Voorwoord bij de derde druk 11

Transcriptie

1 Inhoud 5 Voorwoord bij de derde druk 11 Woord vooraf 13 Hoofdstuk 1 Specifieke begeleidingsbehoeften van 15 hoogbegaafde kinderen Inleiding 1.1. Hoogbegaafde kinderen hebben behoefte aan begrip 25 en aanvaarding Hoogbegaafde kinderen zijn doorgaans heel 26 energiek Veel hoogbegaafde kinderen zijn niet bang 26 om risico s te nemen Hoogbegaafde kinderen zijn vaak 27 ongeduldig Hoogbegaafde kinderen hebben een hekel 27 aan herhaling Hoogbegaafde kinderen zijn zeer snel van 28 begrip Hoogbegaafde kinderen hebben een sterk 29 rechtvaardigheidsgevoel Hoogbegaafde kinderen zijn zeer kritisch en 30 wars van hypocrisie Hoogbegaafde jongeren zijn doorgaans 30 afkerig van conventies en regels Hoogbegaafde kinderen hebben een 31 verhoogd risico op het ontwikkelen van een negatief zelfbeeld Conflict met verboden kennis en drang tot 32 conformeren Hoogbegaafde personen zijn sterk intrinsiek 33 gedreven Hoogbegaafde personen zijn vaak over- 36 enthousiast over hun favoriete onderwerpen

2 6 Inhoud 1.2. Hoogbegaafde kinderen hebben nood aan respect 36 voor hun individualiteit De vroegtijdige onderkenning van de hoog- 37 begaafdheid van het kind Ouders en leerkrachten moeten proberen 38 zich diep in te leven Unieke persoonlijkheidskenmerken Unieke behoeften Hoogbegaafde kinderen hebben behoefte aan 45 stimulering en aanmoediging Geef als ouder of leerkracht zelf het goede 46 voorbeeld Verdiep de eigen interesses van het kind Stimuleer tot deelname aan buitenschoolse 48 activiteiten 1.4. Hoogbegaafde kinderen hebben een luisterend oor 49 nodig Op zoek naar een klankbord Gevoelens kunnen uiten en uitdrukken Hoogbegaafde kinderen hebben een bijzondere 51 behoefte aan troost 1.6. Hoogbegaafde kinderen hebben nood aan een vaste 54 en consequente disciplinering Verbale slagkracht van hoogbegaafde kinderen Symbiotische relatie Onzekerheid bij de ouders Hoogbegaafde kinderen hebben behoefte aan 56 diplomatiek inzicht van hun ouders 1.8. Voor hoogbegaafde kinderen is het een zegen als 58 hun ouders over een flinke portie gezond verstand beschikken Hoofdstuk 2 Wat het best niet te doen Don ts voor ouders in de begeleiding van hoogbegaafde kinderen en jongeren Spreek nooit negatief over school of CLB/OBD in 63 aanwezigheid van je kind 2.2. Schuif maatregelen niet op de lange baan Denk niet dat deskundigen het in jouw plaats zullen 64 doen

3 Inhoud Loop niet te koop met de prestaties van je kind Behandel jouw kind niet als een volwassene Vergelijk je kind niet met anderen Waardeer je kind niet voor zijn talenten alleen Evalueer niet direct Leg je kind niet voortdurend het zwijgen op Probeer je kind niet steeds op kleine foutjes te 71 betrappen Vermijd dooddoeners Tref je kind niet in zijn eergevoel Haal jouw kind niet voortdurend uit zijn activiteiten Maak je kind niet belachelijk Pas op met straffen Zit je kind niet voortdurend op de hielen Wees geen politieagent Probeer niets te verbergen Betuttel je kind niet Vermijd dwang en autoritaire bevelen Beslis niet over je kind, maar samen met je kind Vermijd karakterlabelling Neem zijn imaginair speelvriendje niet af Straf je kind niet door te snoeien in zijn favoriete 79 bezigheden Laat je kind niet marchanderen 79 Hoofdstuk 3 Wat best wel te doen 81 Stimulering en begeleiding van de persoonlijkheidsontwikkeling van hoogbegaafde kinderen en jongeren 3.1. Stimulering van hoogbegaafde kinderen en jongeren Basisattitudes Werken aan de eigen opvoedingsattitudes als 84 ouders Werken aan de attitudes van het kind Materiële voorzieningen Begeleiding van hoogbegaafde kinderen en jongeren Leren leven met gevoelens Vriendschap Relaties binnen het gezin 92

4 8 Inhoud Sociale relaties Conflicten Discipline Zichzelf zijn Leiding geven Mogelijke misgroei Houding als ouder 100 Hoofdstuk 4 Vaak gestelde vragen over de sociaal- 103 emotionele ontwikkeling van hoogbegaafde kinderen en jongeren 4.1. Bijzondere situatie van hoogbegaafde kinderen Vooral cognitieve voeding? Kinderen onderling vergelijken Grenzen stellen Product of proces Samen activiteiten doen Stimuleren van onafhankelijkheid en zelfstandigheid Aanmoedigen tot hoge intellectuele doelen Het kind kan de oren van je lijf zagen Terugkomen op eerder gestelde vragen Contacten met doorsneekinderen Het kind waarderen als persoon Samenwerken met anderen Tv-reglementering Verzamelen Diep moreel besef Gesprekken domineren en manipuleren Gewone karweitjes uitvoeren Uitpakken met de prestaties van je kind Nevenactiviteiten Deelname aan media-activiteiten Goed communiceren Beroepskeuze Als ouder een voorbeeld zijn Wildebrassen Het kind als volwassene behandelen Het kind laten aanvoelen dat je hem begrijpt Eigengereidheid Extra activiteiten buiten school Perfectionisme en negatief zelfbeeld 129

5 Inhoud Sterke concentratie Zich conformeren Conflicten tussen ouders Zoeken naar de betekenis achter het gedrag Ongebruikelijke invallen Disciplinaire maatregelen Hypersensitiviteit en open communicatie Fouten begaan Te veel belonen Behoefte aan uitdaging 137 Hoofdstuk 5 Bijzondere vraagstukken uit de sociaal- 139 emotionele ontwikkeling van hoogbegaafde kinderen en adolescenten 5.1. Beloning, straf en aanmoediging Belonen Aanmoedigen Niet concurrentieel Specifieke aanmoediging geven Aanmoedigingen moeten het kind 146 in staat stellen een sterk intrinsiek motivatiesysteem op te bouwen Aanmoedigingen moeten realistisch 148 en engagerend zijn en niet (overdreven) optimistisch en vrijblijvend Gevaren Pedagogische tact Fijngevoeligheid Gezonde afstand Zelfvertrouwen Interne eigenschappen die kunnen leiden tot 154 verminderd zelfvertrouwen Milieufactoren die het zelfvertrouwen 155 kunnen ondermijnen Ouders School Vrienden Hoe kan je je kind helpen zijn zelf- 157 vertrouwen te behouden of te versterken? Algemene tips 157

6 10 Inhoud Specifieke tips ter bevordering van 158 het zelfvertrouwen van hoogbegaafde kinderen 5.4. Overgevoeligheid voor demotivatie Een gevoel van uitputting bij de ouders Extra vulnerabiliteit voor misgroei van het 161 zelfwaardegevoel Zichzelf heel hoge eisen stellen Hoge eisen stellen aan vriend- 161 schappen Zwakke disciplinering Hoogbegaafdheid en puberteit Gemakkelijk hun ego kunnen uitschakelen Doordrongen van de schoonheid van het 167 leven Vroege fusie tussen libido en agressie Intrinsiek gedreven De symbiotische relatie Gezond gezin Symbiotisch gezin Hoogbegaafde kinderen 173 Bibliografie 177