3.A.1. - 2.A.3. - 1.B.2. CARBON FOOTPRINT -EMISSIE INVENTARIS 4 DOCUMENTNAAM AUTEUR: VERSIE: DATUM: STATUS: 3A1-2A3-1B2 CO2-VERSLAG 2014 Hakkers KAM B 21-05-2015 DEFINITIEF AUTORISATIE OPGESTELD DOOR: Datum: 21-05-2015 Paraaf: M VAN RIJBROEK KAM-COÖRDINATOR VERIFICATIE DOOR: Datum: 21-05-2015 Paraaf: W. VERBRUGGEN KAM-, RISICO- EN OMGEVINGSMA- NAGER OUDSAS 11, 4251 AW WERKENDAM POSTBUS 11, 4250 DA WERKENDAM T: 0183-50 11 22 F: 0183 50 16 65 WWW.HAKKERS.COM INFO@HAKKERS.COM DOCUMENTVERSIE: PR.18.03 HAKKERS BV PAGINA: 1 / 27
Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 4 1.1. DOEL... 4 1.2. BASISJAAR EN REFERENTIEPERIODE... 4 1.3. VERIFICATIE EMISSIE-INVENTARIS... 4 1.4. NORMEN EN PROCEDURES... 4 2 BEDRIJFSPROFIEL... 6 2.1. ORGANISATIE... 6 2.2. ORGANISATORISCHE GRENZEN... 6 2.3. VERANTWOORDELIJKHEDEN... 7 3 EMISSIE-INVENTARIS... 8 3.1. EMISSIE-INVENTARS VAN HET RAPPORTAGE JAAR 2014... 8 3.2. TOEGEPASTE OMREKENFACTOREN... 9 3.3. WIJZIGINGEN IN DE OMREKENFACTOREN... 9 3.4. NUMERIEKE RESULTATEN 2014... 9 3.5. UITSLUITINGEN... 11 3.5.1. Biomassa... 11 3.5.2. Opname van... 11 3.5.3. Uitsluitingen energiestromen... 11 4 EVALUATIE -EMISSIES... 12 4.1. EMISSIE-INVENTARS VAN HET BASISJAAR 2009... 12 4.2 TRENDANALYSE... 13 5 VOORTGANG REDUCTIEDOELSTELLIGNEN EN -MAATREGELEN... 14 5.1. PANDEN... 14 5.1.1. Aardgas... 14 5.1.2. VOORTGANG REDUCTIEDOELSTELLINGEN... 15 5.1.3. VOORTGANG REDUCTIEMAATREGELEN... 15 5.1.4. Elektriciteit... 15 5.1.5. VOORTGANG REDUCTIEDOELSTELLINGEN... 16 5.1.6. VOORTGANG REDUCTIEMAATREGELEN... 16 5.2. MATERIEEL EN PROJECTEN... 17 5.2.1. VOORTGANG REEDUCTIEDOELSTELLINGEN... 17 5.2.2. VOORTGANGREDUCTIE MAATREGELEN... 17 5.3. WAGENPARK... 19 5.3.1. VOORTGANG REDUCTIEDOELSTELLINGEN... 19 5.3.2. VOORTGANG REDUCTIEMAATREGELEN... 19 5.4. CO2 GUNNINGSVOORDEEL PROJECTEN... 21 5.5. BEDRIJFSINVESTERINGEN... 21 6 REDUCTIEDOELSTELLINGEN TOTAAL... 22 7 MAATREGELEN KOMENDE PERIODE... 23 7.1. PANDEN... 23 7.1.1. Elektriciteitverbruik... 23 7.1.2. Aardgasverbruik... 23 7.2. MATERIEEL EN PROJECTEN... 23 7.3. WAGENPARKBEHEER... 23 8 BRONGEGEVENS... 25 9 MEETONZEKERHEDEN... 26 9.1. PANDEN... 26 HAKKERS BV PAGINA: 2 / 27
9.1.1. ElektriciteitverbruiK... 26 9.1.2. aardgas verbruik... 26 9.2. MATERIEEL EN PROJECTEN... 26 9.3. WAGENPARKBEHEER... 27 9.4. VERBETERPUNTEN IN METINGEN... 27 HAKKERS BV PAGINA: 3 / 27
1 INLEIDING 1.1. DOEL Dit jaarverslag geeft feiten en cijfers betreffende de uitstoot van broeikasgassen in het boekjaar 2014 van Hakkers BV (Hakkers). In 2014 is besloten om de energiestromen en CO2-emissies te managen conform de CO2-prestatieladder van SKAO. Conform trede 5 dienen de scope 1, scope 2 en scope 3 emissies zoals in CO2 Prestatieladder handboek (versie 2.2) zijn gespecificeerd te zijn geïnventariseerd en gecommuniceerd. Dit document vormt een jaarlijkse gedetailleerde rapportage van de CO2- emissies over 2014 van scope 1 en 2. Scope 3 zal separaat gecommuniceerd worden. 1.2. BASISJAAR EN REFERENTIEPERIODE Voorliggende rapportage heeft betrekking op boekjaar 2014. Het boekjaar voor Hakkers B.V. loopt van 1 januari tot en met 31 december. De Carbon Footprint is binnen Hakkers voor het eerst uitgevoerd over boekjaar 2009. Het basisjaar is 2009. 1.3. VERIFICATIE EMISSIE-INVENTARIS Alle voorgaande jaren is voor de emissie-inventarissen (CO2 footprint) een verificatie uitgevoerd door een certificerende instelling. Over de emissie-inventaris van het rapportage jaar 2014 is geen verificatie uitgevoerd. Hier is bewust voor gekozen omdat de verificatie drie jaar geldig is en Hakkers naar al die jaren vertrouwen heeft in het goed berekenen van de footprint. 1.4. NORMEN EN PROCEDURES De bepaling van de CO2 Footprint is opgesteld in overeenstemming met: NEN-ISO 14064-1 (Greenhouse gases), zie voor de normverwijzing de tabel hieronder CO2-Prestatieladder Handboek 2.2 (04 april 2014) NEN-EN-ISO 50001 (Energiemanagementsystemen Eisen met gebruiksrichtlijnen) PR.18 Energiemanagement NORMVERWIJZINGSTABEL HOOFDSTUKINDELING 7.3.1 ISO 14064-1 1. INLEIDING 1.1 Doel p 1.2 Basisjaar en referentie periode c 1.3 Verificatie emissie-inventaris q 1.3 Normen en procedures 2. BEDRIJFSPROFIEL 2.1 Organisatie a 2.2 Organisatiegrenzen d 2.3 Verantwoordelijkheden b 3. EMISSIE INVENTARIS 3.1 Emissie-inventaris van het rapportage jaar 2014 e, i 3.2 Toegepaste omrekenfactoren l, n 3.3 Wijzigingen in de omrekenfactoren m 3.4 Numerieke resultaten j, k, e, i 3.5 Uitsluitingen f, g, h HAKKERS BV PAGINA: 4 / 27
4. EVALUATIE EMISSIES 4.1 Emissie-inventaris van het basisjaar 2009 j, k 4.2 Trendanalyse 5.VOORTGANG REDUCTIEDOELSTELLINGEN EN -MAATREGELEN 5.1 Panden L 5.2 Materieel en projecten L 5.3 Wagenparkbeheer L 5.4 Gunningsvoordeelprojecten L 5.5 Bedrijfsinvesteringen L 6.REDUCTIEDOELSTELLINGEN TOTAAL 7.MAATREGELEN KOMENDE PERIODE 7.1 Panden 7.2 Materieel en projecten 7.3 Wagenparkbeheer 8. BRONGEGEVENS 8.3 Meetonzekerheden m, o 8.4 Verbeterpunten in metingen HAKKERS BV PAGINA: 5 / 27
2 BEDRIJFSPROFIEL 2.1. ORGANISATIE De rapporterende organisatie bestaat uit Hakkers BV en de Verhuur en Exploitatiemaatschappij Gebroeders Hakkers BV. De laatste is volledig eigenaar van Hakkers BV. De bedrijven vinden hun oorsprong in 1875, waar de (over-over) grootvader van de inmiddels vijfde generatie Hakkers startte met productie van rijshout uit de grienden van de Biesbosch. Inmiddels is het bedrijf uitgegroeid tot een verzameling van samenwerkende bedrijven met als activiteitenscope: het ontwerpen, uitvoeren en onderhouden van waterbouwkundige constructiewerken, conserverings-, bagger-, grond-, (water) bodemsanerings- kust- en oeverwerken, inclusief turn-key projecten en aanverwante elektrotechnische en werktuigkundige componenten. De opdrachtgevers bestaan uit diverse bouw-, petrochemische en civieltechnische bedrijven, overheidsinstellingen en particulieren. Met een omzet van circa 40 miljoen Euro behoort Hakkers tot de middelgrote aannemers in de GWW-sector. Verhuur- en Exploitatiemaatschappij Gebroeders Hakkers BV Gebroeders Hakkers, de verhuur- en exploitatiemaatschappij van de groep, beschikt over een 5 hectare groot werkterrein met eigen haven, loswal en constructiewerkplaatsen voor de (pre)fabricage van beton-, hout- en staalconstructies. Verder beschikt het bedrijf over een eigen werkplaats ten behoeve van het onderhoud van eigen materieel voor voornamelijk het verhuur van dit materieel aan haar dochterondernemingen. Haar 12 (werk)schepen behoren de het modernste materieel in de bedrijfstak. Het bedrijf is sinds 1998 gecertificeerd volgens de VCA** en de NEN-EN-ISO 9001. Het bedrijf staat onder directe leiding van de chef werkplaats Leo van Heukelum. De directie wordt gevoerd door Ad Hakkers, Hein van Laar en Nico van Heukelum. BTW nr.: NL 0083.43.433.B01 Kamer van koophandel nummer: 18122869 Hakkers BV Hakkers is een middelgrote aannemer in de GWW-sector die zich concentreert op het ontwerpen, uitvoeren en onderhouden van waterbouwkundige werken zoals: funderings-, beton- en staalbouwkundige constructiewerken, conserverings-, bagger-, grond-, (water)bodemsanerings-, kust- en oeverwerken. Hakkers BV telt ongeveer 100 FTE, is sinds 1998 gecertificeerd volgens de VCA**, de NEN-EN-ISO 9001 en vanaf 2010 volgens de BRL-SIKB 7000 en de BRL-OCE. Hakkers BV is voor 100% eigendom van de Verhuur- en Exploitatiemaatschappij Gebroeders Hakkers BV en de directie wordt gevoerd door Ad Hakkers, Hein van Laar en Nico van Heukelum. 2.2. ORGANISATORISCHE GRENZEN De Carbon Footprint ( Footprint) wordt conform de Greenhouse Gas protocol bepaald van de bedrijven waarover 100% operationele controle uitgevoerd wordt. Binnen de organisatorische grenzen vallen daarmee de emissies van de Verhuur- en Exploitatiemaatschappij Gebroeders Hakkers BV samen genomen met die van Hakkers BV (Hakkers). Daarmee wordt geborgd dat alle uitstoot van de aannemende partij wordt opgenomen in de inventaris. Hakkers heeft in het verslagjaar naast haar eigen activiteiten ook deelgenomen in een samenwerkingsverband tussen IGL en Hakkers BV (is een aparte organisatie dat een peilboot gebruikt tbv optimaal gebruik van materieel voor beide partijen). Het samenwerkingsverband tussen Boskalis BV, Van den Herik BV en Hakkers BV, genaamd Zeeuwse Stromen is gestopt doordat het project daar af gelopen was. Hakkers BV heeft enkel eigendom, maar geen operationele zeggenschap binnen dit samenwerkingsverband. Om deze reden wordt daarom de -uitstoot van deze BV niet meegenomen in de Footprint van Hakkers. Het project aangenomen met niveau 3 vervangen kademuur Koningin Wilhelminahaven Zuidwestzijde is in 2012 van start gegaan. In het eerste kwartaal 2014 is er meerwerk uitgevoerd door Hakkers. Het project is destijds uitgesteld, omdat in het gebied explosieve gevonden zijn. Deze gegevens zijn terug te zien in de footprint van kwartaal 1 en van kwartaal 2. HAKKERS BV PAGINA: 6 / 27
Het project GOVa IIIa, is uitgevoerd in combinatie met Van Halteren Infra B.V. Voor de -uitstoot zijn geen emissies van Van Halteren Infra B.V. meegenomen in de Footprint van Hakkers. Het project GOVa IV perceel 1 is uitgevoerd in combinatie met van Halteren en Beens Groep als volwaardige partner. GOVa IV perceel 2 is uitgevoerd in opdracht van Beens groep. Hierbij is GOVa VOF is een samenwerking tussen van Halteren en Hakkers. In deze hoedanigheid zijn zij onderaannemer bij Project GOVa IV perceel 2. Gegevens voor perceel 2 worden dus niet apart meegenomen in de CO2 footprint van Hakkers. 2.3. VERANTWOORDELIJKHEDEN De verantwoordelijkheden zijn vastgelegd in de procedure: PR.18 Energiemanagement. HAKKERS BV PAGINA: 7 / 27
3 EMISSIE-INVENTARIS 3.1. EMISSIE-INVENTARS VAN HET RAPPORTAGE JAAR 2014 Footprint: 2.658,7 ton CO2 Andere emissies 0% Panden 1% Wagenpark Totaal 23% Gasolie (GOVA IIIa) 5% Gasolie (Vlaardingen KW haven ZZ) 4% Materieel en projecten 67% Scope 1: 2.654,6 ton CO2 Verbruik lpg 0% Aardgas 2% Scope 2: 4,1 ton CO2 Verbruik benzine 2% Acetyleen (snijbranden) 0% Verbruik diesel 23% Mixgas (CO2- lassen) 0% Gasolie (Overige projecten) 73% Groene elektriciteit, 100% HAKKERS BV PAGINA: 8 / 27
3.2. TOEGEPASTE OMREKENFACTOREN De emissies ( uitstoot) ten gevolge van het gebruik van de aangegeven energiedragers is bepaald middels de Carbon Assessment Tool. Deze tool vermenigvuldigd de energiestromen met de conversiefactoren die vastgesteld zijn in de Prestatieladder norm. Deze conversiefactoren zijn berekend op basis van de uitstoot in de totale keten van winning t/m eind gebruiker van de energiestroom. De toegepaste conversiefactoren zijn betrokken van het Handboek Prestatieladder versie 2.2 van SKAO (versie 04 april 2014). De omrekening van volume naar -uitstoot is eenduidig en geeft de meest betrouwbare vergelijking. De uitstoot wordt uigedrukt in ton (1 ton is 1.000 kg ). 3.3. WIJZIGINGEN IN DE OMREKENFACTOREN Er zijn geen wijzigingen in de omrekenfactoren (conversiefactoren) sinds het basisjaar 2009. De footprint van het jaar 2014 is in mei 2015 bepaald. Hierbij is er gebruik gemaakt van de conversiefactoren genoemd in het SKAO handboek versie 2.2, geldig m.i.v. 04 april 2014. De verwachting is dat de conversiefactoren met medio 2014 wijzigen, omdat handboek 3.0 in ontwikkeling is. 3.4. NUMERIEKE RESULTATEN 2014 Panden Scope Aantal Eenheid Emissiefactor Eenheid ton Opmerkingen Groene elektriciteit, 2 276.333,2 [kwh] 0,015 [kg /kwh] 4,1 Essent Windkracht 220 Normale ('grijze') elektriciteit 2 [kwh] 0,455 [kg /kwh] Aardgas 1 19.178,3 [m³] 1,825 [kg /m³] 35,0 Totaal panden 39,1 Materieel en projecten Scope Aantal Eenheid Emissiefactor Eenheid ton Opmerkingen Gasolie (Overige projecten) 1 566.347,6 [liter] 3,135 [kg /liter] 1.775,5 Mixgas (CO2-lassen) 1 3599,5 [kg] 1,000 [kg /kg] 3,6 Acetyleen (snijbranden) 1 1.941,5 [kg] 3,145 [kg /kg] 6,1 Propaan (flessen) 1 [kg] 2,994 [kg /kg] Walstroom 2 [kwh] 0,015 [kg /kwh] Essent Windkracht 220 Totaal materieel en projecten 1.785,2 CO2-projecten Scope Aantal Eenheid Emissiefactor Eenheid ton Opmerkingen Gasolie (Vlaardingen KW haven ZZ) PROJ 33.134,0 [liter] 3,135 [kg /liter] 103,9 Gasolie (GOVA IIIa) PROJ 38.267,3 [liter] 3,135 [kg /liter] 120,0 71.401,3 Totaal materieel en projecten 223,8 Scope Wagenpark Totaal Aantal Eenheid Emissiefactor Eenheid ton Opmerkingen Verbruik benzine 1 Registratie getankte 14.318,3 [liter] 2,780 [kg /liter] 39,8 hoeveelheden in totaal Verbruik diesel 1 178.983,5 [liter] 3,135 [kg /liter] 561,1 (LET OP: inclusief projectuitstoot!!!) Verbruik lpg 1 5.205,0 [liter] 1,860 [kg /liter] 9,7 Totaal wagenpark 610,6 Carbon Footprint: 2.658,8 ton Scope 1: 2.654,6 ton Scope 2: 4,1 ton Scope 3: ton CO 3 HAKKERS BV PAGINA: 9 / 27
Hakkers is een middelgroot bedrijf qua uitstoot. Met 39,1 ton -uitstoot voor de bedrijfspanden blijven zij onder de 2.000 ton en met 2.619,6 ton uitstoot voor de projecten blijft Hakkers onder de 10.000 ton. Het gasolie verbruik van het materieel en op de projecten is de grootste energiestroom van Hakkers 67% van het totaal, daar zal voornamelijk de focus op liggen. HAKKERS BV PAGINA: 10 / 27
3.5. UITSLUITINGEN 3.5.1. BIOMASSA Er is in de afgelopen periode geen gebruik gemaakt van biomassaverbranding. 3.5.2. OPNAME VAN Er heeft in de afgelopen periode geen opname plaatsgevonden binnen de bedrijfsactiviteiten. 3.5.3. UITSLUITINGEN ENERGIESTROMEN Grijze stroom: is uitgesloten voor de panden. Al het elektriciteitverbruik van de panden wordt groen ingekocht. Walstroom: is uitgesloten de rapportage periode, hier is geen gebruik van gemaakt door schepen op de projecten. Koel- en koudemiddelen: er hebben in de rapportage periode geen lekkages van koel- en koudemiddelen plaatsgevonden binnen de bedrijfsactiviteiten. Vliegreizen: er hebben in de rapportage periode geen vliegreizen plaatsgevonden voor Hakkers BV. Gedeclareerde kilometers: er wordt beperkt zakelijk gereden met privé auto's van medewerkers. Dit is verwaarloosbaar, dit is kleiner dan 1% van de totale footprint. Goederen vervoer: Hakkers heeft één eigen vrachtwagen medio 2014 aangeschaft. De uitstoot van de vrachtwagen wordt meegenomen in het wagenpark. HAKKERS BV PAGINA: 11 / 27
4 EVALUATIE -EMISSIES 4.1. EMISSIE-INVENTARS VAN HET BASISJAAR 2009 Naar aanleiding van verzoeken van verschillende marktpartners is over 2009 een footprint gemaakt, waarvan onderstaande figuur de resultaten weergeeft. De resultaten van 2009 worden aangemerkt als basisjaar. Footprint: 2.345 ton CO2 Wagenpark 18% Panden 8% Materieel en projecten 74% In het jaar 2009 wat het basisjaar van de footprint is heeft Hakkers een uitstoot van 2.345 ton aan. In het jaar 2014 is de uitstoot gegroeid naar 2.658,8 ton. Dit is een toename van 313,7 ton, in percentage is dit een stijging van 13,4%. De omzet is ook gestegen van 2009 naar 2014 met 66,2%. HAKKERS BV PAGINA: 12 / 27
4.2 TRENDANALYSE In de onderstaande grafiek is het verloop (trend) is de absolute uitstoot weergegeven van het basisjaar 2009 t/m 2014. 3.500,0 3.000,0 2.500,0 2.000,0 1.500,0 1.000,0 500,0-2009 2010 2011 2012 2013 2014 Elektriciteit Gas Wagenpark Materieel en projecten Energiestromen Eenheid 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Verschil in % t.o.v. 2009 Materieel en projecten ton 1.726 1.749 2.281 2.080 2.237 1.785 +3,4% Wagenpark ton 429 475 512 486 496 610,6 +42,3% Gas ton 80 72 32 39 54 35-56,3% Elektriciteit ton 111 115 94 4 4 4,1-96,3% Totaal uitstoot ton 2.347 2.411 2.919 2.609 2.791 2.658,8 +13,3% Hieronder wordt ingegaan op het verbruik van het afgelopen jaar per energiestromen. Hierbij zullen de cijfers worden onderbouwd en het verloop tussen 2014 en basisjaar 2009 worden beschreven. In het volgende hoofdstuk wordt per energiestroom gekeken naar de voortgang gerelateerd aan de factor die invloed heeft op deze energiestromen en daarbij gekeken naar de voortgang op de doelstellingen. Materieel en projecten: Deze is gestegen met 3,4% dit is een kleine stijging, wetende dat de omzet met ruim 66% gestegen is. Deze energiestroom is het brandstofverbruik, voornamelijk gasolie op de projecten. De gasolie wordt verbruikt voor de schepen en voor het overige materieel op het water. Deze gasolie is met 50 ton CO2 gestegen in 2014 t.o.v. 2009, de overige stijging zit in de energiestromen: mixgas en acetyleen deze worden gebruikt om te lassen en te snijbranden. Deze energiestromen zijn voor 2009 niet meegenomen, dit maakt het vergelijk incompleet. Wagenpark: De uitstoot van het wagenpark, is het brandstofverbruik dat verbruikt wordt door de auto's van Hakkers. Deze energiestroom is gestegen met ruim 42% dit is een grote stijging. Gekeken naar de toename in FTE's is deze toename minder groot dan de toename in de uitstoot van het wagenpark. Gekeken naar de toename in auto's is deze ongeveer gelijk. In het volgende hoofdstuk wordt hier nader op ingegaan. Aardgas: De uitstoot van het aardgasverbruik is gedaald met 56,4% dit is grote daling. Deze wordt in het volgende hoofdstuk gerelateerd aan het aantal graaddagen. Elektriciteit: De uitstoot van het elektriciteit gebruik is gedaald met 96,3%. Deze daling is gerealiseerd door het inkopen van groene stroom. HAKKERS BV PAGINA: 13 / 27
5 VOORTGANG REDUCTIEDOELSTELLIGNEN EN -MAATREGELEN In dit hoofdstuk wordt per energiestroom gekeken naar de voortgang gerelateerd aan de factor die invloed heeft op deze energiestroom en daarbij gekeken naar de voortgang op de doelstellingen. Daarnaast wordt er gekeken naar de eventuele ruis of onzekerheid die in de energiestroom zit. 5.1. PANDEN 5.1.1. AARDGAS De uitstoot van het aardgasverbruik is gedaald met 56,4% dit is grote daling. Het verbruik van aardgas hangt sterk samen met de Nederlandse tempraturen in de koudere periode. De uitschieter in het eerste kwartaal van 2013 hangt samen met een aaneengesloten vorstperiode, waarbij er veel aardgas verbruikt is voor de verwarming van de constructiewerkplaats en zijn daarom vrijwel geheel het gevolg van het klimaat. In 2014 is deze uitschieter vele mate minder, dit komt omdat er begin en eind 2014 een zachte winter is geweest. 14.000 Gasverbruik Hakkers 12.000 10.000 8.000 6.000 Kantoor Werkplaats Prefab hal 4.000 2.000 0 2013 Q1 2013 Q2 2013 Q3 2013 Q4 2014 Q1 2014 Q2 2014 Q3 2014 Q4 De variabele om gas te verbruiken wordt uitgedrukt in graaddagen. Graaddagen zijn het aantal graden per dag onder de stookgrens (18 graden) bij elkaar opgeteld. In de tabel hieronder staan de graaddagen per jaar. Jaar Gasverbruik [m 3 ] Graaddagen [De Bilt] Verbruik/graaddag 2009 43.627 2867,7 15,21 2010 39.634 3372,5 11,75 2011 17.581 2664,9 6,60 2012 21.368 2902,3 7,36 2013 29.285 3094,3 9,46 2014 19.178 2418,0 7,92 Bron: KWA bedrijfsadviseurs, www.kwa.nl HAKKERS BV PAGINA: 14 / 27
Omrekenfactor voor de calorische waarde (correctiefactor) van het aardgas wordt tevens aan de hand van de facturen van het energiebedrijf gecontroleerd. 5.1.2. VOORTGANG REDUCTIEDOELSTELLINGEN De doelstelling is: een reductie van 50% in 2015 t.o.v. 2009 gerelateerd aan graaddagen. Voor het jaar 2014 is een reductie behaald van 47,9% waarneer de uitstoot gerelateerd wordt aan het aantal graaddagen. Absoluut is er een reductie van 56,3% behaald. Onderstaande tabel geeft een goede weergave van deze cijfers. Aardgas 2009 2014 Behaalde reductie 2014 Doelstelling dec-15 Reductie Absoluut Efficiënter gasverbruik 80 35-56,3% 40-50% Graaddagen Toepassen isolerende maatregelen bij verbouwing kantoor 15,21 7,92-47,9% 7,6-50% 5.1.3. VOORTGANG REDUCTIEMAATREGELEN De doelstelling is samen met het elektra verbruik en deze doelstelling is bijna behaald. Het ziet erna uit dat deze doelstelling in 2015 behaald wordt. De maatregel was: Gelijkblijvend energieverbruik na verbouwing van het kantoor pand. Zie de voortgang reductiemaatregelen H 5.1.2 Elektriciteit. 5.1.4. ELEKTRICITEIT De uitstoot van het elektriciteit verbruik is gedaald met 96,3%. Deze daling is gerealiseerd door het inkopen van groene stroom. 70.000 Electraverbruik Hakkers 60.000 50.000 40.000 30.000 Kantoor Werkplaats Prefab hal 20.000 10.000 0 2013 Q1 2013 Q2 2013 Q3 2013 Q4 2014 Q1 2014 Q2 2014 Q3 2014 Q4 HAKKERS BV PAGINA: 15 / 27
Kantoor Binnen het kantoor is het verbruik in het eerste kwartaal van 2014 weer verlaagd ten opzichte van dezelfde periode in 2012 en 2013. Ten opzicht van 2011 komt deze waarde weer aardig op hetzelfde niveau. Verbruik in tweede kwartaal in 2014 is iets gestegen in vergelijking tot voorgaande jaren het verbruik in kwartaal 3 is ook sprake van een lichte stijging. Daarnaast komt het verbruik in het laatste kwartaal in 2014 ook op zijn piek. In 2012 is een stuk aangebouwd binnen het kantoor dit is begin 2013 in gebruik genomen. In deze periode zie je ook een lichte toename van het verbruik. Na de verbouwing is het verbruik minder dan voorheen. 5.1.5. VOORTGANG REDUCTIEDOELSTELLINGEN De doelstelling is: een reductie van 50% in 2015 t.o.v. 2009 gerelateerd aan FTE. Voor het jaar 2014 is een absolute reductie behaald van 96,3%. Wanneer de uitstoot gerelateerd wordt aan aantal FTE is dit nog meer, namelijk 97,1 %. Momenteel wordt het algemene basis jaar (2009) aangehouden. Panden: reductie van 50% op de CO2 emissie in 2015 Absoluut verbruik 2009 190 CO2 2014 39,1 CO2 Status doelstelling -79.5% Het doel dat gesteld is tbv de besparing van panden is behaald 5.1.6. VOORTGANG REDUCTIEMAATREGELEN Groene stroom De maatregel was groene stroom gebruiken voor alle panden dit is gerealiseerd, daarom is er ook een grote reductie behaald voor de uitstoot van elektriciteit. Gelijkblijvend energiegebruik na verbouwing van het kantoorpand t.o.v. FTE Het energieverbruik is minder geworden, daarmee kan gezegd worden dat de minimale doelstelling behaald is. Onderstaande grafiek geeft het elektraverbruik weer van Hakkers in 2009 en 2014. Elektraverbruik Gasverbruik 2009 2014 Kantoor 76.788 76.229 Werkplaats 117.786 175.820 Prefab hal 15.920 24.283 Totaal 210.494 276.333 Kantoor 4.389 5.047 Werkplaats 29.487 9.390 Prefab hal 9.751 4.741 Totaal 43.627 19.178 Het elektra verbruik van het kantoor is niet gestegen, niet gelijk gebleven maar gedaald. Daarmee is de maatregel geslaagd. HAKKERS BV PAGINA: 16 / 27
5.2. MATERIEEL EN PROJECTEN Deze energiestroom is gestegen met 3,4%. Deze energiestroom is het brandstofverbruik (gasolie) op de projecten, ruim 99% van deze energiestroom is gasolieverbruik. De gasolie wordt verbruikt voor de schepen en voor het overige materieel op het water. De overige kleine 1% is mixgas en acetyleen voor het lassen en snijbranden op de projecten. De totale stijging is in 2014 59 ton CO2 t.o.v. 2009. De gasolie is met 50 ton CO2 gestegen, de overige stijging zit in de energiestromen: mixgas en acetyleen. Deze energiestromen zijn voor 2009 niet meegenomen, dit maakt het vergelijk incompleet. 5.2.1. VOORTGANG REEDUCTIEDOELSTELLINGEN De doelstelling is: een reductie van 3% in 2015 t.o.v. 2009 gerelateerd aan omzet productie kosten (QT). Voor het jaar 2014 is een reductie behaald van 23,5%, hiermee kan gezegd worden dat de doelstelling behaald is. Materieel en projecten 2009 2014 Behaalde Doelstelling dec-15 Reductie reductie 2014 Gasolie (rode diesel) Absoluut 1.726 1.785,2 3,4% 1675-3% Gerelateerd aan omzet Prod.kosten 197,83 151,3-23,5% 192-3% Dit is een grote reductie terwijl de uitstoot absoluut is gestegen. Dit heeft te maken met het aantal projecten van Hakkers dat in 2014 licht is gestegen. De omzet (en ook de productieomzet) is gestegen ten opzichte van de jaren 2009. Hakkers heeft in 2014 ruim 66% meer omzet gemaakt dan in 2009 en 35,2% meer productieomzet. Dit terwijl het aantal projecten is afgenomen. Hakker heeft in 2014 minder projecten gerealiseerd, maar de projecten waar groter waardoor er toch een hogere omzet is behaald. Materieel en Projecten: een reductie van 3% op het brandstof verbruik Absoluut verbruik Gerelateerd aan FTE Gerelateerd aan productie omzet 2009 1.726,0 CO2 22,13 CO2 197,83 CO2 2014 1.785,0 CO2 17,78 CO2 151,27 CO2 Status doelstelling +3,4% -19,6% -23,5% In de opgestelde doelstelling wordt in het gecommuniceerde Energiemanagement actieplan niet gerelateerd aan omzet, maar wordt absoluut gesteld. Het zou nauwkeuriger zijn om deze te relateren aan productie omzet, omdat daar de toename in productie (uren) in zit en wanneer de productie toeneemt, zal de uitstoot ook toenemen in gasolie van het materieel. Daarmee is de doelstelling wel behaald. 5.2.2. VOORTGANGREDUCTIE MAATREGELEN De reductie maatregel die is opgesteld ten behoeve van de reductie doelstellig is; Aanpassen van gedrag van medewerkers door communicatie. In 2014 is dit wel gepland maar heeft helaas geen doorgang kunnen hebben doordat de docent langdurig ziek is. Maatregel staat op de planning voor komende toolboxcarousel. Om de doelstelling te kunnen behalen is er een maatregel opgesteld om additieven in de brandstof in te zetten. Dit is in 2014 onderzoek gedaan naar de mogelijkheden (zie B. energie management actieplan). Momenteel is Hakkers bezig HAKKERS BV PAGINA: 17 / 27
om een energiezuinig schip te ontwikkelen. Meer informatie over de bouw van het schip is nog niet duidelijk, daarnaast is het moeilijk inzichtelijk te maken wat de mogelijke reductie zou kunnen zijn. Daarnaast is er geïnformeerd naar de mogelijkheden om gebruikt te maken van GTL fuel brandstof. Bij het doen van investeringen wordt er ook altijd gekeken naar de laatste technische ontwikkelingen. Meer informatie is terug te vinden in 5.5 Bedrijfsinvesteringen Hakkers wil materieel efficiënter inzetten dit doen ze onder andere doormiddel van een samenwerkingsverband met IGL. Hierdoor is de Sunshine uit de vloot gegaan en een andere boot is ingezet. Zo hoeft er geen aparte boot ingezet te worden en wordt het nieuwe schip efficiënt gebruikt voor meerdere activiteiten. HAKKERS BV PAGINA: 18 / 27
5.3. WAGENPARK De uitstoot van het wagenpark, is het brandstofverbruik dat verbruikt wordt door de auto's (en de vrachtwagen) van Hakkers. Er worden drie soorten brandstoffen getankt: benzine, diesel en LPG. Deze totale energiestroom is absoluut gestegen met ruim 42% dit is een grote stijging. Deze energiestroom wordt gerelateerd aan het aantal FTE s en de omzet om goed voortgang te kunnen meten. Wagenpark 2009 2014 Behaalde reductie 2014 Doelstelling dec-15 Reductie Verbruik benzine 75 39,8-46,9% Verbruik diesel 339 561,1 65,5% Verbruik lpg 15 9,7-35,3% Verbruik brandstof 429 610,6 42,4% 412-4% Uitstoot / FTE 5,5 6,1 10,7% Uitstoot / Omzet 17,7 15,1-14,4% Momenteel is de uitstoot van het wagenpark totaal 610,6 ton in 2009 het basisjaar was dit 475 ton. Deze stijging in uitstoot is te verklaren door de toename van het aantal auto s ten opzichte van het basis jaar. Dit aantal is meer dan verdubbeld. Toename wagenpark 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Totaal aantal auto s 31 34 34 39 59 69 5.3.1. VOORTGANG REDUCTIEDOELSTELLINGEN De doelstelling is: een reductie van 5% in 2015 t.o.v. 2009 gerelateerd aan FTE en omzet. Voor het jaar 2014 is een reductie behaald van 14,4% waarneer de uitstoot gerelateerd wordt aan de omzet. Bij het relateren aan FTE is er een stijging van 10,7%. Om de doelstelling te behalen van 5% in 2015 zullen er aanvullende maatregelen genomen moeten worden. Het zou nauwkeuriger zijn wanneer de uitstoot gerelateerd wordt aan verreden kilometers. Hiermee wordt het normverbruik inzichtelijk en kan er gericht gereduceerd worden. De omzet zegt nagenoeg niets over het verbruik van het wagenpark. Er kan heel veel omzet gemaakt worden op projecten in de buurt van Werkendam, waardoor beiden getallen positief doorwerken op de doelstelling, maar er kan ook minder omzet gemaakt worden op projecten verder weg van Werkendam, waardoor er meer brandstofverbruik is van het wagenpark en minder omzet gemaakt wordt, deze getallen werken beiden negatief op de doelstelling. 5.3.2. VOORTGANG REDUCTIEMAATREGELEN In 2012 is een start gemaakt om het rijgedrag van de medewerkers te verbeteren door het benadrukken van de nieuwe rijstijl. Op projectniveau zijn deze stappen doorgezet ten aanzien van groene mobiliteit door structurele carpooling door de projectleiding en door medewerkers. In december 2014 is het nieuwe rijden herhaald in een toolbox, daar zijn tips voor het nieuwe rijden weer besproken. Dit is een opfris moment geweest voor de medewerkers. Herhaling is de beste leermeester. Het wagenparkbeleid is in 2014 verder doorgevoerd waardoor er wederom voor overwegend zuinigere auto s zijn gekozen. Het aantal auto s is wederom toegenomen. Er zijn 24 auto s aangeschaft en er zijn 14 auto s de vloot uitgegaan. Zoals in de onderstaande weergave te zien is dat er zuinigere auto s worden gekozen. De auto s met lagere uitstootklasse neemt toe. Het stimuleringsbeleid wordt zo doorgezet en zorgt voor auto s met een groener label. HAKKERS BV PAGINA: 19 / 27
Overzicht label auto's Hakkers 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% E 25% D 20% C Gas B (14%) A (0%) 10% 0% 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2009 2010 2011 2012 2013 2014 A (0%) 0 0 0 0 0 0 B (14%) 0 4 5 9 14 23 C Gas 2 2 2 2 2 2 D 20% 1 2 5 10 19 22 E 25% 28 26 22 18 24 22 Totaal 31 34 34 39 59 69 Wagenpark: een reductie van 4% op het brandstof verbruik Absoluut verbruik Gerelateerd aan FTE Gerelateerd aan productie omzet 2009 429 CO2 5,5 CO2 17,65 CO2 2014 610,6 CO2 6,8 CO2 15,11 CO2 Status doelstelling +42,3% +10,6% -14,4% Vorig jaar doelstelling relatief aan FTE wel behaalt nu niet. Zie de opmerkingen over de onmogelijkheid van het weergeven van brandstof verbruik in absolute zin en de mogelijkheden om de brandstof wel aan te kunnen relateren. Deze doelstelling is ook niet behaald. HAKKERS BV PAGINA: 20 / 27
5.4. CO2 GUNNINGSVOORDEEL PROJECTEN Het eerste werk dat is aangenomen met -gunningsvoordeel (conform de -prestatieladder) is GOVa IIIA. Dit werk stond centraal bij de inspanningen om -emissies te reduceren. Het tweede project is de kade aan de Koningin Wilhelminakade ZuidZijde in Vlaardingen (Vlaardingen KW-haven ZZ) wat tevens aangenomen is met -gunningsvoordeel op niveau 3. Hierbij lag de nadruk op het aanleveren van - gegevens vanuit de engineering richting onze opdrachtgever. Het Wilhelmina project is uitgesteld omdat er explosieve objecten zijn gevonden. 5.5. BEDRIJFSINVESTERINGEN Bij Gebroeders Hakkers is deugdelijk en veilig materieel en een goede infrastructuur een belangrijke factor voor het beheersen van de stationaire uitstoor van CO2. De bijbehorende voorzieningen dragen bij aan een beheersing van de stationaire uitstoot van en zorgt over het algemeen voor een duurzamer machinepark. Daarnaast zijn het voorwaardenscheppende factoren om aan de bedrijfsdoelstellingen en klanteisen te kunnen voldoen. Het materieel en de projecten zorgen voor een groot deel van de uitstoot als de footprint wordt geanalyseerd. Met een inkoop gericht op CO2 uitstoot en besparingen wordt er getracht om zo de uitstoot te verminderen. Helaas zijn dergelijke middelen noodzakelijk voor het uitvoeren van het werk. Naast de gebruikelijke vervangingsinvesteringen wat betreft het wagenpark, de kantoorinventaris, hard- en software, wordt geïnvesteerd in het verbreden van de bedrijfsactiviteiten en het verbeteren van de efficiency van productie en uitvoeringsfaciliteiten. Er zijn in het jaar 2014 diverse investeringen geweest deze investeringen hebben invloed op de uitstoot. Dieselaggregaat 20KVA Trilblok PVE2350VM GPS AsteRx2eH PRO Fluïderingsset (SKB-Caru) Dieselaggregaat 41KVA Dieselaggregaat 20KVA Dehaco knipschaar KIT AsteRx2eH RTK GPS LT15SE11S zaagmachine (pref.) Lintzaagmachine 320BSA/2 Kemppi Fastmig M 420/lasmanipulator Equotip Piccolo 2 hardheidsmeter Werkpoton Dieze Verkocht Peilboot met toebehoren Navisound unit(peilboot) HAKKERS BV PAGINA: 21 / 27
6 REDUCTIEDOELSTELLINGEN TOTAAL Scope 1 en 2 Doelstelling: Hakkers wil haar totale uitstoot van Koolstofdioxide in 2015 met 7% hebben gereduceerd ten opzichte van 2009, relatief aan omzet en het aantal FTE. Absoluut verbruik Gerelateerd aan FTE Gerelateerd aan omzet 2009 2345 CO2 30,80 CO2 96,52 CO2 2014 2658.8 CO2 26,48 CO2 69,79 CO2 Status doelstelling + 313. 8 CO2 uitstoot -12% - 31,8% Doel gesteld voor de totale uitstoot is behaald zowel als men kijkt naar de uitstoot van koolstofdioxide gerelateerd aan FTE en uitstoot gerelateerd aan omzet. HAKKERS BV PAGINA: 22 / 27