Structuur van het strottenhoofd en tongbeen 3.40a d Structuur van het strottenhoofd (cartilagines en articulationes laryngis) en tongbeen (os hyoideum). [20] Os hyoideum Cornu minus Corpus triticea Cornu superius Tuberculum thyreoideum superius Linea obliqua Tuberculum thyreoideum inferius Cornu inferius Os hyoideum epiglottica Lamina dextra van de cartilago thyreoidea cricoidea epiglottica Petiolus epiglottidis Arcus cartilaginis corniculata = kraakbeen van Santorini Apex Facies medialis Processus vocalis Processus muscularis Lamina cartilaginis arytenoidea a Aanzicht rechts-lateraal b Mediaan-sagittale doorsnede, rechter helft van het strottenhoofd, binnenaanzicht triticea epiglottica Arcus cartilaginis Cornu minus Cornu majus Corpus Cornu superius Incisura thyreoidea superior Prominentia laryngea Lamina sinistra Incisura thyreoidea inferior Cornu inferius Os hyoideum Os hyoideum epiglottica Petiolus epiglottidis Facies posterior Facies articularis Processus muscularis Lamina cartilaginis triticea Cornu superius Articulatio cricoarytenoidea Cornu inferius Articulatio cricothyreoidea c Vooraanzicht d Achteraanzicht Afb. 3.40 a-d
Strottenhoofd 3.41 Verbeend strottenhoofd van een 67-jarige man, achteraanzicht. [6] verbeend schildkraakbeen verbeende cartilago arythenoidea verbeende cartilago cricoidea Afb. 3.41
Strottenhoofd: gewrichten en banden 3.42a d Gewrichten en banden van het strottenhoofd. [20] corniculata = santorini-kraakbeen Apex cartilaginis arytenoideae Ligamentum cricoarytenoideum posterius Arcus cartilaginis Processus vocalis en nodulus elasticus posterior Intubatie of extubatie kan extern tot slijmvliesverwondingen in het strottenhoofd en intern tot subluxatie van de cricoarytenoidgewrichten leiden. a Binnenaanzicht M. thyreohyoideus M. omohyoideus M. sternohyoideus Ligamentum vestibulare Ligamentum vocale anterior = macula flava Stembandpees Ligamentum cricothyreoideum medianum = conicum Ligamentum vocale Conus elasticus cricoidea voorste commissuur stembandpees b Bovenaanzicht anterior = macula flava Ligamentum thyreohyoideum laterale Membrana thyreohyoidea Ligamentum thyreohyoideum medianum posterior Processus vocalis cartilaginis arytenoideae Ligamentum cricoarytenoideum posterius Alle (benigne en maligne) nieuwvormingen in het gebied van de stem- banden leiden tot een onvolledige afsluiting van de rima glottidis, met heesheid als klinisch symptoom. M. thyreohyoideus M. sternothyreoideus M. constrictor pharyngis inferior Pars recta M. cricothyreoideus Pars obliqua Als noodingreep om de ademfunctie te behouden kan het ligamentum cricothyreoideum medianum (conicum door invoering van een beademingscanule doorboord worden (coniotomie Het ligamentum conicum is palpeerbaar tussen het schildkraakbeen en de Ligamentum cartilagines arytenoidae. cricothyreoideum medianum = conicum c Vooraanzicht Ligamentum thyreohyoideum laterale triticea Membrana thyreohyoidea Ligamentum aryepiglotticum Membrana quadrangularis cuneiformis = kraakbeen van Wrisberg corniculata Ligamentum vestibulare Ligamentum corniculopharyngeum Ligamentum vocale Articulatio cricoarytenoidea Ligamentum cricopharyngeum Articulatio cricothyreoidea Doorgangspoort voor de vasa laryngea superiora en de ramus internus van de n. laryngeus superior Capsula articularis en ligamentum cricoarytenoideum posterius Capsula articularis cricothyreoidea en ligamentum ceratocricoideum d Binnenaanzicht a Linker helft van het strottenhoofd, stemband (ligamentum vocale) en valse stemband (ligamentum vestibulare), mediaan-sagittale doorsnede. b Ligamentum vocale en conus elasticus. c Aan de rechter lichaamszijde is de m. cricothyreoideus zichtbaar gemaakt. Afb. 3.42 a-d
Strottenhoofdspieren 3.43a d Spieren van het strottenhoofd (mm. laryngis). [b 6, a c d 20] Ligamentum thyreohyoideum laterale Membrana thyreohyoidea M. aryepiglotticus Articulatio cricothyreoidea Pars obliqua M. arytenoideus Pars transversa M. constrictor pharyngis inferior M. cricoarytenoideus posterior Bij (zeldzame) zwakte van de m. arytenoideus splijt de pars intercartilaginea de stembanden (zg. open fluisterdriehoek ). a Achteraanzicht Os hyoideum Een verwijding van de sacculus laryngis wordt aangeduid als laryngokèle. Membrana thyreohyoidea (res.) en ligamentum thyreohyoideum medianum Sacculus laryngis Ventriculus laryngis M. thyreoepiglotticus (var.) M. thyreoarytenoideus superior (var.) M. thyreoarytenoideus (pars externa) M. cricoarytenoideus lateralis Pars interna M. cricothyreoideus Pars externa Doorgangspoort voor de ramus internus van de n. laryngeus superior en de vasa laryngea superiora Pars aryepiglottica = m. aryepiglotticus M. arycorniculatus (var.) M. arytenoideus transversus M. arytenoideus obliquus Processus muscularis M. cricoarytenoideus posterior Fascies articularis thyreoidea Stembandpees anterior Pars thyreovocalis M. vocalis Pars thyreomuscularis M. cricothyreoideus Door overbelasting of verkeerde belasting van de stem kunnen zich stembandknobbeltjes op de vrije rand van de plica vocalis ontwikkelen. Bij een zwakte van de pars interna van de m. thyreoarytenoideus (m. vocalis) is de stemspleet in fonatiepositie elliptisch gevormd. c Mediaal aanzicht M. arytenoideus posterior M. cricoarytenoideus lateralis Rima glottidis Conus elasticus Pars intermembranacea Pars intercartilaginea M. cricoarytenoideus lateralis Plica interarytenoidea d Craniaal aanzicht b Aanzicht links-lateraal Voorste commissuur Stembandpees anterior = macula flava Ligamentum vocale Pars interna (m. vocalis) Pars externa M. thyreoarytenoideus posterior Processus vocalis Processus muscularis M. arytenoideus transversus b Om de m. thyreoarytenoideus weer te geven, is het schildkraakbeen aan de linkerzijde grotendeels verwijderd. c Binnenste spieren van het strottenhoofd van de rechter lichaamshelft, mediaan-sagittale doorsnede. d Horizontale doorsnede van het strottenhoofd boven de stembanden. Op de linker lichaamshelft is de m. thyreoarytenoideus verwijderd. Afb. 3.43 a-d
Functie, histologie, strottenhoofdniveaus 1 3.44 Schematische weergave van de werking van de mm. arytenoideus transversus, cricoarytenoideus lateralis en cricoarytenoideus posterior op de vormvan de stemspleet. [31] 3 M. arytenoideus transversus M. cricoarytenoideus lateralis M. cricoarytenoideus posterior Afb. 3.44 >
Functie, histologie, strottenhoofdniveaus 2 3.45 Histologische frontale doorsnede van het strottenhoofd van een 29-jarige man. [81] Plica vestibularis Sacculus laryngis Membrana quadrangularis Ligamentum vestibulare Ventriculus laryngis = ventriculus Morgagni Linea arcuata superior Ruimte van Reinke Linea arcuata inferior Glandulae laryngeales Glandulae laryngeales Verbeend cartilago thyreoidea Ligamentum vocale M. thyreoarytenoideus (pars interna = m. vocalis) Conus elasticus M. thyreoarytenoideus (pars externa) De meest voorkomende benigne nieuwvormingen die van de bovenste epitheellaag van de stembanden uitgaan zijn poliepen. In het subepitheliale bindweefsel van de vrije stembandranden, in de zg. ruimte van Reinke, kan een chronisch oedeem ontstaan. (reinkeoedeem). Membrana fibroelastica laryngis M. cricothyreoideus cricoidea Afb. 3.45 < >
Functie, histologie, strottenhoofdniveaus 3 3.46a,b Endoscopische opnamen van het strottenhoofd, 90 -optiek. [24] Plica vestibularis Plica vocalis Recessus piriformis Plica aryepiglottica Incisura interarytenoidea Epiglottis Voorste commissuur van de stemplooien Pars intermembranacea Pars intercartilaginea Plica interarytenoidea Tuberculum cuneiforme Tuberculum corniculatum Rima glottidis a Fonatiesituatie b Respiratiesituatie Afb. 3.46 a,b < >
Functie, histologie, strottenhoofdniveaus 4 3.47 Frontale doorsnede van het strottenhoofd. Indeling van de binnenkant van het strottenhoofd ( strottenhoofdniveaus ) vanuit klinisch gezichtspunt. [18, 20] 3.47 Frontale doorsnede van het strottenhoofd. Indeling van de binnenkant van het strottenhoofd ( strottenhoofdniveaus ) vanuit klinisch gezichtspunt. [18, 20] Supraglottis Transglottische ruimte Subglottis Klinische en anatomische indeling van het larynxlumen (cavitas laryngis) Supraglottische ruimte: supraglottis Epilarynx en vestibulum Epilarynx: laryngeaal vlak van de epiglottis, plicae aryepiglotticae en arytenoïdkraakbeen Vestibulum: petiolus epiglottidis plicae vestibulares = ventriculares ventriculi laryngis = sinus van Morgagni Glottische ruimte: glottis Gebied van de vrije stemplooirand Transglottische ruimte Ruimte in het gebied van de glottis, de valse stemband en de ventriculi laryngis Subglottische ruimte: subglottis Gebied onder de stemspleet tot aan de onderkant van het ringvormige kraakbeen A Afb. 3.63 Afb. 3.47 <
Strottenhoofd: vaatverzorging en zenuwbanen 1 3.48 Arteriële verzorging (rechter lichaamshelft) en zenuwverzorging (linker lichaamshelft) van het strottenhoofd, vooraanzicht. [20] de n. larynbinnenste verlamd. Bij g is de betrefbeweeglijk ne positie. Bij g is de glottis ramediane mbanden en is od. A. lingualis A. carotis externa Ramus hyoideus A. thyreoidea superior A. laryngea superior A. laryngea media Ramus cricothyreoideus A. laryngea inferior A. thyreoidea inferior Rami tracheales Truncus thyreocervicalis A. subclavia N. vagus Ganglion nodosum N. laryngeus superior Ramus internus Membrana thyreohyoidea Ramus externus Ligamentum cricothyreoideum medianum = conicum N. laryngeus inferior Rami tracheales N. laryngeus recurrens Arcus aortae Afb. 3.48 >
A strottenhoofdspieren verlamd. Bij Strottenhoofd: en zenuwbanen 2 eenzijdige verlamming vaatverzorging is de betreffende stemband niet beweeglijk 3.49 Voorste halsgebied. Zenuwbanen van het strottenhoofd en van de schildklier, en staat in paramediane vooraanzicht. [20] positie. Bij beiderzijdse aantasting is de glottis vernauwd door de paramediane positie van beide stembanden en is er sprake van ademnood. Arcus aortae 3.49 Voorste halsgebied. Zenuwbanen van het strottenhoofd en van de schildklier, vooraanzicht. [20] M. thyreohyoideus (res.) Os hyoideum Membrana thyreohyoidea Bursa infrahyoidea M. sternohyoideus (res.) en m. omohyoideus (res.) N. laryngeus superior en a. en v. laryngea superior Ramus thyreohyoideus M. thyreohyoideus Lamina thyreoidea A. en v. thyreoidea superior Ramus cricothyreoideus Platysma Ligamentum cricothyreoideum medianum = conicum Nodus prelaryngeus A. en v. laryngea media M. cricothyreoideus Glandula parathyreoidea superior N. laryngeus inferior en a. en v. laryngea inferior Arcus cartilaginis Ligamentum cricotracheale Glandula thyreoidea N. vagus A. thyreoidea inferior A. carotis communis Vv. thyreoideae inferiores N. laryngeus recurrens en nodus paratrachealis Glandula parathyreoidea inferior Op de rechter lichaamshelft is de schildklierkwab verwijderd. 174 < Afb. 3.49
Strottenhoofd, keelholte: vaten en zenuwen 1 3.50 Bloed- en zenuwverzorging van strottenhoofd, keelholte en schildklier, achteraanzicht. [20] nuwverzorging van strottenhoofd, keelholte en schildklier, achteraanzicht. [20] rep de shelft braop de helft og bij et ligasum. Vv. pharyngeae N. laryngeus superior en a. laryngea superior Sinus caroticus A. en v. thyreoidea superior V. thyreoidea media Glandula thyreoidea Glandula parathyreoidea superior N. laryngeus inferior en A. laryngea inferior A. thyreoidea inferior Glandula parathyreoidea inferior A. en v. subclavia Rami oesophagei en tracheales N. vagus N. laryngeus recurrens Oesophagus Arcus aortae Ramus internus N. laryngeus Ramus externus superior N. vagus Plexus pharyngeus V. jugularis interna N. cardiacus superior Truncus sympathicus Plexus caroticus Nodi paratracheales Ganglion cervicale inferius Nn. cardiaci cervicales medii Ganglion thoracicum I Nn. cardiaci cervicales inferiores N. laryngeus recurrens Truncus brachiocephalicus Plexus aorticus Trachea Afb. 3.50 >
Rami oesophagei e Strottenhoofd, keelholte: vaten en zenuwen 2 3.51 Tongbasis en strottenhoofd, achteraanzicht. [20] N. strottenhoofd, achteraanzicht. [20] van de rior itsikken) ng van ideus parese) e spanbanolledige ottis. N. laryngeus Ramus anterior inferior Ramus posterior A. thyreoidea inferior f (rechter enuwbanen weer te geven aal geopend aatst. Op de jn de erwijderen gemaakt. Rami dorsales linguae Rami linguales van de n. glossopharyngeus Ramus internus van de n. laryngeus superior A. thyreoidea superior A. laryngea superior Rami pharyngei Ramus communicans cum nervo laryngeo inferiore = anastomose van Galenus A. laryngea inferior Rami oesophageales Rami tracheales N. laryngeus recurrens Oesophagus Plica aryepiglottica Tuberculum cuneiforme Tuberculum corniculatum Plica nervi laryngei superioris Recessus piriformis Lamina cartilaginis 3.51 Tongbasis en strottenhoofd, achtera Bij beschadiging van de n. laryngeus superior treden sensibiliteitsstoornissen (verslikken) en een verlamming van Plica glossoepiglottica mediana de m. cricothyreoideus anterior (anticusparese) Vallecula epiglottica op. De gebrekkige spanning van de stemban- Plica glossoepiglottica lateralis den leidt tot onvolledige sluiting van de glottis. In het losmazige de structuren va de strottenhoof oedeem ontstaa ming van de on kan leiden. Acut van de epiglotti bedreigende zie acutissima), die optreedt en in z A. thyreoide N. laryngeus Ramu inferior Ramus Om het slijmvliesreliëf (rechter lichaamshelft) en de zenuwbanen (linker lichaamshelft) weer te geven is de farynxwand dorsaal geopend luchtwegobstru en naar lateraal verplaatst. Op de linker lichaamshelft zijn de zenuwbanen na het verwijderen van het slijmvlies vrijgemaakt. Rami dorsale Rami lingual n. glossoph Ramus intern n. laryngeus A. thyreoidea A. laryngea Rami p Ramus communi nervo laryngeo = anastomose van A. larynge Rami oesop Afb. 3.51 <