De toekomst van het fruitcluster in Rivierenland Geef fruit de ruimte & innovatie Frank Engelbart 30 september 2015 Werkbezoek Provinciale Staten Provincie Gelderland
Over Fruitpact Agenda 2020 Sinds 2007 Eén van de vijf pacten van Greenport Gelderland Regionaal cluster ( samen sterk voor fruit in Rivierenland ) Publiek Privaat regionale samenwerking, triple helix, 4O s, etc.. Bestuurlijk fundament, ondergenemersgedreven projecten, communicatie/trots Fruit is: 4.000 ha, 550 telers, 100 aanverwante bedrijven ( het gebeurt hier ) Hier: 28% teelt 60% NL appels en peren (en kersen, aardbeien, frambozen, pruimen, bessen ) 1. Economie: bijna 500 mln (Gelders topsector?!) 2. Werkgelegenheid: 6600 arbeidsplaatsen 3. Landschap: beeldbepalend in Betuwe, Land van Maas & Waal, Bommelerwaard
Sterk fruitcluster in regio Rivierenland in 2020 3 1. Markt en afzet 2. Ruimte en infrastructuur 3. Ondernemerschap en onderwijs 4. Innovatie en onderzoek 5. Internationalisatie 6. Duurzaam ondernemen 7. Leefomgeving Blijf innoveren, benut het cluster Ras/product Teelt Koeling/bewaring Lokale distributie Fruitcampus Randwijk Verbrede activiteiten.. Geef fruit de ruimte Behoud areaal Verkaveling Agrarische bouwblokken Landschappelijke inpassing Wegennet (rijk, provincie, gemeente) Waternet (kwaliteit, kwantiteit) ICT-net Teeltondersteunende voorzieningen Huisvesting arbeidsmigranten Bacterievuur Spuitzone Rood voor rood Burgers draagvlak (License to operate): open dagen, gezonde basis,.. Passende wetten (License to produce): Bestemmingsplannen buitengebied,.... vandaag
Vroeger: Fruitteelt is veranderd: Nu: Hoogstam-teelt Arbeid geen probleem: mannen, vrouwen & kinderen Handwerk Hard werken Ambachtelijk Vakmanschap Lokale veiling Aanbodmarkt: teler bepaalt Consument kent product + producent Een plekje mag, het is natuurproduct Transport per trekker Logistieke grenzen aan competitie Bewaring beperkt mogelijk Lokaal coöperatief speelveld Lage (leivorm) rijenteelt Arbeid probleem: duur + buitenlands Mechanisatie & automatisering Hard werken én -denken Schaalgrootte noodzaak Efficiency / kostprijs drijfveer Innovatie (product, proces, systeem) Vakmanschap én ondernemerschap Internationale supermarkten Vraagmarkt: klant bepaalt Consument geen band met product Alleen perfect product in winkel Merken/clubrassen Transport met vrachtautocombinaties / LZV Logistiek geen grenzen meer Bewaring jaarrond mogelijk Internationaal competitief speelveld
Professionele fruitteelt én Fruitteelt+ bedrijven Nu: 500 én ±40 2020: 250? én 10? 40? 100? FM VZ
Ondernemend Vakmanschap Competent Leven lang leren Opvolging Strategie Afzetkanaal (retail, speciaal, OOH) Productiestrategie (bulk club-niche) Ketenstrategie Tempo Schaalgrootte Product-eisen Productie-eisen License to sell Markt Maatschappij License to produce & operate Maatschappelijk verantwoord Driftarm spuiten Open, transparant Laat zien dat je doet wat je zegt Mens
Soleren Ondernemerschap Vrije rassen in open ketens Meer rollen in de keten (+) Verbreden Nieuwe branchevreemde functies (winkel, B&B, horeca, verhuur, ) vaak wel met link fruit Teelt én tweede professionele tak Recreatie & Toerisme meest logische verbreding De ondernemende fruitteler Keuze coopereren soleren verbreden Coöpereren Vakmanschap Clubrassen in gesloten/merkketens Focus op teelt-rol
Rol in markt versnippering Scenario s: vier hoeken van het speelveld centralisatie scheiden Rol in landschap mengen Bedrijventerreinen & boomgaarden
Rol in markt versnippering Scenario s: vier hoeken van het speelveld centralisatie 1-2 grote coöperatieve afzet & toerisme scheiden Rol in landschap mengen Bedrijventerreinen & boomgaarden
Rol in markt versnippering Scenario s: vier hoeken van het speelveld centralisatie 1-2 grote coöperatieve afzet & toerisme scheiden Rol in landschap mengen Bedrijventerreinen & boomgaarden Bedrijvige buitengebieden
Rol in markt versnippering Scenario s: vier hoeken van het speelveld 1-2 grote coöperatieve locaties & boomgaarden centralisatie 1-2 grote coöperatieve afzet & toerisme scheiden Rol in landschap mengen Bedrijventerreinen & boomgaarden Bedrijvige buitengebieden
Rol in markt versnippering Scenario s: vier hoeken van het speelveld 1-2 grote coöperatieve locaties & boomgaarden centralisatie 1-2 grote coöperatieve afzet & toerisme scheiden Rol in landschap mengen Bedrijventerreinen & boomgaarden Bedrijvige buitengebieden
Conclusie 1. Wij bepalen niet de toekomst, de markt bepaalt de toekomst voor een succesvol fruitcluster, in een internationaal competitieveld 2. Wij kunnen wel faciliteren met competitieve en fruitvriendelijke randvoorwaarden voor onze Regio Rivierenland 3. Het is wenselijk dat randvoorwaarden in de regio over gemeenten heen- gelijk zijn, om daarmee samen een nog sterker fruitcluster in Rivierenland te bouwen 4. Thema s ruimte & ontsluiting meest lastig maar ook belangrijk Economie Werkgelegenheid Landschap
Fruitpact: - Maakt transparant - Brengt partijen bijeen - Stimuleert en ondersteunt acties - Vanuit bestuurlijk fundament Samen trots op fruit!