Stadsenquête Leiden 2008 Samenvatting Colofon Serie Statistiek 2008 / 16a Uitgave Strategie en Onderzoek, gemeente Leiden, oktober 2008 Projectleiding BOA (Beleidsonderzoek en Advies) mw. drs. A. van Soest tel: 071-516 5064 e-mail: boa@leiden.nl Onderzoeksuitvoering WBK Marktonderzoek, Den Haag Druk Stadsdrukkerij gemeente Leiden
2 Stadsenquête Leiden 2008
INHOUD 1 Inleiding 5 2 Profiel Leidenaar 5 GEMEENTE 3 Algemene overall beoordeling 5 4 Contact en beoordeling gemeentelijke diensten/afdelingen 5 5 Gemeentelijke website en elektronische dienstverlening 6 6 Gemeentelijke informatievoorziening en Stadskrant 6 7 Bekendheid en functioneren B&W en de gemeenteraad 6 8 Bekendheid Rekenkamercommissie 7 9 Kwaliteit gebouwen voorzieningen 7 10 Regionaal Archief Leiden 7 11 Milieustraat 8 KWALITEIT VAN DE LEEFOMGEVING 12 Beoordeling netheid eigen wijk 8 13 Beoordeling onderhoud eigen wijk 8 14 Groen en Water 9 15 Klimaatverandering 9 16 Luchtkwaliteit 10 17 Waterplan 10 18 Meeuwenoverlast 11 19 Financiële situatie 11 20 Financiële dienstverlening 12 TOERISME EN VRIJE TIJD 21 Stadsbezoek 13 22 Levendigheid 13 23 Scheltemacomplex 13 24 Bezoek en beoordeling Binnenstad en andere winkelcentra Leiden 13 25 Vakantiepas 14 26 Vrijwilligerswerk 14 ZORG 27 Meldpunt Zorg en Overlast 15 28 WMO/ Serviceloket Zorg 15 VEELKLEURIG LEIDEN 29 Profiel Veelkleurig Leiden 15 30 Multiculturele buurtcontacten 15 31 Taal, religie en normen en waarden 16 32 Schoolkeuze en toekomstverwachting kinderen 17 33 De sterke punten van Leiden en de taak voor de toekomst 18 Stadsenquête Leiden 2008 3
Onderwerpen per portefeuille College B&W Elk onderwerp in de stadsenquête valt onder een portefeuillehouder. In onderstaand overzicht staan de Leidse wethouders met hun portefeuilles en de onderwerpen uit de Stadsenquête die hieronder vallen. Gerda van den Berg Pieter van Woensel Jan Jaap de Haan John Steegh Marc Witteman Griffie Jeugd, Welzijn en Financiën Kwaliteit gebouwen voorzieningen Meldpunt Zorg en Overlast Vakantiepas Veelkleurig Leiden WMO/Servicepunt Zorg Ruimtelijke ordening, Binnenstad en Publiekszaken Bekendheid en functioneren B&W Binnenstad en winkelcentra Contact en beoordeling gemeente Elektronische dienstverlening Gemeentelijke informatievoorziening en Stadskrant Overall beoordeling Profielvragen Cultuur, Werk en Inkomen Financiële dienstverlening Financiële situatie Levendigheid Regionaal Archief Leiden Scheltemacomplex Vrijwilligerswerk Verkeer en Milieu Beoordeling netheid in eigen wijk Beoordeling onderhoud eigen wijk Groen en water Klimaatverandering Luchtkwaliteit Waterplan Meeuwenoverlast Milieustraat Economie en Sport Stadsbezoek Bekendheid en functioneren raad BekendheidRekenkamercommissie 4 Stadsenquête Leiden 2008
Hfst 1. Inleiding Het gemeentebestuur van Leiden heeft in de maanden mei-juli 2008 voor het achtste achtereenvolgende jaar de Stadsenquête laten uitvoeren. Het onderzoek heeft telefonisch plaatsgevonden. De animo van de diensten was (wederom) dusdanig groot dat de enquête is gesplitst in meerdere deelonderzoeken die elk aan circa 1200 mensen 1 zijn voorgelegd. De lengte van de interviews varieerde tussen de tien en twintig minuten, mede afhankelijk van de spraakzaamheid van de burger. In totaal hebben dit jaar 3.549 inwoners van Leiden van 18 jaar en ouder aan de Stadsenquête meegewerkt. Hier volgt een samenvatting. Hfst 2. Profiel Leidenaar Leiden heeft op 1 januari 2008 116.891 inwoners. Hoofdstuk 2 geeft een profiel van de inwoners van Leiden. Dit hoofdstuk is gebaseerd op zowel kerncijfers uit de Gemeentelijke Basis Administratie (aantal inwoners, sekse, leeftijd en etniciteit), als sociaal demografische vragen die gesteld zijn in de Stadsenquête (opleiding, werk en inkomen). Hfst 3. Algemene beoordeling Sinds 2001 wordt de Leidenaren gevraagd of ze overall vinden dat de gemeente het beter, vergelijkbaar of minder heeft gedaan in vergelijking met vorig jaar. In de afgelopen acht jaar ziet de burger de gemeentelijke dienstverlening ieder jaar licht vooruitgaan. Dit jaar wordt dit beargumenteerd door de betere informatievoorziening, communicatie en de snellere dienstverlening. De mogelijkheden op internet spelen hierbij een rol. Hfst 4. Contact en beoordeling gemeentelijke diensten/afdelingen Jaarlijks heeft meer dan de helft van alle Leidenaren contact met één of meer gemeentelijke diensten. Bijna zes op de tien contacten vindt plaats via een persoonlijk bezoek, een kwart verloopt telefonisch en één op de tien is schriftelijk. Email wordt relatief gezien nog beperkt gebruikt, al valt er de laatste drie jaar wel een toename te constateren. Gemiddeld beoordeelt ruim acht op de tien Leidenaren hun contacten met de gemeente met goed tot uitstekend. Een persoonlijk bezoek wordt het meest positief gewaardeerd, wat overigens mede kan worden beïnvloed door de bezoekreden. Tabel S4: Perc. tevreden over contact (beoordeling goed/uitstekend) Beoordeling contact 2007 86% Beoordeling contact 2008 82% Beeordeling persoonlijk contact/bezoek 87% Beoordeling telefonisch contact 79% Beoordeling schriftelijk contact 66% Beoordeling email contact 68% De Leidenaren die het afgelopen jaar Burgerzaken hebben bezocht, geven aan bij hun laatste bezoek gemiddeld 18 minuten te hebben moeten wachten voordat ze werden geholpen. Dit is korter dan voorgaande jaren. Driekwart van de klanten vond de wachttijd in het afgelopen jaar acceptabel. 1 Voor enkele onderwerpen volstond het om de vragen voor te leggen aan circa 600 mensen, omdat een uitsplitsing op districtsniveau niet noodzakelijk/niet van toepassing was. Stadsenquête Leiden 2008 5
Hfst 5. Gemeentelijke website en elektronische dienstverlening Negen op de tien Leidenaren heeft de beschikking over internet. De gestage groei van de laatste jaren van het aantal Leidenaren dat beschikt over internet, lijkt de laatste twee jaar gestabiliseerd. Ook het bezoek aan de gemeentelijke website lijkt de laatste jaren te stabiliseren op ruim de helft van de Leidenaren. De bezoekers bezoeken de website voor gerichte informatie, met name informatie over de openingstijden en procedures met betrekking tot gemeentelijke diensten en producten. Daarnaast wordt de website gebruikt om iets aan te vragen of door te geven en voor informatie over uitgaan/toerisme. Van alle bezoekers van de website kan 85% de gewenste informatie vinden. De website is beoordeeld op vindbaarheid, overzichtelijkheid en volledigheid van de informatie. Alle drie de aspecten worden door acht op de tien gebruikers redelijk tot goed gevonden. De bekendheid van het kunnen aanvragen van een aantal gemeentelijke producten via de gemeentelijke website stijgt en is nu bij zes op de tien Leidenaren bekend. Op dit moment heeft ongeveer een op de tien Leidenaren al eens gebruik gemaakt van het aanvragen van een gemeentelijk product op internet. Om gebruik te maken van deze gemeentelijke diensten, dienen burgers te beschikken over een digitaal identiteitsbewijs, de DigiD. Evenals vorig jaar geeft tweederde van de respondenten aan te weten wat een DigiD is en ruim de helft heeft er een. Hfst 6. Gemeentelijke informatievoorziening en Stadskrant Vergelijkbaar met voorgaande jaren vindt ruim acht op de tien Leidenaren dat de gemeente hen voldoende op de hoogte houdt van het gemeentelijke nieuws. De gemeente heeft eigen informatiekanalen om haar inwoners te informeren, zoals de Stadskrant, bewonersbrieven, folders, de website en de Wegwijzer. Van deze kanalen hebben de Wegwijzer en de Stadskrant, met bijna 70% gebruikers, het grootste bereik. Naast eigen kanalen zijn er diverse andere lokale media met een groter bereik, waarvan de huis-aan-huisbladen het Leids Nieuwsblad, Witte Weekblad, Het op Zondag en TV-West de belangrijkste zijn. Ruim een kwart van de Leidenaren leest de betaalde krant Leidsch Dagblad dagelijks. De Stadskrant is ook dit jaar beoordeeld op drie aspecten. De beoordeling van leesbaarheid (7,0), interessantheid (6,8) en lay-out (6,8) is vergelijkbaar met vorige jaren. De gemeente denkt erover om samen met partners als de Universiteit, de Kamer van Koophandel, musea en het Leids Uitburo een gezamenlijke nieuwe krant uit te geven. Deze komt in plaats van de Stadskrant en wordt gratis huis aan huis verspreid. Het wordt een krant met zowel gemeentelijke als algemene stadsinformatie. Tweederde van de respondenten verwacht dat dit een verbetering zal zijn en een op de tien niet. Mensen die positief zijn, zijn positief over de toename van culturele informatie, vinden meer informatie prettig of vinden het fijn dat alles bij elkaar staat. Dit moet niet ten koste gaan van de leesbaarheid van de krant. Hfst 7. Functioneren B&W en de Gemeenteraad Zes op de tien Leidenaren geeft aan bekend te zijn met de taken van het college van Burgemeester en Wethouders en 8% heeft hier het afgelopen jaar mee te maken gehad. De contacten met het college zijn met name beroepsmatige contacten, contacten vanwege een bestemmingsplan, een bouwvergunning, een vergadering of een bezwaarschrift. Van de mensen die bekend zijn met het college van B&W vindt zeven op de tien dat het college redelijk tot goed functioneert, drie op de tien beoordeelt het functioneren met matig tot slecht. Zes op de tien Leidenaren, iets meer dan in 2007, geeft aan bekend te zijn met de taken van de gemeenteraad en 10% hier het afgelopen jaar mee te maken gehad vanwege onderwerpen als het asielzoekercentrum, bestemmingsplan/ herinrichting in eigen wijk/leiden Oost, beroepsmatige contacten, bouwplannen /vergunningen of voor informatieve bijeenkomsten. Van de mensen die 6 Stadsenquête Leiden 2008
bekend zijn met de taken van de gemeenteraad vindt ruim zes op de tien dat de raad redelijk tot goed functioneert, vier op de tien beoordeelt het functioneren met matig tot slecht. Dit is lager dan de afgelopen drie jaar. Van alle Leidenaren weet 12% een of meerdere raadsleden te noemen en 7% denkt iemand te kennen maar noemt een B&W lid of iemand anders. De meest genoemde raadsleden zijn vaak de fractievoorzitters van de politieke partijen. Een op de tien Leidenaren heeft op de website van de gemeente wel eens informatie over de raad en de genomen besluiten gezocht. Bijna iedereen kan de gewenste informatie vinden. Hfst 8. Bekendheid Rekenkamercommissie Drie op de tien Leidenaren geeft aan wel eens van de Rekenkamercommissie te hebben gehoord, waarvan de helft alleen van naam en de andere helft ook (globaal) bekend is met wat ze doen. Van de Leidenaren die bekend zijn met de Rekenkamercommissie heeft bijna vier op de tien hier in het afgelopen jaar iets over gehoord of gelezen in bijvoorbeeld de Stadskrant, het Leidsch Dagblad of het Leids Nieuwsblad. Als de mensen gevraagd wordt een voorbeeld te noemen waarbij de Rekenkamercommissie een rol heeft gespeeld, noemt men het vaakst meer in het algemeen de financiële controle op inkomsten en uitgaven/controle boekjaar, op afstand gevolgd door meer specifieke onderwerpen als de RijnGouweLijn en (in mindere mate) het Aalmarktproject. Eenderde van de respondenten heeft wel een suggestie voor een onderwerp waarnaar de Rekenkamercommissie in de toekomst onderzoek zou moeten doen, zoals de RijnGouweLijn, de parkeerproblematiek, onderzoek naar bouwprojecten en de bereikbaarheid van de stad met de auto. Hfst 9. Kwaliteit gebouwen voorzieningen De gebruikers van sportvoorzieningen, onderwijs, buurthuizen, kinderopvang, huisartsen/tandartsen en culturele voorzieningen hebben voor de vierde keer de gebouwen/accommodaties van deze voorzieningen beoordeeld op hoeveelheid en kwaliteit. De culturele voorzieningen scoren op beide punten het best (7,7 resp. 7,6). De beoordeling van de voorzieningen is grotendeels gelijk aan vorige jaren. Dit jaar scoort de kinderopvang/ peuterspeelzaal lager op hoeveelheid en hoger op kwaliteit. Daarnaast scoren de sportvoorzieningen en het onderwijs dit jaar hoger op kwaliteit. Tabel S9: Beoordeling hoeveelheid en kwaliteit gebouwen van de voorzieningen(gemiddeld cijfer) Hoeveelheid Kwaliteit 2004 2005 2006 2008 2004 2005 2006 2008 Huis-/ tandarts 6,8 7,1 7,2 7,3 7,3 7,3 7,4 7,4 Culturele voorzieningen 7,5 7,6 7,6 7,7 7,5 7,6 7,6 7,6 Sportvoorzieningen 7,1 7,3 7,3 7,4 6,9 7,0 6,9 7,1 Basis-/ speciaal- of voortgezet onderwijs 7,4 7,4 7,4 7,5 6,7 6,9 6,5 6,9 Buurthuizen 7,0 7,0 7,1 7,2 6,7 6,8 6,8 6,9 Kinderopvang/ peuterspeelzaal 6,7 6,9 7,1 6,8 7,2 7,3 7,3 7,5 Hfst 10. Regionaal Archief Leiden Driekwart van de Leidenaren geeft aan geïnteresseerd te zijn in de geschiedenis van Leiden en omgeving. Drie op de tien Leidenaren heeft het afgelopen jaar historische informatie gezocht, waarvan vrijwel iedereen over de geschiedenis van Leiden en 5% van de zoekers over een stamboom. Zij doen dit met name via internet, de bibliotheek, of kopen een boek. De helft van de Leidenaren kent het Regionaal Archief Leiden van naam en 18% geeft aan hier wel eens contact mee te hebben gehad, waarvan 6% in het afgelopen jaar en 12% meer dan een jaar geleden. Van de mensen die contact hebben gehad met het RAL heeft driekwart de vestiging van het Regionaal Archief bezocht en de helft heeft wel eens op hun website gekeken. Dat het Regionaal Archief informatie over de geschiedenis van Leiden en omgeving biedt is het best bekend: van de Stadsenquête Leiden 2008 7
mensen die het RAL kennen van naam weet driekwart dit. De website van het RAL is het minst goed bekend, dit is bij ruim vier op de tien bekend. Hfst 11. Milieustraat Leiden heeft een Milieustraat aan de J.C. Rijpstraat. Vergeleken met de afgelopen jaren is de bekendheid en het gebruik toegenomen. In de Stadsenquête van dit jaar blijkt 85% van de Leidenaren de Milieustraat te kennen, en de helft heeft er in het afgelopen jaar gebruik van gemaakt. Bezoekers komen er jaarlijks meestal één of enkele keren, met name voor het inleveren van grof huishoudelijk afval en bouw- en sloopafval. Van de Leidenaren die bekend zijn met de Milieustraat weet bijna de helft dat het gebruik veelal gratis is en ruim vier op de tien zegt bekend te zijn met de openingstijden. Driekwart weet dat de Milieustraat op zaterdag open is. Hfst 12. Beoordeling netheid eigen wijk Leidenaren vinden het groen in de buurt en de rustige woonomgeving de meest prettige punten aan de inrichting van de wijk. Als grootste bron van irritatie wordt, net als in eerdere jaren, zwerfvuil het vaakst genoemd. Als de Leidenaren zeven mogelijke vormen van overlast voorgelegd krijgen, blijkt men de meeste overlast te ondervinden van zwerfvuil en hondenpoep. Een kwart van de Leidenaren zegt hier behoorlijke overlast van te hebben. Het is positief dat de overlast van hondenpoep de laatste jaren is afgenomen en ook de overlast van zwerfvuil is dit jaar afgenomen. Aan de andere aspecten die gemeten zijn zoals onkruid, drijfvuil op water, graffiti, stankoverlast en wildplakken irriteren zich minder mensen en de gevoelde overlast is redelijk gelijk gebleven ten opzichte van voorgaande jaren. Hfst 13. Beoordeling onderhoud in eigen wijk Het onderhoud van de openbare ruimte in de eigen wijk wordt gemiddeld genomen met een 6,7 gewaardeerd. Dit is vergelijkbaar met vorige jaren. Desgevraagd baseren evenals vorige jaren de meeste mensen hun oordeel op het onderhoud en vegen van straten en wegen en het onderhoud van het groen. Bij de beoordeling van een achttal specifieke onderhoudsaspecten is te zien dat het onderhoud van de verkeersvoorzieningen het hoogst wordt beoordeeld en het onderhoud en vegen van de straten en wegen het laagst. De resultaten zijn globaal vergelijkbaar met eerdere jaren. Tabel S13: Beoordeling Overallcijfer onderhoud openbare ruimte in eigen wijk en acht specifieke aspecten (berekend cijfer) 2001-2003 2004-2005 2006 2007 2008 Gem. Overall cijfer - - 6,7 6,6 6,7 Onderhoud verkeersvoorzieningen - - - 7,1 7,1 Het ophalen van vuilnis 7.0 6,9 6,8 6,9 7,0 Onderhoud groen eigen wijk 6,5 6,6 6,9 7,0 6,9 Onderhoud speeltoestellen - - 6,9 7,0 6,9 Onderhoud watergangen - - 6,8 6,9 6,9 Onderhoud straatmeubilair - - 6,9 6,8 6,7 Vegen straten/wegen 6,4 6,5 6,7 6,6 6,6 Onderhoud straten/wegen 6,5 6,4 6,7 6,5 6,6 Een kwart van de Leidenaren geeft aan in de afgelopen 12 maanden actief te zijn geweest om de leefbaarheid te vergroten. Dit is lager dan in eerdere jaren. Zij doen dit voornamelijk door mee te helpen de straat schoon te houden en/of het verzorgen van het groen, of (in mindere mate) door sociale controle en betrokken te zijn bij de buurtcommissie/buurtactiviteiten. 8 Stadsenquête Leiden 2008
Hfst 14. Groen en water Ruim negen op de tien Leidenaren heeft in de afgelopen 12 maanden een groengebied binnen of buiten Leiden bezocht, bijna de helft doet dit zelfs wekelijks of vaker. Leidenaren waarderen de hoeveelheid en de kwaliteit van het groen en water in Leiden de afgelopen jaren steeds iets hoger en het groen en water in de regio meer constant. Tabel S14: Beoordeling hoeveelheid en kwaliteit groen en water (gemiddeld cijfer) 2004 2005 2006 2008 Hoeveelheid en kwaliteit groen en water binnen Leiden 6,7 6,8 6,9 7,1 Hoeveelheid een kwaliteit groen en water buiten Leiden 7,3 # 7,4 7,4 Binnen Leiden worden de grachten en singels, Leidse Hout en Cronesteyn het meest bezocht, gevolgd door de parken in de wijk. Buiten Leiden worden met name de duinen/strand en in mindere mate Vlietlanden het meest bezocht. De belangrijkste reden om een voor een bepaald groen-/ watergebied binnen Leiden te kiezen is de nabijheid en de goede bereikbaarheid. Als men een gebied buiten Leiden bezoekt zoekt men meer een gebied dat mooi is qua landschap, natuur of rust en ruimte. De gebieden worden vooral bezocht om te wandelen en in mindere mate om recreatief te fietsen, gewoon lekker niets te doen of om met de kinderen te spelen. In het rapport worden per groen-/watergebied de meest ondernomen activiteiten genoemd. Voor vier onderwerpen die betrekking hebben op het groen in de Leidse regio: wandel/fietsroutes, excursies/evenementen, planten/dieren en onderhoud groen vindt gemiddeld ongeveer de helft van de Leidenaren het belangrijk hiervan op de hoogte te worden gehouden. Tweederde van hen vindt dat ze hier voldoende informatie over kunnen krijgen, eenderde vindt van niet. De Leidenaren die op zoek gaan naar informatie hierover doen dit met name via internet (google). Huis-aan-huiskranten worden relatief vaak gebruikt voor informatie over excursies en evenementen, boeken relatief vaker voor informatie over planten en dieren en over wandel- en fietsroutes. Van alle mensen die informatie hebben gezocht, heeft acht op de tien de gewenste informatie gevonden. Hfst 15. Klimaatverandering Acht op de tien Leidenaren is van mening dat het klimaat de laatste tien jaar aan het veranderen is. Qua belangrijkheid staat het onderwerp klimaatverandering bij de meeste Leidenaren op vergelijkbare hoogte met onderwerpen als zorg, financiën en vrede en veiligheid. Negen op de tien Leidenaren geeft aan het afgelopen jaar regelmatig iets over klimaatverandering te hebben gehoord of gelezen. Driekwart van de Leidenaren kan een voorbeeld noemen van hoe zij zelf merken dat het klimaat verandert. Zij noemen met name dat de zomers natter en warmer, en de winters zachter zijn en de hogere gemiddelde temperatuur. Van alle Leidenaren zegt 14% globaal te weten hoe de gemeente wil bijdragen aan deze problematiek, waarbij als voorbeelden afvalscheiding, minder auto s (vooral in de binnenstad), beter OV in de stad en het propageren van spaarlampen en zonnepanelen worden genoemd. De Leidenaren zien hierbij voorlichting en informatie als belangrijkste taak van de gemeente, op afstand gevolgd door autoluw maken van de binnenstad, het stimuleren van afvalscheiding en het stimuleren van milieuvriendelijke keuzes. De acties die de gemeente heeft lopen, te weten Verlicht Wonen en Warm Wonen, met informatie over mogelijke elektriciteit- en energiebesparende maatregelen zijn slechts bij een klein deel van de Leidenaren bekend. Stadsenquête Leiden 2008 9
Negen op de tien Leidenaren geeft aan in meer of mindere mate bewust milieuvriendelijk bezig te zijn bij het doen van aankopen of bij hun doen en laten. Van deze groep is tweederde een beetje bewust een eenderde erg. Zij noemen hierbij met name dat ze hun afval scheiden en zuinig omgaan met water en/of elektriciteit en in mindere mate de auto laten staan en gebruiken van de fiets, milieuvriendelijke of biologische producten kopen en/of het gebruiken spaarlampen. Van alle Leidenaren heeft ruim acht op de tien spaarlampen in huis, heeft zes op de tien een waterbesparende douchekop, maakt vier op de tien gebruik van groene stroom en heeft 12% een regenton. Van de Leidenaren met een koopwoning heeft negen op de tien dubbel glas, driekwart geeft aan dat hun dak is geïsoleerd en tweederde heeft een HR-ketel. Van zonnepanelen en/of zonneboilers wordt nauwelijks gebruik gemaakt. Komend jaar denkt eenderde van de Leidenaren meer milieubewust te gaan leven. Of ze dit daadwerkelijk zullen gaan doen, zal de toekomst uitwijzen. Ook als gevraagd wordt of ze bij aankoop van apparaten de voorkeur hebben voor energiezuinige apparaten blijkt dat de wil om energie zuinig te zijn er wel is. Hfst 16. Luchtkwaliteit De laatste jaren komt steeds vaker de luchtkwaliteit in het nieuws, met name in stedelijk gebied. Bijna de helft van de Leidenaren maakt zich hier wel eens zorgen over. Deels is dit een algemene zorg, deels betreft het bepaalde delen van Leiden. Genoemd worden met name het Centrum, de Morsweg en de Willem de Zwijgerlaan en in mindere mate de Breestraat, Hooigracht, hoofdwegen en Churchillaan. De genoemde gebieden worden met name gekozen vanwege het verkeer (veel verkeer, bussen, files). De gemeente gaat maatregelen nemen om de luchtkwaliteit in de stad te verbeteren. Over zes maatregelen is de Leidenaren gevraagd of ze hiervan wisten. Het gebruik van schonere auto s in het gemeentelijk wagenpark en het verbeteren van de infrastructuur voor voetgangers en fietsers zijn het best bekend: drie op de tien Leidenaren weet hier van. Het minst bekend is de Campagne Leidse Luchtwerken. Vrijwel alle maartregelen die de gemeente in gedachten heeft, worden in principe door de Leidenaren ondersteund. Het meest positief is men over het verbeteren van wandel- en fietspaden en relatief het minst over het witte fietsenplan. Ook is de Leidenaren met een auto concreet gevraagd worden naar hun wil mee te helpen om de luchtkwaliteit in de stad te verbeteren. Uit de antwoorden blijkt dat de wil er wel is. Hfst 17. Waterplan Dit hoofdstuk behandelt water als bron van overlast, als schaarstegoed en als leefkwaliteit. Drie op de tien Leidenaren heeft in of rond het huis wel eens te maken met wateroverlast. Mensen met een koopwoning, met een woning op de begane grond en inwoners uit Binnenstad Zuid hebben hier vaker last van. Zij hebben dit globaal even vaak in de eigen woning, als in hun tuin/balkon of net buiten hun eigen terrein, meestal door binnenstromend regenwater en lekkages binnenhuis. Buiten de woning gaat het met name om water dat moeilijk weg kan bij hevige regenval. Een kwart van de Leidenaren geeft aan maatregelen genomen te hebben om wateroverlast te voorkomen. Zij hebben bijvoorbeeld hun tuin verhoogd, dakgoten verbeterd, de verhuurder laten komen of putjes schoongemaakt. Van alle Leidenaren geeft 13% aan net buiten het eigen terrein wateroverlast te ondervinden. Van hen vindt de helft de overlast zo dringend dat de gemeente hier maatregelen zou moeten nemen, echter van hen heeft slechts de helft hierover contact opgenomen met de gemeente. 10 Stadsenquête Leiden 2008
Milieubewust met water Van alle Leidenaren geeft negen op de tien aan in meer of mindere mate bewust te proberen het water niet te vervuilen. Zij spoelen geen verfresten of chemische middelen door het riool, gebruiken zoveel mogelijk milieuvriendelijke producten gebruiken, gebruiken geen chemische ontstopper en zijn zuinig met water. Beoordeling Leidse wateren Leiden kent diverse grachten, sloten, vijvers en andere wateren. Als gevraagd wordt naar de mooiste waterplekken in Leiden dan worden de singels en grachten veruit het meest genoemd en meer specifiek het Rapenburg en de Witte Singel. Het meest lelijk worden de sloten en vijvers in de wijken en parken gevonden. Van alle Leidenaren beoordeelt bijna acht op de tien de kwaliteit van de Leidse wateren als (zeer) goed en ruim twee op de tien is hier ontevreden over. De mensen die ontevreden zijn over de Leidse wateren geven als reden dat er afval in het water drijft, het er vies uit ziet en het niet helder is. Waterplan Leiden heeft een waterplan, om knelpunten en kansen op het gebied van water in Leiden te onderzoeken en aan te pakken. Van alle Leidenaren geeft 14% aan hiervan op de hoogte te zijn. Bijna de helft van de Leidenaren heeft vertrouwen in de aanpak van de gemeente, de helft kan geen oordeel geven en 8% is negatief. Deze laatste groep ziet teveel vuil in het water, vindt het water vies of stinken, denkt dat er niets aan wordt gedaan of ziet de gemeente nooit bezig. In het rapport staan door de Leidenaren genoemde verbetertips om kwaliteit van de Leidse wateren te verbeteren. Hfst 18. Meeuwenoverlast Bijna de helft van de Leidenaren ondervindt overlast van meeuwen bij hen in de buurt. In de Binnenstad is de gevoelde overlast het grootst. De overlast bestaat met name uit geluidsoverlast, meeuwenpoep en kapotte vuilniszakken/rotzooi op straat. De overlast is vergelijkbaar met vorig jaar. Van de Leidenaren die overlast van meeuwen ondervinden heeft drie op de tien zelf pogingen gedaan om de overlast te verminderen, met name door vuilniszakken pas kort van tevoren buiten te zetten en etensresten niet buiten te laten slingeren. Van de mensen die pogingen hebben gedaan geeft tweederde aan dat dit (deels) effect heeft gehad. De gemeente probeert op verschillende manieren de overlast van meeuwen te verminderen. Acht op de tien Leidenaren weet dat de gemeente hier pogingen toe doet. Zij hebben hier vooral via de plaatselijke kranten van gehoord, op grote afstand gevolgd door een brief van de gemeente (ruim een jaar geleden verstuurd), via bekenden of via de regionale TV. Hfst 19. Financiële situatie Ruim tweederde van de Leidenaren geeft aan gemakkelijk rond te komen met het huishoudinkomen, bijna een kwart komt net rond en een op de tien kan moeilijk rondkomen. Bijna een kwart vindt zijn/haar eigen financiële situatie verbeterd, ruim zes op de tien ziet geen verandering en bijna twee op de tien vindt dat hun inkomenspositie is verslechterd. Dit geeft een positief saldo van + 5. Dit is minder goed dan vorig jaar, maar beter dan de jaren daarvoor. Stadsenquête Leiden 2008 11
Het percentage Leidenaren dat zegt dat ze in het afgelopen jaar door een tekort aan financiële middelen wel eens te hebben moeten bezuinigen op primaire levensbehoeften neemt sinds 2005 af. Het percentage Leidenaren met schulden is dit jaar voor het eerst lager dan 10%. Grafiek S19: Ontwikkeling financiële situatie, % dat bezuinigt op levensbehoeften en % met schulden ( 01 08) 29% 26% 24% 23% 20% 19% 17% 17% 11% 11% 13% 10% 11% 12% 12% 10% 11% 11% 9% 5% 1% saldo financiele situatie bezuinigen levensbehoeften schulden -8% -11% -13% 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Van alle Leidenaren heeft 4% in het afgelopen jaar een betalingsachterstand (gehad) op hun vaste lasten of lening. Van hen geeft drie op de tien, dus 1% van alle Leidenaren, aan door de schulden in de problemen te zijn gekomen. Lagere inkomensgroepen en 50-plussers geven per saldo vaker aan dat hun inkomenspositie is verslechterd, de hogere inkomensgroepen en jongeren zien per saldo vaker een verbetering. Ook hebben lagere inkomensgroepen vaak meer moeite om rond te komen, ze moeten vaker bezuinigen op hun primaire levensbehoeften en ze hebben vaker schulden. Jongeren tot 34 jaar hebben vaker schulden. Hfst 20. Financiële dienstverlening Dit hoofdstuk behandelt de bekendheid en het gebruik van zeven Leidse inkomensondersteunende regelingen onder respondenten met een netto huishoudinkomen lager dan 110% van het voor hen geldende sociaal minimum. De regeling Kwijtschelding Gemeentelijke Belastingen en de Bijzondere Bijstand zijn het bekendst, de Langdurigheidstoeslag is van de zeven het minst bekend. Ruim driekwart kent minimaal één of meerdere van de regelingen en ruim eenderde van de mensen met een lager inkomen maakt van minimaal één van de regelingen gebruik. De resultaten zijn globaal vergelijkbaar met eerdere jaren. Inwoners van Leiden kunnen bij de Stadsbank terecht voor financieel advies, leningen en voor hulp bij het oplossen van schulden en budgetbeheer. Vergelijkbaar met vorige jaren kent bijna zes op de tien Leidenaren de Stadsbank, waarvan ruim driekwart ook kan noemen waarvoor men er terecht kan. Van de Leidenaren heeft 3% (veelal mensen met een lager inkomen) er, bijna allemaal naar tevredenheid, gebruik van gemaakt. Van de Leidenaren die nog nooit gebruik hebben gemaakt van de Stadsbank kan 8% zich voorstellen dat ze dit in de toekomst misschien wel gaan doen. Een grote meerderheid denkt echter van niet, veelal vanwege hun huidige (hoge) inkomen. 12 Stadsenquête Leiden 2008
Hfst 21. Stadsbezoek De stad Leiden is onlosmakelijk verbonden met zijn historische kern. Ruim zeven op de tien Leidenaren wandelt wel eens rond om van hiervan te genieten. Zij vinden de historische kern met name aantrekkelijk vanwege het historische karakter van de (oude) binnenstad, de musea, de binnenstad, de gezelligheid/sfeer en de grachten/singels. De historische kern van Leiden wordt met een 7,7 beoordeeld. Vergeleken met drie andere historische steden: Delft, Haarlem en Dordrecht beoordelen Leidenaren hun eigen stad het hoogst. Leiden kent vele musea. Ruim de helft van de Leidenaren heeft in de afgelopen 12 maanden één of meer Leidse musea bezocht. Evenals in voorgaande jaren lijken Naturalis en het Rijksmuseum voor Volkenkunde weer de meest bezochte musea voor Leidenaren, gevolgd door het Rijksmuseum van Oudheden en Stedelijk museum De Lakenhal. Ook is in dit hoofdstuk naar het horecabezoek gekeken. Negen op de tien Leidenaren heeft in het afgelopen jaar wel eens een horecagelegenheid in Leiden bezocht om er iets te eten of te drinken. Het bezoek van de verschillende onderdelen is in grote lijnen vergelijkbaar met vorig jaar. Hfst 22. Levendigheid Evenals in 2006 vindt bijna negen op de tien inwoners van Leiden dat er genoeg te beleven is of wordt georganiseerd in Leiden, een op de tien vindt dit niet. Gemiddeld wordt de levendigheid met een 7,1 beoordeeld. Dit is lager dan twee jaar geleden, toen het gemiddelde een 7,3 was. Hfst 23. Scheltemacomplex Ruim de helft van de Leidenaren heeft wel eens van het Scheltemacomplex gehoord. Zij omschrijven het complex meestal in termen als een cultureel centrum, een multifunctioneel gebouw, een verzamelgebouw voor kunst en theater, een combinatie van theater en horeca of door sommige Leidenaren wat vrijer vertaald met "dineren & festiviteiten" of een grand café met optredens". Stedelijk Museum De Lakenhal en Scheltema horeca zijn het best bekend, op afstand gevolgd door Theaterensemble De Veenfabriek en de Faculteit der Kunsten. Bijna een kwart van alle Leidenaren is wel eens in het Scheltemacomplex geweest, meestal een of twee keer per jaar. De Leidenaren die er wel eens zijn geweest komen er met name voor het restaurant of een tentoonstelling en in mindere mate voor een theatervoorstelling, het café of de Lakenhal. Veel bezoekers vinden het een bijzonder, mooi, sfeervol gebouw dat mooi gerenoveerd is en zijn blij met de mogelijkheden die geboden worden. Als verbetertip wordt genoemd dat er meer gedaan kan worden aan de promotie van het complex en de activiteiten en de zichtbaarheid van het complex van de buitenkant. Hfst 24. Binnenstad en winkelcentra De meeste Leidse huishoudens doen 2 à 3 keer in de week hun dagelijkse boodschappen. Waar men de dagelijkse boodschappen doet is, logischerwijs, afhankelijk van waar men woont. Gemeten over de twee meest bezochte supermarkten per Leidenaar is de Albert Heijn favoriet, gevolgd door Digros, Hoogvliet en C1000. Vergeleken met eerdere metingen gaan mensen vaker naar Albert Heijn en minder vaak naar de Digros. Stadsenquête Leiden 2008 13
Om meer inzicht te krijgen in de koopkrachtbinding van Leiden voor niet-dagelijkse boodschappen is, evenals in eerdere jaren, de Leidenaren gevraagd waar ze een aantal veel gekochte artikelsoorten kopen. Drogisterij- en parfumerie artikelen worden door ruim negen op de tien kopers meestal in Leiden gekocht, schoenen, lederwaren, kleine elektrische apparaten en kleding door acht op de tien. Alleen voor meubels en woninginterieur gaat men meestal ergens anders naar toe in of buiten de Leidse regio, met name naar Leiderdorp of Zoeterwoude. Driekwart van de Leidenaren winkelt wel eens gewoon voor de gezelligheid. Naast Leiden worden met name Den Haag en in mindere mate Amsterdam wel eens bezocht voor fun-shopping. Vrijwel alle Leidenaren bezoeken wel eens de binnenstad. Daarnaast bezoekt een deel van de Leidenaren ook wel eens een ander winkelcentrum in Leiden, waarbij de Luifelbaan/ Bevrijdingsplein en de Kopermolen het vaakst genoemd worden. Het meest gebruikte vervoermiddel naar de winkelcentra is de fiets. Beoordeling van de vijf meest bezochte winkelcentra op zeven aspecten geeft te zien dat de binnenstad op sfeer en horeca hoger wordt beoordeeld dan de overige winkelcentra in Leiden. Op bereikbaarheid en parkeren scoort de binnenstad aanzienlijk lager. De meest genoemde verbetertips voor de binnenstad hebben dan ook betrekking op deze twee aspecten. Hfst 25. Vakantiepas Van alle kinderen die afgelopen jaar op de basisschool zaten heeft acht op de tien zeker de VakantiePas gehad, 14% heeft er zeker geen gehad en 6% weet dit niet meer. Vergeleken met twee jaar geleden kunnen meer mensen zich de VakantiePas herinneren. Van de kinderen die (zeker) een VakantiePas hebben gekregen, heeft ruim de helft deze ook gebruikt, vaak voor meerdere activiteiten. De kinderen die geen gebruik van de pas hebben gemaakt, gebruiken de pas vaak niet vanwege de (lange) vakantie en andere bezigheden/activiteiten. De ontvangers vinden de Vakantiepas over het algemeen een goed initiatief met leuke, diverse activiteiten, je wordt op ideeën gebracht en het is goed voor mensen met een lager inkomen. De mensen die verbetertips noemen, denken aan (nog) meer variatie, mogelijk iets dichterbij huis en misschien wat meer activiteiten voor jonge kinderen. De website van de Vakantiepas is nog niet zo bekend. Momenteel is de VakantiePas alleen geldig in de zomervakantie. Als er een pas zou komen voor andere vakanties, dan zou driekwart van de huidige ontvangers hier (mogelijk) gebruik van maken. Dit hangt af van of ze zelf op vakantie zijn, de interessantheid van de activiteiten, wat de kinderen zelf willen en het weer. Hfst 26 Vrijwilligerswerk Bijna drie op de tien Leidenaren verricht op dit moment vrijwilligerswerk. Sinds 2001 is het percentage vrijwilligers dat in de Stadsenquête gemeten wordt ieder jaar licht gestegen. De meeste vrijwilligers zijn werkzaam binnen de gemeente Leiden en besteden enkele uren per week aan het vrijwilligerswerk. Vrijwilligers zijn relatief vaak werkzaam bij een sportvereniging, kerkelijke of levensbeschouwelijke organisaties, de zorg- en dienstverlening, onderwijs en kunst en cultuur. Het vrijwilligerswerk in Leiden wordt gecoördineerd door het Steunpunt Vrijwilligerswerk/WAVeS. Bijna vier op de tien Leidenaren is hiermee bekend en 4% maakt er gebruik van. De resultaten zijn vergelijkbaar met voorgaande jaren. 14 Stadsenquête Leiden 2008
Hfst 27. Meldpunt Zorg en Overlast Bij het Meldpunt Zorg en Overlast kunnen mensen situaties melden van mensen die niet goed voor zichzelf kunnen zorgen en waarover men zich ernstige zorgen maakt of waarvan men overlast ondervindt. Van alle Leidenaren kent vier op de tien dit Meldpunt van naam. Dit is vergelijkbaar met vorig jaar. Zij zijn hiervan met name op de hoogte gekomen via huis-aan-huiskranten, vrienden/ kennissen of via het werk. Van alle Leidenaren kent 8% één of meerdere personen in hun buurt die in een zorgwekkende situatie leven. 18-34 jarigen, bewoners van stadsdeel Midden en mensen met een lager inkomen kennen vaker mensen in dit soort situaties. Van degenen die op de hoogte zijn van zorgelijke situaties bij hen in de buurt geeft zes op de tien aan dat zij hierover, indien de situatie erom vraagt, mogelijk contact zouden opnemen met het Meldpunt. De resterende vier op de tien zou dit niet doen. Hfst 28. WMO/Serviceloket Zorg Op 1 januari 2007 is de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) ingegaan. Vanaf deze datum zijn de gemeenten verantwoordelijk voor zaken als de voormalige WVG-voorzieningen, hulp bij het huishouden, verzorging en verpleging, mantelzorgondersteuning, maaltijdverzorging en klussendiensten. Ruim vier op de tien Leidenaren heeft van de WMO gehoord en 4% heeft hier gebruik van gemaakt. De bekendheid is vergelijkbaar met vorig jaar en het gebruik iets hoger. Om burgers hierover zo goed mogelijk te informeren heeft de gemeente een Servicepunt Zorg opgezet. Inmiddels heeft eenderde van de Leidenaren hiervan gehoord en 3% heeft hier gebruik van gemaakt. 50-64 jarigen zijn het best bekend met het Servicepunt en 50-plussers maken er vaker gebruik van. Bijna negen op de tien gebruikers is tevreden over dit Servicepunt. Hfst 29. Profiel Veelkleurige Leidenaar Driekwart van de Leidenaren is van Nederlandse afkomst en een kwart van buitenlandse afkomst, waarvan: 4% Marokko, 2% Turkije, 2% Suriname, 1% Antillen/Aruba, 6% overige niet-westerse landen en 12% westerse landen. Om inzicht te krijgen in de overeenkomsten en verschillen in normen, waarden, integratie en contacten tussen de vijf grootste etnische groepen van Leiden is dit jaar voor de tweede keer (eerste keer in 2005) de monitor Veelkleurig Leiden gehouden. Qua demografisch profiel valt op dat de gemiddelde leeftijd van Leidenaren van Turkse, Marokkaanse en Antilliaanse afkomst aanzienlijk lager is dan van autochtone Leidenaren. Ook is te zien dat Leidenaren van Turkse en Marokkaanse afkomst gemiddeld minder hoog opgeleid zijn en hun gemiddelde huishoudinkomen aanzienlijk lager ligt vergeleken met het Leids gemiddelde. Hfst 30. Multiculturele buurtcontacten Evenals in 2005 vindt negen op de tien Leidenaren hun eigen buurt prettig om in te wonen, vindt dat buurtgenoten prettig met elkaar omgaan en is redelijk tot goed tevreden over de mix van bewoners van Nederlandse en buitenlandse afkomst in hun buurt. Als gevraagd wordt wat Leidenaren positief aan hun buurt vinden, dan accentueren Leidenaren van Turkse en Marokkaanse afkomst wat vaker de prettige buurt en benoemen minder vaak het groen als positief punt. Daarnaast noemen Marokkanen relatief vaker de vriendelijke mensen. Als mindere punten van de buurt benadrukken Leidenaren van Turkse en Marokkaanse afkomst minder vaak de parkeerproblemen en het zwerfvuil, maar vaker de beperkte speelmogelijkheden voor kinderen. Stadsenquête Leiden 2008 15
Acht op de tien Leidenaren vindt het belangrijk dat buurtgenoten praatjes met elkaar maken. Het belang dat gehecht wordt aan sociale contacten geldt voor alle bevolkingsgroepen. De meeste Leidenaren hebben ook daadwerkelijk regelmatig contact met buurtgenoten. Wel geldt dat Leidenaren van allochtone afkomst relatief iets minder buurtcontacten hebben. Van de contacten die Leidenaren hebben, blijken Leidenaren van allochtone afkomst relatief veel multiculturele contacten te hebben, terwijl zes op de tien autochtone Leidenaren aangeeft nagenoeg geen contacten te hebben met buurtbewoners van een andere etnische afkomst. Multiculturele contacten vinden plaats in de buurt, op het werk, in de winkel, binnen de eigen kennissenkring, tijdens het sporten en op school. Acht op de tien Leidenaren vindt dat ze voldoende contact hebben met mensen van een andere afkomst. Veel Leidenaren, in gelijke mate van alle afkomsten, denken mee over hoe het samenleven van burgers van meerdere culturen in hun buurt of stad (verder) verbeterd kan worden. Een bloemlezing van de ideeën is in het rapport opgenomen. Hfst 31. Taal, religie en normen en waarden Van de Leidenaren van buitenlandse herkomst, geven Surinamers en Antillianen het vaakst aan dat ze zich meer Nederlander dan buitenlander voelen. Leidenaren van Turkse en Marokkaanse afkomst voelen zich daarentegen beduidend vaker buitenlander dan Nederlander. Dit gevoel is ook sterker geworden dan in 2005. Een groot deel van de Leidenaren van Turkse en Marokkaanse afkomst spreekt thuis hun moedertaal (eventueel afgewisseld met het Nederlands). Voor Leidenaren van Surinaamse afkomst geldt dit in veel mindere mate. De gesproken taal hangt deels samen met het feit of de hoofdbewoners in het huis eerste of tweede generatie buitenlander zijn (zelf wel of niet in Nederland geboren). Logischerwijs spreekt men buitenshuis vaker Nederlands dan thuis. Tabel S31a: Taal die meestal thuis en buitenshuis wordt gesproken Turkije Marokko Suriname Antillen en Aruba Thuis Buiten Thuis Buiten Thuis Buiten Thuis Buiten Nederlands 22% 55% 18% 73% 84% 96% 73% 86% Moedertaal 42% 15% 32% 5% 5% 0% 8% 2% Beide talen evenveel 37% 30% 50% 23% 11% 4% 19% 12% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Evenals in 2005 rekent eenderde van alle Leidenaren zich tot een geloofsovertuiging. Voor Leidenaren van Turkse en Marokkaanse afkomst ligt dit percentage met ongeveer negen op de tien het hoogst. Voor autochtonen en Leidenaren van Surinaamse en Antilliaanse afkomst is het Christendom het belangrijkste geloof, voor Leidenaren van Turkse en Marokkaanse is dit de Islam. Leidenaren van Surinaamse afkomst noemen in mindere mate ook het Hindoeïsme. Tabel S31b: % Leidenaren dat zich tot een geloofsovertuiging rekent Totaal 2005 33% Totaal 2008 32% Nederland 27% Turkije 86% Marokko 92% Suriname 55% Antillen/ Aruba 48% 16 Stadsenquête Leiden 2008
Van alle Leidenaren bezoekt een kwart wel eens een kerk, moskee of tempel om het geloof te belijden. Leidenaren van Turkse en Marokkaanse afkomst gaan beduidend vaker naar een gebedshuis dan de andere etnische groepen en ook vaker dan in 2005. Van alle mensen die wel eens naar een kerk, moskee of tempel gaan is drie op de tien daar vrijwilliger. Normen en waarden Als Leidenaren gevraagd wordt naar de belangrijkste normen en waarden, blijkt men respect het meest te noemen, gevolgd door vriendelijk zijn, tolerant, de buurt schoon houden, mensen in hun waarde laten, praten en aan de regels houden. Er zijn ook weinig verschillen tussen de verschillende etnische groepen. De Leidenaren zijn aansluitend een drietal normen en waarden voorgelegd. Respect voor ieders geloof wordt door vrijwel iedereen belangrijk gevonden. Zeven op de tien Leidenaren vindt het belangrijk dat buurtbewoners zich aanpassen aan medebewoners en bijna zeven op de tien vindt het belangrijk dat iedereen de vrijheid heeft om de eigen cultuur, opvoeding en geloof te behouden. Leidse Marokkanen en Turken vinden dit laatste relatief belangrijker dan de andere etnische groepen. Gemiddeld scoort Leiden een kleine 7 op deze drie waarden en normen. Het valt op dat Leidenaren met een Islam religie (met name Turkse en Marokkaanse Leidenaren) de huidige situatie van respect voor en behoud van het eigen geloof hoger beoordelen dan de overige Leidenaren. Normen en waarden worden deels gevormd door iemands culturele en religieuze achtergrond. Om dit meer te concretiseren zijn de respondenten vijf stellingen voorgelegd die ingaan op de rol van de vrouw en homoseksualiteit. Afhankelijk van het onderwerp bestaan er nog duidelijke verschillen in opvattingen tussen de verschillende etnische groepen. Vrijwel iedereen vindt dat jongens en meisjes dezelfde kansen moeten krijgen om door te leren en vindt het goed als getrouwde vrouwen werken in plaats van voor hun gezin zorgen. In 2005 vond twee op de tien Marokkaanse Leidenaren dit laatste nog een probleem, dit jaar beoordelen zij dit gelijk aan de andere etnische groepen. Leidenaren van Marokkaanse of Turkse afkomst geven vaker aan dat het ongewenst is dat ongehuwde meisjes zelfstandig wonen. Homoseksualiteit, met name binnen de eigen gemeenschap, ligt onder Leidenaren van Turkse en Marokkaanse afkomst gevoeliger. Tabel S31c: Vijf stellingen (% (helemaal) eens) Totaal 2005 Totaal 2008 Turkije Nederland Marokko Suriname Antillen/ Aruba Jongens en meisjes moeten zelfde kansen krijgen om door te leren 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Zelfstandig wonen ongehuwde meisjes is ongewenst 7% 8% 5% 30% 36% 10% 4% Getrouwde vrouwen moeten voor gezin zorgen ipv te werken 6% 9% 9% 6% 7% 5% 3% Homoseksuele leraar maakt niet uit 93% 91% 92% 72% 79% 92% 97% Maakt niet uit of kind homoseksueel is 86% 87% 91% 35% 24% 79% 95% Hfst 32. Schoolkeuze en toekomstverwachting kinderen Aan mensen met jonge kinderen is gevraagd wat voor hen belangrijke aspecten zijn bij de keuze voor een basisschool. Voor alle onderscheiden etnische groepen geldt dat de kwaliteit van het onderwijs voorop staat. Andere belangrijke aspecten zijn: hoe ver de school van huis is, de sfeer op school, de geloofsovertuiging van de school en het percentage allochtone leerlingen. Evenals in 2005 geeft tweederde van alle ouders met kinderen op de basisschool aan het afgelopen schooljaar actief te zijn geweest als vrijwilliger op school. Ouders van Nederlandse afkomst zijn relatief veel vaker actief als vrijwilliger in vergelijking met ouders van buitenlandse afkomst. Evenals in 2005 heeft negen op de tien ouders wel eens een ouderbijeenkomst bezocht. Dit geldt voor alle onderscheiden etnische groepen in vergelijkbare mate. Stadsenquête Leiden 2008 17
Ouders hebben veelal bepaalde wensen of verwachtingen voor hun kinderen. Deze verschillen per persoon, maar zijn deels cultuurafhankelijk. Zo vinden Leidenaren van Turkse en Marokkaanse afkomst het relatief aanzienlijk vaker belangrijk dat hun kinderen het in de maatschappij verder schoppen dan zij, maar ook het hebben van een eigen bedrijf en het stichten van een gezin wordt door hen belangrijker gevonden. Tabel S32: Drie stellingen, percentage (helemaal) eens Totaal 2005 Totaal 2008 Nederland Turkije Marokko Suriname Antillen/ Aruba Mijn kinderen moeten het in de maatschappij verder schoppen dan ik 32% 38% 34% 78% 88% 54% 52% Een eigen bedrijf beginnen zie ik als het ideaal voor mijn kinderen 13% 18% 16% 51% 58% 31% 26% Mijn kinderen zijn voor mij pas geslaagd als ze een gezin stichten 8% 10% 7% 42% 47% 18% 8% Hfst 33. Sterke punten van Leiden en taak voor de toekomst Als gevraagd wordt naar de sterke punten die Leiden in 2020 zeker moet hebben behouden, dan denken de Leidenaren hierbij met name aan de cultuurhistorie van Leiden, met z n historische binnenstad en rijke geschiedenis, op afstand gevolgd door het de hoeveel groen/parken, de binnenstad, de sfeer van de stad, de cultuur en Leiden als Universiteitstad. Leidenaren van Turkse en Marokkaanse afkomst benadrukken minder vaak het historische aspect van Leiden en de musea en schouwburgen, daarentegen vaker de rust, veiligheid en netheid van de eigen buurt. Bij de belangrijkste taken voor de gemeente voor de komende 15 jaar, wordt dit jaar wat vaker de bereikbaarheid van de binnenstad en het behoud van de historische uitstraling genoemd. Tabel S33: Sterke punten Leiden en taak voor de toekomst Sterke punten die Leiden in 2020 zeker moet 2005 2008 behouden Belangrijkste taak voor gemeente in de komende 15 jaar 2005 2008 1. Oude, hist. Gebouwen/ oude karakter 34% 40% 1. bereikbaarheid (binnenstad) 7% 14% 2. Binnenstad/ centrum 13% 16% 2. Behoud binnenstad/ historische uitstraling 6% 11% 3. Cultuur (musea/ Schouwburg/ markt) 11% 12% 3. Groenvoorzieningen (behoud/ uitbreiden) 9% 7% 4. Universiteit/ studentenstad 7% 11% 4. Sfeer/gezelligheid 8% 6% 5. Groen/ parken 17% 10% 5. Parkeren (beleid/ gelegenheid) 6% 5% 6. Sfeer/gezelligheid/omgang met elkaar 11% 9% 6. Verkeer 4% 5% 7. Multicultureel/vluchtelingenstad 5% 7% 7. Openbaar vervoer 2% 5% 8. Kleinschaligheid/ruimte 3% 7% 8. Schoonheid/netheid (hondenpoep) 8% 5% 18 Stadsenquête Leiden 2008