Bijlage 2 Inventarisatie trends In de motie van de Raad wordt gevraagd de belangrijkste trends en de impact daarvan op de Utrechtse Heuvelrug te beschrijven. Hieronder wordt dit verder uitgewerkt. Trends en de Utrechtse Heuvelrug Demografie De demografische trend die zichtbaar is laat zich voor de Utrechtse Heuvelrug omschrijven als volgt: Kleine krimp van de bevolking en toenemende vergrijzing, er is een bevolkingstoename in de steden en een afname in de regio De dip in de leeftijdscategorie 18-35 jaar wordt dieper In de Utrechtse Heuvelrug zien we een negatief migratiesaldo, er zijn meer vertrekkers dan vestigingen (-9,2%) Bijna 80% benoemt de gezondheid als goed, onder ouderen is er ook een streven naar behoud van gezondheid en vitaliteit (de vitale oudere), de vitale ouderen kiezen niet voor de seniorenwoning 1
Economie Samengevat ziet dit thema er als volgt uit: Herstel in de economie, woningmarkt trekt aan, vertrouwen neemt toe Ontwikkeling kenniseconomie; belang van kennisverspreiding, opleidingsniveau stijgt, hogere eisen aan de cognitieve en sociale vaardigheden van de beroepsbevolking Deel- en leeneconomie; van bezit naar gebruik; sociaal ondernemerschap Circulaire economie, meer hergebruik, meer tweedehands-aanschaffen, duurzaamheid in het economische veld (duurzaam inkopen) Trends toerisme en recreatie: belevenissen, authenticiteit, spiritualiteit, dit sluit aan op de revival van de streek waarin het verhaal van de Utrechtse Heuvelrug een belangrijke rol speelt Internetwinkelen; wens flexibilisering vastgoed (de leegstand van winkels in de Utrechtse Heuvelrug is slechts 4,8%, dit is het laagste leegstandspercentage van de middelgrote gemeenten) Instroom percentage medewerkers van buiten de regio tov de zittende beroepsbevolking is 103,5% (meer instroom dan lokale beroepsbevolking) 2
Technologie Technologische ontwikkelingen hebben ook een belangrijke impact op sociale en economische dimensies. Belangrijke trends zijn: Technologische innovaties volgen elkaar snel op (zelfrijdende auto s en robotisering) ICT-mogelijkheden voor wonen, werken, leven nemen toe (e-health) Mobiliteit, elektrisch vervoer (fietsbereikbaarheid is goed in de Utrechtse Heuvelrug, slechts 11,6% van de fietsritten is zeer vertraagd en bij slechts 15% van de autoritten is er sprake van extra reistijd Breedband in het buitengebied vraagt nadere ontwikkeling Revival van de streek Mensen zoeken naar identificatie met hun oorsprong en er is een behoefte aan het klein willen houden in de overvolle informatiesamenleving (eigen moestuintjes). Opkomende interesse in verhaal van de streek, hierin kernkwaliteiten opnemen (vestigingsplaatsfactoren) De streek als identiteitsdrager (Utrechtse Heuvelrug is vierde gemeente in aantallen rijksmonumenten van de provincie Utrecht, 98,1 rijksmonumenten op 10.000 inwoners, belangrijke kernkwaliteit) Opkomst streekfondsen (Rabobank) Migratiesaldo is -9,2%, meer vertrekkers dan vestigingen 3
Veranderende samenleving Onder deze trend vallen een aantal zaken: Klimaatverandering Netwerksamenleving Ook de klimaatverandering heeft impact op onze samenleving. Tijdelijke netwerken rond issues (coöperaties van en voor inwoners) Schaarste van grondstoffen, vraag naar duurzame energie, uitputting van fossiele brandstoffen Vele bewonersinitiatieven, focus op eigen kracht Gevolgen van klimaatverandering, vernatting en verdroging speelt ook op de Utrechtse Zelforganisatie en de participatiesamenleving Heuvelrug Samenhang Overheid met gelijkwaardig milieuproblematiek, aan stakeholders; fijn stof en van gezondheid sturend naar faciliterend Voortgaande decentralisatie, gemeentelijke verantwoordelijkheid neemt toe terwijl loslaten ook een bestuurlijke en politieke realiteit is Samenwerking in regionaal verband steeds belangrijker Opkomst verkiezingen 63,7% in de Utrechtse Heuvelrug, relatief hoog in de provincie Utrecht, indicator betrokkenheid bij de samenleving Zingeving en tweedeling Niet iedereen doet mee (2,8% van de huishoudens zit in de bijstand en 6,4% is achterstandsleerling in de Utrechtse Heuvelrug) Verschil tussen de dorpen en wens tot behoud van identiteit van de dorpen Interesse in zingeving en spiritualiteit Scheidslijn langs opleidingsniveau (het percentage hoogopgeleiden is 38,6% in de Utrechtse Heuvelrug, een gemiddeld percentage in de provincie Utrecht) Hoog opgeleiden maatschappelijk actiever/gezonder Verdringing op arbeidsmarkt van laagopgeleiden 4
Klimaatverandering Ook de klimaatverandering heeft impact op onze samenleving Schaarste van grondstoffen, vraag naar duurzame energie, uitputting van fossiele brandstoffen Gevolgen van klimaatverandering, vernatting en verdroging speelt ook op de Utrechtse Heuvelrug Samenhang met milieuproblematiek, fijn stof en gezondheid 5