Herregistratie BIG-register Beoordelingskader deel 2c: Fysiotherapeuten Versie 1.0 Datum 21 mei 2013 Status Definitief
Colofon en goedkeuring Document Beoordelingskader Fysiotherapie Versienummer 1.0 Locatie Inlichtingen bij CIBG / BIG-register info@bigregister.nl Postadres Postbus 3052 Kerkrade Bezoekadres Wijnhaven 16 2511 GA Den Haag In ontwikkeling bij Projectteam Herregistratie BIG (info@bigregister.nl) Ontwikkeld in nauwe samenwerking met de KNGF Versie 1.0 definitief is op 21 mei 2013 in de originele versie formeel ondertekend voor goedkeuring door C.G.A. van Schayik, plaatsvervangend directeur CIBG. Pagina 2 van 13
Inhoud 1 Inleiding 4 1.1 Achtergrond en status beoordelingskader 4 1.2 Relatie beoordelingskader met beroepsprofiel 4 1.3 Geldigheid beoordelingskader 5 1.4 Versiebeheer en formele revisiehistorie 5 1.5 Leeswijzer 5 2 Werkzaamheden deskundigheidsgebied 7 2.1 Afbakening deskundigheidsgebied 7 2.2 Stellen van een diagnose 7 2.3 Fysiotherapeutisch behandeling 7 2.4 Preventie en gezondheidsvoorlichting 8 2.5 Kwaliteitszorg en innovatie 8 2.6 Beroepsontwikkeling 8 3 Het niveau van de werkzaamheden 10 3.1 Vereist niveau 10 3.2 Bepalen van het niveau van de werkzaamheden 10 4 Praktijkvoorbeelden 11 4.1 Waarde van praktijkvoorbeelden 11 4.2 Fysiotherapeut algemeen 11 4.3 Acupunctuur 11 4.4 B-E-St behandeling 11 4.5 Bowentherapie 11 4.6 Chiropratie 12 4.7 Cranio sacraal therapie 12 4.8 Dierfysiotherapie 12 4.9 emrs 12 4.10 Haptotherapie 12 4.11 Osteopathie 12 4.12 Physio Accoustic Sound therapie 13 4.13 Shockwave therapie 13 4.14 Tai Chi 13 4.15 Medisch adviseur 13 Pagina 3 van 13
1 Inleiding 1.1 Achtergrond en status beoordelingskader Het BIG-register geeft informatie over de bevoegdheid van zorgverleners om de kwaliteit van de zorgverlening te borgen. Herregistratie is een van de instrumenten die hierbij wordt ingezet. Door de herregistratieplicht is de registratie in het BIGregister niet meer van onbeperkte duur. Zorgverleners moeten iedere vijf jaar aantonen dat zij nog steeds aan de gestelde eisen voldoen. Deze eisen zijn vastgelegd in: Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG); Besluit periodieke registratie Wet BIG; Regeling periodieke registratie Wet BIG. Het beoordelingskader is een nadere uitwerking van deze eisen. Het beoordelingskader beschrijft de criteria die bij de beoordeling van aanvragen voor herregistratie worden gehanteerd en is bedoeld om zorgverleners te ondersteunen in de voorbereiding op de herregistratie. Het aantal uren dat een fysiotherapeut gewerkt moet hebben om aan de werkervaringeis te voldoen is 2080. Het beoordelingskader valt in twee delen uiteen. Er is een algemeen deel waarin de eisen die voor alle beroepen gelden, nader zijn uitgewerkt. Daarnaast is er een specifiek deel per beroep: deel 2a: apothekers; deel 2b: artsen; deel 2c: fysiotherapeuten; deel 2d: gezondheidszorgpsychologen. deel 2e: psychotherapeuten; deel 2f: tandartsen; deel 2g: verloskundigen; deel 2h: verpleegkundigen. Voorliggend document is het specifieke beoordelingskader voor fysiotherapeuten. Hierin zijn het deskundigheidsgebied en de eisen die aan werkzaamheden worden gesteld verder uitgewerkt. Dit document is door het CIBG in nauwe samenwerking met de beroepsorganisatie Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF) opgesteld. 1.2 Relatie beoordelingskader met beroepsprofiel Het beoordelingskader is opgezet vanuit de Wet BIG en het Besluit opleidingseisen en deskundigheidsgebied fysiotherapeut. Bij de verdere uitwerking van het beoordelingskader is gebruik gemaakt van het Beroepsprofiel van de fysiotherapeut dat is opgesteld door de KNGF. Gebaseerd op de huidige geldende documenten is voorliggende beschrijving van het deskundigheidsgebied van de fysiotherapeut opgesteld. Deze beschrijving is bedoeld als een raamwerk waaraan desbetreffende beroepsbeoefenaar de eigen uitgevoerde werkzaamheden kan toetsen in het kader van herregistratie in het BIG-register. De focus in het beoordelingskader ligt op de werkzaamheden die kenmerkend zijn voor het deskundigheidsgebied en die op zichzelf voldoende zijn om te voldoen aan de werkervaringeis voor herregistratie. Onderschreven wordt dat de zorgverlener meer rollen in het zorgproces heeft. Deze rollen zijn belangrijk, maar de competenties die een zorgverlener nodig heeft voor de invulling van deze rollen Pagina 4 van 13
kunnen niet altijd worden aangemerkt als competenties, zonder welke de zorgverlener niet als zodanig kan functioneren. Een zorgverlener die vijf jaar lang alleen de rol van voorlichter vervult, zal niet meer beschikken over de kernvaardigheden voor het verlenen van verantwoorde en professionele zorg. In voorliggend beoordelingskader zijn deze werkzaamheden daarom niet meegenomen. 1.3 Geldigheid beoordelingskader Voorliggend beoordelingskader is door het CIBG (als uitvoerder van het BIGregister) opgesteld in overeenstemming met de Wet BIG en onderliggende regelgeving. Het beoordelingskader is afgestemd met de KNGF (als adviseur van het deskundigheidsgebied van de beroepsgroep). Het beoordelingskader is geldig vanaf de datum die in het colofon is opgenomen. De geldigheid loopt tot het moment van publicatie van een nieuwe versie. In principe vindt jaarlijks een controle op actualiteit en juistheid plaats. Deze controle kan leiden tot een nieuwe versie. Het streven is om maximaal eenmaal per jaar een nieuwe versie te publiceren. 1.4 Versiebeheer en formele revisiehistorie Elk onderdeel van het beoordelingskader kent een eigen versienummer (vx.x). De versienummers van de verschillende onderdelen kunnen afwijken. Voor alle onderdelen geldt dat de eerste goedgekeurde versie als versienummer v1.0 krijgt. Systematiek versienummering Alle wijzigingen die in het beoordelingskader worden aangebracht leiden tot een nieuwe versie. Nieuwere versies van (onderdelen van) het beoordelingskader worden aangeduid met een hoger versienummer. Bij redactionele wijzigingen wordt het oude versienummer opgehoogd met 0.1. Redactionele wijzigingen hebben geen inhoudelijke impact. Bij inhoudelijke wijzigingen wordt het versienummer opgehoogd met 1. Formele revisiehistorie De revisiehistorie start met versie 1.0 als eerste formeel goedgekeurde versie. Doorgevoerde wijzigingen worden in de revisiehistorie kort beschreven. Hierdoor is altijd te traceren welk beoordelingskader op enig moment geldig was. Versie Datum Opmerking 1.5 Leeswijzer In deel 2g wordt dieper ingegaan op het beoordelen van werkervaring in het kader van herregistratie in het BIG-register. Voor de herregistratie als fysiotherapeut worden de volgende eisen gesteld aan de werkervaring: 1. De werkzaamheden moeten zijn verricht binnen de individuele gezondheidszorg. Een algemene uitwerking van deze eis is te vinden in deel 1 van het beoordelingskader. Pagina 5 van 13
2. De werkzaamheden vallen binnen het deskundigheidsgebied van de fysiotherapeut. Op grond van artikel 29 van de Wet BIG worden hiertoe gerekend: a. handelingen op het gebied van de fysiotherapie, voor zover zij liggen op het gebied van de geneeskunst, en b. andere handelingen, rechtstreeks betrekking hebbende op een persoon en ertoe strekkende diens gezondheidstoestand te bevorderen of te bewaken, welke overeenkomen met de krachtens het eerste lid omschreven handelingen, doch niet liggende op het gebied van de geneeskunst. Dit is nader uitgewerkt in hoofdstuk 2 Werkzaamheden deskundigheidsgebied. 3. Als werkzaamheden worden uitgeoefend in een andere functie dan fysiotherapeut, geldt bovendien dat de werkzaamheden tenminste op het niveau van de opleiding tot fysiotherapeut moeten worden uitgevoerd. Deze eis is nader uitgewerkt in hoofdstuk 3 Het niveau van de werkzaamheden. In de afgelopen jaren is al een aantal specifieke situaties onder de loep genomen. Voor een aantal situaties is vastgesteld dat het aannemelijk is dat werkzaamheden mogen meetellen voor herregistratie. Daarnaast is ook voor een aantal situaties vastgesteld dat werkzaamheden niet meegeteld mogen worden. Verschillende van deze situaties zijn geanonimiseerd opgenomen in hoofdstuk 4 Casuïstiek. Pagina 6 van 13
2 Werkzaamheden deskundigheidsgebied 2.1 Afbakening deskundigheidsgebied Tot het gebied van deskundigheid van de fysiotherapeut worden, volgens artikel 29 van de Wet BIG en artikel 3, 4 en 5 van het besluit opleidingseisen en deskundigheidsgebied fysiotherapeut, onder meer(1) gerekend: a. diagnostiek; b. fysiotherapeutische behandeling; c. preventie en gezondheidsvoorlichting; d. kwaliteitszorg en innovatie; e. beroepsontwikkeling. De eerder genoemde vijf aspecten uit de regelgeving worden hierna verder uitgewerkt. Deze uitwerking start met een korte toelichting en een verwijzing naar de fasen die het beroepsprofiel onderscheidt. Vervolgens wordt een overzicht gegeven van de werkzaamheden die worden gerekend tot het deskundigheidsgebied. De werkzaamheden zoals beschreven zijn bedoeld als toetssteen voor de zorgverlener om de eigen uitgevoerde werkzaamheden te beoordelen. 2.2 Stellen van een diagnose De fysiotherapeut krijgt door het afnemen van een anamnese en het verrichten van lichamelijk onderzoek inzicht in de behoefte van de patiënt. De fysiotherapeut bouwt daarbij een professionele relatie op met de patiënt en, indien van toepassing, met diens naaste betrekkingen. Werkzaamheden die worden gerekend tot het deskundigheidsgebied van de fysiotherapeut zijn: het in het kader van het fysiotherapeutische onderzoek bij de patiënt afnemen van een anamnese; het stellen van een fysiotherapeutische diagnose; het opstellen van een behandelplan of advies; het zo nodig afstemmen met andere disciplines; het met andere zorgverleners waarborgen van effectieve en efficiënte fysiotherapeutische zorg; het zo nodig verwijzen naar een andere zorgverlener. 2.3 Fysiotherapeutisch behandeling De fysiotherapeut behandelt de patiënt door het toepassen van fysiotherapeutische methoden, strekkende tot het opheffen, verminderen of compenseren van stoornissen of beperkingen van het steun- en bewegingsapparaat en de daarbij betrokken organen en regelsystemen alsmede het normaliseren van het houdingsen bewegingsvermogen. Werkzaamheden die worden gerekend tot het deskundigheidsgebied van de fysiotherapeut zijn: Het behandelen van de patiënt door middel van begeleiding, oefening en sturing, manuele verrichtingen en fysische therapie in engere zin(2). 1 Alleen de aspecten die relevant zijn voor de afbakening van het deskundigheidsgebied in het kader van herregistratie zijn hier meegenomen. Bijvoorbeeld het aspect praktijk- en bedrijfsvoering in art. 3 is niet meegenomen omdat dit geen aspect is waarin werkzaamheden uitgevoerd worden die binnen het deskundigheidsgebied in het kader van herregistratie relevant zijn. Pagina 7 van 13
Het geven van advies of voorlichting aan individuele patiënten in het kader van de behandeling; het met andere zorgverleners waarborgen van effectieve en efficiënte fysiotherapeutische zorg in het kader van de behandeling; het zo nodig verwijzen naar een andere zorgverlener. 2.4 Preventie en gezondheidsvoorlichting De fysiotherapeut geeft voorlichting en advies over gezondheidsbevorderend gedrag en maatregelen gericht op het voorkomen van gezondheidsproblemen. Hij verzorgt vormen van training en coaching, individueel gericht op gezondheidsbevorderend gedrag in het dagelijkse leven, werk en vrijetijdsbesteding. Werkzaamheden die worden gerekend tot het deskundigheidsgebied van de fysiotherapeut zijn: doelgerichte voorlichting geven aan de patiënt en deze te helpen bij diens besluitvorming over het toepassen van preventieve maatregelen; in het kader van therapietrouw en veranderingen ten aanzien van houdingsen bewegingsgedrag de patiënt tijdens de behandeling op methodische wijze voor te lichten en te begeleiden. Met betrekking tot preventie en voorlichting wordt opgemerkt dat deze werkzaamheden alleen mogen worden meegeteld als ze worden uitgevoerd in de individuele gezondheidszorg. Dat wil zeggen dat in de uitvoering rekening moet worden gehouden met de individuele situatie van de zorgvrager. Meer informatie hierover is opgenomen in het algemeen beoordelingskader (hoofdstuk 5, Individuele gezondheidszorg). 2.5 Kwaliteitszorg en innovatie De fysiotherapeut organiseert en coördineert zorg voor de patiënt volgens geldende kwaliteitscriteria. Werkzaamheden die worden gerekend tot het deskundigheidsgebied van de fysiotherapeut zijn: de eigen fysiotherapeutische zorg- en dienstverlening op effectiviteit en efficiëntie te analyseren, daaraan conclusies te verbinden en deze zo nodig planmatig te verbeteren; aan de patiënt verantwoording af te leggen over effectiviteit en efficiëntie van het eigen professionele handelen; vanuit de praktijk van de fysiotherapeutische zorg een bijdrage leveren aan de kwaliteit van de zorg- en dienstverlening binnen de organisatie waarvoor de betrokkene werkt 2.6 Beroepsontwikkeling De fysiotherapeut werkt aan de eigen competentieontwikkeling conform de kwaliteitsstandaarden en normen van de beroepsgroep en kan het eigen functioneren hieraan spiegelen. Hij/zij kan een coachende rol vervullen, draagt bij aan de continue verbetering van het beroep en verwerft op een wetenschappelijke en effectieve 2 Tot de fysische therapie in engere zin behoort het toedienen van natuurkundige prikkels via apparatuur die gebruikt wordt in de fysiotherapeutische praktijk. De toegediende energievormen zijn van elektrische, elektromagnetische, thermische en mechanische aard en combinaties van deze prikkelvormen. Pagina 8 van 13
manier informatie verwerkt deze en past deze zo nodig toe in het beroepsmatige fysiotherapeutisch handelen. Werkzaamheden die worden gerekend tot het deskundigheidsgebied van de fysiotherapeut zijn: reflecteren op het eigen beroepsmatige fysiotherapeutisch handelen en dit op basis hiervan verder te ontwikkelen; vanuit de praktijk van de fysiotherapeutische zorg anderen begeleiden in hun fysiotherapeutische beroepsontwikkeling; bij te dragen aan de ontwikkeling van de professie vanuit de fysiotherapeutische praktijk. Pagina 9 van 13
3 Het niveau van de werkzaamheden 3.1 Vereist niveau Naast de eisen dat werkzaamheden moeten worden uitgevoerd binnen de individuele gezondheidszorg en binnen het hiervoor beschreven deskundigheidsgebied moeten de werkzaamheden ook nog voldoen aan een derde eis: De werkzaamheden moeten tenminste op het niveau van de opleiding tot fysiotherapeut worden uitgevoerd. Dat wil zeggen dat de werkzaamheden tenminste op HBO-niveau moeten worden uitgevoerd. Deze eis is met name van belang als werkzaamheden worden uitgevoerd in een andere functie waarbij niet alleen gekeken wordt of de werkzaamheden binnen het deskundigheidsgebied van de fysiotherapie ligt maar ook of de werkzaamheden op voldoende niveau worden uitgevoerd. 3.2 Bepalen van het niveau van de werkzaamheden Om te bepalen of werkzaamheden die worden uitgevoerd in een andere gerelateerde functie kunnen worden meegeteld bij herregistratie, is het van belang om het niveau van de uitgevoerde werkzaamheden te bepalen. Dit kan door bij het beoordelen van de werkervaring de vergelijking te maken met het niveau van de opleiding voor de uitgevoerde werkzaamheden. De beoordeling vindt plaats op basis van de functiebeschrijving of de werkgeversverklaring. Ter toelichting een voorbeeld: De opleiding tot sportmasseur is ook toegankelijk voor niet-fysiotherapeuten. Deze opleiding wordt verzorgd op MBO-niveau. Hierdoor is het op zich niet aannemelijk dat de werkzaamheden die worden verricht in het beroep van sportmasseur op het vereiste niveau worden verricht. Het feitelijke niveau wordt altijd bepaald door de werkzaamheden zelf, maar het niveau van de opleiding is een goede indicatie. Pagina 10 van 13
4 Praktijkvoorbeelden 4.1 Waarde van praktijkvoorbeelden Het beoordelingskader zoals beschreven in het algemene deel (deel 1) en het specifieke deel per beroep (deel 2) is opgesteld om de beroepsbeoefenaar te ondersteunen bij de afweging of gewerkte uren mogen worden meegeteld in het kader van herregistratie in het BIG-register. De te maken afwegingen betreffen de context (is er sprake van individuele gezondheidszorg?), de uitgevoerde werkzaamheden (behoren deze tot het deskundigheidsgebied?) en het niveau (zijn de werkzaamheden tenminste uitgevoerd op het niveau van de opleiding?). In de praktijk blijkt dit niet altijd eenvoudig. Daarom wordt getracht met onderstaande casuïstiek meer duidelijkheid te geven. 4.2 Fysiotherapeut algemeen Een fysiotherapeut die is aangesteld in de functie van fysiotherapeut (niet gespecialiseerd) in een algemeen of academisch ziekenhuis is normaal gesproken werkzaam in de individuele gezondheidszorg en binnen het vereiste deskundigheidsgebied. De werkzaamheden zullen in dat geval meetellen bij een aanvraag voor herregistratie. Dit geldt ook voor de fysiotherapeut die zich extramuraal met name bezig houdt met fysiotherapeutische behandelingen als zelfstandige of werkzaam voor een zelfstandige praktijk. Bij specialisaties op niet functionele gebieden (zoals ergonomisch adviseur) is dit niet zonder meer te bepalen. Vaak hebben functies gelijksoortige namen, maar zijn ze zeer verschillend qua taakgebied. Daarom moeten de uitgevoerde taken worden vergeleken met de beschreven werkzaamheden in hoofdstuk 2 om zo te bepalen of werkzaamheden mogen worden meegeteld voor herregistratie. 4.3 Acupunctuur Acupunctuur past niet binnen het deskundigheidsgebied van de fysiotherapeut omdat acupunctuur niet wordt geplaatst binnen het theoretisch kader zoals dat in het beroepsprofiel fysiotherapeut wordt omschreven. 4.4 B-E-St behandeling Het gebruik van B-E-St apparatuur ter bevordering van herstel van blessures past niet binnen het deskundigheidsgebied van de fysiotherapie. De effectiviteit ervan is niet aangetoond. 4.5 Bowentherapie Bowentherapie is een manuele therapie die niet past binnen het deskundigheidsgebied van de fysiotherapie. De effectiviteit ervan is niet aangetoond. Pagina 11 van 13
4.6 Chiropratie Chiropractie past niet binnen het deskundigheidsgebied van de fysiotherapie. De theoretische gedachte die ten grondslag ligt aan chiropractie, past niet binnen het theoretisch kader zoals dat is vastgelegd in het beroepsprofiel van de fysiotherapeut. 4.7 Cranio sacraal therapie Cranio sacraal therapie is een behandelmethode ter ontspanning en past niet binnen het deskundigheidsgebied van de fysiotherapie. De effectiviteit ervan is niet aangetoond. 4.8 Dierfysiotherapie Dierfysiotherapie is het behandelen van bewegingsproblemen of het voorkomen hiervan bij dieren. Het past niet binnen het deskundigheidsgebied van de fysiotherapie 4.9 emrs Elektromagnetische resonantie therapie emrs is een therapie, waarbij pulserende elektromagnetische velden worden gebruikt. Deze vorm van therapie past niet binnen het deskundigheidsgebied van de fysiotherapie. De effectiviteit ervan is niet aangetoond en kan daarom niet worden geplaatst in een toetsbaar fysiotherapeutisch behandelplan. 4.10 Haptotherapie Haptotherapie past niet binnen het deskundigheidsgebied van de fysiotherapie. De theoretische gedachte die ten grondslag ligt aan haptotherapie past niet binnen het theoretisch kader zoals dat is vastgelegd in het beroepsprofiel van de fysiotherapeut. 4.11 Osteopathie Osteopathie past niet binnen het deskundigheidsgebied van de fysiotherapie. Het hypothetische theoretische verklaringsmodel van osteopathie berust op erkende westerse fundamentele wetenschappen als anatomie en fysiologie. Sommige basale hypothesen en redeneringen van deze beroepsgroep berusten echter voor een deel op louter speculatieve theoretische verbanden. Tot dusverre worden deze redeneringen en veronderstelde verbanden ook in onvoldoende mate objectiveerbaar gemaakt. Bovendien is er voor de veronderstelde effecten van de gepleegde interventies onvoldoende externe evidentie op basis van wetenschappelijk onderzoek. Pagina 12 van 13
4.12 Physio Accoustic Sound therapie Physio Acoustic Sound therapie past niet binnen het deskundigheidsgebied van de fysiotherapie. De theoretische westerse gedachte waar de therapie op is gebaseerd kan niet worden geplaatst binnen het beroepsprofiel. Bovendien ontbreekt het bewijs voor het effect binnen het deskundigheidsgebied voor de fysiotherapie. De therapie kan niet worden geplaatst in een toetsbaar fysiotherapeutisch behandelplan en wordt niet aangemerkt als een verrichting binnen de fysiotherapie. 4.13 Shockwave therapie Shockwave therapie past wel binnen het deskundigheidsgebied van de fysiotherapie. Als verrichting moet het wel onderdeel uitmaken van een toetsbaar fysiotherapeutisch behandelplan. Het grijpt aan op het bewegingsapparaat en er ligt een theoretische westerse gedachte aan ten grondslag die is gebaseerd op de beta en gamma wetenschappen. Er is wel slechts beperkt bewijs voor de effectiviteit van shockwave therapie. Werkzaamheden op dit gebied mogen wel meegeteld worden voor herregistratie. 4.14 Tai Chi Bepaalde methoden kunnen ingezet worden als onderdeel van een fysiotherapeutische behandeling en als zodanig meegeteld worden voor herregistratie. Bepaalde bewegingsvormen zoals deze worden gebruikt in de Tai Chi passen binnen het deskundigheidsgebied van de fysiotherapie, mits ze zijn ingebed in het theoretisch kader zoals vastgelegd in het beroepsprofiel van de fysiotherapeut en het daarbij horende beroepsspecifieke handelen. Tai Chi op zich is geen fysiotherapie. Bepaalde werkzaamheden op dit gebied mogen wel meegeteld worden voor herregistratie. 4.15 Medisch adviseur Medische adviseurs controleren onder meer individuele medische dossiers bij zorgverleners op de kwaliteit van de geleverde zorg en ondersteunen bij de zorginkoop. Hoewel hiervoor actuele kennis van fysiotherapeutische zorg nodig is, zijn de werkzaamheden niet gericht op het leveren van individuele gezondheidszorg aan een patiënt. Het doel is immers het controleren en inkopen van zorg en niet het leveren van zorg als zodanig. Deze werkzaamheden tellen daarom niet mee voor herregistratie. Ter vergelijking: controlerende werkzaamheden van inspecteurs bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) worden ook niet gezien als relevante werkervaring in het kader van herregistratie. Pagina 13 van 13