Geur en mestverwerking Frederik Accoe, Vlaams Coördinatiecentrum Mestverwerking Toon Van Elst, PRG Odournet nv Studiedag Geurhinder, 28 januari 2011 Inhoud Vlaams Coördinatiecentrum Mestverwerking (VCMvzw) Mestverwerking in Vlaanderen Geur en mestverwerking: bronnen preventie technieken luchtbehandeling communicatie 1
Vlaams Coördinatiecentrum Mestverwerking Organisatie Onafhankelijk samenwerkingsverband en intermediair tussen overheid en sector Doelstellingen Overlegplatform tussen overheid en sector Beleidsondersteunend werk Kenniscentrum en aanspreekpunt Onafhankelijk eerstelijnsadvies Mestverwerking in Vlaanderen Waarom mestverwerking? Mestverwerkingsplicht in Mestdecreet: maatregel tegen mestoverschotten Mestverwerking: nutriënten (N en P) komen niet op Vlaamse landbouwgrond Export van ruwe mest (pluimvee, paard) Behandeling tot exportwaardig eindproduct Behandeling voor afzet in tuinen, parken plantsoenen Omzetting van N tot N 2 -gas Omzetting naar kunstmeststoffen 2
Evolutie operationele verwerkingscapaciteit periode 2002-2010 24 000 000 kg N 22 000 000 20 000 000 18 000 000 16 000 000 14 000 000 12 000 000 10 000 000 dikke fractie varkensmest dunne fractie varkensmest ruwe varkensmest rundveemest en kalvergier andere mest pluimveemest export ruwe pluimveemest 8 000 000 6 000 000 4 000 000 2 000 000 0 2002 2003 juli juli juli juli juli juli juli 2003-2004- 2005-2006- 2007-2008- 2009- juni juni juni juni juni juni juni 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Geografische situering operationele mestverwerkingsbedrijven 118 operationele mestverwerkingsbedrijven: 104 vaste installaties in agrarisch gebied 13 vaste installaties op een bedrijventerrein 1 mobiele toepassingen op het landbouwbedrijf 72 17 1 22 6 3
Geur, ammoniak en stof Geurcomponenten mest: Vluchtige vetzuren Aromatische verbindingen (indolen, phenolen, ) N-verbindingen (NH 3, amines, ) Vluchtige S-verbindingen (H 2 S, mercaptanen, ) Ammoniak: Sterke impressie maar vrij hoge geurdrempel, weinig geurhinder Verwijdering noodzakelijk voor goede werking luchtzuivering Stof: sorptie geurcomponenten aan stofdeeltjes Mogelijke emissiepunten op mestverwerkingsinstallaties Ontvangst lossen Binnen/buiten Lossen via snelkoppelingen Voorzien van sas - snelsluitende poorten Opslag inputmateriaal Gesloten tanks/silo s afgedekte opslagbuffer ruwe mest/dunne fractie mest Onderdruk in loodsen Proces Opslag eindproducten 4
Mogelijke invloedsparameters geuremissie Inputmateriaal: Type mest of OBA Versheid aangevoerd materiaal Procesparameters: Compostering: aerobe condities Droging: temperatuur Stofproductie Preventie emissies: Vermijden intensief contact lucht - mest Onderdruk in loodsen Luchthuishouding algemeen: ruimteluchtventilatie, puntafzuiging Technieken voor mestverwerking Vloeibare mest Ruwe mest Digestaat Co-vergisting Vaste mest Dikke fractie Mechanische scheiding Drogen Dunne fractie Drogen Biothermisch drogen Bekalken Verbranden Biologie Bekalken Fysicochemie Electrolyse Indampen/condenseren Filtratie/omgekeerde osmose Rietvelden 5
Toegepaste mestverwerkingstechnieken (VCM enquete 2010) biologie (duf en digestaat) drogen (pluimvee-, varkensmest en digestaat) totaalverwerking (varkensmest en digestaat) biothermische droging (dif, pluimveemest en digestaat) champignonsubstraatbereiding (pluimvee- en paardenmest) bekalken (varkens- en pluimveemest) elektrolyse (duf) 0 10 20 30 40 50 60 70 Aantal installaties Biologie Ruwe mest: varkens, rundvee Mechanische scheiding Dunne fractie Nitrificatie Denitrificatie bezinker effluent slib Dikke fractie compostering droging co-vergisting land land after treatment lozing 6
Biologie: Ontvangst en opslag Biologie: mechanische scheiding Scheiding in dunne vloeibare fractie en dikke vaste fractie Centrifugatie, filtratie, sedimentatie Aandachtspunten ivm geur: Afgesloten loods - ruimteluchtventilatie Inkapseling puntafzuiging 7
Biologie: nitrificatie - denitrificatie Biothermisch drogen Input: dikke fractie varkensmest, pluimveemest, digestaat, toeslagstoffen Microbiële afbraak van organisch materiaal onder gecontroleerde, aërobe condities OM+ O 2 -> CO 2 + H 2 O + restgassen (NH 3, S-verbindingen,...) + warmte Doel: stabiliseren OM, hygiëniseren, reduceren vocht en volume 8
Biothermisch drogen Gesloten systemen: tunnel- of halcompostering Beluchting zuivering proceslucht Aandachtspunten ivm geur: Optimale procesparameters: zuurstofgehalte, vochtgehalte, temp, ph, C/N, porositeit Aerobe condities: structuurmateriaal, beluchting, keren Voldoende rijping: stabiliteit eindproduct (opslag, laden, transport) Drogen Input: dikke fractie varkensmest, pluimveemest, digestaat Droging tot >90% DS-gehalte, pelletering tot mestkorrel Types: Directe droging Stalluchtdroging (lage temperatuur) of rookgassen (hoge temperatuur) Grote luchtvolumes voor behandeling Indirecte droging Kleinere luchtvolumes voor behandeling 9
Drogen Aandachtspunten ivm geur: Stofproductie: verwijdering dmv luchtwassing of cyclonen invloed droogtemperatuur Conditionering lucht vóór behandeling: ontstoffing, bevochtiging, afkoeling Co-vergisting Input: mest, OBA s, energieteelten Microbiële afbraak organisch materiaal onder gecontroleerde, anaërobe condities met productie van biogas: OM+ H 2 O -> CH 4 (50-70%) + CO 2 + restgassen (H 2 S, NH 3,...) Verbranding biogas in WKK: elektriciteit + warmte Nabehandeling digestaat: scheiding, droging, compostering, 10
Co-vergisting Biogas: geuremissie beperkt Gasdichte opslag (kunststoffolie) Verwijdering H 2 S (biologisch/chemisch) vóór WKK Oxidatie geurcomponenten in WKK Aandachtspunten ivm geur: Opslag inputstromen Nabehandeling digestaat Emissies biogas: via waterslot tijdig aanslaan fakkel Technieken luchtbehandeling conditionering lucht ontstoffing bevochtiging afkoeling absorptie chemische wassing biologische wassing adsorptie biofiltratie actieve kool emissiepuntsverhoging geurneutralisatiemiddelen 11
Luchtwassing wasmiddel water chemisch zuur: verwijdering basische componenten (NH3, amines) basisch: verwijdering zure componenten (H2S, vetzuren) basisch oxidatief: oxidatie organische componenten type kruisstroom/tegenstroom pakking, specifiek oppervlak, lekstromen, spuifrequentie, afzet spuiwater Zure luchtwassing (tegenstroom) Cleaned Air Water + Acid (H 2 SO 4 ) Air + NH3 (NH 4 ) 2 SO 4 solution 12
Biowasser Biofiltratie Dragermateriaal: compost, boomschors, turf, Voorbehandeling lucht: Verzadiging luchtstroom Verwijdering verzurende componenten: voorschakelen chemische wasser dolomiet/kalk Temperatuur luchtstroom Opvolging goede werking: Opschudden/vervangen dragermateriaal Periodieke controle 13
Biofiltratie Type: verticale/horizontale biofilter Communicatie 14
Communicatie Communicatie in verschillende fases met overheid en omgeving: verkenning, vergunningsaanvraag, bouw, opstart, exploitatie Communicatie-acties: informatie- en buurtvergadering, bedrijfsbezoek, nieuwsbrief, Zo snel mogelijk en preventief communiceren: Opstarten of onderhoud biofilter Onderhoud installatie Calamiteiten Communicatie Onbekend is onbemind: bedrijfsbezoeken Dag van de Landbouw, Open Bedrijvendag, 15
Contactgegevens: Frederik Accoe Adviseur VCM Tel.: 050/ 407 204 frederik.accoe@vcm-mestverwerking.be Isabelle Mouton Onthaal VCM Tel: 050/ 407 202 - Fax: 050/ 407 489 isabelle.mouton@vcm-mestverwerking.be www.vcm-mestverwerking.be Ellen Thibo Adviseur VCM Tel.: 050/ 407 203 ellen.thibo@vcm-mestverwerking.be VCM-conferentie 16 maart info op www.vcm-mestverwerking.be/agenda 16
Vlaamse mestbalans 2009 (bron: VLM Manure Bank, 2009) Total net manure production = 122 mio kg N max. manure application = 105 mio kg N Processing and export = 22.5 mio kg N Manure supply = 100 mio kg N Geen mestoverschot in 2007,2008 en 2009 Provinciale spreiding van de operationele verwerkingscapaciteit (kg N) 3% 14% West-Vlaanderen Limburg 12% 10% 61% Oost-Vlaanderen Antwerpen Vlaams-Brabant 17