Het werk van de vertrouwensinspecteur (VI) Presentatie 3 e Nationaal Congres Pesten Bijeenkomst 28 januari 2016 Jet ten Brinke Coördinerend Inspecteur Vertrouwensinspecteurs
Waar gaat het over?
Maar ook:
Waar wil ik het graag over hebben? Een schets van de vertrouwensinspectie; Heel kort: het wettelijk kader, onze taken & bevoegdheden; Facts & figures. Dan de diepte in: Onze werkwijze, inclusief drie casussen; VI en de vertrouwenspersoon en/of anti pest coördinator op school: En natuurlijk: altijd ruimte voor vragen!
Eerst: een korte schets van de vertrouwensinspecteurs (VI) Klein team (18 collega s) van onderwijsinspecteurs & inspecteurs kinderopvang (2 de lijns), allemaal werkend bij de inspectie; Bijzondere taak (geen functie) voor een inspecteur náást toezichthoudende taak in één van de sectoren (PO, SO, VO, MBO, HO en/of kinderopvang); Telefonisch bereikbaar via 0900 nummer, géén 'spreekuur'; Voor ouders, leerlingen, docenten, directies, besturen, vertrouwenspersonen, houders, medewerkers kinderopvang...; Een VI luistert & informeert en adviseert, ondersteunt & begeleidt daar waar nodig; Géén behandeling van individuele en/of arbeidsrechtelijke klachten (géén genoegdoening); We zijn er ook voor Caribisch Nederland.
De VI staat in de wet! In de Wet op het Onderwijs Toezicht (de omschrijving werkzaamheden vertrouwensinspecteurs) Sectorwetten (meld-, overleg-en aangifteplicht) Ook het soort meldingen staat in de wet: Seksuele intimidatie & seksueel misbruik (zedenmisdrijf); Fysiek & psychisch geweld (incl pesten); Discriminatie & radicalisering
Type meldingen en signalen bij VI Het gaat over (ernstig) grensoverschrijdend gedrag (denk daarbij aan seksueel, fysiek en/of psychisch geweld) van: docenten/medewerkers naar leerlingen/kinderen (bijvoorbeeld: te hard beetpakken, intimideren of onheus (seksueel) bejegenen) leerlingen/kinderen naar leerlingen/kinderen (bijvoorbeeld: pesten, slaan of grensoverschrijdend gedrag) leerlingen/kinderen naar docenten/medewerkers (bijvoorbeeld: dreigen via social media of fysiek geweld)
Aantal meldingen bij de VI 2002 2003 2004 2005 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Seksuele 200 218 217 262 294 250 320 272 278 250 intimidatie Seksueel 73 142 104 164 118 81 121 96 80 110 misbruik Psychisch 150 196 518 591 540 993 1034 1202 1128 Geweld Fysiek 122 219 419 398 374 429 461 527 522 geweld Dicriminatie 28 11 19 32 24 27 44 radicalisering Overig 82 64 91 60 83 Totaal 273 632 736 1391 1412 1364 1959 1954 2174 2137
Meldingen psychisch geweld (% pesten) PO VO SO MBO 2011/2012 623 (48%) 328 (46%) 52 (35%) 50 (44%) 2012/2013 729 (60%) 360 (44%) 48 (44%) 65 (45%) 2013/2014 708 (58%) 338 (44%) 61 (28%) 61 (33%) PG (% pesten) -> PO VO SO MBO 2011/2012 623 (48%) 328 (46%) 52 (35%) 50 (44%) 2012/2013 729 (60%) 360 (44%) 48 (44%) 65 (45%) 2013/2014 708 (58%) 338 (44%) 61 (28%) 61 (33%)
De wet: Wat betekent de meld-, overleg- en aangifteplicht? Dan hebben we het over de plichten bij een redelijk vermoeden van zedendelict van een met taken belast persoon jegens een minderjarige leerling van de school/instelling Meldplicht: intern binnen de school/instelling aan bestuur: Alle met taken belaste personen (onderwijs), óók interne vertrouwenspersonen Overlegplicht met de VI : Besturen Aangifteplicht bij politie : Besturen
Met taken belaste personen, wie zijn dat? Personeel van de school * directie * leraren * onderwijsondersteunend personeel Maar ook: Personen die in opdracht van het bestuur werken, zoals * stagiair * vrijwilliger (mediatheek ouders etc) * schilder, hovenier, (onderhouds-)werkzaamheden
Een paar bijzondere bepalingen VI De VI s hebben voor meldingen rond seksueel misbruik en seksuele intimidatie: Geen aangifteplicht; Bijzondere geheimhoudingsplicht; Verschoningsrecht.
Andere wettelijke bepalingen Verwerking persoonsgegevens (bijzondere ontheffing door College Bescherming Persoonsgegevens) Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling (niet te verwarren met meldplicht). De meldcode is een eigen code van scholen hoe om te gaan en evt. te melden bij vermoedens van kindermishandeling en/of huiselijk geweld Klachtenregelingen in de verschillende sectoren onderwijs en de kinderopvang Arbo wetgeving: De werkgever voert, binnen het algemeen arbeidsomstandighedenbeleid, een beleid gericht op voorkoming en indien dat niet mogelijk is beperking van psychosociale arbeidsbelasting (artikel 3 lid 2). Toezicht bij de ISZW!
Raakvlak met het toezicht op de sociale veiligheid! Zorgplicht sociale veiligheid op school (vanaf 1 augustus 2015) Het is van belang dat leerlingen zich veilig voelen op de school en in de klas. Van scholen wordt verwacht: Dat een beleid wordt gevoerd dat gericht is op de veiligheid van leerlingen; Dat de veiligheidsbeleving van leerlingen jaarlijks wordt gemonitord; Dat er een coördinator is die het beleid voor tegengaan van pesten coördineert en optreedt als aanspreekpunt. Bij veiligheid gaat het om de sociale, psychische en fysieke veiligheid van leerlingen.
Bij een melding is de werkwijze van de VI: snel en deskundig onderscheiden & afbakenen Betreft het meldingen van seksuele intimidatie of een seksueel misdrijf? Actie: meldplicht- overlegplicht (bij SM, bij SI zeer wenselijk) verkenning van redelijk vermoeden en evt. aangifteplicht; Betreft het meldingen gerelateerd aan de kwaliteit van de school en/of het personeel, zoals: organisatie, ped- did handelen, veiligheid in de klas (waaronder pesten!), sfeer in team? Actie: veelal verwijzen naar de in of externe vertrouwenspersoon, coördinator sociale veiligheid (pest coördinator), bestuur en/of klachtenprocedure. VI kan een (geanonimiseerde) melding naar de inspecteur van de school doen uitgaan; Meldingen waarbij de school indirect is betrokken: afhankelijk van de situatie/melding wordt er gehandeld door de VI.
Werkwijze VI onderscheiden en afbakenen straf- & arbeidsrechtelijke trajecten Justitieel traject: Aangifte bij politie door slachtoffer/ouders of bevoegd gezag/houder; Onderzoek politie; Openbaar Ministerie beslist of tot vervolging wordt overgegaan; Rechtbank gaat over tot berechting. Arbeidsrechterlijk (disciplinair) traject door bevoegd gezag/houder: schriftelijke berisping; schorsing (met behoud van salaris); inhouding salaris; Overplaatsing; Ontslag.
Vertrouwenspersoon/(anti) pestcoördinator Wij, vertrouwensinspecteurs, verwijzen vaak naar de interne vertrouwenspersoon/(anti) pestcoördinator omdat: Zij als geen ander de school kennen en meldingen/klachten goed kunnen wegen en inschatten; Wij denken dat dit type meldingen niet alleen dicht bij de werkvloer moeten worden opgelost, maar ook voor de school een signaal kunnen zijn over de klassen- en/of schoolveiligheid; Signalen ook aanleiding kunnen zijn om de gedragscodes (voor leraren en/of leerlingen) en de meldcode levendig en bespreekbaar te houden; De VP/PC kan ook in de school een agenderende en preventieve rol vervullen; Wij denken dat de VP/PC met de opgebouwde deskundigheid kan helpen om (ingewikkelde) kwesties van een passende oplossing te voorzien; Maar: we kunnen ze helaas niet altijd snel en eenvoudig in de gidsen/ op de website van de school/instelling vinden!
Vragen? Opmerkingen? En anders: Dank u wel voor uw aandacht!
Niet vergeten: de bereikbaarheid van de vertrouwensinspecteur