Bestuurlijk advies Gemeente Achtkarspelen zaaknummer portefeuillehouder stuknummer G. Postma datum 2 mei 2016 afgestemd met team advies en control redacteur W. Oosting afdeling Ontwikkeling programma afgestemd met afdeling / medewerker Preventie en zorg 3.2 Bijlagen Ja Gezonde leefstijl Aspecten Financieel: Juridisch: Personeel: Participatie: Ja Nee Nee Nee betrokkenheid raad: betrokkenheid o.r.: bevat persoonsgegevens: openbare besluitenlijst: vertrouwelijk: Ja Nee Nee Ja Nee Onderwerp Gezonde leefstijl Advies - kennisnemen van de kaders gezonde leefstijl en door middel van deze toelichting de gemeenteraad informeren; - de samenwerkingsovereenkomst ondertekenen en wethouder Postma machtigen om deze namens de gemeente te ondertekenen. Samenvatting (ten behoeve van openbare besluitenlijst) Besluit datum besluit Opmerkingen bij het besluit
Wat is de waarneming/aanleiding? Overgewicht is één van de grootste bedreigingen van de volksgezondheid. Gemiddeld één op de zeven kinderen is te dik, in sommige achterstandswijken zelfs al één op de drie. Overheid, maatschappelijke organisaties en bedrijven hebben dan ook de handen ineengeslagen in het Convenant Gezond Gewicht om de stijgende trend van overgewicht om te buigen in een daling. In ons gezondheidsbeleid 2015-2017 is het hoofddoel voor alle inwoners een goede gezondheid te behouden of te verbeteren. Eén van de belangrijkste aandachtspunten van het gezondheidsbeleid is preventie van overgewicht. Er zijn binnen het Convenant Gezond Gewicht effectieve methodes ontwikkeld die overgewicht kunnen voorkomen, zoals Gezond in (voorheen GIDS) en JOGG. JOGG wil de stijging van overgewicht en obesitas omzetten in een daling. Voldoende bewegen en gezonder eten moet de norm zijn. De gezonde leefstijlaanpak is een integrale aanpak om gezondheidsachterstanden aan te pakken. Door middel van bundeling van de verschillende methodes en aanpakken onder de noemer van gezonde leefstijl is het mogelijk bestaande activiteiten in de gemeente te versterken, te versnellen en duurzaam te borgen. Wat willen we bereiken? We willen graag dat er positieve veranderingen optreden als het gaat om overgewicht. Dan gaat het bijvoorbeeld om zichtbare veranderingen in een dorp, school of thuis. Daarnaast willen we dat er veranderingen optreden die leiden tot gezond gedrag, zoals verandering van attitudes, bewustzijn, vaardigheden en kennis. We willen een beweging in gang zetten zodat iedereen zich inzet om gezond eten en bewegen gemakkelijk en aantrekkelijk te maken. Dit betekent dat in een gemeente gezondheidsprofessionals, onderwijs, zorg, bedrijfsleven, sport, bewegen, woningbouw, welzijn en media samenwerken om gezond leven de norm te maken. Om dit te bereiken willen we een regisseur aanstellen. Er zijn inmiddels meer dan 100 gemeenten aan de slag met deze aanpak. De eerste resultaten laten zien dat de stijging van overgewicht bij afneemt. Er zijn verschillende redenen om een gezonde leefstijl aanpak te implementeren: - Het is een aanpak, waarvan bewezen is dat het effectief is; - Een gezonde leefstijlaanpak maakt het mogelijk om bestaande activiteiten in de gemeente te versterken, te versnellen en duurzaam te borgen dankzij een langdurige ondersteuning en de samenwerking met publieke en private partijen; - Het JOGG-bureau biedt actieve ondersteuning op maat en faciliteert gemeenten, zodat zij onderling kennis en ervaring kunnen uitwisselen; - Gemeenten kunnen gebruikmaken van een nationaal netwerk van organisaties die op lokaal niveau een bijdrage willen leveren. Start en organisatie van het project Per 1 juli 2016 willen we gaan starten met de gezonde leefstijlaanpak. Eén van de voorwaarden om gezonde leefstijl gemeente te worden is het aanstellen van een lokale regisseur. De regisseur voert de regie over de aanpak, richt de organisatie in van de lokale aanpak, verbindt alle partijen, houdt overzicht en is het gezicht van de gezonde leefstijl. Zie ook de bijlage voor het competentieprofiel. Deze functie kunnen we neerleggen bij een interne medewerker (via de interne procedure) of extern werven. De beleidsmedewerker gezondheid zal de regisseur daarbij ondersteunen. Met goede afspraken over de taakverdeling en voortdurend overleg gaan we ervan uit de gezonde leefstijlaanpak succesvol in te kunnen voeren. In overleg met de afdeling HRM gaan we een geschikte kandidaat werven. Ondersteuning Het JOGG-bureau ondersteunt gemeenten met kennis, training en communicatiemiddelen op de vijf pijlers. Het JOGG-bureau heeft samen met externe deskundigen een producten- en dienstenpakket
ontwikkeld voor gemeenten, de zogenaamde JOGGkit. Dit pakket bevat onder andere stappenplannen, handleidingen en uitleg over trainingen en bijeenkomsten die JOGG organiseert. Ook kan het een quick scan uitvoeren om te analyseren wat een gemeente al doet. Daarnaast worden er trainingsdagen voor de lokale regisseurs georganiseerd en wordt er zoveel mogelijk kennis tussen de JOGG-gemeenten uitgewisseld. Op de website www.jogg.nl is veel informatie te vinden over JOGG. Samenwerkingsovereenkomst Om te starten met JOGG dient er een drie jaar durende samenwerkingsovereenkomst te worden ondertekend met het JOGG-bureau. Het JOGG-bureau wordt vertegenwoordigd door Paul Rosenmöller. De samenwerkingsovereenkomst beschrijft de inspanningen van de gemeente en de bijdrage van het JOGG-bureau, evenals de rechten en verplichtingen die daar voor beide partijen uit voortvloeien. Wij stellen voor wethouder Postma te machtigen om namens de gemeente Achtkarspelen deze overeenkomst te ondertekenen. Het JOGG bureau is op dit moment de overeenkomst aan het samenstellen. Er is een concept overeenkomst toegevoegd waar alvast kennis kan van worden genomen. Wat zijn de risico s? Nvt. Financiën Er is 77.000,-- per jaar beschikbaar voor het uitvoeren van de gezonde leefstijl aanpak. Dit bedrag is beschikbaar tot 1 juli 2018. 2016 2017 2018 77.000,-- 77.000,-- 77.000,-- Wij verwachten ongeveer 40.000,-- per jaar aan loonkosten kwijt te zijn voor de regisseur. Daarnaast dient er per jaar een fee te worden betaald van 5.000,-- aan het landelijke JOGG bureau. Er is een activiteitenbudget geraamd van 32.000,-- per jaar. Communicatie Communicatie en sociale marketing is een belangrijk onderdeel in de aanpak. Gedurende het project zal er regelmatig communicatie plaatsvinden, onder andere door middel van persberichten. Relatie met andere afdelingen Collega s van de afdeling ontwikkeling zijn betrokken. Samenwerking Er is afstemming geweest met Tytsjerksteradiel over dit voorstel. 3
Competentieprofiel regisseur gezonde leefstijl Binnen de paraplu gezonde leefstijl werken we aan gezonde inwoners in een gezonde omgeving. We willen gezondheidsverschillen aanpakken. Het gaat daarbij niet om blauwdrukken maar om het aansluiten bij wat we al doen. We willen een integrale gezonde leefstijlaanpak van overgewicht in de hele gemeente Achtkarspelen. De regisseur heeft een brede insteek om bestaande en toekomstige projecten en programma s op het gebied van sport, bewegen en voeding te verbinden, te borgen en te versterken. Die samenwerking leidt tot betere sport-, beweeg- en speelfaciliteiten en voor meer aandacht voor voeding en beweging. Want gezond eten en drinken, dagelijks bewegen en sporten moet de gewoonste zaak van de wereld worden! Een belangrijke succesfactor in de uitvoering is de regisseur gezonde leefstijl, met een helder omschreven en afgebakend takenpakket. De term projectregisseur brengt tot uitdrukking dat het voeren van regie over partijen (gemeente, maatschappelijke organisaties en bedrijfsleven) belangrijk is. Het beheren van de hele gezonde leefstijlaanpak is voor één persoon veel gevraagd. Het is van belang dat er een beweging op gang wordt gebracht waarbij samenwerking en samenhang voorop staat zodat de gewenste resultaten worden bereikt. Eerst en vooral is de regisseur een oliemannetje, degene die partijen bij elkaar brengt, verbindingen legt en stimuleert en enthousiasmeert. Daarbij horen bepaalde taken. Taken: - Voert de regie, verbindt de partijen zodat op lokaal niveau resultaten worden bereikt - Schrijft een uitvoeringsplan en bewaakt de uitvoering hiervan - Legt bij het uitvoeringsplan prioriteit bij het spoor Gedrag en Vaardigheden en Participatie - Betrekt de onderwerpen/thema s depressie, laaggeletterdheid, eenzaamheid en armoede bij de uitvoering. - Laat inwoners zelf kiezen wat ze willen, betrekt sleutelfiguren en ondersteunt ze hierbij. - Verleid tot gezond gedrag en activiteiten die zorgen voor plezier en beleving. - Heeft overzicht over wat er gebeurt in de dorpen (rond gezonde leefstijl) - Richt de organisatie van de lokale gezonde leefstijl aanpak in; identificeert sleutelfiguren in de dorpen (zowel publiek als privaat) en betrekt ze o o o Verbindt partijen en sluit zoveel mogelijk aan bij bestaande netwerken. Creëert lokale publiek-private samenwerking; Deel informatie en ontwikkelingen rondom de JOGG aanpak met alle betrokken publieke en private partijen - Bepaalt de keuze van activiteiten en interventies; identificeert welke acties en interventies al gedaan worden en hoe veelbelovende interventies kunnen worden geïmplementeerd en/of geoptimaliseerd - Zet activiteiten en interventies, die reeds plaatsvinden in de dorpen en die een bijdrage leveren aan de gezondheidsdoelen - Beheert een uitvoeringsbudget
- Onderhoud persoonlijke contacten en deelt kennis en ervaringen uit met andere gemeenten Competenties - Is een verbindend persoon en inspirerend persoon die op alle niveaus kan acteren en de regie kan voeren: van uitvoerders in de wijk tot bestuurders. - Is vernieuwend, niet bang om buiten de gebaande paden te treden, bijvoorbeeld op het terrein van sociale marketing en publiek-private samenwerking - Is proactief en ondernemend, en weet dit over te dragen aan anderen; - Heeft ervaring met implementatieprocessen (van beleid naar dorpsniveau) - Heeft organisatievermogen en een resultaatgerichte instelling - Is bereid om kennis te verbreden en te delen met andere JOGG regisseurs; - Is een netwerker met strategisch inzicht en beschikt over goede contactuele eigenschappen; - Is volhardend en laat zich niet snel uit het veld slaan - Is een lokale ambassadeur van een gezonde leefstijl - Is communicatief vaardig; - Vult de beleidsmedewerker gezondheid aan qua taken en werkzaamheden - Beschikt over een HBO opleiding, dan welk door kennis en ervaring verkregen vergelijkbaar niveau Benodigd aantal werkuren Om succes de gezonde leefstijl aanpak te implementeren is een inzet van 16 uren per week vereist.
Kaders gezonde leefstijl 1. Inleiding Gezondheid is een belangrijke bron van levensgeluk en welzijn. Inwoners hebben op dit punt een belangrijke eigen verantwoordelijkheid en de mogelijkheden van de gemeente zijn beperkt. De gemeente heeft wel een wettelijke opdracht om de gezondheid van haar burgers te bevorderen. Het Rijk ziet gezondheidsbevordering bij uitstek als taak voor de gemeente. Gezonde keuzes betalen zich uiteindelijk terug in een goede gezondheid. Gezonde burgers zijn in staat beter voor zichzelf te zorgen, vragen minder (zware) zorg en hebben meer plezier in het leven. Het is dan ook van waarde om een infrastructuur te ontwerpen en aan te bieden - waardoor het aantrekkelijk wordt om gezonde keuzes te maken. Er zijn factoren die ongezond gedrag beïnvloeden zoals de sociaal economische status en leefstijl. Bij de uitvoering van het gezondheidsbeleid wordt hier rekening mee gehouden. Naast opleiding en inkomen worden gezondheidsachterstanden beïnvloed door biologische factoren, fysieke omgeving, sociale omgeving, leefstijl en toegankelijkheid en kwaliteit van de gezondheidszorg. Participeren heeft eveneens een grote invloed op gezondheid. We weten ook dat gezondheidsvaardigheden en het vermogen tot zelfmanagement een grote rol spelen. De gevolgen van een slechte gezondheid blijven niet beperkt tot een verminderde kwaliteit van leven en een groter beslag op de gezondheidszorg. Een slechte gezondheid heeft op zichzelf weer invloed op opleiding, werk en participatie, terwijl minder opleiding, minder werk en een lagere participatie op hun beurt weer bepalend zijn voor de gezondheid. Deze wisselwerking vraagt om een aanpak die hier rekening mee houdt. Uit onderzoek vallen een aantal zorgwekkende ontwikkelingen in Achtkarspelen op: 11% van de kinderen in Achtkarspelen groeit op in een gezin met weinig inkomen 1 42% van de ouderen (65%) in Achtkarspelen heeft alleen AOW. 70% van de kinderen drinkt gemiddeld zeker twee glazen suikerhoudende drank 12% van de kleuters heeft overgewicht Er is te weinig consumptie van groente en fruit op alle leeftijden 1 op de 10 van de jongeren voldoet aan de nationale norm gezond bewegen Twee op de drie ouderen is te zwaar. 1 op de 5 jongeren (12-18) hebben psychosociale problemen Het alcoholgebruik ligt hoog in Achtkarspelen. Jongeren in Achtkarspelen drinken meer alcohol drinken het Fries gemiddelde. Een kwart van de jongeren rookt Een groot deel van de alcohol drinkende ouders houdt geen rekening met het drinkgedrag in het bijzijn van kinderen De GGD, JGZ en het CJG hebben in samenwerking met de jeugdteams (en dorpenteams) een signalerende- en preventieve taak om hier verbetering in aan te brengen. 1 Dit zijn kinderen die opgroeien in een meerpersoonshuishouden, waarbinnen de ouder(s) een inkomen hebben tot 120% van het sociaal minimum
De speerpunten van het huidige beleid zijn het tegengaan van overgewicht en overmatig alcoholgebruik. De GGD voert haar wettelijke basistaken uit, zoals de jeugdgezondheidszorg op het consultatiebureau. 2. Huidige projecten in de gemeente De gemeente Achtkarspelen zet diverse activiteiten in om de gezondheid te bevorderen. Er is vooral preventieve aandacht voor de jeugd. Ook zijn er specifieke projecten, zoals: Achtkarspelen Fit! Achtkarspelen Fit! is een project in de dorpen Twijzelerheide, Gerkesklooster-Stroobos en Harkema om een gezonde levensstijl te bevorderen en de inactieven in beweging te krijgen. GAMMA Vanuit de lokale denktank GAMMA (Grenzen Aan Middelen Misbruik Achtkarspelen) wordt overmatig gebruik van alcohol en drugs onder jongeren in Achtkarspelen bestreden. Prenatale Voorlichting Vanuit de lokale denktank Prenatale Voorlichting Achtkarspelen worden aanstaande ouders voorbereid op de komst van hun kind, zie ook www.cjgachtkarspelen.nl. Gezonde school Scholen in Achtkarspelen kiezen voor eigen schoolgezondheidsbeleid (www.gezondeschoolfryslan.nl). FierFit! FierFit! Is een bewegingsprogramma voor basisschoolkinderen met overgewicht. Het is bedacht en uitgevoerd door lokale ondernemers, een fysiotherapeut, pedagoog en een diëtist. 3. Wat willen we bereiken? In het gezondheidsbeleid 2015-2017 hebben we als hoofddoelstelling voor alle inwoners een goede gezondheid te behouden of te verbeteren. Als maatschappelijk effect willen we graag dat er zichtbare veranderingen in de omgeving optreden. Dan gaat het bijvoorbeeld om zichtbare veranderingen in een dorp, school, thuis, zorg. Daarnaast gaat het om veranderingen van kinderen die leiden tot gezond gedrag. Dan gaat het bijvoorbeeld om verandering van attitudes, bewustzijn, vaardigheden en kennis. Specifiek zijn in het startdocument Gezond in Achtkarspelen (via kleuren) een aantal aandachtspunten opgenomen, zoals het betrekken van sleutelfiguren, stuwende krachten in het dorp. Dit pas naadloos in de integrale gezonde leefstijlaanpak.
4. Hoe gaan we dat doen? Om de vraagstukken goed aan te pakken gaan we meer vanuit een integrale aanpak gezondheidsachterstanden aanpakken. De ervaring leert dat een integrale aanpak nodig is om duurzaam effect te sorteren We richten ons op 5 sporen: participatie, sociale omgeving, fysieke omgeving, gedrag en vaardigheden en preventie en zorg. Gezonde leefstijl wordt de paraplu voor alle projecten die te maken hebben met de aanpak van overgewicht, zowel bij jongeren, volwassenen en senioren. Deze aanpak creëert kansen om meer publieke én private partijen in de dorpen te mobiliseren dan nu het geval is en daarmee zichtbaar resultaat te boeken. De gemeente vervult een spilfunctie en het landelijke JOGG-bureau biedt daarbij ondersteuning. In het nog uit te werken plan van aanpak gaan we kijken hoe we onderstaande pijlers met bijbehorende resultaten gaan invullen: Politiek-bestuurlijk draagvlak. Gezond gewicht, als onderdeel van een gezonde leefstijl, heeft een belangrijke plaats in het collegeprogramma. Burgemeester en wethouders zijn enthousiast, bekend met en betrokken bij de aanpak. Publiek-private samenwerking. Lokale bedrijven zijn nauw betrokken bij de aanpak en ondernemen activiteiten om een gezond gewicht te stimuleren. Zij denken bijvoorbeeld mee, leveren communicatiekracht of dragen financieel bij aan activiteiten. Sociale marketing. Gezondheid verkopen als een nieuwe smartphone, daar draait het om bij sociale marketing. Een gemeente die een gezonde leefstijl propageert past de principes van sociale marketing toe op de lokale situatie. Dit resulteert in activiteiten die aansluiten bij de belevingswereld van de doelgroep. Wetenschappelijke begeleiding en evaluatie. Een gemeente gebruikt erkende effectieve interventies en meet het effect hiervan. Daarnaast wordt het proces gemeten en waar nodig bijgestuurd. Uiteraard wordt ook de BMI van kinderen gemeten. Verbinding preventie en zorg. Deze pijler is uniek voor de gezonde leefstijl aanpak. In een gezonde leefstijlgemeente signaleren (zorg)professionals overgewicht in een vroeg stadium. De zorg is goed op elkaar afgestemd, er is een passend aanbod en jongeren die zorg nodig hebben komen direct op de juiste plek terecht. In de laatste pijler wordt veel samengewerkt met o.a. huisartsen, sportverenigingen, welzijnswerkers en andere professionals. Juist deze partijen hebben veel invloed als het gaat om initiatieven en het borgen van activiteiten gericht op preventie in het sociaal domein. 5. Sporen Er zijn cijfers verzameld van de gemeente op deze 5 sporen, waarbij duidelijk wordt dat er verschillen zijn tussen leeftijdsgroepen en gebieden. Participatie Mensen met een lage opleiding of mensen zonder werk hebben meer gezondheidsproblemen. Daarnaast is er vaker sprake van chronische aandoeningen een ongezondere leefstijl en lichamelijke beperkingen.
Wat opvalt in Achtkarspelen is het hoge percentage bewoners met een laag inkomen) en 1 op de 6 kinderen opgroeit in een gezin met een laag inkomen. In Achtkarspelen krijgen relatief veel jongeren een Wajonguitkering: in 2011 ging het om 7,36% van de 18-24 jarigen. In heel Friesland lag dit percentage op 5,46% en in Nederland op 4,34%. Verder wordt er opvallend veel aan vrijwilligerswerk gedaan. Bijna de helft van de inwoners doet aan vrijwilligerswerk. Verder krijgt 1 op de 10 65 plussers een vorm van mantelzorg. Actief meedoen in de samenleving (betaald- of vrijwilligerswerk, het volgen van een opleiding of anderszins), maakt mensen gezond en andersom. Het verschil in levensjaren tussen een gezonde levensloop en een ongezonde levensloop is 6. Het maken van verbindingen tussen de beleidsterreinen Werk en inkomen (armoedebeleid), Wmo, Volksgezondheid, Onderwijs en Sport is daarom noodzakelijk. Sociale en fysieke omgeving Er zitten verschillen in de gemeente als het gaat om de afstand naar een park, plantsoen of Bos. Bewoners in Gerkesklooster-Stroobos moeten bijvoorbeeld veel verder lopen voordat zij bij een park, plantsoen of bos zijn. De meest genoemde vorm van fysieke verloedering is hondenpoep. Een kwart van de bevolking ervaart dit als een last. Verder is eenzaamheid een negatieve indicator voor de gezondheid. In Achtkarspelen voelt 2 op de 5 ouderen zich eenzaam tot zeer ernstig eenzaam. Ouderen, lager opgeleiden en allochtonen zijn vaker eenzaam De fysieke omgeving kan gezondheid bevorderen, maar ook beperken. Zo vergroot het wonen naast een snelweg, verouderde woningen of het ervaren van onveiligheid (bijv. huiselijk geweld) het risico op gezondheidsproblemen. De leefomgeving kan mensen ook uitnodigen tot bijvoorbeeld meer bewegen en sporten. Het sociale netwerk beïnvloedt gedrag, gevoel van veiligheid en gezondheid. In een gezonde sociale omgeving wonen mensen veilig, is de samenhang in de buurt groot en krijgen mensen steun. Gedrag en vaardigheden De cijfers rechtvaardigen het beleid om vooral in te zetten op preventie van overgewicht en het tegengaan van middelengebruik. - In vergelijking met het fries gemiddelde hebben meer kinderen op peuter en kleuter leeftijd en in het VMBO overgewicht. - (Ernstig) overgewicht onder 4-12 jarigen neemt toe naarmate kinderen ouder worden. Er is wel een dalende trend te zien onder 3 en 5 jarigen. - Bijna 70% drinkt gemiddeld zeker twee glazen suikerhoudende drank per dag - In klas 1 en 2 van het VO zijn er minder kinderen lid van een sportvereniging dan in de rest van Friesland. Van de 4-12 jarigen is 84% lid van een sportvereniging. - Het alcoholgebruik op het VMBO ligt hoger dan het gemiddelde in Friesland - Ruim een kwart van de alcohol drinkende ouders houdt geen rekening met het drinkgedrag in het bijzijn van kinderen - 13% van de vrouwen rookt tijdens de zwangerschap. Dit percentage is significant hoger dan het Fries gemiddelde. In bijna 1 op de tien gezinnen wordt in huis gerookt. Het is belangrijk dat burgers zich bewust zijn hoe zij hun gezondheid kunnen behouden of verbeteren. Daarvoor zijn zowel kennis als (gezondheids)vaardigheden nodig. Dit zijn vaardigheden om informatie over gezondheid te begrijpen en toe te passen. Ook de vaardigheden om de weg te vinden in de zorg en klachten te verwoorden horen daarbij.
Vb laaggeletterdheid Preventie en zorg De top 5 zorgvraag in Achtkarspelen zijn: 1. Diabetes 2. Hart- en vaatziekten 3. Klachten aan het bewegingsapparaat 4. COPD (luchtwegen) 5. Depressie. In het gebied Achtkarspelen Zuid is een hogere zorgvraag dan in het Noorden. In Achtkarspelen Noord wonen meer laagopgeleiden dan in Achtkarspelen Zuid. In Noord wordt ook minder bewogen en is er sprake van meer overgewicht en meer drankgebruik. Er wonen ook meer mensen van 65 jaar en ouder in het Noorden. In Buitenpost wonen relatief veel 65 plussers en hier is de zorgvraag dan ook relatief groot. Opvallend is dat relatief veel ouderen (42%) alleen AOW ontvangt en geen aanvullend pensioen. Het gemiddelde in Friesland ligt op 20%. Goede preventie en zorg is een randvoorwaarde voor gezondheid. Voor migranten en laag opgeleiden is de toegankelijkheid van de zorg een aandachtspunt. Hiervoor is investeren in effectieve communicatie door professionals essentieel. Daarnaast is samenwerking tussen preventie, zorg en welzijn en tussen gemeenten en zorgverzekeraars van belang. Focus Op 8 april 2015 is er een brede bijeenkomst geweest met allerlei relevante partijen, waarbij is aangegeven wat vanuit de 5 sporen prioriteit heeft en aandacht nodig heeft: 1. Zet vooral in op het spoor Gedrag en Vaardigheden en Participatie 2. Betrek de onderwerpen/thema s depressie, laaggeletterdheid bij de uitvoering 3. Laat inwoners zelf kiezen wat ze willen, betrek sleutelfiguren en ondersteun ze hierbij. 4. Verleid tot gezond gedrag en activiteiten moeten zorg voor plezier en beleving.
SAMENWERKINGSOVEREENKOMST Gemeente Achtkarspelen en Stichting Jongeren Op Gezond Gewicht De ondergetekenden De Gemeente Achtkarspelen te dezen vertegenwoordigd door mevrouw G. Postma, Wethouder, als gemachtigde van de burgemeester van de gemeente Achtkarspelen handelend ter uitvoering van het besluit van het college van burgemeester en wethouders van Achtkarspelen, hierna te noemen de gemeente, En Stichting Jongeren Op Gezond Gewicht, gevestigd te Den Haag, rechtsgeldig vertegenwoordigd door de heer P.F.G. Depla, voorzitter bestuur, en de heer T.A.J. Oostrom, bestuurslid, hierna te noemen Jongeren Op Gezond Gewicht. Hierbij gezamenlijk te noemen: partijen. In aanmerking nemende dat: I. Jongeren Op Gezond Gewicht in 2020 de volgende doelstellingen gerealiseerd wil hebben: a. een gezonde omgeving met structureel aandacht voor gezonde leefstijl in het algemeen en voor een gezond gewicht in het bijzonder, waarmee tenminste 1 miljoen kinderen en jongeren wordt bereikt; b. in 75 JOGG-gemeenten een stijging te zien is van het aantal kinderen en Jongeren Op Gezond Gewicht; c. Jongeren Op Gezond Gewicht ter realisering van haar doelstellingen werkt met twee programma s (JOGG-aanpak en Gezonde Omgeving) en de gemeente door middel van deze twee programma s ondersteuning biedt; II. de gemeente de gedragscode van Jongeren Op Gezond Gewicht in acht neemt (zie bijlage 2); III. Jongeren Op Gezond Gewicht de gemeente ondersteuning biedt bij de implementatie van de JOGG-aanpak (zie bijlage 3); IV. de gemeente het competentieprofiel van een JOGG-regisseur in acht neemt (zie bijlage 4). Verklaren te zijn overeengekomen als volgt: Artikel 1 Onderwerp van deze samenwerkingsovereenkomst en bijlagen 1.1. Deze samenwerkingsovereenkomst beschrijft de inspanningen van de gemeente en de bijdrage van het JOGG-bureau, evenals de rechten en verplichtingen die daar voor beide partijen uit voortvloeien. 1
1.2. De volgende bijlagen zijn aan deze samenwerkingsovereenkomst gehecht en maken een integraal onderdeel uit van deze overeenkomst: 1. Bijlage 1 De JOGG-aanpak 2. Bijlage 2 Gedragscode Jongeren Op Gezond Gewicht 3. Bijlage 3 Ondersteuning door het JOGG-bureau 4. Bijlage 4 Competentieprofiel JOGG-regisseur Artikel 2 Looptijd Deze samenwerkingsovereenkomst heeft een looptijd van drie jaar en gaat in op 1 juli 2016 en eindigt op 1 juli 2019. Artikel 3 Bijdrage van het JOGG-bureau aan de gemeente 3.1 Jongeren Op Gezond Gewicht ondersteunt de gemeente zoals beschreven in bijlage 3. 3.2 De ondersteuning gaat van start op het moment dat er een JOGG-regisseur voor 2 tot 3 dagen is aangesteld en er een intakegesprek heeft plaatsgevonden. 3.3 De ondersteuning wordt aan de JOGG-regisseur aangeboden, die dan ook over voldoende tijd moet beschikken om deze aanpak lokaal te implementeren (zie artikel 4.3). 3.4 Indien er nieuwe (wetenschappelijke) inzichten of toevoegingen aan het ondersteuningspakket beschikbaar komen, dan wordt dit digitaal aan de gemeente beschikbaar gesteld. 3.5 Jongeren Op Gezond Gewicht zorgt, in overleg met de gemeente, op de volgende wijze voor bekendheid van de gemeente als JOGG-gemeente: de gemeente krijgt, indien relevant, naamsvermelding in landelijke communicatie-uitingen van Jongeren Op Gezond Gewicht, zoals publicaties en nieuwsbrieven; op de website van Jongeren Op Gezond Gewicht komt een vermelding van de activiteiten van de gemeente en, indien aanwezig, een link naar de gemeentelijke website; Jongeren Op Gezond Gewicht draagt de betrokkenheid van de gemeente uit op relevante (inter)nationale congressen en bijeenkomsten; Jongeren Op Gezond Gewicht helpt de gemeente bij de communicatie over activiteiten en behaalde resultaten en zet daarbij haar netwerk in. Daarnaast krijgt de gemeente de beschikking over nationale communicatiemiddelen voor lokaal gebruik zoals brochures, nieuwsbrieven, logo s, foto s en persberichten. 3.6 Jongeren Op Gezond Gewicht verleent op de volgende wijze toegang tot het JOGG-netwerk: de gemeente ontvangt de digitale JOGG-nieuwsbrief en updates per e-mail; de gemeente krijgt via het JOGG-bureau toegang tot het (inter)nationale netwerk van EPODE en Jongeren Op Gezond Gewicht; de gemeente krijgt toegang tot de JOGG-wiki: een besloten online omgeving. 2
Artikel 4 Bijdrage van de gemeente De gemeente ontvangt door ondertekening van deze samenwerkingsovereenkomst de status van JOGG-gemeente. Om deze status recht te doen, spreken de partijen het volgende af. 4.1 De gemeente verbindt zich aan de uitvoering van de JOGG-aanpak conform bijlage 1 bij deze overeenkomst. De gemeente spreekt hiermee de bereidheid uit om: de JOGG-aanpak lokaal te implementeren en de JOGG-boodschap actief uit te dragen; de JOGG-aanpak te gebruiken als paraplu waar alle activiteiten op het gebied van gezonde voeding en meer bewegen onder worden geschaard; de JOGG-aanpak op te nemen in de Nota Lokaal Gezondheidsbeleid of een ander collegebreed gedragen equivalent; effectieve interventies in te zetten; kennis te delen met het JOGG-bureau en andere JOGG-gemeenten. 4.2 De gemeente voert de regie over de lokale JOGG-aanpak en stelt gelijktijdig met, dan wel direct na ondertekening van deze samenwerkingsovereenkomst, een regisseur aan op basis van het competentieprofiel voor een JOGG-regisseur (zie bijlage 4). 4.3 Om succesvol de JOGG-aanpak te implementeren is de JOGG-regisseur gedurende de volledige duur van de samenwerkingsovereenkomst gemiddeld 2 tot 3 dagen per week inzetbaar. Daarnaast geldt dat de programmamanager JOGG van de gemeente gemiddeld 4 uur per week beschikbaar is voor JOGG. 4.4 Tijdens een intakegesprek tussen de partijen wordt de stand van zaken van de aanpak van de preventie van overgewicht opgemaakt. Op basis hiervan wordt in onderling overleg de behoefte aan ondersteuning door het JOGG-bureau bepaald. De gemeente verplicht zich tot het deelnemen aan deze intake en daarmee ook aan het hieruit voortkomende ondersteuningsaanbod van het JOGG-bureau aan de gemeente. 4.5 De JOGG-regisseur stelt op korte termijn na ondertekening van deze samenwerkingsovereenkomst en in samenwerking met lokale belanghebbenden een Plan van Aanpak op. Dit Plan van Aanpak beschrijft nauwkeurig de wijze waarop de gemeente overgewicht bij kinderen gaat terugdringen. Het Plan van Aanpak beschrijft ook de wijze waarop de gemeente de JOGG-aanpak op middellange termijn breder wil uitrollen. In het Plan van Aanpak komen de vijf JOGG-pijlers expliciet aan de orde: politiek-bestuurlijk draagvlak; publiek-private samenwerking, waarbij: - de gemeente zorgdraagt voor een evenwichtige samenstelling van bedrijven die passen binnen de ambitie van JOGG; - de gemeente de verantwoordelijkheid draagt voor een juiste communicatie, als beschreven in bijlage 2; sociale marketing; wetenschappelijke begeleiding en evaluatie; verbinding van preventie en zorg. 3
De gemeente betrekt het JOGG-bureau bij de totstandkoming van het Plan van Aanpak. 4.6 De JOGG-regisseur bepaalt de keuze van de interventies die lokaal worden ingezet. De regisseur maakt daarbij zoveel mogelijk gebruik van: interventies die positief zijn beoordeeld door het Centrum Gezond Leven van het RIVM; best practices die voortkomen uit de JOGG-aanpak. Het JOGG-bureau stimuleert de gemeente om succesvolle interventies voor beoordeling aan te melden bij het Centrum Gezond Leven. 4.7 De gemeente heeft over de voortgang van de uitvoering van de JOGG-aanpak richting het JOGG-bureau een informatieplicht. Daarnaast evalueren de partijen jaarlijks op bestuurlijk niveau de samenwerking en de uitvoering van de JOGGaanpak. Tijdens deze evaluatie komen onder andere aan de orde: voortgang ten opzichte van Plan van Aanpak, ervaringen en best practices, samenwerking met publieke en private organisaties en de resultaten. 4.8 De gemeente draagt bij aan de bekendheid van Jongeren Op Gezond Gewicht in Nederland. De gemeente hanteert in haar communicatie JOGG-gemeente Achtkarspelen en/of Achtkarspelen is JOGG-gemeente. Artikel 5 Tussentijdse beëindiging Partijen kunnen deze overeenkomst met onmiddellijke ingang beëindigen door middel van een aangetekende brief aan de ander indien deze zich niet houdt aan de verplichtingen beschreven in deze samenwerkingsovereenkomst en bijbehorende bijlagen, en deze binnen een redelijke termijn niet alsnog zal nakomen. Na beëindiging van deze overeenkomst kunnen de partijen niet langer aanspraak maken op de afspraken uit deze samenwerkingsovereenkomst en mogen onder meer de namen, logo s en/of beeldmerken van partijen wederzijds niet meer worden gebruikt. De betaling geschiedt tot de dag waarop de samenwerkingsovereenkomst wordt ontbonden. Artikel 6 Onvoorziene omstandigheden In geval van onvoorziene omstandigheden zullen partijen met elkaar in overleg treden met de inzet de gevolgen van de onvoorziene omstandigheden in redelijkheid en billijkheid en met in achtneming van wederzijdse belangen op te lossen. Artikel 7 Financiën 7.1 De financiele vergoeding van de gemeente aan Jongeren Op Gezond Gewicht bedraagt 6.050,- per jaar, gelijk aan de looptijd van deze overeenkomst, derhalve voor een periode van drie jaar (zie artikel 2). 7.2 Jongeren Op Gezond Gewicht stuurt na ondertekening van deze overeenkomst jaarlijks een factuur. De betaling vindt plaats binnen 30 dagen na dagtekening van een daartoe strekkende factuur, en in de volgende termijnen: 4
Termijn Looptijd Bedrag 1 e termijn 01-07-2016 31-12-2016 3.025,- 2 e termijn 01-01-2017 31-12-2017 6.050,- 3 e termijn 01-01-2018 31-12-2018 6.050,- 4 e termijn 01-01-2019 30-06-2019 3.025,- 7.3 In geval van tussentijdse beëindiging van deze overeenkomst zoals bedoeld in artikel 5 wordt de vergoeding naar rato verrekend vanaf de dag van ontbinding van deze overeenkomst. Artikel 8 Contactpersonen De partijen hebben de volgende contactpersonen aangewezen die de operationele uitwerking van deze samenwerkingsovereenkomst waarborgen. Beide partijen kunnen door een schriftelijke mededeling aan de wederpartij de eigen contactpersoon vervangen. Voor de gemeente: De heer Willem Oosting, Beleidsadviseur Sociaal Domein Voor Jongeren Op Gezond Gewicht: De heer P. Mooren, Programmamanager JOGG-aanpak Aldus overeengekomen in tweevoud te Achtkarspelen, / / 2016. Namens de Gemeente Achtkarspelen, Mevrouw G. Postma, Wethouder, handtekening: Namens het bestuur van Jongeren Op Gezond Gewicht, De heer T.A.J. Oostrom, bestuurslid handtekening: Namens het bestuur van Jongeren Op Gezond Gewicht, De heer P.F.G. Depla, voorzitter bestuur handtekening: 5