Bekendheid en waardering klimaatcampagne Puur Hoorn Gemeente Hoorn December 2009 De gemeente Hoorn heeft 2009 uitgeroepen tot het jaar van het klimaat. Onder het motto Puur Hoorn lanceerde de gemeente Hoorn een campagne om de inwoners van Hoorn bewust te maken van de noodzaak van groen denken en doen. Zo kunnen inwoners gratis deelnemen aan een cursus energie besparen en stelt de gemeente Hoorn extra subsidie beschikbaar voor energiebesparende maatregelen in woningen. De gemeente investeert zelf ook in duurzame, 'groene' ontwikkelingen in Hoorn. In de gemeentelijke gebouwen wordt stroom gebruikt die is opgewekt uit het Hoornse huisvuil en wordt er duurzamer ingekocht. Daarnaast gaat de gemeente ook milieuvriendelijker auto s gebruiken en wordt een nieuw plan opgesteld voor zuiniger en betere openbare verlichting 1. De gemeente Hoorn wil graag weten in hoeverre inwoners uit Hoorn betrokken zijn met klimaatveranderingen en -beleid en of zij bekend zijn met de inspanningen van de gemeente Hoorn op dit gebied. Om inzicht hierin te krijgen, is aan I&O Research opdracht gegeven om een onderzoek uit te voeren onder de leden van het Stadspanel Hoorn. Daarvoor is in december 2009 een digitale vragenlijst uitgezet onder 1.323 panelleden. Uiteindelijk hebben 569 panelleden de vragenlijst ingevuld geretourneerd; een respons van 43%. Samenvatting De Hoornse inwoners vinden het klimaat een belangrijk onderwerp. Hoewel zij zelf hierin ook voor zichzelf een rol weggelegd zien, is ook de gemeente een belangrijke partner. Vrijwel iedereen vindt het belangrijk dat de gemeente een vooruitstrevend beleid heeft en uitoefent. Toch weet tweederde van de inwoners niet of de gemeente Hoorn zelf een vooruitstrevend beleid heeft. Ook het feit dat Hoorn 2009 heeft uitgeroepen tot het Jaar van het klimaat en de klimaatcampagne Puur Hoorn is niet echt bekend onder de bevolking. Toch zijn veel inwoners op de hoogte van de initiatieven die zijn voortgekomen uit Puur Hoorn, maar weten zij niet dat dit bij de klimaatcampagne hoort. In totaal kent namelijk 75% van de Hoornse inwoners één of meerdere acties van Puur Hoorn. Met name de energiebespaartips in het Westfries Weekblad, de Warme truiendag, de gratis energiecursussen en de klimaatkrant zijn bekend. Ongeveer een kwart van de inwoners heeft behoefte aan (meer) tips over het besparen van energie in en om het huis. Verder vinden inwoners het vooral belangrijk dat de gemeente aandacht geeft aan besparingen en verbeteringen binnen nieuwbouw en bestaande bouw. Ook duurzaamheid in verkeer en vervoer en besparen binnen de eigen organisatie zijn voor de inwoners belangrijke aandachtspunten. Inwoners van Hoorn zijn over het algemeen milieubewust en vinden een vooruitstrevend gemeentelijk milieubeleid belangrijk. Niettemin zijn ze nauwelijks bekend met het Hoornse milieubeleid en koppelen ze de initiatieven van het afgelopen jaar niet aan de klimaatcampagne Puur Hoorn. 1 Bron: www.hoorn.nl 1
Eigen bijdrage aan een beter milieu De helft van de inwoners denkt dat klimaatveranderingen invloed hebben op het eigen leven. Vrijwel iedereen (91%) denkt zelf een bijdrage te kunnen leveren aan een beter milieu 2 en dat men hier zelf ook verantwoordelijk voor is. Eén van de panelleden verwoordt het als volgt: Het klimaat gaat ons allen aan en met simpele dingen kun je veel bereiken. De meerderheid van de Hoornse bevolking heeft in het afgelopen jaar één of meerdere milieubesparende tips overgenomen en uitgevoerd. Men heeft vooral energiezuinige lampen gebruikt of is gestart met het scheiden van plastic. 54% van de inwoners heeft in 2009 een energietip overgenomen en uitgevoerd Top vijf uitgevoerde energietips Gebruik energiezuinige spaar/ledlampen Plastic scheiden Verwarming lager Wassen op lagere temperatuur Minder verlichting laten branden Andere genoemde tips zijn: apparaten niet op stand-by laten staan, muren en vloeren isoleren, thermostaat lager zetten een uur voor naar bed gaan, dubbele beglazing, meer fietsen, zuiniger met water, gebruik van groene stroom, het nieuwe rijden. Ruim tweederde van de Hoornse bevolking zegt voldoende te weten over maatregelen om energie te besparen. Ruim een kwart is geïnteresseerd in meer tips over het besparen van energie. Tabel 1 Bekendheid met maatregelen om energie te besparen in en om het huis totaal ja, maar weet voldoende 67% ja, maar zou nog meer willen weten 17% nee, maar zou er meer over willen weten 12% nee, niet geïnteresseerd 4% De meerderheid van de inwoners (56%) kent de subsidie voor energiebesparende maatregelen in huis. 2 Vijf procent verwacht hierop geen invloed te hebben en 5% heeft er geen uitgesproken mening over. 2
Klimaat- en milieubeleid belangrijk Inwoners van Hoorn hechten veel belang aan het klimaat- en milieubeleid. Vrijwel iedereen (99%) vindt het belangrijk dat gemeenten een vooruitstrevend klimaatbeleid hebben. Figuur 1 Belang klimaat- en milieubeleid klimaat- en mileubeleid 81% 16% 3% vooruitstrevend milieubeleid 99% 0% 25% 50% 75% 100% (zeer) belangrijk neutraal (zeer) onbelangrijk Toch weet tweederde van de inwoners niet of Hoorn een dergelijk beleid voert. Een inwoner aan het woord: Ik ben verrast, dat de gemeente Hoorn al zoveel aan milieu en besparingen doet. Ik vraag mij af waarom dit mij niet bekend is, terwijl ik zeer in dit onderwerp geïnteresseerd ben. Figuur 2 Heeft de gemeente een vooruitstrevend klimaatbeleid? 16% 18% 66% 0% 25% 50% 75% 100% ja nee weet niet 3
Bekendheid Puur Hoorn Ruim een kwart van de Hoornse inwoners weet dat de gemeente Hoorn het jaar 2009 heeft uitgeroepen tot Jaar van het Klimaat. Een vergelijkbaar aandeel is bekend met de klimaatcampagne Puur Hoorn. Het blijkt dat veel inwoners niet weten dat de verschillende initiatieven die in 2009 zijn uitgevoerd onder Puur Hoorn vallen. In totaal kent namelijk 75% van de inwoners één of meerdere acties. Met name de energiebespaartips in het Westfries Weekblad herinnert men zich. De helft van de inwoners die bekend is met Puur Hoorn, kent de Warme truiendag, de gratis energiecursussen en de klimaatkrant. 75% van de inwoners is bekend met de initiatieven van Puur Hoorn Tabel 2 Bekendheid met initiatieven Puur Hoorn (meerdere antwoorden mogelijk) bekend met Puur Hoorn onbekend met Puur Hoorn totaal Energietips WF Weekblad 66% 31% 40% Warme truiendag 48% 24% 30% Gratis energiecursussen 49% 15% 24% Groene kermis 38% 15% 21% Puur Hoorn Klimaatkrant 52% 5% 17% Puur Hoorn on tour in de wijk 30% 1% 8% Wijkkrant/acties van college 1% 1% 1% Besparingen/verbeteringen binnen nieuwbouw en bestaande bouw De gemeente Hoorn kan volgens de inwoners (nog) meer doen voor het milieu. Daarvoor moet er voornamelijk gekeken worden naar de nieuwbouw en bestaande bouw. De gemeente kan de bouwvoorschriften aanscherpen en verhuurders, projectontwikkelaars en huiseigenaren wijzen op milieubesparende maatregelen en mogelijke subsidies. Volgens de inwoners kent Hoorn redelijk veel oude bouw met huizen die nog niet goed zijn geïsoleerd. Daarnaast zijn veel van deze maatregelen relatief gemakkelijk uit te voeren, aldus de inwoners. Tabel 3 Aandachtsgebieden gemeente Hoorn totaal besparingen/verbeteringen binnen nieuwbouw en bestaande bouw 27% duurzaamheid in verkeer en vervoer 26% besparingen in eigen organisatie 23% besparingen/verbeteringen bij ondernemers en bedrijventerreinen 12% anders 12% 4
Onderstaande citaten illustreren de gewenste aandacht voor nieuwbouw en bestaande bouw. - Mensen die trots zijn op hun woonomgeving zullen ze volgens mij beter voor zichzelf zorgen. - Bouwvoorschriften aanscherpen en dan natuurlijk ook controleren op de naleving ervan. - Meer subsidies en meer groepsmogelijkheden. Bijvoorbeeld door korting te bieden als een hele straat eenzelfde isolatie neemt. - Verplicht stellen van zonnepanelen op nieuwe woningen en zo zuinig mogelijke ketels, eventueel regenwater opvang. - Verhuurders stimuleren hun woningbezit op dit punt te renoveren en bijvoorbeeld eigenaren de mogelijkheid geven om gratis hun woning te laten onderzoeken op bespaarmogelijkheden. - Ga in gesprek met bewoners en verhuurinstanties. - Op korte termijn komt er wellicht een stroom van nieuwe groene producten op de markt, bijv. de 'waterloze' wasmachine. Het zou goed zijn dit soort producten te stimuleren. - De inwoners meer op de hoogte stellen zodat die ook mee kunnen helpen. - Een huis aan huis foldertje verstrekken met duidelijke tips en weetjes. - Acties die leiden tot bezuiniging van energie belonen. Duurzaamheid in verkeer en vervoer Een kwart van de inwoners ziet vooral mogelijkheden in het verkeer en vervoer. Hierbij wordt vooral gedacht aan het zorgen voor een snelle doorstroming in de gemeente en het stimuleren van fietsen en gebruik van het openbaar vervoer. Daarnaast kunnen energiezuiniger bussen en gemeentelijke voertuigen worden ingezet. Het verkeer is volgens de inwoners een grote vervuiler en omdat Hoorn een gemeente is met veel in- en uitgaande forenzen wordt een breed publiek aangesproken. Ook hebben enkele genoemde maatregelen direct een positief effect voor de inwoners zelf, zoals een goede doorstroming die zorgt voor minder reistijd. Enkele suggesties: - Zorg voor een betere doorstroming van het verkeer, vooral naar de binnenstad. - Een betere toegang tot de binnenstad, met minder stoplichten. - Een betere verkeersdoorstroom op de provinciale weg. - Slimme stoplichtsystemen, zodat er minder start-stop verkeer is. - Zorgen voor betere doorstroming, eventueel aanleg meerdere tunnels onder de stad. - Een onderdoorgang maken bij de spoorwegovergang op het Keern of de trein in 'bakken' dieper laten rijden. - Autoluw of autovrij maken van delen van de stad. - Het openbaarvervoer goedkoper maken, zodat minder mensen met de auto gaan. - Zorgen voor goede voorzieningen en aansluitingen voor fietsers en mensen die met het openbaar vervoer willen reizen. - Fietspaden beter verlichten. Dan is auto minder noodzakelijk voor enge stukken. - Gratis openbaar vervoer van wijken naar binnenstad. - Milieuvriendelijke en kleine busjes naar de wijk in te zetten. - Meer buslijnen toewijzen voor 1-euro kaartje en via campagne bij groot publiek bekend maken. - Ik zie best vaak bussen rijden waar niemand in zit. Dit vind ik dan best zonde. - Zorg voor stadsbussen op aardgas. - Elektrische voertuigen gebruiken. 5
Besparingen in eigen organisatie Bijna een kwart van de inwoners vindt dat de gemeente vooral moet kijken naar besparingen en verbeteringen in de eigen organisatie. De gemeente heeft hierin een voorbeeldfunctie. - Je kunt pas commentaar op anderen geven, als je je eigen zaken goed geregeld hebt. - Een goed voorbeeld doet goed volgen. - Als je als organisatie het goede voorbeeld geeft en daar je campagne aan koppelt, word je geloofwaardiger. - Practise what you preach. - De overheid heeft vaak de mond vol over allerlei maatregelen zonder zelf iets aan bij te dragen. - Een nieuw energie leverend gemeentehuis op het P&R terrein. - De medewerkers van de gemeente verplichten op de fiets of het openbaar vervoer te komen. - De gemeente wagens op schone energie laten rijden. - De hoge ruimte in het gemeentehuis aanpassen, om te voorkomen dat de warmte naar boven gaat. - Laat de gemeente Hoorn ervoor zorgen dat zij - als het gaat om milieuzaken - vooruitstrevend zijn en blijven. Besparingen/verbeteringen bij ondernemers en bedrijventerreinen Twaalf procent vindt dat de gemeente Hoorn aandacht moet geven aan verbeteringen bij ondernemers en bedrijventerreinen. Er valt volgens hen op dit gebied nog heel wat te winnen, omdat zij relatief grote milieuvervuilers zijn en zich minder met dit onderwerp bezighouden dan inwoners. De gemeente kan hierop inspelen door ondernemers te informeren en subsidies voor energiebesparende maatregelen te verstrekken. Ook een strikte regelgeving en controle hierop draagt er volgens de inwoners aan bij. - Er is al relatief veel aandacht voor bewoners op dit gebied. En voor de ondernemers veel minder. - Ondernemers zijn in eerste instantie niet zo gericht op milieubesparende maatregelen. - Zij zijn de grootste energie slurpers. - Zij verbruiken met zijn allen meer dan huishoudens aan energie, waarmee zij ook meer afval leveren. Een airco vindt je niet zo snel in het huishouden maar in kantoren zijn er genoeg. - Daar brand nog vaak heel veel licht 's nachts. - Er zit nogal eens asbest in oudere gebouwen. - Denk aan de open deuren in winkels tijdens de winter. - Zorg voor voorlichting; advisering en vóór- of medefinanciering. - Energie besparingsvoorlichting aan ondernemers en mogelijk subsidie verstrekken. - Strikte eisen stellen aan bedrijven met betrekking tot energiebesparing. Andere genoemde maatregelen zijn onder meer de bomenkap beperken, gebruik van energiezuinige straatverlichting of deze dimmen en het tegengaan van zwerfafval. - De intensiteit van straatverlichting aanpassen aan hoeveelheid daglicht die op enig moment aanwezig is. - Lantaarns na 23.00 om en om laten branden. - Meteen de kennis rondom nieuwe straatverlichting toepassen. - Neem led-straatverlichting. - Straatverlichting (om en om) dimmen en verminderen. - Er worden veel te veel grote/oudere gezonde bomen gerooid om te vervangen door mini uitvoeringen. - Een beter groenbeleid met betrekking tot het groen in de wijken. - Meer bomen planten. Niet alleen kappen maar ook even veel terugplaatsen. - Minder zwerfvuil krijgen in de binnenstad door ondergrondse vuilcontainers te plaatsen. - Goede maatregelen nemen tegen het afval op straat dat veroorzaakt wordt door vuurwerk. - Meer blikvangers naast de weg. - Vaker zwerfafval opruimen. 6
Verder worden onder meer de volgende ideeën geopperd: - In scholen het licht uit s nachts! - Kartonnen pakken apart inzamelen. - Ludieke acties organiseren om je eigen wijk schoon te houden. - Geen giftig onkruidbestrijding gebruiken. - Veel groen aanleggen en fietsen stimuleren. - Geen vergunning afgeven voor 'aanlichten' van gebouwen zoals kerken. Conclusie Om te laten zien dat de gemeente Hoorn wel degelijk het een en ander doet zou de gemeente meer bekendheid kunnen geven aan de concrete maatregelen en acties binnen het huidige milieubeleid. Inwoners van de stad hebben bovendien behoefte aan informatie over energiebesparende maatregelen en mogelijkheden voor subsidie. De energietips in het Westfries Weekblad zijn een goede manier om hieraan invulling te geven. Tenslotte is er wellicht ook nog winst te boeken door meer bekendheid te geven aan besparende maatregelen binnen de eigen gemeentelijke organisatie. Uitgave: I&O Research Van Dedemstraat 6c 1624 NN Hoorn tel. (0229) 282555 Nummer: 2010-1680 Opdrachtgever: Gemeente Hoorn Postbus 603 1620 AR Hoorn Redactie: Marion Holzmann Tijmen Siermann 7