WERKb L a D WERKBLAD met terugwerkende kracht met terugwerkende kracht TWEEDE WERELDOORLOG VERSUS MENSENRECHTEN Dit werkblad is een voorbereiding op je bezoek aan de vaste tentoonstelling Met Terugwerkende Kracht, in Verzetsmuseum Zuid-Holland (VMZH). Een museum over schendingen van mensenrechten in de Tweede Wereldoorlog en vandaag de dag, maar ook een museum waarin je op zoek gaat naar je eigen standpunt. REcHTEn Van DE MEns De gruwelijkheden die mensen elkaar tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben aangedaan zijn de directe aanleiding voor het oprichten van de Verenigde naties (Vn) op 4 oktober 1945. Toen waren dat eenenvijftig landen, tegenwoordig zijn bijna alle landen ter wereld lid van de Vn. Zij zetten zich door internationale samenwerking en collectieve veiligheid in voor de vrede. In 1948 hebben de Vn een verklaring opgesteld en ondertekend: De Universele Verklaring van de Rechten van Mens (UVRM). Universeel wil zeggen dat de afspraken over de hele wereld gelden voor iedereen. De UVRM is opgesteld om de basisrechten van de mens (ook wel grondrechten) te omschrijven. De waardigheid van de mens is de grondgedachte waarvan de Verklaring uitgaat. In de UVRM staat onder andere dat elk mens recht heeft om te zeggen wat hij denkt, zijn eigen religie mag kiezen, dat elk mens het recht heeft op leven en dat als je gevaar loopt, je mag vluchten naar een ander land. Hoewel bijna alle landen de Verklaring nu hebben ondertekend worden er overal ter wereld nog veel mensenrechten geschonden. Denk aan mensen die in de gevangenis gemarteld worden, opgepakt zijn omdat ze hun regering aanspreken op fouten, of denk aan de Tibet problematiek in china waarvoor de Dalai Lama al jaren aandacht vraagt. Verklaar de titel van de tentoonstelling Met Terugwerkende Kracht
Kijk in de bijlage met de artikelen uit de UVRM welke je nodig hebt bij de volgende opdrachten. 1 Lees de bronnen 1 en in de bijlage en beantwoord de vragen. Geef per bron aan welk(e) artikel(en) van de UVRM van toepassing zijn. bron 1 bron Is er sprake van botsende rechten? Zo ja, geef aan hoe deze botsen. Het hebben van rechten brengt ook verantwoordelijkheden met zich mee. Het gaat om de juiste houding tegenover de medemens. Voorbeeld: Het recht op leven respect voor het leven van anderen; bescherming van het leven van anderen. Kies drie artikelen van de UVRM en schrijf de bijbehorende verantwoordelijkheden op. 1 3 3 Knip een artikel uit een krant en beantwoord daarover dezelfde vragen als in 1 en. Welk(e) artikel(en) van de UVRM is (zijn) hierop van toepassing? Is er sprake van botsende rechten? Zo ja, geef aan hoe deze botsen. Het hebben van rechten brengt ook verantwoordelijkheden met zich mee. Het gaat om de juiste houding tegenover de medemens. Voorbeeld: Het recht op leven respect voor het leven van anderen; bescherming van het leven van anderen. Kies drie artikelen van de UVRM en schrijf de bijbehorende verantwoordelijkheden op. 1 3
4 Er wordt een grove indeling gemaakt in politieke of burgerlijke rechten enerzijds en economische of sociale en culturele rechten anderzijds. Leg deze indeling uit en geef van elk twee voorbeelden. 5 Welke vaardigheden heb je nodig om de mensenrechten op individueel niveau toe te passen? 6a Bespreek van twee situaties uit je eigen leven (thuis, op school, op je sportvereniging, elders) waarin jouw rechten in tegenstrijd waren met de rechten van anderen. Hoe loste je dit op? Voorbeeld: Je wilt een feestje organiseren, maar je buren willen vroeg naar bed, of twee groepen willen dezelfde schoolruimte gebruiken voor verschillende doeleinden. 6b Bedenk een casus van twee botsende rechten die in de samenleving voor kan komen en beschrijf deze. stel mogelijke oplossingen voor.
1 Volkskrant 1/08/010
Volkskrant 13/08/010
3 Plak hier jouw artikel naam KRanT DaTUM T 018 50385 verzetsmuseum-zh@planet.nl www.verzetsmuseum-zh.nl
1 3 4 5 6 7 8 9 U N I V E R S E L E V E R K L A R I N G V A N D E R E C H T E N V A N D E M E N S Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren. Iedereen heeft aanspraak op alle rechten en vrijheden die in deze Verklaring zijn opgenomen, zonder onderscheid van welke aard dan ook. Iedereen heeft recht op leven, vrijheid en onschendbaarheid van zijn persoon. Niemand mag onderworpen worden aan slavernij en slavenhandel. Niemand mag gefolterd of op andere wijze onmenselijk behandeld worden. Iedereen heeft het recht erkend te worden voor de wet. Iedereen is gelijk voor de wet en heeft zonder onderscheid aanspraak op gelijke bescherming door de wet. Iedereen heeft recht op rechtshulp tegen handelingen die in strijd zijn met de grondrechten. Niemand zal onderworpen worden aan willekeurige arrestatie, detentie of verbanning. 10 Iedereen heeft recht op een eerlijke en openbare rechtsprocedure. 11 1 13 14 15 Iedereen die wegens een strafbaar feit wordt vervolgd is onschuldig totdat het tegendeel is bewezen. Iedereen heeft het recht op bescherming van zijn privacy. Iedereen mag zich vrij in een land bewegen en naar een ander land reizen met recht op terugkeer naar het land van herkomst. Iedereen heeft het recht om in andere landen asiel te zoeken en te genieten tegen vervolging. Iedereen heeft recht op een nationaliteit. 16 17 Iedereen heeft het recht om te huwen en een gezin te stichten. In het huwelijk hebben beide partners gelijke rechten en plichten. Iedereen heeft recht op eigendom en mag daarvan niet willekeurig worden beroofd. 18 Iedereen heeft recht op vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst. 19 0 Iedereen heeft recht op vrijheid van mening en meningsuiting. Iedereen heeft recht op vrijheid van vreedzame vereniging en vergadering. 1 Iedereen heeft recht op deelname aan de politiek en het bestuur van zijn land. Iedereen heeft recht op maatschappelijke zekerheid. 3 Iedereen heeft recht op arbeid en vrijheid van beroepskeuze. 4 5 6 7 8 9 30 Iedereen heeft recht op rust en op eigen vrije tijd. Iedereen heeft recht op een levensstandaard die hoog genoeg is voor de gezondheid en het welzijn van zichzelf en zijn gezin. Iedereen heeft recht op onderwijs. Iedereen heeft recht op deelname aan cultuur, kunst en wetenschap. Iedereen heeft recht op het bestaan van een maatschappelijke en internationale orde conform de rechten en vrijheden van deze Verklaring. Iedereen heeft plichten tegenover de gemeenschap zonder welke de ontplooiing van zijn persoonlijkheid niet mogelijk is. Deze Verklaring geeft niemand het recht om iets te ondernemen wat tot de vernietiging van een van de hierin genoemde rechten en vrijheden kan leiden.