganiseerd. Met name de gratis oogscreening trok de aandacht van bezoekers. Wonen Leefbaarheid en veiligheid De PCOB heeft onderzocht hoe de veiligheid in en om woningen verbeterd kan worden. Door samenwerking met een gespecialiseerd bureau zijn nu presentaties beschikbaar, over verbetering van de veiligheid in en om woningen. De PCOB heeft in 2011 deelgenomen aan een serie bijeenkomsten over het nieuwe opplussen waar levensloopgeschikt maken en veiliger maken van woningen centraal stonden De PCOB vindt de toegankelijkheidseisen in het nieuwe Bouwbesluit 2012 onvoldoende. Daarom is een brief gestuurd naar de Tweede Kamer en de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijk relaties (BZK). Minister Donner antwoordde dat het meer tijd vergt om de gevraagde aanpassingen mee te nemen in de procedure. Om de toegankelijkheid van gebouwen beter te verankeren in een volgende versie van het Bouwbesluit, is de PCOB in 7
CSO-verband samen met de CG-Raad betrokken bij een klankbordgroep. Waar mogelijk pleiten we voor opname van eisen uit WoonKeur. In 2011 vroeg ook het staatssteundossier aandacht. Volgens Europese regels moeten woningcorporaties 90% van hun woningen met een huur onder de huursubsidiegrens ( 652,-) verhuren aan mensen met een inkomen onder 33.614,- (prijspeil 2011). Voor wie net iets meer verdient dan dit bedrag, is het moeilijk een betaalbare woning te vinden. Ook de PCOB ontving hierover klachten en kaartte dit probleem (in CSO-verband) aan bij de Tweede Kamer. De discussie gaat door, maar voor mensen met een zorgindicatie is al wel een versoepeling doorgevoerd. De scheiding van wonen en zorg kwam ter sprake in de CSO-adviescommissie wonen. Acties waren succesvol: vanaf 2012 geldt de inkomenseis voor sociale huurwoningen niet langer voor mensen met een indicatie voor zorgverlening. De PCOB heeft in 2011 gepleit voor een actieplan ouderenhuisvesting. Dit naar aanleiding van de monitor Investeren in de toekomst uit 2009, waarin het verschil tussen vraag en aanbod van geschikte woningen voor ouderen is onderzocht. Het verschil bleek zo groot, dat de achterstand niet automatisch ingelopen wordt. Eind november maakte minister Donner de komst van zo n actieplan bekend. Demografische krimp De Brede Overleggroep Kleine Dorpen Drenthe onderzocht welk profiel verschillende dorpen hebben en welke kernen het meest kansrijk zijn. Beleving speelt hierbij een belangrijke rol, net als het profiel van een dorp. Zijn er voorzieningen? Zijn de bewoners gericht op de buurt of op de regio? Na een inspirerende bijeenkomst met de gewestelijke portefeuillehouders verwerkte de PCOB de beschikbare informatie in een handreiking. Vervolgens spraken we erover met afdelingen en gewesten. Vervoer De OV-chipkaart en de beschikbaarheid van niet-digitale informatie: dat waren in 2011 belangrijke aandachtspunten voor de PCOB. Wmo-vervoer en de regiotaxi zijn erg belangrijk: regulier openbaar vervoer is niet altijd beschikbaar of geschikt voor ouderen. De kwaliteit moet daarom goed zijn. Lokale en regionale (kader)leden kunnen de kwaliteit ervan positief beïnvloeden: bij aanbestedingen kijken ze kritisch naar de eisen en ze monitoren hoe de gekozen vervoerder in de praktijk functioneert. Het project Grip op vervoer, een initiatief van onder meer de PCOB, ANBO, Unie KBO en de CG-Raad, bood ondersteuning, door het beantwoorden van vragen, begeleiding van aanbestedings- en inspraaktrajecten én met praktische handleidingen. Op 20 juni 2011 heeft de slotbijeenkomst plaatsgevonden waarin alle resultaten werden gepresenteerd. In het project is het doelgroepenvervoer bestudeerd aan de hand van 19 lokale trajecten. Voor klantgroepen werden informatiebijeenkomsten georganiseerd en handboeken ontwikkeld om inspraakmogelijkheden beter te benutten en te vergroten. Het project Grip op Vervoer heeft tevens een praktische gids voor belangenbehartigers van het 8
leerlingenvervoer, Wmo-vervoer/Regiotaxi en een eindverslag opgeleverd. Deze gids en ander materiaal zijn ook voor de toekomst goed te gebruiken. De PCOB heeft bij de NS bepleit dat leden nog steeds een geprint spoorboekje kunnen krijgen. Omdat de strippenkaart eind 2011 overal in Nederland door de OV-chipkaart vervangen zou worden, heeft de PCOB onder andere kritische vragen gesteld aan de minister van Infrastructuur en Milieu. De NS voerde per 1 augustus 2011 nieuwe kaartsoorten in; tijdens de avondspits tussen 16.00 uur en 18.30 uur geldt geen korting meer. Voor ouderen is het moeilijk deze ruime avondspits te omzeilen. De PCOB adviseerde NS om geen avondspits in te voeren. NS heeft dat echter wel gedaan. De bestaande Voordeelurenkaart bleef wel gehandhaafd: deze geeft vooralsnog wel korting in de avondspits. De NS was van plan om tijdens de ochtendspits in de zomer en rond Kerst het volle tarief te hanteren voor voordeelurenkaarthouders. De PCOB was hier tegen. De PCOB reageerde ook op een nieuwe brochure over wat reizigers van NS mogen verwachten. De PCOB wilde onder andere meer duidelijkheid over hoe de NS reizigers zonder computer informeert. Samen met een groot aantal ouderen-, gehandicapten- en patiëntenorganisaties, heeft de PCOB actie gevoerd voor een toilet in iedere trein. Met succes: NS besloot geen nieuwe treinen zonder toilet meer te bestellen. Sprinters die kort geleden zijn aangeschaft, worden tussen 2018 en 2025 van een toilet voorzien. Ook de Provincie Gelderland stelt een toilet in alle treinen verplicht. De PCOB werkte in 2011 mee aan de ontwikkeling van een cursus voor scootmobiel gebruikers. Het doel: minder ongelukken met scootmobielen. De PCOB leverde een overzicht van demontabele scootmobielparcoursen die in Nederland en België worden gebruikt. De ervaringen met de verschillende parcoursen kunnen bijdragen aan een goed systeem voor scootmobielcursussen. Vrijwillige ouderenadviseurs en wijkverpleegkundigen gaven mobiliteitsadvies aan ouderen, via de pilot individueel mobiliteitsadvies. De PCOB werkte hieraan mee. We leverden ook een bijdrage aan de publicatie over infrastructuur en ouderen van het kennisinstituut voor mobiliteit. Tijdens het eindsymposium van Blijf Veilig Mobiel presenteerden we samen met Veilig Verkeer Nederland een workshop over de ervaringen met mobiliteitsbeurzen. De minister van Infrastructuur en Milieu stelt ook voor 2012 en 2013 subsidie beschikbaar. Mensen met een mobiliteitsbeperking kunnen niet of beperkt gebruikmaken van het reguliere openbaar vervoer. Voor deze mensen is er Valys. Het contract met de huidige uitvoerder Connexxion loopt af op 1 april 2013. Het ministerie van VWS was voorstander van uitvoering door de gemeenten. De PCOB, ANBO, Unie KBO en CG-Raad zagen in decentralistatie meer nadelen dan voordelen. Ook de VNG was tegen. Het plan ging uiteindelijk niet door. Op Prinsjesdag bleek dat VWS het persoonlijk kilometerbudget (pkb) van Valys bijna wil halveren: van 750 naar 450 kilometer. De PCOB heeft brieven naar de Tweede Kamer gestuurd, overlegd met het ministerie van VWS en de pers benaderd. De korting op het pkb gaat helaas toch door. 9
Juridisch Leden en afdelingen hebben 132 juridische en servicevragen gesteld (periode mei december 2011). De vragen waren van persoonlijke en organisatorische aard. Samen met het juridisch loket heeft de PCOB een pilot consumentenrecht georganiseerd. Deze pilot krijgt geen vervolg, omdat bleek dat de belangstelling onder PCOB-leden hiervoor gering is. In 2011 is er zes maal een beroep gedaan op de juridische klankbordgroep. Internationaal In CSO-verband is een bezoek gebracht aan het Europees Parlement in Brussel voor een kijkje in de keuken en een gesprek met Europarlementariërs Lambert van Nistelrooij en Wim Kamp en is deelgenomen aan een congres in Berlijn over de invloed van ouderen(organisaties) op regionaal en lokaal niveau. Tevens werd kennisgemaakt met de werkzaamheden van het AGE Platform Europe en zijn samenwerking met het Europese Parlement. 10
Imago en profilering Media In 2011 werd de PCOB 42 keer geciteerd in verschillende landelijke en regionale media. Onze woordvoerders droegen ook bij aan landelijke (PCOB)acties, via uitzendingen van landelijke en regionale radio. Belangrijke issues waren de bezuinigingen op het Fonds PGO (belangrijke subsidiepot voor onder andere ouderenorganisaties), waarover met name Trouw, maar ook andere landelijke dagbladen de PCOB-mening opnamen. Verder was veel aandacht voor het PCOB-bericht over de ontoelaatbaarheid van leeftijdsdiscriminatie bij autoverzekeringen. Veel nieuws- en verzekeringssites (waaronder Consumentenbond en TROS Radar) besteedden aandacht aan dit bericht. Daarnaast werd het PCOB-standpunt op het gebied van voltooid leven op meerdere momenten in de landelijke pers opgenomen. Ten slotte verdienen de MaakWerk-bijeenkomsten een bijzondere vermelding, omdat hier de regionale pers (o.a. omroep Flevoland, omroep Gelderland) veel aandacht aan besteedde. In 2011 werden onderstaande persberichten verzonden, totaal 28 stuks: (15-02) Wetswijziging niet het antwoord op voltooid leven (01-03) Grote behoefte aan getrainde schuldhulpmaatjes (10-03) Beter-zien dag (i.s.m. Unie KBO) (21-03) Leeftijdsdiscriminatie bij autoverzekering ontoelaatbaar (23-03) Resultaten twee jaar lang cliëntenmonitor AWBZ (i.s.m. CSO) (05-04) Pakketmaatregelen AWBZ (06-04) Onderhandelingen pensioenakkoord (i.s.m. CSO) (11-05) Benoeming Els Hekstra directeur PCOB (19-05) PCOB en Unie KBO pleiten voor ruimte voor levensvragen (25-05) Bezuinigingen op Fonds PGO (i.s.m. CSO) (25-05) Ouderenorganisaties vragen Kamp om duidelijkheid (i.s.m. CSO) (30-05) Snijden in pgb (i.s.m. CSO) (10-06) Uitkomst pensioenakkoord (i.s.m. CSO) (13-07) PCOB op de bres voor seniorvriendelijke schadeverzekeringen (08-09) PCOB vindt pensioenakkoord een verantwoord akkoord (09-09) Minster Kamp betrekt ouderenorganisaties bij overleg pensioenen (i.s.m. CSO) (16-09) Bezuiniging zorg, naar aanleiding van Prinsjesdag (i.s.m. CSO) (16-09) Koopkracht ouderen, naar aanleiding van Prinsjesdag (i.s.m. CSO) (12-10) MaakWerk-bijeenkomst Winterswijk (project Maak Werk van uzelf) (17-10) Debat voltooid leven is vraag aan samenleving (opinie-artikel) (20-10) Ouderen zeer bezorgd over hun pensioen (i.s.m. CSO) (31-10) Pensioengerechtigden altijd recht op plek pensioenfondsbestuur (i.s.m. CSO) (04-11) MaakWerk-bijeenkomst Almere (project Maak Werk van uzelf) (10-11) Behandeling zorgbegroting VWS (14-11) MaakWerk-bijeenkomst Den Haag (project Maak Werk van uzelf) (23-11) Groot tekort aan levensloopgeschikte woningen voorzien (i.s.m. CSO) (02-12) Geeske Telgen bestuurslid PCOB (15-12) Bezuinigingen op gesubsidieerde kilometers Valys-vervoer (i.s.m. CSO) 11
De PCOB kwam ook lokaal regelmatig in het nieuws. Gemiddeld wisten de PCOB-afdelingen in 2011 samen maandelijks 70 keer vermeld te worden in een lokaal medium (met uitzondering van de zomermaanden). Afdelingen en gewesten doen hiervan verslag in hun eigen jaarverslagen. Promotie beurzen / evenementen In 2011 heeft de PCOB voor de tweede keer een plein op de 50+ beurs in Utrecht verzorgd. Het plein versterkt de positionering van de PCOB bij de voor ons belangrijke doelgroepen, zoals uiteraard de 50+ers, maar ook allerlei sociaal maatschappelijke organisaties en de politiek. Op het plein gingen politici van verschillende politieke partijen, maar ook vertegenwoordigers van maatschappelijk organisaties en het bedrijfsleven in debat met elkaar en de bezoekers van het plein. De PCOB regelde de organisatie, begeleiding en uitvoering van alle activiteiten die met het dagelijkse sociaal maatschappelijke plein te maken hadden. Naast dit plein bemande de PCOB een eigen stand, met een aparte ruimte om sprekers en andere genodigden te ontvangen. Dankzij een ledenvoordeelactie bezochten ruim 4.500 PCOB-leden gratis de beurs. In 2010 maakten 3.200 leden gebruik van eenzelfde voordeelactie. Ook gingen PCOB-leden met korting naar de concerten in de namiddag. Het landelijk bureau heeft opnieuw samen met de gewesten (vervolg)bijeenkomsten voor ledenwervers georganiseerd en medewerking verleend aan gewestelijke activiteiten. Denk aan de regionale 50+beurs in Groningen (gewesten Friesland, Groningen en Drenthe) en een christelijke seniorenbeurs in Gorinchem. 12
Ledenwerving en ledenvoordeel Ledenwerving Afdelingen (en gewesten) hebben in 2011 weer verschillende ledenwerfacties georganiseerd. Hiervoor werden de bestaande materialen gebruikt, immers, rond de huisstijlontwikkeling 2010 waren de materialen grondig herzien. De ledenwerfacties waren vergelijkbaar met die van de afgelopen jaren. Overzicht van het aantal leden per gewest 2011 Totaal aantal leden in 2011: 103.987. Een daling van 2.490 leden ten opzichte van 2010. Gewest 2010 2011 Stijging/daling Groningen 5.725 5.620-105 Friesland 7.902 7.801-101 Drenthe 6.155 5.903-252 Overijssel 10.775 10.441-334 Gelderland 17.698 17.388-310 Flevoland 3.016 2.888-128 Utrecht 9.749 9.563-186 Noord-Holland 7.973 7.858-115 Amsterdam 1.247 1.204-43 Zuid-Holland 27.297 26.490-807 Den Haag/Scheveningen 1.307 1.232-75 Zeeland 2.267 2.202-65 Noord-Brabant 5.005 5.061 +56 Limburg 256 237-19 Overig (instellingen/landelijke 105 99-6 Leden enz.) Uit- en inschrijvingen: Aantal inschrijvingen 2011: 5.067 Aantal uitschrijvingen 2011: 7.557 13
Leeftijdsopbouw 2011** 50-55 jaar: 2% 56-60 jaar: 3% 61-65 jaar: 10% 66-70 jaar: 16% 71-75 jaar: 21% 76-80 jaar: 22% 81-85 jaar: 17% 86-90 jaar: 7% >90: 2% ** Van 6.626 leden is de geboortedatum niet bekend. De berekening is gebaseerd op het aantal leden waarvan de geboortedatum wel bekend is: 97.361. Aantal vrouwen: 60% Aantal mannen: 40% Ledenvoordelen In 2011 is een structurele verandering doorgevoerd op het terrein van de ledenvoordelen. De PCOB kende vele vormen van samenwerking, uitmondend in ledenvoordelen. Meer samenhang is aangebracht, terwijl ook duidelijke contractafspraken zijn gemaakt waarbij de wederzijdse rechten en plichten zijn vastgelegd. Verdere professionalisering van dit belangrijke aandachtsgebied vindt plaats. Voor PCOB-leden zijn de volgende aanbiedingen gerealiseerd en gecontinueerd. Collectieve ziektekostenverzekering Sinds de komst van de nieuwe zorgverzekeringwet biedt de PCOB haar leden een collectieve ziektekostenpolis. In 2011 sloot de PCOB een collectief contract met Trias (vanaf 1 oktober 2011 VGZ), VGZ en Univé (alle drie onderdeel van UVIT), Ohra, Pro Life, De Friesland Zorgverzekeraar en Zorg en Zekerheid. Het betreft twee landelijke verzekeraars, twee verzekeraars met een sterke regionale binding en een verzekeraar voor een speciale doelgroep. Op verzoek van de PCOB afdeling Deventer is een contract gesloten met Salland Zorg. Ook met zorgverzekeraar CZ zijn, op verzoek van leden, gesprekken gevoerd, maar dit heeft niet geleid tot afspraken. Bij de onderhandelingen was aandacht voor de inhoud van het pakket en de korting op de premie. Zo maakte de PCOB met Trias en VGZ de afspraak, dat de vergoeding voor hulpmiddelen in het Vitaal pakket voor PCOB-leden 50% hoger is dan voor niet PCOB-leden. 14
Daarnaast kon de PCOB bij onder andere De Friesland Zorgverzekeraar een hogere korting regelen. Via Perspectief, de website en een elektronische nieuwsbrief zijn leden over de collectieve ziektekostenverzekering geïnformeerd. In het nieuwe wervingsmateriaal was aandacht voor de collectieve ziektekostenverzekering en tijdens diverse bijeenkomsten in het gewest Friesland werd het PCOB-aanbod uitgelegd. Al deze inspanningen leidden eind 2011 tot ruim 1.200 nieuwe leden. De PCOB behaalde de beoogde groei van ruim 2.000 nieuwe verzekerden binnen de collectieve contracten. PlusPakketPolis In 2011 is een start gemaakt met de PlusPakketPolis, een schadeverzekeringspolis die gebaseerd is op een uitvoerige enquête onder de leden. Op basis van de wensen die leden aangaven is een zogenaamde tender (inschrijving) uitgezet onder een vijftal verzekeraars. Twee verzekeraars, OHRA en Nationale-Nederlanden, deden een aanbieding. Daarbij kwam Nationale-Nederlanden het beste aan de wensen tegemoet. Samen met Nationale- Nederlanden en Risk Verzekeringen werd een schadeverzekering ontwikkeld, waarbij wensen van leden zijn vertaald in dit verzekeringsproduct. Nationale-Nederlanden biedt de PlusPakketpolis aan via RISK Verzekeringen, een landelijk werkend advieskantoor. De PlusPakketPolis is niet de goedkoopste verzekering, maar zeker concurrerend. Van leeftijdsdiscriminatie is geen sprake. Bovendien kent dit verzekeringsproduct betere voorwaarden dan vergelijkbare producten. Webshop Steeds meer senioren weten de weg op internet te vinden en doen hun aankopen via webshops. Vandaar dat de PCOB een webshop heeft, met specifieke producten voor senioren. Met tien procent korting kunnen PCOB-leden handige producten kopen voor thuis, wandel- of fietstochten of vakanties. Vooral het laatste segment werd in 2011 uitgebreid. In 2011 verstrekte de webshop voordeelbonnen aan zowel nieuwe leden, als de werver van dat nieuwe lid. In heel 2011 zijn bijna 10.000 waardebonnen uitgegeven. De bonnen zijn inwisselbaar tot 31 maart 2012. Ledenpas Via de PCOB-ledenpas hebben PCOB-afdelingen, op eigen initiatief, kortingsafspraken gemaakt met de lokale middenstand. Leden ervaren dit als een belangrijke meerwaarde van hun lidmaatschap. Afdelingen als Bunschoten-Spakenburg, Nunspeet, Vlaardingen en vele anderen zijn zeer actief op dit gebied. Uw erfenis goed geregeld Het contract met de commerciële samenwerkingspartner Zeker Weten is per einde 2011 niet verlengd. Het contract liep sinds januari 2008. Sanoma Met uitgever Sanoma zijn in 2011 gesprekken gevoerd op twee fronten. Allereerst is voor nieuwe leden een geschenkbon ontwikkeld. Hiermee kan het nieuwe lid kennis maken met een van de uitgaven van Sanoma. De actie is gestart per 1 november 2011 en loopt door in 2012. In november en december 2011 zijn zo n 3.000 bonnen uitgereikt. 15
Een tweede samenwerking speelt zich af op het terrein van ledenmagazine Perspectief. Vanuit gespecialiseerde tijdschriften kan Sanoma kopij leveren op voor de PCOB belangrijke terreinen als nieuwe media, toepassing rond de computer, maar ook bijvoorbeeld een medische vragenrubriek. De gesprekken hierover zijn in 2011 nog niet afgerond. 16
Tweede cluster: Ondersteuning Het landelijk bureau van de PCOB ondersteunt de leden en kaderleden. Soms heel zichtbaar, bijvoorbeeld in het ledenmagazine Perspectief en het kaderblad PCOB-Extra. Soms is de steun minder zichtbaar voor leden, maar altijd met hart voor de zaak. Het cluster Ondersteuning gaat over: ondersteuning decentrale belangenbehartiging; ondersteuning scharnierfunctie; informatie en communicatie vereniging. Dit zijn de resultaatvelden van het cluster Ondersteuning. Centrale belangenbehartiging Imago en profilering Ledenwerving en ledenvoordeel Zichtbaar Ondersteuning decentrale belangenbehartiging Ondersteuning scharnierfunctie Informatie en communicatie vereniging Ondersteuning De vereniging Het landelijk bureau Planning en Control Basisvoorwaarden 17
Ondersteuning decentrale belangenbehartiging Ook op lokaal niveau ondersteunt de PCOB haar leden. Bijvoorbeeld met de Belastingservice en het project Betrokken bij buurtbeleid. Project Betrokken bij buurtbeleid In 2011 stond het project Betrokken bij buurtbeleid in het teken van de aangekondigde veranderingen in de AWBZ: de functie extramurale begeleiding, waaronder dagopvang voor ouderen en individuele begeleiding, wordt geschrapt in de AWBZ. Het bijbehorende vervoer wordt overgeheveld naar de Wmo. Veel beleid gaat van landelijk naar lokaal niveau en er wordt meer bezuinigd. Daardoor zijn ouderen steeds meer aangewezen op zichzelf en hun directe omgeving. Dit betekent dat lokale belangenbehartigers aan de slag moeten. Want de PCOB vindt zelfredzaamheid goed, maar weet ook dat er soms meer en andere hulp nodig is. Het delen van goede voorbeelden is een belangrijke projectdoelstelling in 2011. Daarvoor wordt een landelijke en worden meerdere regionale en plaatselijke bijeenkomsten georganiseerd. Tijdens een inspiratiedag in april, met zo n 80 deelnemers, kwamen veel inspirerende initiatieven van vitale ouderen voorbij. In Zeeland en Noord-Holland werden, samen met het Klaverblad en SBO Noord-Holland, mini-inspiratiemiddagen over goede voorbeelden dichtbij huis georganiseerd. Diverse afdelingen en lokale samenwerkende ouderenorganisaties hebben ondersteuning gekregen, zodat ze zelf handen en voeten kunnen geven aan de acties. Project Maatschappelijk Actief Met het project Maatschappelijk actief willen we PCOB-leden bij maatschappelijke vraagstukken betrekken. Ze krijgen inzicht in de mogelijkheden om invloed uit te oefenen en ervaren dat hun stem wordt gehoord. Daarnaast draagt het project bij aan het imago van een naar buiten gerichte ouderenbond. In 2011 was dé doelstelling van het project: afdelingen stimuleren om lokale politieke bijeenkomsten te organiseren. Omdat 2011 geen verkiezingsjaar was, hebben veel afdelingen minder aandacht besteed aan hun politieke contacten. In het voorjaar van 2011 bleek uit een belronde dat ongeveer 60 afdelingen bezig waren met de lokale politiek. In de vorm van contacten met een wethouder, het organiseren van een politiek café of op andere wijze. Daarmee is de doelstelling uit het project (75 activiteiten) niet gehaald. De projectgroep informeerde afdelingen voornamelijk via artikelen in Perspectief en PCOB- Extra. Ook maakte de projectgroep een leaflet met de titel: Pak de kansen in uw gemeente. Dit gebeurde in samenwerking met het project Betrokken bij Buurtbeleid. De boodschap: Er komen bezuinigingen aan, ook in uw gemeente. Laat de stem van uw PCOB-afdeling horen! Regionale belangenbehartiging mobiliteit en wonen Om de regionale belangenbehartiging op het gebied van mobiliteit te versterken, wisselde de PCOB ervaringen uit tijdens overleggen van de gewestelijke portefeuillehouders. Wat kwam aan de orde? Onder meer de tarieven van de OV-chipkaart, maar ook bezuinigingen, Wmovervoer en de regiotaxi werden besproken. Met de uitgewisselde informatie kunnen de gewestelijke portefeuillehouders aan de slag in hun gewest. Met Rijkswaterstaat vond een 18