De transitie naar duurzaam materialenbeheer Dr. Peter Tom Jones (K.U.Leuven/Plan C/TNM) 30 Augustus 2011
Uitputting van niet-hernieuwbare grondstoffen Gelijkaardig probleem voor uitputting van fosfaatvoorraden 28/08/2011 2
Materialenafhankelijkheid 28/08/2011 3
Kritische grondstoffen voor de EU Supply risk Economic importance 4
cruciaal voor de groene economie! Supply risk Wind energy, electric cars Catalysts PV energy Batteries Economic importance 5
Living Planet Report 2010 BAU = SC = Suicide Scenario 28/08/2011 7
Ecologische grenzen, the non-negotiable basis for our social and economic development Rockström et al., Nature, 461, 2009 28/08/2011 8
Ecologische duurzaamheid: Vereist Factor 10 reductie milieuimpact (EVA, CO 2 (eq.), TMR, etc.) tegen 2050 voor Westerse landen 28/08/2011 10
Parallelle transities... Energiebeheer Materialenbeheer Financiën Wonen Voeding Mobiliteit 28/08/2011 13
SocioTechnical (sustainable production) Behavioural (sustainable consumption)
1. I love Techno Koppeling energie- en materialenbeleid: Energie-efficiëntie, hernieuwbare energie, (Super)Smart Grids Kernelementen duurzaam materialenbeheer: Industriële ecologie cradle to cradle slim sluiten Slimme producten: EcoDesign (LCA) Van verbruikers naar gebruikers Voorwaarden? Pro-actief overheidsbeleid Groene fiscaliteit (taksombouw) Gerichte sturing van onderzoeksprogramma s (cf. IWT, FP7) 28/08/2011 15
SMM Maturity Model (Rossy, Jones, Geysen, Bienge, 2010) 28/08/2011 17
Materialentransitie: slim sluiten 28/08/2011 18
Materialentransitie: slim sluiten 28/08/2011 19
Materialentransitie: slim sluiten WtP 28/08/2011 20
Urban Mining (bv. Lithium recovery in Umicore Verhaeghe et al., 2011) 28/08/2011 21
Materialentransitie: slim sluiten technospheric mining WtP (E)LFM 28/08/2011 22
Case-study: Closing the Circle/Enhanced Landfill Mining (ELFM) 2009: Oprichting ELFM Consortium K.U.Leuven, VITO, UH, OVAM, LRM, LNE, Group Machiels EFRO Demonstratie CtC 2010: 1st Intern. ELFM Symposium IWT O&O ELFM, 6 M budget 2011-2013: Opstart CtC (230 M invest.) ELFM Goes international 28/08/2011 23
The benefits of recycling... Diran Apelian, CR³ Presentation, Leuven, 2010 28/08/2011 24
Recyclageratio s moeten naar boven! (cf. UNEP, 2011) 28/08/2011 25
Groeiende vraag vereist primaire materialenstroom ondanks goede recyclage (cf. aluminium) Martchek (2007); Stijgende Al stock in technosfeer RC: 34-36% (UNEP) EOL-RR: 42-70% (UNEP) 28/08/2011 27
Slimme producten, materialen op maat Multifunctionaliteit & modulariteit Ecodesign: Voor hergebruik, reassemblage, sluiten kringlopen, minimale impact tijdens gebruiksfase Ook op systeemniveau (bv. stadsplanning) Nieuwe reguleringsvormen Extended producer responsibility (EPR) & terugnameplicht 28/08/2011 29
Van producten naar diensten 28/08/2011 30
2. We need to change our behaviour 28/08/2011 32
World 2.0: Terug naar boomhutten? Neen, danku 28/08/2011 33
Behoefte aan inspirerende toekomstbeelden: Leitbilder Pull-effect even belangrijk als pusheffect
Urgenda, 2010 28/08/2011 35
De voordelen van een transitiebeleid Nieuwe jobs Energie- en materialenautonomie Leefbare steden minder gezondheidskosten (Pittel en Rubbelke, 2008) Kenniseconomie cleantech & aantrekken investeringen Hier en nu, geen vrijbuiters! 28/08/2011 36
Dank voor de aandacht! Foto Carl Vandervoort Dr. Ir. Peter Tom Jones IOF Research Manager Industrial Ecology and SMM Centre for high temperature processes, metallurgy and refractory materials Centre for Resource Recovery and Recycling(CR³) & SMaRT-Pro² IOF Knowledge Platform: http://smart-pro2.eu Enhanced Landfill Mining Research Consortium: http://www.elfm-symposium.eu Dept. MTM, K.U.Leuven peter.jones@mtm.kuleuven.be 28/08/2011 37