Tussen 2006 en 2010 is 5 keer een nationale houten heipalendag georganiseerd door: René Klaassen (SHR) 2x Terugblik op 5 jaar F3O en 10 jaar houten heipalendagen Peter Nelemans 22 januari 2015 Peter den Nijs (Wareco) Peter Nelemans (Fugro) Martijn Brusse en André Opstal (Gemeentewerken Rotterdam) Groeiend aantal bezoekers van 36 in 2006 tot 90 in 2010 Terugkomende onderwerpen eerste 3 nhhp-dagen waren: Wat zijn de bedreigingen voor houten palen Voortschrijdend inzicht delen! Er moet een nationale beoordelingsrichtlijn komen Inventarisatie gebieden waar problemen voorkomen Voorkomen dat bij verkoop probleem wordt doorgeschoven Nieuwe inzichten vanuit onderzoek naar bacteriële aantasting van palen (Bacpoles) Droogstand probleem wordt groter onder invloed van droge zomers (klimaatveranderingen) Voorbeelden van opzet en uitvoering funderingsonderzoeken Funderingsproblemen komen ook voor buiten de bekende probleemgemeenten Voorbeelden hoe wateronderlast kan worden opgelost. Op 4 e en 5 e nationale heipalendag groeiend bewustwording van de funderingsproblematiek en sector wordt volwassen: Omvang problemen Kennisleemten Noodzaak objectieve interpretatiemethode Negatief imago houten paal is onterecht Onderzoek in Zaanstad à 50% van de funderingen is slecht! Belang nationale heipalendag Aankondiging van diverse cursussen à start kennisdeling Processen die van invloed zijn worden steeds beter begrepen Melding van oprichting F3O à Krachten bundelen Initiatiefnemers: André Opstal, Peter den Nijs, Peter Nelemans en René Klaassen. Doelstellingen F3O: Kwaliteit funderingsonderzoeken bewaken en verbeteren Kennisoverdracht Netwerk vergroten van betrokkenen in de funderingsproblematiek Staat open voor professionals, overheden, woningcorporaties, eigenaren, makelaars, belangenverenigingen. Als branche sta je sterker in de discussies over de funderingsproblemen in Nederland. F3O is opgebouwd uit leden en participanten. Eind 2014 hadden we 19 leden en 32 participanten. Op onze website www.f3o.nl zijn alle Leden (prominent) en Participanten vermeld. F3O kan alleen voortbestaan door de financiële ondersteuning van onze leden en participanten. Interesse? Meld u aan! 1
Nationale Houten Heipalendag à F3O congres bestaande funderingen Jaarlijkse dag voor kennisuitwisseling en netwerken 140 deelnemers Vertegenwoordigers van gemeenten, advies- en onderzoekbureaus, regelgevende instanties, woningbouwcoöperaties, makelaars, particulieren, belangengroepen e.d. Programma van kortere en langere presentaties, bij voorkeur op een passende locatie. Het F3O congres bestaande funderingen is ondertussen een vast agendapunt geworden bij velen van de hier aanwezigen. Een teken dat we goed bezig zijn. Ook dit jaar weer een actueel en interessant programma. Ondertussen voor de 10 e keer! Dat lukt alleen met de input en feedback van velen die bij de funderingsproblematiek betrokken zijn. Bedankt voor uw aanwezigheid Richtlijnen Onderzoek aan houten paalfunderingen ontstaan, nut, toekomst Dr. René Klaassen 22 januari 2015 Historie Historie, grenen heipaal 1931 1983: aanpassing NEN 5491 Kwaliteit van houten heipalen 2
Historie, funderingsonderzoek Historie, funderingsonderzoek 1973 Zandkuyl Historie, eerste aanzet richtlijn Historie, inslaghamer 1998 1 ste protocol VNG 2001 Aanpassing 1 ste protocol 2003 2 de protocol VROM Historie, nieuwe ontwikkelingen Aanpassingen in Protocol - Nieuwe inslaghamer - Nieuwe bouwregelgeving (EUROCODE 5 / 7) - Nieuwe inzichten aantastingsprocessen 2012 F3O richtlijn 2014 F3O CURnet SBR publicatie 3
F3O richtlijnen Nut F3O richtlijnen - Breed voorgeschreven (> 300 downloads) - Goede onderzoeksmethodiek - F3O leden committeren zich aan de richtlijn - Continue verbetering Toekomst F3O richtlijnen - Toepassing Nederland breed - Goede koppeling NEN BRL CUR - Kwaliteitscontrole rapporten - Inzicht situatie Nederland Basis voor oplossing van de funderingsproblematiek overzicht activiteiten F3O terugblik over het afgelopen jaar Ing. Sandra Lobbe 22 januari 2015 Afgelopen jaar zijn de leden van F3O actief geweest in verschillen werkgroepen en commissies Commissie funderingsonderzoeken F3O leden Werkgroep workshop negatieve kleef Werkgroep workshop funderingsherstel per woonblok of per pand Het bestuur heeft ook veel werk verzet Excursie Sint Janskerk in Gouda, 3 september 2014 De website Klachtenloket F30 praktijkcursus Commissie funderingsonderzoeken F3O leden Het inventariseren van de funderingsonderzoeken is in planfase. Het plan is om in elk uitgebracht funderingsonderzoeksrapport een standaard bijlage op te nemen met een overzicht van de resultaten. De bijlage verhoogt de transparantie en objectiviteit van het onderzoek. De resultaten kunnen in een database worden ingevoerd zodat de funderingsproblematiek in Nederland beter in beeld wordt gebracht. Privacy gevoelige aspecten zijn hierin gewaarborgd. Aan het concept van de bijlage wordt gewerkt. 4
Werkgroep workshop negatieve kleef Workshop negatieve kleef heeft op 10 december plaats gevonden. Negatieve kleef kan een belangrijke rol spelen als er sprake is van doorgaande maaiveldzakkingen in combinatie met funderingen van voor circa 1950. Een verslag en de workshop is op de F3O website terug te lezen. Werkgroep workshop funderingsherstel per woonblok of per pand Workshop funderingsherstel per woonblok of per pand wordt dit jaar georganiseerd. Hou de website in de gaten, uiteraard worden leden en participanten hiervoor uitgenodigd. Excursie Sint Janskerk in Gouda, 3 september 2014 Leden en participanten hebben hieraan deelgenomen. Aan de Sint Janskerk wordt funderingsversterking uitgevoerd. Onder begeleiding van Andre de Prouw was na de presentaties een rondleiding op de werklocatie. De onderwerpen van de presentaties waren: het archiefonderzoek, het archeologisch onderzoek, de monitoring en de aanpak van de funderingsversterking. Voorafgaand aan de werkzaamheden is intensief gemonitoord zodat op de juiste locaties versterking kan worden aangebracht. Tijdens de uitvoering van de werkzaamheden wordt gemonitoord zodat tijdige signalering van afwijkingen gemeld worden en direct kan worden ingegrepen. Een verslag en de presentatie van de excursie is op de F3O website terug te lezen. De website van F30 De website van F3O wordt ruim 1700 keer per maand geraadpleegd, waarbij gemiddeld 3 pagina s per keer worden bezocht. De richtlijnen worden het meest bekeken, een duidelijk teken dat ons doel van kennisdeling werkt. In december is 21 x een Nederlandse richtlijn gedownload, René heeft nog een keer een Engelse versie gedownload. Klachtenloket Dit jaar wordt een klachten loket gelanceerd voor klachten over funderingsonderzoeken uitgevoerd door F3O leden. Het bestuur is bezig met het opstellen van een voorstel hoe het loket kan worden ingericht. Hierbij moet onafhankelijkheid, consultatie en geheimhouding goed worden afgedekt. F3O praktijkcursus De praktijkcursus "Beoordelen van houten paalfunderingen onder gebouwen" is dit jaar 2 keer gegeven in samenwerking met de Hoge School Utrecht. In november 2015 wordt de cursus weer gegeven u kunt zich hiervoor opgeven via de website van F3O. 5
F3o is een heel actieve branche organisatie met een actief bestuur en ook met actieve leden Met zijn allen zijn we steeds bezig met het verder ontwikkelen van de funderingsonderzoeken en het beoordelen van bestaande funderingen Als u zich aangetrokken voelt om hieraan mee te werken of F30 te ondersteunen dan kunt u volwaardig lid of participant van F3O worden 6
overzicht Inleiding F3O congres bestaande funderingen de kennisagenda Frits van Tol, TU-Delft Deltares Beoordeling van paalfunderingen Bijzondere onderwerpen 22 januari 2015 Inleiding Deze presentatie is tot stand gekomen met bijdragen van: - Peter de Nijs (en bestuur F3O) - Rene Klaassen Aantasting, algemeen - Kennis aantastingsproces, snelheid en invloed op sterkte - Sterkte klasse gebaseerd op droog gezaagd hout funderingshout is nat en reageert anders - Rest capaciteit aangetast hout, geotechnisch / constructief (student TU/e onderzoekt dat nu) Bacteriële aantasting is redelijk uitgekristalliseerd - Transport bacteriën door het spinthout van de palen; hoe werkt dat; kan je dat beïnvloeden - Conserveringstechniek is wenselijk en er liggen kansen Bacteriële aantasting is redelijk uitgekristalliseerd - Transport bacteriën door het spinthout van de palen; hoe werkt dat; kan je dat beïnvloeden - Conserveringstechniek is wenselijk en er liggen kansen Voor deze palen te laat (Zaanstad) Grenen palen Amsterdam mogelijk wel - Aantasting over de paallengte (belang voor draagkracht). 1
Schimmelaantasting - Woerden: omstandigheden die de snelheid bepalen, - Uniek of ook elders denkbaar, nader onderzoek (meer algemeen: beschikbaarheid zuurstof versus snelheid aantastingsproces) - Onzekerheid, wie draagt risico Woerden, schilderskwartier Aantal inspecties? Statistiek op basis van bestaand onderzoek: 1. woning blok: x inspecties; naderhand blijkt bij herstel de werkelijke kwaliteit, die koppelen 2. statistiek op de inspecties per blok, hoeveel variaties binnen de steekproef 3. op te zetten data base is daarbij zeer bruikbaar Afweging: kosten extra inspectie put t.o.v het verlagen van de kans op het missen van een maatgevende inspectie Innovatieve onderzoeksmethoden Methode met trillingen en gebouw respons (Gemeente Rotterdam); lijkt mooi maar eerst valideren; Nieuwe NEN-norm toetsen bestaande funderingen in voorbereiding: - meer meten: zakkingssnelheden en -verschillen - INSAR, als hulp middel voor historische zakkingen vaak gebrek aan langdurige waterpasgegevens Ramon Hanssen, R.F.Hanssen@tudelft.nl, Delft University of Technology Combinatie van beschikbare data Zwaartekracht, GPS (Herberekende snelheden) Waterpassing (alles tussen 1989 en 2011) (Opsplitsing diep-gefundeerde en ondiepe peilmerken) Satelliet Radar Interferometrie (InSAR) (Opsplitsing diep-gefundeerde en ondiepe reflecties) Volgende stap is nauwkeuriger bepalen Locatie reflectoren Beoordeling van paalfunderingen Winkelcentrum Heerlen, voorafgaande aan instorting (Insar metingen Hansje Brinker) Draagkracht berekening bestaande houten paal fundering: niet aangetast / wel aangetast Onderzoeks vragen: - hoe werkt neg / pos kleef bij aangetaste palen (bestaat neg kleef nog wel?) onderzoek TU-Eindhoven - wanneer mag past performance (bewezen sterkte) en wanneer niet worden toegepast? - hoe moet je met NEN bestaande funderingen rekenen (b.v. wel of geen neg kleef, constructief, geotechnisch) - meeliften met proef belastingen campagne - aanvullend draagvermogen en scharnier panden - funderingshout, welke hout spanning toelaten? 2
Partieel versterken van fundering Bijzondere onderwerpen Hoe bepaal je waar en hoeveel nieuwe palen moeten worden aangebracht? Groningen, bestaande (paal)funderingen - wel of geen verweking mogelijk Staal funderingen - Grenswaarden scheefstand, vervorming NEN in ontwikkeling, Richtlijn F3O - welke zakkingsverloop, (lineair, log t?) behoefte aan langdurige meetreeksen,?? 3