Mediaopvoeding workshop 2015 Mediaopvoeding
Contents Wat is mediaopvoeding?... 2 De jeugd van tegenwoordig... 3 Kinderen overzien niet alle gevaren van de media... 3 Opvoedingsstijlen... 4 Opvoedingscompetenties... 5 De 3 culturen waar kinderen zich in bewegen... 5 Risico s... 6 Quickscan mediaopvoeding... 7 Handige links... 8 Wat is mediaopvoeding? Mediaopvoeding is de combinatie van de opvoedingscompetenties en kennis over (sociale) media die ouders/docenten/opvoeders nodig hebben om hun kinderen en/of pupillen optimaal te kunnen begeleiden én het maken van bewuste keuzes in het gebruik van de media. Televisie, internet en andere media spelen een steeds grotere rol in de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Media kunnen het leren ondersteunen, maar ook risico s met zich meebrengen. Begeleiding door ouders of verzorgers is daarom van groot belang. Er wordt van hun verwacht dat zij bepaalde competenties zoals luisteren, overleggen, grenzen stellen en straffen en belonen ontwikkelen en/of beheersen. Kortom het gaat om één van de belangrijkste competenties in de opvoeding: hoe communiceer je met je puber. Mediaopvoeding is dat deel van de opvoeding dat erop gericht is om kinderen bewust en selectief met het media-aanbod om te laten gaan en ervoor te zorgen dat ze de inhoud van dat aanbod kritisch kunnen beschouwen en op waarde weten te schatten. In de praktijk gaat het om gamen, internetten, lezen en tvkijken. - 2 -
De jeugd van tegenwoordig Over het algemeen komt de jeugd met ICT tijdens de puberteit (VOJ niveau) in aanraking. De puberteit is de periode waarin meisjes en jongens zich tot volwassene ontwikkelen. Ze worden geslachtsrijp en ontwikkelen zich mentaal tot volwassenen. In het algemeen valt de puberteit tussen het tiende en achttiende levensjaar. Onderstaand een schematische voorstelling van de veranderingen. Lichamelijke veranderingen Meisjes: menstruatie schaamhaar borst ontwikkeling vrouwelijke vormen brede heupen, relatief kleine taille lengte groei Mentale veranderingen Ze gaan op zoek naar hun identiteit en zetten zich af tegen hun ouders. Met vaak een hoop ruzie en problemen thuis als gevolg. Jongens baard in de keel stem verandering lichaamsbouw delen van lichaam groeien onproportioneel schaamhaar lengtegroei Kinderen overzien niet alle gevaren van de media Sommige deskundigen noemen kinderen en jongeren tegenwoordig de Generatie M, Google-kids of de Generatie Einstein (bijvoorbeeld Boschma en Groen 2007). Toch zijn lang niet alle kinderen altijd zo handig in het omgaan met de media, waardoor risico's ontstaan (Pijpers en Marteijn 2010). Ze zijn bijvoorbeeld te jong om de inhoud van een game, verhaal, of film goed te begrijpen, overzien de consequenties van hun eigen gedrag niet altijd, zijn te impulsief, of nog niet groot genoeg om een muis of toetsenbord goed te kunnen bedienen. Ook zijn er kinderen met een lichamelijke of cognitieve beperking die hen hindert in een goede omgang met de media. Alle ouders en professionele opvoeders hebben daarom de taak kinderen al van jongs af aan te begeleiden en ondersteunen, zodat kinderen de media bewust en veilig leren gebruiken, passend bij hun ontwikkelingsfase. Kinderen die geen of onvoldoende begeleiding bij het mediagebruik krijgen lopen meer risico op de gevaren van media: - 3 -
Kinderen besteden (te) veel tijd aan de media, waardoor andere activiteiten in het gedrang komen en hun gezondheid wordt bedreigd of schoolprestaties achterblijven; Kinderen komen zaken in de media tegen waar zij emotioneel of cognitief nog niet aan toe zijn; daardoor kunnen ze ongewenst gedrag gaan vertonen, verkeerde denkbeelden krijgen, of emotioneel overbelast raken. Opvoedingsstijlen Autoritarisme verwijst naar een reeks persoonlijkheidskenmerken die, overeenkomstig een theoretisch kader van Theodor Adorno, voorspellen dat een individu een sterke neiging naar fascistische en antidemocratische overtuigingen en gedragingen zal hebben. opvoedingsstijlen volgens Rheinder Een autoritatieve opvoeding is een opvoedingsstijl die zowel betrokken, begripvol en accepterend als controlerend, veeleisend en gezaghebbend is tegenover het kind. Deze stijl van opvoeden stelt redelijke grenzen, geeft uitleg, toont begrip en doet al deze dingen met gezag. Autoritatief staat tegenover laissez faire en permissief (toegevend) aan de ene kant en autoritair aan de andere kant. Deze indeling van opvoedingsstijlen is afkomstig van de Noord- Amerikaanse psychologe en pedagoge Diana Baumrind. Permissiviteit is een attitude waarbij men zeer veel toelaat zonder voorwaarden te stellen en het toepassen van sancties en verbodsregels zo veel mogelijk tracht te weren. Deze stijl wordt soms gesteld tegenover de autoritatieve stijl maar is actiever dan de laissez-faire stijl omdat ze wel opvoedkundig handelen veronderstelt. De autoritaire stijl staat nog verder van de permissieve stijl af. Laisser-faire is een in de economie gebruikelijke uitdrukking voor de vrijheid van productie en (handels)verkeer; letterlijk is de betekenis ongeveer "maar op zijn beloop laten, maar laten gaan, de vrije hand laten" - 4 -
Opvoedingscompetenties Bij het toepassen van deze competenties kunt u in staat zijn om problemen en gevaren te herkennen, om ongewenste situaties te voorkomen en inzicht in de levensbeschouwing van jongeren te verkrijgen. De 3 culturen waar kinderen zich in bewegen - 5 -
Risico s Kinderen/jongeren kunnen media gebruiken voor minder vriendelijke doeleinden zoals: - elkaar pesten - pornografie - loverboys en - vreemde websites - 6 -
Quickscan mediaopvoeding Deze test is gemaakt voor leerkrachten, maar kan eventueel ook door ouders of andere professionele opvoeders worden ingevuld. Vervang in dat geval kind door leerling of pupil, of probeer u voor te stellen wat u als opvoeder in de geschetste situatie zou doen. 1. Wat doet u als uw leerling of kind te veel met de mobiele telefoon bezig is? a) Ik laat haar/hem en zeg niets b) Ik straf hem door onder andere de telefoon af te pakken c) Ik leg haar/hem uit wat de risico s zijn van ongecontroleerd gebruik van het mobieltje 2. Hoe voorkomt u dat uw puber van 15 bij een vriend een 18+-game speelt? (Dus letterlijk: bij een vriend thuis. Dit gebeurt veel met game-consoles, zoals de Xbox en de Playstation) of in één van de vele internet café s a) Ik leg altijd uit wat goede en slechte games zijn en waarom er een leeftijdsgrens aan zit, zodat hij zelf inziet dat het beter is om het niet te spelen. b) Ik verbied hem bij die vriend te spelen of daarmee bezig te zijn in het café. c) Ik vertrouw erop dat de ouders van de vriend of het personeel in het café toezicht houden en weten wat kinderen op de computer doen. 3. Hoe oud mag een leerling of uw kind zijn om een mobieltje te mogen hebben? a) Van de 1 ste klas lagere school mogen zij al een mobieltje b) Vanaf de eerste klas in het VOJ c) Nooit d) Pas op de middelbare school - 7 -
Handige links http://examenbureausuriname.org/bekijk-examens-en-toetsen/examen-aanbod http://hotpot.klascement.net/index.htm http://www.onlineklas.nl/home/page/default.aspx http://mijnkindonline.nl/ http://www.ouders.nl/leeftijden/puberteit-12-18 - 8 -