Werkplaats Fiscaal juridische aspecten van collectieve zonnedaken Verslag van bijeenkomst op dinsdag 15 april 2014 ten kantore van de GNMF Contact GNMF: Maarten Visschers, 026 3523742, m.visschers@gnmf.nl Uitgenodigde deskundigen: Michel Chatelin, fiscaal jurist op het gebied van duurzame energie en ondernemingsrecht (werkzaam bij Eversheds), en Jan Kiekebosch, controlemedewerker milieubelastingen bij de Belastingdienst te Arnhem. Ook Marleen Verhoeven van Alliander neemt deel (zij vervangt vanavond Jason Young). Deelnemende initiatieven: Burgerwindpark Nijmegen, Novio Volta, dea, Wageningen op zon, Stichting Zonneenergie Wageningen, Lingewaarde Energie, EBEM, Vallei Energie, Spijkerenergie, Opgewekt Maas en Waal, Agem, Tijdvoorgroen, Rijnenijssel Energiecoöperatie, zonneweide De Keijenberg, zonnedak Rodenburg, 11 duurzaam, Energierijk Voorst, Berkelland Energie, Energiek Leur. Programma 1. Inleiding: casussen met fiscaal juridische vragen 2. Werkplaats: kracht zit in het netwerk 3. Goedkeuring postcodeproject door belastingdienst 4. Presentatie Michel Chatelin: fiscaal juridische aspecten van collectieve zonnedaken en -parken 5. Veel gestelde vragen 6. Specifieke vragen per casus 7. Afsluiting 1. Inleiding: casussen met fiscaal juridische vragen Maarten Visschers (Servicepunt HIER opgewekt Gelderland) heet iedereen welkom bij de werkplaats collectieve zonnedaken. Hij geeft aan dat de aftrap van deze werkplaats heeft plaatsgevonden tijdens de CoP (Community of Practice) van 13 februari. Rogier Coenraads van Stichting Zonne-energie Wageningen heeft toen een inleiding gehouden over het Verlaagd Tarief voor collectieve opwekking van duurzame energie. Aan de hand van de casus van het collectieve zonnedak op een gebouw van de Universiteit Wageningen (Marin) zijn vragen en knelpunten geïnventariseerd. Daarbij wees Rogier Coenraads op het belang van de provinciale investeringssubsidie (van 25% op het geïnvesteerde vermogen) die het gemakkelijker maakt om de businesscase rond te krijgen. De presentatie met verslag van de bijeenkomst staan op www.energiecooperatiesgelderland.nl. Vandaag wordt ingegaan op de fiscaal juridische vraagstukken. Het programma is als volgt. Fiscaal jurist Michel Chatelin zal een inleiding over de Regeling Verlaagd Tarief geven. Vervolgens zal hij de fiscaal juridische vragen over de casussen die door de deelnemende Gelderse lokale duurzame energie-initiatieven voorafgaand aan deze avond bij hem zijn ingediend, beantwoorden. Jan Kiekebosch van de Belastingdienst zal ook vragen voor zijn rekening nemen. In totaal hebben 12 energieinitiatieven een of meerdere casussen met vragen ingediend. De aanwezige energieinitiatieven stellen zich kort voor. Een aantal initiatieven zijn met meerdere mensen aanwezig omdat zij samen aan het project werken. De casussen met vragen zijn in één document opgenomen zodat initiatieven casussen kunnen uitwisselen.
2. Werkplaats: kracht zit in het netwerk Ruud Schuurs geeft de ontwikkeling van de CoP (Community of Practice) van Gelderse energie-initiatieven vanaf het begin in 2012 tot nu aan. In het begin is er gewerkt met plenaire bijeenkomsten over businessmodellen en marketing. In deze werkplaats gaan we de diepte in en zijn we gericht op realisatie van projecten. Ruud Schuurs geeft aan wat het betekent om als initiatieven in een werkplaats samen te werken. Het houdt in dat initiatieven zelf actief aan de slag gaan met hun project en daar waar mogelijk ervaringen uitwisselen. Het is niet de bedoeling om passief kennis uit te wisselen. De bedoeling is om in een gezamenlijk traject projecten te ontwikkelen en op te zetten. Bottlenecks en onduidelijkheden worden besproken en oplossingen worden gezocht Verwacht wordt dat initiatieven met de antwoorden op hun vragen zelf weer aan de slag gaan en verder bouwen. Van belang is om de projecten behapbaar te maken en bij de burger te brengen. Uit de bestudering van de casussen blijkt dat er standaard-postcoderoos initiatieven bij zijn, en daarnaast ook hele creatieve, nieuwe initiatieven. Deze creativiteit heeft mogelijk wel grenzen. Casussen worden anders te complex. Het is al vaak niet gemakkelijk om een postcoderoos- project operationeel te krijgen. Doel is om helderheid te krijgen en de ontwikkeling te versnellen. De werkplaats kan experts uitnodigen en zo expertise bieden. Kennis en ervaring wordt ontsloten en beschikbaar gesteld voor anderen. Daarbij zijn er twee doelen: 1. het verbeteren van het eigen handelen. Hiervoor blijkt het een effectieve werkwijze te zijn. 2. het effectiever onderling delen van kennis en ervaring. De kracht zit in het netwerk zelf. Het gaat om het ondersteunen bij het ontwikkelen van projecten en ook om halen in combinatie met brengen. De werkvorm is een belangrijke basis. Het gaat nu nog om het inbrengen van expertise. Vervolgens gaat het om het écht operationeel maken van projecten. Volgende week start ook de werkplaats windenergie bottom up. 3. Goedkeuring postcodeproject door belastingdienst Jan Kiekebosch (j.a.kiekebosch@belastingdienst.nl) is controlemedewerker milieubelastingen bij de Belastingdienst in Arnhem. Hij keurt de collectieve opwekkingsprojecten en geeft uiteindelijk de beschikking af. Hij doet dat voor heel Nederland. Tot nu toe zijn er zes postcoderoosprojecten ingediend en allemaal afgekeurd. Reden voor afkeuring was steeds dat er teveel ondernemers (meer dan 5% BTW-plichtige ondernemers) aan het project deelnemen. Het particuliere karakter van het project wordt beoordeeld. De zeggenschap moet gelijk verdeeld zijn. Het mag niet zijn dat slechts een beperkt aantal mensen het voor het zeggen heeft. Nota, rekening en adres (postcode) dienen bij dezelfde persoon te liggen. Als de partner van een ZZP`er deelneemt, dienen nota, rekening etc ook op naam van de partner te staan. Op de website van HIER opgewekt staat hierover alle informatie (zie kennisdossier Verlaagd Tarief en verslagen van de Kennissessies). Alle kennis en informatie staat op het web. 4. Fiscaal juridische aspecten van collectieve zonnedaken en -parken Michel Chatelin (michelchatelin@eversheds.nl) gaat in op de volgende aspecten van de regeling Verlaagd Tarief (zie voor verdieping zijn presentatie): Mogelijkheden van zon Mogelijkheden zijn: op eigen dak met eigen panelen, op eigen dak met gehuurde panelen, op andermans dak.
Verlaagd tarief bij collectieve opwek De regeling bestaat uit een korting - voor leden van een coöperatie of VvE - van 7.5 eurocent excl BTW ( 9 eurocent incl BTW) per kwh (tot 10.000 kwh) over het toegewezen deel van hun elektriciteitsverbruik. De onderdelen betreffen een coöperatie of VvE, een productie-installatie voor duurzame energie en leden die in de nabijheid wonen (postcoderoos). Fysieke stromen (zie flowschema) De collectief opgewekte duurzame energie wordt afgenomen door één energiebedrijf. De energiebedrijven van de afzonderlijke leden leveren duurzame energie aan de leden. Dit hoeft niet percé hetzelfde energiebedrijf te zijn; de leden hoeven niet percé lid te zijn van dezelfde energieleverancier. Eén energieleverancier maakt het wel overzichtelijker en gemakkelijker. Het energiebedrijf waaraan de duurzame energie wordt verkocht en het energiebedrijf waarvan door de leden duurzame energie wordt ingekocht, hoeven niet hetzelfde te zijn. Geldstromen (zie flowschema) Het energiebedrijf die de stroom afneemt, betaalt de zgn kale stroomprijs aan de coöperatie (x eurocent per kwh). Het energiebedrijf van elk lid geeft een belastingkorting van 9 eurocent per kwh (tot een maximum van 10.000 kwh/ jaar). De korting op de energiebelasting wordt gegeven over het toegewezen deel van het electriciteitsverbruik per lid. De korting wordt gegeven op de eindfactuur. De afnameprijs voor stroom door een lid bestaat uit een vast deel van 16 eurocent per kwh (energiebelasting, transportkosten, BTW) en een variabel deel (y eurocent per kwh). Vast en variabel deel bedragen samen ca 23 eurocent per kwh. Energiebedrijven zijn niet verplicht om mee te werken en deel te nemen. Een aantal energiebedrijven wachten nog af. De kale stroomprijs x en het variabele deel y worden door de coöperatie uit onderhandeld met de energiebedrijven. De coöperatie betaalt belasting en vennootschapsbelasting aan de belastingdienst. De leden betalen mee aan de investering. De leden kunnen geen panelen kopen, wel certificaten of een aandeel in de stroom. De coöperatie of VvE koopt de panelen. GVO`s worden gemeld bij Certiq. GVO`s zijn vrij verhandelbaar. De coöperatie betaalt het aansluittarief aan de netbeheerder. Documenten Benodigde documenten zijn statuten, ledenovereenkomst, aanwijzing belastingdienst (de belastingdienst wijst de coöperatie officieel aan), verklaring coöperatie, ledenverklaring, samenwerkingsovereenkomst, PPA (power purchase agreement; groencertificaten). HIER opgewekt heeft voorbeelden van statuten, ledenovereenkomst en ledenverklaring op haar website staan. Vereisten aan de coöperatie of VvE De coöperatie of VvE bestaat uitsluitend uit natuurlijke personen. Ondernemers (behoudens uitzondering, maximaal 5% belastingondernemers) zijn niet toegestaan. Ondernemers of rechtspersonen mogen geen lid zijn. De productie-installatie moet juridisch en economisch eigendom van de coöperatie of VvE zijn. De aanwijzing van de Belastingdienst is noodzakelijk voor de coöperatie. Deze is vereist.
Vereisten aan de productie-installatie Het dient te gaan om hernieuwbare energiebronnen, zoals wind- en zonne-energie, waterkracht of biogas. Garanties van oorsprong (GVO`s) zijn nodig om aan te tonen dat het om duurzame energie gaat. De GVO`s zijn vrij verhandelbaar. Het recht op belastingkorting is beperkt tot de nettolevering op de aansluiting van de productie-installatie. De consequentie daarvan is dat er een (nieuwe) aansluiting nodig is bij de plaatsing van de opwekkingsinstallatie op het dak van een andere eigenaar. De uitvoeringspraktijk komt neer op een extra (tweede) aansluiting. Men moet de levering apart kunnen meten. Voorkomen dient te worden dat terugleveren en salderen door elkaar wordt gehaald. Het eigendom van de tweede aansluiting ligt bij de coöperatie. Over de tweede aansluiting is wel nog een discussie gaande. Een tweede aansluiting is ook een behoorlijke investering. Bij de businesscase van het zonnedak op het gebouw van Marin te Wageningen bedroeg de tweede netaansluiting 8% van de totale investeringskosten (ca 20.000 euro op een investering van ca 250.000 euro voor een installatie van 200.000 Wpiek). De aansluitkosten zijn te berekenen op basis van kentallen op de website van Alliander. Rijksubsidie is niet mogelijk. Provinciale subsidie zoals de 25% investeringssubsidie van de provincie Gelderland, is wel mogelijk. Bestaande installaties zijn toegestaan. Er bestaat een risico dat de installatie wordt aangemerkt als apart WOZ object. Vereisten aan de leden De leden mogen alleen natuurlijke personen betreffen. De woning dient binnen de postcoderoos te liggen. De woning dient hoofdzakelijk als woning gebruikt te worden (minimaal 70% privé functie). Postcoderoos Bepalend voor de ligging van de installatie is het punt van de aansluiting op het openbare net. Dit punt is voldoende. De Postwet 2009 is hierbij van belang (universele postaanbieder PostNL). Het postcodesysteem daarvan is het geldende systeem. Cendris werkt op dit moment aan een viewer om dit plaatje te maken. Postcodes en daarmee de postcoderoos kan elk jaar veranderen. Het moment van afgifte is bepalend en geldt. Voor een nieuwe kaart moet een nieuwe beschikking (aanwijzing) worden aangevraagd. Vereisten aan de ondernemersleden Ondernemersleden zijn toegestaan mits: het geen leverancier, producent, handelaar van elektriciteit of netbeheerder betreft; leden niet in groepsverband daarmee verbonden zijn; het geen corporatie of exploitant van onroerend goed betreft; het aantal BTW-plichtigen - zoals ZZP`ers of leden met eigen zonnepanelen - in totaal niet meer dan 5% qua deelname betreft. Nederland telt 1.5 miljoen ZZP'ers. Of naar het oordeel van de inspecteur: de coöperatie blijft van en voor particulieren. 5. Veel gestelde vragen Zijn meerdere installaties per coöperatie mogelijk? Ja, maar per productie-installatie dient er een eigen postcoderoos te zijn en daarmee een eigen deel van de leden, die daaruit korting kunnen krijgen. Per postcoderoos dienen aparte beschikkingsaanvragen binnen dezelfde coöperatie te worden aangevraagd. Indien de productie-installaties in hetzelfde postcodegebied met dezelfde hernieuwbare energiebron liggen: mogelijk één postcoderoos.
Welke financieringsconstructies zijn toegestaan? Financial lease is nu beperkt toegestaan. Operational lease is niet toegestaan. Financiering via een (bank)lening is wel toegestaan. Combinatie met (eerdere) rijkssteun is niet toegestaan, Combinatie met provinciale of gemeentelijke steun is wel toegestaan. Kunnen bestaande coöperaties ook gebruik maken van de regeling? Ja, mits zij voldoen aan de voorwaarden. Dus niet, als er bedrijven lid zijn. Als de statuten bedrijfslidmaatschap toestaan, maar er geen bedrijfsleden zijn is het wel toegestaan. Is één leverancier voor alle leden vereist? Nee, dat is de vrijheid van de coöperatie om in onderhandeling met de energieleverancier voor de productieafname dit aspect mee te nemen voor de prijsafspraken. Zijn de administratiekosten, die energiebedrijven in rekening mogen brengen gemaximeerd? Nee, dat blijft een marktoverweging van de bedrijven. Betaalt de coöperatie de kosten voor een nieuwe aansluiting? Ja, en de netbedrijven zijn nog in overleg om naar de hoogte te kijken voor bepaalde tarieven. Wordt de regeling na 4 jaar opgeheven? Nee, het is een wetswijziging die tot een volgende wetswijziging van kracht blijft. Bij eventuele wijziging is een passende overgangsregeling voor bestaande gevallen toegezegd. Bestaande coöperaties en betreffende personen krijgen maximaal 10 jaar zekerheid bij aanwijzing. Komt er twee jaar na de toekenning van de aanwijzing een nieuw lid bij, dan krijgt het nieuwe lid 8 jaar zekerheid. Bij de ingangsdatum zijn de dan geldende voorwaarden van toepassing. Formulier Aanvraag Aanwijzing voor het verlaagde tarief energiebelasting voor lokaal duurzaam opgewekte elektriciteit Dit staat op de website van de Belastingdienst, bij het onderwerp Verlaagd Tarief. Nadere informatie Saldering en zelflevering: http://www.agentschapnl.nl/onderwerpen/duurzaamondernemen/duurzame-energie-opwekken/duurzame-energie/saldering-en-zelflevering Verlaagd tarief: http://www.hieropgewekt.nl/dossiers/750/verlaagd-tarief Aanvraagformulier: www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/themaoverstijgend/programmas_e n_formulieren/aanvraag_aanwijzing_voor_het_verlaagde_tarief_energiebelasting_voor_l okaal_duurzaam_opgewekte_elekticiteit 6. Specifieke vragen per casus De aanwezige LDE worden in de gelegenheid gesteld nog specifieke vragen over hun casus aan de deskundigen te stellen. Michel Chatelin heeft in het document Casussen
en vragen in rode letters in het kort - zijn antwoorden bij de vragen van elke casus geplaatst. Dit document wordt als bijlage bij het verslag meegestuurd. De casussen 1 t/m 7 worden met de deelnemers besproken. De antwoorden van de vragen over de laatste viif casussen (8 t/m 12) worden nagestuurd. Wind meets Sun (zonneweide Nijmegen) Het gaat om twee installaties van één coöperatie. Van belang is welke fiscaliteit je wilt gebruiken. Dit project wil voor de aansluiting van de zonneweide op het net de aansluiting van het burgerwindpark gebruiken. Dat scheelt de kosten van een nieuwe aansluiting. Dit voorstel is ter besluitvorming bij het ministerie neergelegd. Lingewaard Energie (drijvend zonnepark) Jan Kiekebosch stelt dat drijvende panelen gezien kunnen worden als een soort drijvende woningen. Deze hebben een aansluiting op de wal. Dat wordt gezien als opstal. Gemeente Roermond heeft daar ervaring mee. Spijkerenergie: zonnedak bij VvE De verkoper van Herman de stroomverdeler stelt dat de stroomverdeler is getoetst en is goedgekeurd. Dat moet echter worden aangetoond met een document. Er is echter nooit een schriftelijke bevestiging overlegd. Herman de stroomverdeler wordt vooralsnog gezien als twijfelgeval. Bewijsmateriaal dient nog aan de belastingdienst te worden voorgelegd. De Belastingdienst kent Herman de stroomverdeler maar zegt absoluut niets toe. Greenchoice wil de korting op de energiebelasting doorsluizen aan de coöperatie. De coöperatie kan dan de korting gebruiken voor investeringen in een buurthuis bijvoorbeeld. 7. Afsluiting Michel Chatelin wordt bedankt voor zijn presentatie en beantwoording van de vele en diverse vragen. Ook Jan Kiekebosch wordt bedankt voor zijn toelichtingen en antwoorden. De volgende werkplaatsen op maandagavond 19 mei en dinsdagavond 24 juni gaan over businesscases. Een aantal redelijk ver uitgewerkte en doorgerekende businesscases van Gelderse LDE worden dan voorgelegd aan deskundigen. De casussen moeten ook goed kopieerbaar zijn. Nader bericht volgt.