Jaarverslag 2008 80 jaar Een nieuw elan!
Jaarverslag voorgelegd aan de algemene vergadering van 26 juni 2009 80 JAAR, een nieuw elan!
INHOUDSTAFEL Het woord van de Voorzitter en de Directeur-generaal 4 Een nieuwe kijk op gezondheidszorg 6 De Onafhankelijke Ziekenfondsen in een oogopslag 7 Bestuur, directie en toezicht 8 De ondersteunende entiteiten De communautaire structuren 10 I ORGANIGRAM 11 Algemene Directie 12 Operations & Expertise 13 Development 14 Corporate Services 15 II HET GEZONDHEIDSZORGBELEID 18 Terugblik op 2008 20 III DE VERPLICHTE VERZEKERING 22 De ledentallen van de Onafhankelijke Ziekenfondsen 24 De MLOZ in vergelijking met de andere landsbonden 25 De mutaties 25 De ziekteverzekering in 2008 26 Afsluiting 2005 31 Uitkeringen 32 Bestuurskosten 34 IV DE AANVULLENDE VERZEKERING 36 Hospitalia 38 Dentalia Plus 39 Gezondheidspromotie 40 Platform Chronische Ziekten 41 Dringende zorgen in het buitenland 42 Informatie aan de leden 43 Voorhuwelijkssparen - Ledenverdediging 44 V PUBLICATIES 2008 45 2 Verslag 2008 - www.mloz.be
VI HET FINANCIEEL VERSLAG 50 Kerncijfers 52 Beleggingen 53 Balans Aanvullende Verzekering 54 Dienst dringende zorgen in het buitenland 55 Dentalia Plus 56 Platform diabetes 57 Platform obesitas 58 Dienst gezondheidspromotie 59 Dienst ledenverdediging 60 Dienst informatie aan de leden 61 Dienst voorhuwelijkssparen 62 Geconsolideerde resultatenrekening AC 63 Reservefonds Algemene Regeling 64 Reservefonds Regeling Zelfstandigen 65 Administratieve Dienst 66 Verslag Audit 2009 67 U zoekt contact met de Onafhankelijke Ziekenfondsen? 68 80 jaar, een nieuw elan! 3
Het woord van de Voorzitter Binnen een moeilijke economische, fi nanciële en politieke context, hebben de uitgaven geneeskundige verzorging en uitkeringen in 2008 een spectaculaire stijging gekend van bijna 10%. Dat belooft voor de volgende jaren Een fundamentele refl ectie op de toekomstige organisatie en fi nanciering van het socialezekerheidssysteem van ons land wordt langzaam onvermijdelijk. De Onafhankelijke Ziekenfondsen hebben in 2008 veel succes geboekt, in het kader van hun vier Strategische Prioriteiten: de outputs (producten, diensten en informatie); de technologie; de competenties; de marktaandelen. Gustave NOWICKI, Voorzitter 4 Verslag 2008 - www.mloz.be
en de Directeur-generaal Meer dan 40.500 burgers hebben zich aangesloten als rechthebbenden van de verplichte verzekering, wat het ledental van onze Landsbond brengt op bijna 2 miljoen leden En onze paradepaardjes, het gamma van de hospitalisatieverzekering Hospitalia en onze tandzorgverzekering Dentalia Plus, hebben hun ledental ook aanzienlijk zien toenemen. Bij het lezen van ons jaarverslag, zal u deze evoluties en andere kunnen ontdekken, die van de Onafhankelijke Ziekenfondsen en hun Landsbond een referentie maken op vlak van gezondheidsverzekering. Veel leesplezier! Pascal MERTENS, Directeur-generaal 80 jaar, een nieuw elan! 5
Een nieuwe kijk op gezondheidszorg Onze basisfi losofi e bestaat uit 3 elementen: de MISSIE die de opdracht en de bestaansreden van onze organisatie omvat; de WAARDEN die ons denken en handelen oriënteren; de PRIORITEITEN die we willen verwezenlijkt zien. Missie Onze opdracht bestaat erin om een innoverende actor te zijn, met als doelstelling de gezondheid te verzekeren, diensten aan te bieden in verband met gezondheid en onze leden, de zorgverleners en de overheid te informeren over gezondheid in het algemeen en over verzorging in het bijzonder (dienstverlening en vervangingsinkomens). Bij dat alles staan de leden centraal. Wij zetten al onze kennis en middelen in om bij te dragen tot een optimaal en effi ciënt beheer van de gezondheidszorg. Waarden Het succes van onze missie en doelstellingen steunt op een aantal algemene beginselen en principiële stellingen. 6 waarden bepalen ons denken en handelen: een universeel toegankelijke gezondheidszorg en een verantwoordelijke nationale solidariteit; de onafhankelijkheid; de persoonlijke ontwikkeling van onze medewerkers; de klantgerichtheid; transparantie, ethisch correct handelen en responsabilisering van alle actoren; een economische benadering zonder winstoogmerk. Prioriteiten Op een proactieve wijze innovatieve en kwalitatieve OUTPUTS aan onze stakeholders leveren met voorrang voor ZIV-materies maar ook voor gemeenschappelijke producten AV en zorgcoördinatie. Onze MARKTaandelen vergroten, en hierdoor onze impact verhogen door beheerste interne groei en doelgerichte externe groei. De TECHNOLOGIE tot een vector maken voor grotere doeltreffendheid en van positieve differentiatie, in onze traditionele core business en in de e-healthprojecten. Aantrekkelijke ondernemingen worden en zich omringen met resultaatgerichte en verantwoordelijke medewerkers wier COMPETENTIES in overeenstemming zijn met onze noden. 6 Verslag 2008 - www.mloz.be
De Onafhankelijke Ziekenfondsen in een oogopslag De Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen (MLOZ) groepeert 7 dynamische en apolitieke ziekenfondsen uit het hele land. Momenteel verzekeren de Onafhankelijke Ziekenfondsen 18% van de Belgische bevolking, of meer dan 1,94 miljoen mensen. De organisatie De Ziekenfondsen staan garant voor een deugdelijke dienstverlening binnen het kader van de verplichte én aanvullende verzekering, aangepast aan de hedendaagse eisen en behoeften. De volgende ziekenfondsen maken deel uit van de Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen: OZ Onafhankelijk Ziekenfonds Euromut Onafhankelijk Ziekenfonds Onafhankelijk Ziekenfonds Securex Partena - Onafhankelijk Ziekenfonds Freie Krankenkasse Mutualité Professionnelle et Libre de la Région Wallonne Partenamut - Mutualité Libre 3 opdrachten voor de Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen: 1. Wettelijke gesprekspartner ten aanzien van de overheid en de actoren in de verplichte verzekering, geneeskundige verzorging en uitkeringen; 2. Kenniscentrum voor specifi eke materies zoals de reglementering, medische aspecten, internationale verdragen, asset management, juridische aspecten en strategische studies; 3. Dienstencentrum voor activiteiten waarbij centralisatie zorgt voor meer effi ciëntie en een aanzienlijke productiviteitswinst. 80 jaar, een nieuw elan! 7
Bestuur, RAAD VAN BESTUUR Voorzitter Gustave NOWICKI Directeur-generaal Pascal MERTENS Effectieve leden Xavier BRENEZ Catherine BURGEON Sagrario CARBALLO-MARTINEZ Freddy CAULIER Jean COLAUT Mark COPPIETERS Pascal COURARD Leo CRUYSWEEGS Jean-Pierre DANAUX Xavier DARMSTAEDTER Pascal DE COENE Rita DE CROOCK Erik DE LEMBRE Luc DE PAUW Paul DE WEERDT Olivier de WOOT René DECAT Marcel DENGIS Marc DIERCKX Yves DUSART Laurent GOOVAERTS* Hubert HECK Emmanuel HOFFMANN (overleden in januari 2009) Jacques JONET Jean-Claude JOURQUIN Stefaan LAUWERS Emile LECARTE Baudouin LEMAIRE Alain LEVAUX Robert LIENART Joseph MARIEN José MASSY Ronny MATTELAER Luc MATTHYS Eric RAES Maurice REISCH Christian ROULLING Luk SEGERS Rik SELLESLAGHS Fernand SPRIMONT Werner TAVEIRNE Michel THAYS Dirk van de WALLE* André VAN TROYEN Thierry VANDERMEERSCH Alex VERHEYDEN* André VERLINDE Jean-Pierre VETS André WANDESMAL Raadgevers Elie DEMARTIN Joseph DEVRIESE Léon-François DUPRET Paul HERMANS (Erevoorzitter) Walter LANGER Robert RASSCHAERT Jean-Jacques ROBEYNS Marcel VAN DE VELDE * Ondervoorzitters 8 Verslag 2008 - www.mloz.be
Directie en toezicht DIRECTIECOMITÉ Voorzitter Gustave NOWICKI Directeur-generaal Pascal MERTENS Effectieve leden Xavier BRENEZ (sinds 07/2008) Pascal COURARD Hubert HECK Jacques JONET Stefaan LAUWERS Luc MATTHYS Christian ROULLING (tot 06/2008) Rik SELLESLAGHS EXECUTIVE COMMITTEE Directeur-generaal Pascal MERTENS Executive Director Operations & Expertise Valérie NYS Executive Director Development Youcha MACKELBERT Executive Director Corporate Services Stéphane KODECK INTERN TOEZICHT - AUDITCOMITÉ Voorzitter Eric RAES Onafhankelijke bestuurders Marc DIERCKX Thierry VANDERMEERSCH Alex VERHEYDEN Vertegenwoordigers van de Directie Pascal MERTENS Dick VANWOLLEGHEM EXTERN TOEZICHT ERNST & YOUNG bedrijfsrevisoren B.C.V. vertegenwoordigd door Pierre ANCIAUX, vennoot 80 jaar, een nieuw elan! 9
De ondersteunende entiteiten De communautaire structuren VEBESS Deze vzw is eigenares van de gebouwen waarin de Landsbond gevestigd is en van het zorgverblijfcentrum Dunepanne. OPFOR De vzw OPFOR draagt actief bij tot de ontwikkeling van een leercultuur door het invoeren van effi ciënte leermethodes en -middelen. OPFOR organiseert opleidingen voor het personeel van de Onafhankelijke Ziekenfondsen. HOSPITALIA De maatschappij van onderlinge bijstand Hospitalia biedt de leden van de Onafhankelijke Ziekenfondsen een hospitalisatieverzekering aan met verschillende formules (zie pagina 38). GFDI De vzw GFDI levert de Onafhankelijke Ziekenfondsen de informaticatoepassingen die ze nodig hebben om hun opdrachten optimaal te kunnen vervullen. De Onafhankelijke Ziekenfondsen beschikken over gedecentraliseerde structuren voor ondersteuning en coördinatie in het kader van sociale hulpverlening, thuiszorg, het uitlenen van materiaal en, meer algemeen, mantelzorg ten voordele van de leden. Het gaat om de volgende entiteiten: de maatschappij van onderlinge bijstand MOB OSD- Vlaanderen, die bevoegd is voor de leden die op het grondgebied van de Vlaamse Gemeenschap wonen; de maatschappij van onderlinge bijstand Centre de Services des Mutualités Libres Bruxelles/Wallonie, die bevoegd is voor de leden van de Franse Gemeenschap; de vzw Sozialdienst der Freien Krankenkasse, die bevoegd is voor de leden van de Duitstalige Gemeenschap; de maatschappij van onderlinge bijstand MOB Zorgkas van de Onafhankelijke Ziekenfondsen, die de leden van de Vlaamse Gemeenschap de voorzieningen aanbiedt die zijn vastgelegd in het kader van de zorgverzekering. CPC Het Centre de Production/Productiecentrum beheert alle geconsolideerde technische infrastructuren ter ondersteuning van de Core Business van de Onafhankelijke Ziekenfondsen. HEARIS De coöperatieve vereniging HEARIS fungeert als aankoopcentrale voor het informaticamateriaal van de Onafhankelijke Ziekenfondsen. 10 Verslag 2008 - www.mloz.be
Organogram
Algemene Directie Een performante strategische besturing! 3 activiteiten zijn fundamenteel voor elke onderneming die zich op performante wijze wil ontplooien: de externe communi catie, de interne audit en de strategische beheerscontrole. Hierover wordt rechtstreeks gerapporteerd aan de Algemene Directie, in het kader van de strategische besturing van de Onafhankelijke Ziekenfondsen. Pascal MERTENS - Directeur - generaal Externe Externe communicatie Communicatie Bijna 200 persartikels Interne audit Interne audit 12 missies, 20 verslagen, 60 aanbevelingen Strategische beheerscontrole Strategische beheerscontrole 26 beheersindicatoren, ontwikkeld en bijgewerkt 12 Verslag 2008 - www.mloz.be
Operations & Expertise Het departement van de multitalenten In het departement Operations & Expertise beheren we het kloppende hart van de ZIV, de core business. Onze werknemers stellen al hun competenties ten dienste van onze ziekenfondsen, zodat die op hun beurt een kwaliteitsvolle dienstverlening kunnen bieden aan hun leden. Onze sterktes: gespitste oren om de noden van onze klanten op te vangen, ons onderhandelingstalent, onze ethiek, het respect voor de reglementaire voorschriften, onze wil om vooruit te denken met zin voor vereenvoudiging en vooral onze ploeggeest! Valérie NYS - Executive Director De Expertise betrokken bij meer dan 150 instanties, alle gezagsdomeinen en - niveaus samen. Expertise Expertise Het aantal raadplegingsonder- zoeken adviserend geneesheer bedroeg 86.706 voor 2008, dit is een stijging met 25% sinds 2005. Medisch Medisch 87.634 behandelde facturen Operations Operations 80 jaar, een nieuw elan! 13
Development We bouwen aan het ziekenfonds van de burgers van morgen Youcha Mackelbert - Executive Director De Onafhankelijke Ziekenfondsen staan bekend als trendsetters binnen het domein van de ziekte- en invaliditeitsverzekering. Het departement Development wil meer dan ooit anticiperen op de noden van de burgers van morgen, door verzekeringsproducten en -diensten te creëren die aangepast zijn aan hun noden, door een diensten- en kenniscentrum te zijn voor de concretisering van projecten, door creatieve informaticaoplossingen te bieden Hoe maken wij het verschil? Met onze visie en innovatie! Research & Information Research & Information 6 studies gepubliceerd 18 themaconferenties georganiseerd Health Products Health Products & Services & Services 63.816 personen aangesloten bij Dentalia Plus Projecten Projecten 1.153 werkaanvragen, in productie gebracht IT 14 Verslag 2008 - www.mloz.be IT 10.000 uren voor 318 ontwikkelingsaanvragen
Corporate Services Beschermen en dienen HR, Legal Affairs en Financial, dat zijn de drie afdelingen van het departement Corporate Services. Onze missie? De belangen van de Landsbond en van onze werknemers beschermen en dienen. Onze sterke punten kunnen in drie woorden samengevat worden: professionalisme, kennis en precisie. Stéphane Kodeck - Executive Director 23.000 boekingsstukken voor 10 boekhoudingen Financial Financial 248 medewerkers Human Resources Human Resources 63 behandelde contracten Legal Affairs Legal Affairs 80 jaar, een nieuw elan! 15
Gemotiveerde medewerkers ten dienste van de ziekenfondsen!
Gezondheidszorgbeleid
Terugblik op 2008 2008, een moeilijk jaar voor België maar een opportuniteit voor de Onafhankelijke Ziekenfondsen Politiek en economisch mag het jaar 2008 in België met grote stelligheid een annus horribilis worden genoemd. Nooit was er zoveel politieke instabiliteit in de federale regering en werden er zoveel beslissingen, met daarmee gepaard gaande fi nan ciële verliezen, uitgesteld. Samen met de economische crisis, wekten beide fenomenen de indruk dat bepaalde zekerheden aan het wankelen werden gebracht en dat België stilaan in een moeras dreigde te verzinken. Gelukkig betekent democratie veel meer dan het regelmatig organiseren van een stembusronde. Echte democratie houdt een goede organisatie van de samenleving in, die toelaat dat de dagdagelijkse overeenkomsten rationeel en zonder aanhoudende politieke bemoeienissen kunnen worden afgesloten. In de Belgische gezondheidszorg is deze democratische uitbouw alleszins geslaagd. Een solide fi nanciële basis en een fi jnmazig beslissingsapparaat hebben er, in 2008, voor gezorgd dat het overeenkomstensysteem feilloos werd voortgezet en dat voor de ziekenfondsen en hun cliënten gewaar borgde prijzen werden gegarandeerd. Een positief toekomstplan In 2008, werd het Belgische gezondheidsbeleid echter meermaals kritisch doorgelicht. België zakte in de Euro Health Consumer index 2008 naar een twaalfde plaats! De reden: hoofdzakelijk omdat de toegang van de patiënt tot innovatie zeer lang op zich laat wachten. De onafhankelijke denktank Itinera deelde die mening in een kritisch rapport, dat het gebrek aan visie en het bijna exclusieve budgetbeleid aan de kaak stelde. De Onafhankelijke Ziekenfondsen hebben lessen getrokken uit deze crisis, en de negatieve sfeer er rond, en werkten voor hun cliënten een positief toekomstplan, gebaseerd op innovatie en hun beleidsvisie, uit. Met een specifi ek sociaal-maatschappelijk project zijn de Onafhankelijke Ziekenfondsen een vernieuwende speler in het Belgische gezondheidszorgsysteem. De Onafhankelijke Ziekenfondsen zijn ervan overtuigd dat innovatie in de organi satie van de gezondheidszorg essentieel is. Deze dient te gebeuren in samenwerking met alle zorgverstrekkers. In de toekomst zullen diverse functies in de ziekenfondsen geautomatiseerd worden. Dit moet toelaten de mogelijke fouten in te perken en de effi ciëntie te verhogen. Zich bewust van deze evolutie, willen de Onafhankelijke Ziekenfondsen aan de basis staan van vernieuwende initiatieven binnen de ziekte- en invaliditeitsverzekeringen en hun leden innovatieve toepassingen, van de hoogste kwaliteit en met hoogste veiligheid, aanbieden. 20 Verslag 2008 - www.mloz.be
Innoverend dienstenpakket Eind 2008, dekt de verplichte ziekteverzekering nog 72% van alle uitgaven voor de gezondheidszorg. In de toekomst zal dit percentage wellicht nog verder dalen. Sommigen voorspellen zelfs een daling tot 50%. De Onafhankelijke Ziekenfondsen ontwikkelen daarom voor al hun leden op een eerste niveau toegankelijke aanvullende basisverzekeringen, op een tweede niveau een uitgebreide facultatieve verzekering, en op een derde niveau een zeer ruime comfortverzekering. Deze ontwikkelingen gebeuren conform de Europese en nationale regelgeving, en afgestemd op het marktgebeuren. Naast de ontwikkeling van nieuwe verzekeringsproducten, hebben de Onafhankelijke Ziekenfondsen een totaal nieuw pakket diensten ontwikkeld, specifi ek voor hun leden. Deze diensten bestaan onder meer uit: dienstverlening en coördinatie in de thuiszorg, gebaseerd op elektronische ondersteuning; integrale verzorging voor de chronische patiënten, met inbegrip van risico-identifi catie, risicobeheer en preventie; verzorging ter gelegenheid van een hospitalisatie (vóór en na), bij het ontstaan van invaliderende toestanden. Evolutie naar een dienstenbedrijf Om deze visie te realiseren, zal de rol van de Onafhankelijke Ziekenfondsen in de toekomst enigszins moeten veranderen en evolueren van een hoofdzakelijk tarifi catie-bedrijf nu naar een dienstenbedrijf, dat zijn leden specifi eke sociale producten en diensten aanbiedt. Binnen deze evolutie moet het streven naar kwaliteitszorg aan betaalbare prijzen, een prioriteit blijven. De essentiële eigenschappen van de Onafhankelijke Ziekenfondsen blijven onveranderd: Onafhankelijkheid Om dit maatschappelijke project te kunnen verwezenlijken moeten de Onafhankelijke Ziekenfondsen onafhankelijk blijven, vanuit deze positie kunnen de Onafhankelijke Ziekenfondsen initiatieven ontplooien en samenwerkingsverbonden aangaan, die andere ziekenfondsen niet kunnen realiseren. Toekomstgerichtheid De wereld verandert en de technologie geeft nieuwe impulsen en opent ongekende perspectieven, niet alleen voor geneeskundige behandelingen, maar ook voor een snellere en correctere afwikkeling van administratieve processen. Binnen dit domein willen de Onafhankelijke Ziekenfondsen een speerpunt zijn, met een uitdrukkelijke wil tot uitmuntendheid. Klantgerichtheid De leden van de Onafhankelijke Ziekenfondsen worden als klanten beschouwd. Dit betekent dat het belang van onze leden centraal staat in de ontwikkeling van nieuwe verzekeringsproducten en diensten. De kwaliteit van onze eigen diensten en die van de zorgverstrekkers staat op de eerste plaats. Medewerkersgerichtheid Dit sociaal en toekomstgericht project is de band die de medewerkers van de Onafhankelijke Ziekenfondsen bij elkaar houdt en hen van het nodige enthousiasme voorziet. De wil om gezamenlijk vooruit te gaan, is essentieel om de weg naar uitmuntendheid in te kunnen slaan. De individuele ontplooiing van iedere medewerker gaat dan ook gepaard met een gezamenlijke vooruitgang van het geheel. 80 jaar, een nieuw elan! 21
22 Verslag 2008 - www.mloz.be
Verplichte Verzekering Verslag 2008 - www.mloz.be 23
In 2008 hebben 40.502 personen zich bij de Onafhankelijke Ziekenfondsen aangesloten De ledentallen van de Onafhankelijke Ziekenfondsen Eind 2008 bedroeg het geconsolideerde ledental van de Onafhankelijke Ziekenfondsen 1.940.160 rechthebbenden, die als volgt waren verdeeld: 501 OZ Onafhankelijk Ziekenfonds 343.194 506 Mutualité Professionnelle et Libre de la Région Wallonne 203.702 509 Euromut Onafhankelijk Ziekenfonds 585.381 515 Freie Krankenkasse 28.061 516 Onafhankelijk Ziekenfonds Securex 105.624 526 Partena - Onafhankelijk Ziekenfonds 193.775 527 Partenamut - Mutualité Libre 480.423 527 501 506 In vergelijking met 2007 (1.899.658 rechthebbenden) is het globale ledental met 40.502 leden (2,13 %) gestegen. Deze cijfers omvatten de Algemene Regeling, de Regeling Zelfstandigen en de Internationale Verdragen. De Internationale Verdragen vertegenwoordigen 34.790 rechthebbenden (1,79 % van het globale ledental). 526 516 515 509 24 Verslag 2008 - www.mloz.be
De Onafhankelijke Ziekenfondsen in vergelijking met de andere landsbonden Op 31 december 2008 zagen de ledentallen van de verschillende VI s er als volgt uit: Verdeling van de rechthebbenden per VI op 31 december 2008 (Internationale Verdragen niet meegerekend) ALGEMENE REGELING REGELING ZELFSTANDIGEN LB Aantal in % Aantal in % LCM 4.012.536 41,94 471.271 44,69 NLB 396.016 4,14 54.716 5,19 NVSM 2.827.990 29,56 155.870 14,78 LLB 506.870 5,30 74.073 7,02 MLOZ 1.631.426 17,05 295.234 28,00 HKZIV 73.555 0,77 3.427 0,32 NMBS 118.380 1,24 0 0,00 TOTAAL 9.566.773 100,00 1.054.591 100,00 De Onafhankelijke Ziekenfondsen telt 17,05% van de rechthebbenden van de Algemene Regeling (16,76% op 30 juni 2007) onder zijn leden. In de Regeling Zelfstandigen is meer dan één rechthebbende op vier aangesloten bij de Onafhankelijke Ziekenfondsen (28% op 31 december 2008). Alleen de LCM telt verhoudingsgewijs (en in absolute cijfers) meer zelfstandige verzekerden. De mutaties De mutaties In en Out per rechthebbende bedroegen 42.173 in 2008. Net als de vorige jaren is dit saldo opnieuw gunstig voor de Onafhankelijke Ziekenfondsen. MUTATIES IN MUTATIES OUT SALDO LCM 12.347 7.683 4.664 NLB 1.427 1.712-285 NVSM 9.637 5.980 3.657 LLB 1.681 1.042 639 HKZIV 425 212 213 NMBS 16 11 5 TOTAAL 25.533 16.640 8.893 80 jaar, een nieuw elan! 25
2008 een bonus voor de geneeskundige verzorging In 2008 zal de sector geneeskundige verzorging, voor het derde opeenvolgende jaar, afsluiten met een boni op de begroting. Het uiteindelijk verfi jnde bon (na spijziging van het Toekomstfonds, de neutralisatie van de inhaalbedragen voor de ziekenhuizen en de niet gefi nancierde projecten) bedraagt nog slechts 93 miljoen euro. Globaal stegen de uitgaven wel nog met 9,3%. De uitgavenevolutie van de Onafhankelijke Ziekenfondsen ligt, met 10,8%, zelfs iets hoger. Zo nemen de Onafhankelijke Ziekenfondsen 14,6% van het totaal van de staatsuitgaven voor hun rekening. Kunnen we deze hogere uitgavenevolutie objectief verklaren? Sinds 1 januari 2008, hebben alle rechthebbenden uit het stelsel van de zelfstandigen recht op de terugbetaling van wat men de kleine risico s noemt. De sectoren van de verpleegkundige thuiszorg, de tandverzorging, de logopedie en de kinesitherapie kennen een sterke stijging van de uitgaven in 2008. Voor de Onafhankelijke Ziekenfondsen, zijn de stijgingen duidelijk hoger dan het nationale gemiddelde. Dit is te verklaren door het feit dat de Onafhankelijke Ziekenfondsen heel wat rechthebbenden tellen die behoren tot het stelsel van de zelfstandigen: 15,1% van de leden van de Onafhankelijke Ziekenfondsen zijn zelfstandigen, op het geheel van de rechthebbenden VI s van het land is dat percentage slechts 9,8%. De uitbreiding van hun voordelen kan in de betrokken sectoren dan ook een verklaring bieden voor de stijging in de Onafhankelijke Ziekenfondsen, die 5 percentpunten hoger is dan de nationale stijging. We stellen overigens vast dat de ledentallen van de Onafhankelijke Ziekenfondsen gestegen zijn met 2,75% tussen 2007 en 2008, terwijl die groei voor het land in zijn geheel slechts 0,46% bedraagt. Ondanks deze sterke stijgingen blijven de uitgaven Onafhankelijke Ziekenfondsen voor het overgrote deel van de sectoren nog onder het beoogde aandeel, rekening houdend met het marktaandeel Onafhankelijke Ziekenfondsen (18%). De enige uitzonderingen op die algemene regel zijn de sector van de logopedie (20,5%), die van de vroedvrouwen (19%) en het Bijzonder Solidariteitsfonds (20,9%). Vier sectoren vertonen een atypische evolutie Uit de uitgaven van de Onafhankelijke Ziekenfondsen blijkt dat het aandeel van de tandverzorging en de logopedie duidelijk groter is. Ondanks de uitbreidingen van het recht op de tegemoetkomingen VI s voor de zelfstandigen, blijkt het aandeel van de uitgaven van de Onafhankelijke Ziekenfondsen, binnen de nationale uitgaven voor chronisch zieken en de maximumfactuur, overigens nog te dalen met respectievelijk 13,7% voor de maximumfactuur en 11,5% voor de chronisch zieken.
Evolutie 2007-2008 van de voornaamste sectoren van de gezondheidszorg voor Onafhankelijke Ziekenfondsen en het Rijk (uitgaven in duizenden euro) Rubrieken MLOZ Rijk Aandeel MLOZ Uitg. 2008 (1) Evol. (2) Uitg. 2008 (1) BD-Uitg. (3) Evol. (2) in uitg. (4) 1 Honoraria van de geneesheren 978.735 12,0% 6.155.657 26.764 9,4% 14,2% 2 Tandverzorging 120.289 20,3% 671.825 7.090 14,8% 17,9% 3 Farmaceutische verstrekkingen 598.848 15,4% 3.955.511-58.373 11,5% 15,1% 4 Thuisverpleging 100.950 14,7% 955.286 54.467 11,4% 10,6% 5 Kinesitherapie 76.195 16,6% 512.251 12.165 13,0% 14,9% 6 Bandagisten - Orthopedisten 26.782 10,0% 203.491 7.848 6,4% 13,2% 7 Implantaten 65.501 11,0% 464.065 78.304 10,5% 14,1% 8 Verzorging door opticiens 2.585 28,0% 14.621 1.704 27,1% 17,7% 9 Verzorging door audiciens 4.738 22,4% 29.195 5.857 18,8% 16,2% 10 Vroedvrouwen 2.256 11,2% 11.877-220 9,9% 19,0% 11 Verpleegdagprijs 647.438 6,2% 4.205.509 93.863 6,8% 14,7% 12 Forfait voor verpleegdagprijs alg. ZH 28.950 28,3% 174.173-9.028 23,8% 16,6% 13 Militair hospitaal 1.420 217,5% 6.592 475 75,3% 21,5% 14 Dialyse 42.853 12,1% 336.782 166 5,5% 12,7% 15 RVT/ROB/Dagverzorgingscentra 220.243 6,2% 1.931.076 6.573 4,3% 11,4% 16 Geestelijke gezondheidszorg 11.768 8,7% 114.909 6.501 9,3% 10,2% 17 Revalidatie 66.274 6,8% 417.338 3.639 5,9% 15,9% 18 Bijzonder Fonds 1.818-19,0% 8.692 4.410-25,5% 20,9% 19 Logopedie 12.028 29,2% 58.795 5.139 13,3% 20,5% 20 Regularisaties -17.610 21,1% -117.525 49.566-32,1% 15,0% 21 Maximumfactuur 38.077-16,3% 277.153 8.413-3,3% 13,7% 22 Chronisch zieken 8.871 16,3% 77.307 11.797 30,2% 11,5% 23 Palliatieve zorgen 2.752 8,1% 19.576 127 2,5% 14,1% 24 Rest 2.775 4,3% 136.178 14.509 1,6% 2,0% TOTAAL 3.044.537 10,8% 20.620.334 331.756 9,3% 14,6% (1) Uitg. 2008: geboekte uitgaven in 2008 voor de verzorgingssector in kwestie (op het niveau van de MLOZ en het Rijk). (2) Evol.: evolutie van de geboekte uitgaven tussen 2007 en 2008 voor de verzorgingssector in kwestie (op het niveau van de MLOZ en het Rijk). (3) BD - Uitg.: verschil tussen de begrotingsdoelstelling 2008 en de uitgaven 2008 per verzorgingssector. Een negatief teken vóór het bedrag betekent een begrotingsoverschrijding van de betrokken verzorgingssector. De vermelding n.b. betekent niet-bepaald. (4) Aandeel MLOZ in uitg.: aandeel dat de uitgaven 2008 van de Onafhankelijke Ziekenfondsen vertegenwoordigen in de uitgaven van het Rijk per verzorgingssector. 80 jaar, een nieuw elan! 27
Crisisjaar 2008 bedreigt de gezondheidszorg nog niet Heel de wereld gaat momenteel gebukt onder een gigantische economische crisis, voornamelijk als gevolg van de instorting van de internationale fi nanciële markten. Alsof dat niet rampzalig genoeg was voor ons welzijn en voor onze (geestelijke) gezondheid, slaagde de Belgische politiek erin om er ook nog een politieke, communautair getinte, crisis aan toe te voegen. Erger nog, de bankcrisis veroorzaakte in ons land een nieuwe politieke crisis. De verschuivingen binnen de regering, eind 2008, brachten niet de gewenste stabiliteit en vertrouwen. In 2008 sneuvelden heel wat zekerheden ; banken kunnen failliet gaan, spaargeld kan als sneeuw voor de zon smelten, de Octopuswerkgroep wordt een Heptatus monsterwerkgroep en de trias politica blijkt een mythe te zijn in ons democratisch landje. Toch was er ook hoop en geloof in de toekomst mogelijk. Want elk nadeel heeft ook zijn voordeel! En zelfs in de donkere Amerikaanse crisis klonk een Yes, we can. De sociale zekerheid is nog zeker! Onze sociale zekerheid blijft gelukkig een zekerheid en een bron van soelaas voor diegenen die in de crisis hun baan hebben verloren. Naast de vele analyses en voorspellingen over de oorzaak, het gevolg en de toekomst van de crisis horen we af en toe een positieve noot; in België bestaat er een goede sociale zekerheid. Een sociale zekerheid die de onmiddellijke gevolgen van de crisis voor de modale burger, die geconfronteerd wordt met loonverlies, opvangt. Maar, voor hoelang nog? 2009 wordt alleszins één van de misschien vele opeenvolgende jaren waarin de broeksriem aangehaald moet worden. Meer werkloosheidsuitkeringen én pensioenen als gevolg van de vergrijzing van de babyboomgeneratie, ziedaar de grote budgettaire uitdaging. Komt de medische sector ook in gevaar? In de sector van de geneeskundige verzorging mogen we niet klagen over de resultaten van 2008. In volle regeringscrisis en onder de voogdij van een regering voor lopende zaken heeft de Algemene Raad op 15 oktober 2007 de begroting voor geneeskundige verzorging voor het jaar 2008 vastgelegd op 21.433.927.000 euro. Binnen het kader van de bestaande wettelijke groeinorm, nog steeds 4,5%, besliste de regering om een percentage vast te stellen dat zal worden gestort in het toekomstfonds voor de gezondheidszorg 1. Op initiatief van de verzekeringsinstellingen werd hiervoor, in de begroting voor het jaar 2008, 100 miljoen euro aan stabiliteitsprovisie gereserveerd en werd een innovatiefonds van 100 miljoen euro opgericht. De begroting voorzag een marge van 720 miljoen euro, waarvan 340 miljoen euro gebruikt wordt voor concrete nieuwe initiatieven (= +2,8% groei voor innovatie), met inbegrip van een budgettaire ruimte voor een nieuw akkoord met de artsen voor een bedrag van 82 miljoen euro. De overige 380 miljoen euro werd niet toegewezen, maar als provisie gehouden. 13 prioriteiten De regering Leterme pakte in maart 2008 uiteindelijk uit met een regeerakkoord met 13 prioriteiten voor de verdere uitbouw van de gezondheidszorg. Hieronder zullen we elk van deze 13 prioriteiten analyseren en quoteren aan de hand van één, twee of drie tekens gesteund door Onafhankelijke Ziekenfondsen, naargelang deze maatregelen overeenstemmen met de visie van de Onafhankelijke Ziekenfondsen. Prioriteit 1: Bevriezing bedrag van de persoonlijke aandelen, meer transparantie en grotere tariefzekerheid De akkoorden met de artsen en tandartsen bevatten concrete positieve maatregelen (zie verder), maar de Onafhankelijke Ziekenfondsen blijven streven naar een co-responsabilisering van de patiënt in de kosten voor gezondheidszorg door middel van de inning van het persoonlijke aandeel. Sociale vangnetten moeten de sociaal zwakke patiënt blijven opvangen, maar de inkomstencriteria in hoofde van de rechthebbenden mogen niet de enige maatstaf zijn (zie verder: medische/chronische MAF). Bovendien streven we naar een verbetering van de transparantie van de prijsstructuur van gezond- 28 Verslag 2008 - www.mloz.be 1 verschillend van het Zilverfonds die de betaling van de pensioenen waarborgt. Voorstel gesteund door de Onafhankelijke Ziekenfondsen.