SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 510 van ANN BRUSSEEL datum: 16 juli 2015 aan HILDE CREVITS VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS Toelatingsexamen arts en tandarts - Slaagpercentages Slagen voor het toelatingsexamen arts en tandarts is sinds 1997 in Vlaanderen een bijkomende, decretaal bepaalde voorwaarde om aan de opleidingen geneeskunde en tandheelkunde te mogen beginnen. Het examen wordt tweemaal per jaar georganiseerd en bestaat uit twee delen, namelijk Kennis en Inzicht in de Wetenschappen (KIW) en Informatie Verwerven en Verwerken (IVV). Ter voorbereiding van het academiejaar 2015-2016 waren de resultaten van de eerste sessie van het toelatingsexamen in juli 2015 als volgt: in juli 2015 schreven er zich 5580 kandidaten in voor het examen, daarvan legden 4886 kandidaten, van wie 3234 vrouwen en 1652 mannen het volledig examen af. Er waren 43 nationaliteiten vertegenwoordigd onder de effectieve deelnemers. Naast de Belgische deelnemers (87,3%) waren de deelnemers met Nederlandse nationaliteit (9,8%) de grootste groep; na deliberatie slaagden 519 kandidaten. Het slaagpercentage (berekend op het aantal effectieve deelnemers) voor juli 2015 bedroeg slechts 10,6%. Dit resultaat is vergelijkbaar met de resultaten van juli 2014 (10,9%), maar ligt lager dan in juli 2013 (14,7%). Het slaagpercentage voor kandidaten uit de normgroep 1 bedraagt 14,8%, wat quasi identiek is aan slaagpercentage van de normgroep in juli 2014. Het toelatingsexamen van 2014 zorgde voor heel wat controverse. Een aantal vragen werd post factum geschrapt, waardoor uiteindelijk toch meer kandidaten voor de proef slaagden. Om dergelijke zaken in de toekomst te vermijden, werd eind 2014 een begeleidingscommissie opgericht, die adviezen zal formuleren voor de examencommissie toelatingsexamen arts-tandarts met het oog op mogelijke aanpassingen in de regelgeving. Voor het toelatingsexamen van 2015 zijn reeds een aantal maatregelen genomen die tegemoet komen aan de aanbevelingen uit de VUB-studie van 2014. Zo vond er een taalscreening plaats op alle onderdelen van het examen, met vooral de focus op een 1 De normgroep bestaat uit de Belgische deelnemers die 18 jaar zijn (ge)worden in 2015 en die in 2014-2015 in het laatste studiejaar secundair onderwijs in België zaten. Voor de proef van juli 2015 behoort 41,0% van het totaal aantal effectieve deelnemers tot de normgroep.
eenvoudig en voor de kandidaat helder taalgebruik. De bedoeling is om te vermijden dat vragen achteraf zouden worden betwist omdat ze niet eenduidig zijn. Daarnaast werd het aantal vragen van het gedeelte Kennis en Inzicht in de Wetenschappen (KIW) verhoogd van veertig naar zestig. Voor het gedeelte Informatie Verwerven en Verwerken (IVV) werd het aantal vragen verminderd van negentig naar zestig. De verhoging van het KIWgedeelte is nodig om de impact op de score van de kandidaten bij eventuele schrapping van een vraag na itemanalyse te beperken. Om de validiteit van de vragen naar kennis en inzicht in de wetenschappen (KIW) te verhogen werd de examencommissie uitgebreid tot vijftien leden (twee experts per wetenschappelijke discipline: biologie, chemie, fysica en wiskunde). Er is nu ook een voorscreening van de vragen en meer kwaliteitscontrole, waardoor het risico kleiner wordt dat achteraf nog vragen moeten worden geschrapt. Na de tweede examenronde (25 augustus 2015) volgt een uitgebreide evaluatie van beide examensessies. De examencommissie zal ook nog voorstellen doen voor aanpassingen die pas ingaan bij een volgende editie. 1. Er werd sterk ingezet op kwaliteitscontrole en kwaliteitsverbetering van deze proef (taalscreening, meer vragen KIW, minder vragen IVV, uitbreiding examencommissie, opstart begeleidingscommissie). a) Heeft de minister al zicht op de impact van deze aanpassingen? b) Niettegenstaande de aanpassingen is het slaagpercentage vergelijkbaar met juli 2014, maar lager dan in juli 2013. Heeft de minister zicht op de achterliggende reden voor deze lage slaagpercentages? Zo ja, graag een overzicht. 2. 14,8 kandidaten uit de normgroep slaagde voor het toelatingsexamen van 7 juli 2015. Dit resultaat is vergelijkbaar met juli 2014, maar ligt ver onder het globale resultaat van 29,5% over de twee examenmomenten. Kan de minister een overzicht geven van deze normstudenten? Wat is hun geslacht en vanuit welke studierichting in het secundair onderwijs kwamen zij? Graag een overzicht met opdeling per studierichting, aantal kandidaten, provincie of regio waar de kandidaat secundair onderwijs genoot (met inbegrip van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest) en al dan niet geslaagd voor de toelatingsproef (in absolute en procentuele cijfers). 3. Is de minister van oordeel op basis van de resultaten voor de normgroep dat de eindtermen in het secundair onderwijs voldoende voorbereiden op een studie arts/tandarts? 4. De Vlaamse Beroepsvereniging van Tandartsen (VBT) trekt al een tijdje aan de alarmbel. Op tien jaar tijd (2003-2013) is het aantal tandartsen met 4,5% gedaald. Jaarlijks zijn er meer tandartsen die stoppen dan dat er nieuwe kandidaten aan de opleiding starten. In een vorige vraag (schriftelijke vraag nr. 2 van 10 september 2014) vroeg ik naar het overleg met de minister van Welzijn omtrent eventuele acties ter herwaardering en/of promotie van het beroep van tandarts, spoedarts, pediater, geriater. Dit om tekorten in de toekomst te voorkomen. De minister zou hierover contact opnemen met minister Vandeurzen. Heeft de minister inmiddels zicht op de resultaten van dit overleg? Graag een overzicht.
HILDE CREVITS VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS ANTWOORD op vraag nr. 510 van 16 juli 2015 van ANN BRUSSEEL 1. a) De impact van de maatregelen ter verbetering van de kwaliteit en de kwaliteitscontrole is nog niet helemaal duidelijk. Pas na de inzageperiode krijgt men hiervan een duidelijker beeld. b) Het slaagpercentage is inderdaad erg vergelijkbaar met het slaagpercentage van de sessie van juli 2014. Voor het globale slaagpercentage van 2015 is uiteraard wachten tot de resultaten van het augustusexamen gekend zijn. Ik wens echter nogmaals te benadrukken dat het toelatingsexamen is ingesteld om het aantal startende studenten in de opleidingen van arts en tandarts te beperken in functie van de jaarlijks opgelegde quota als gevolg van de (federale) contingentering van het aantal afgestudeerde artsen en tandartsen. Voor 2021 (verwachte jaar van afstuderen voor wie in september 2015 de bacheloropleiding arts start) is het globale Vlaamse contingent voor de vervolgopleidingen huisarts en specialistische geneeskunde vastgesteld op 738 artsen. Indien men ermee rekening houdt dat ongeveer een gelijk aantal kandidaten zal slagen in de sessie van augustus, dan betekent dit dat het aantal startende artsstudenten in 2015 in lijn ligt met het toegekende contingent van 2021. Het feit dat de slaagcijfers lager liggen dan in juli 2013, kan verschillende oorzaken hebben, waarvan ik er hier enkele noem: de examens werden opgesteld door een volledig nieuw team van experten, waardoor het type van vraagstelling kan gewijzigd zijn t.o.v. de vorige jaren; in het voormiddag gedeelte werden 45 vragen over KIW gesteld (t.o.v. 40 de vorige jaren) waardoor de tijdsdruk wellicht een rol heeft gespeeld; Dat het toelatingsexamen steeds een moeilijk examen is met een lage slaagkans is echter inherent verbonden aan de functie ervan om slechts een beperkt aantal studenten met de opleiding te laten starten. 2. De volgende tabellen bieden een overzicht van de resultaten van de kandidaten uit de normgroep (kandidaten geboren in 1997, Belgische nationaliteit en leerling van het tweede leerjaar van de 3 de graad aso, bso, kso of tso). Tabel 1. Overzicht van het aantal kandidaten en aantal geslaagde kandidaten per geslacht. N normgroep aantal % geslaagd binnen jongens/meisjes Jongens 658 32,9% 133 20,2% 44,9% Meisjes 1.343 67,1% 163 12,1% 55,1%
Tabel 2. Overzicht van het aantal deelnemende en geslaagde kandidaten binnen de normgroep per studierichting. Latijn-Wetenschappen 246 12,3% 13 5,3% 4,4% N aantal % geslaagde % van normgroede geslaagdaten het kandi- kandidaten totaal binnen de aantal studierichting geslaagde kandidaten Wetenschappen-Wiskunde 1.039 51,9% 198 19,1% 66,9% Latijn-Wiskunde 379 18,9% 65 17,2% 22,0% Moderne talen- 141 7,0% 5 3,5% 1,7% Wetenschappen Grieks-Wiskunde 60 3,0% 13 21,7% 4,4% Economie-Wiskunde 24 1,2% 0 0,0% 0,0% Wetenschappen sport 24 1,2% 2 8,3% 0,7% Techniek-Wetenschappen 16 0,8% 0 0,0% 0,0% Economie-Moderne talen 12 0,6% 0 0,0% 0,0% Humane Wetenschappen 12 0,6% 0 0,0% 0,0% Latijn-Moderne talen 9 0,4% 0 0,0% 0,0% Grieks-Wetenschappen 8 0,4% 0 0,0% 0,0% Moderne talen-wiskunde 6 0,3% 0 0,0% 0,0% Gezondheidszorg & 4 0,2% 0 0,0% 0,0% welzijnswetenschappen Rudolf Steinerpedagogie 3 0,1% 0 0,0% 0,0% Sociale en technische 2 0,1% 0 0,0% 0,0% wetenschappen Biotechnische 2 0,1% 0 0,0% 0,0% wetenschappen Grieks-Latijn 1 0,0% 0 0,0% 0,0% Industriële wetenschappen 1 0,0% 0 0,0% 0,0% Chemie 1 0,0% 0 0,0% 0,0% Farmaceutisch-technisch 1 0,0% 0 0,0% 0,0% assistent KSO 1 0,0% 0 0,0% 0,0% Hotel 1 0,0% 0 0,0% 0,0% Lichamelijke opvoeding en 1 0,0% 0 0,0% 0,0% sport Onbekend 7 0,3% 0 0,0% 0,0%
Tabel 3. Aantal kandidaten en aantal geslaagde kandidaten uit de normgroep per provincie (incl. Brussels Hoofdstedelijk Gewest). N normgroep aantal geslaagde kandidaten % geslaagd binnen de provincie Antwerpen 552 27,6% 68 12,3% 23,0% Oost-Vlaanderen 484 24,2% 98 20,2% 33,1% West-Vlaanderen 351 17,5% 53 15,1% 17,9% Vlaams-Brabant 315 15,7% 54 17,1% 18,2% Limburg 228 11,4% 18 7,9% 6,1% Brussels Hoofdstedelijk 59 2,9% 5 8,5% 1,7% Gewest Luik 2 0,1% 0 0,0% 0,0% Henegouwen 1 0,0% 0 0,0% 0,0% Waals-Brabant 1 0,0% 0 0,0% 0,0% Onbekend 8 0,4% 0 0,0% 0,0% 3. Het toelatingsexamen bestaat uit twee delen, namelijk kennis en inzicht in de wetenschappen (KIW) (biologie, chemie, fysica en wiskunde) en informatie verwerven en verwerken. Logischerwijs zijn dus leerlingen uit een studierichting met een sterke component natuurwetenschappen en wiskunde, het best op dit toelatingsexamen voorbereid. Nogmaals: omwille van de functie van het examen (het beperken van de instroom), is ook voor hen het examen moeilijk en ligt het slaagpercentage relatief laag. Er mag niet geconcludeerd worden dat kandidaten uit de normgroep die niet slagen de eindtermen niet beheersen. De focus op wiskunde en natuurwetenschappen betekent evenmin dat leerlingen uit andere studierichtingen kansloos zouden zijn. Veel scholen versterken de studierichtingen met de pool wiskunde maar zonder de pool wetenschappen, met extra leerplandoelen natuurwetenschappen, via het complementair gedeelte van de lessentabel. Hetzelfde geldt voor de studierichtingen met de pool wetenschappen maar zonder wiskunde, waarbij wiskunde versterkt wordt via het complementair gedeelte. Voorbeelden hiervan zijn de studierichtingen Latijn-wiskunde en Griekswiskunde (zie tabel 2), die even grote of zelfs grotere kansen op slagen hebben dan studierichtingen met een combinatie van de polen wiskunde en wetenschappen, zoals de studierichting wiskunde-wetenschappen. Voor studierichtingen waarbij de klemtoon enkel ligt op talen, economie en/of humane wetenschappen, gelden enkel de eindtermen van de basisvorming natuurwetenschappen, zodat leerlingen uit deze studierichtingen bijkomende inspanningen zullen moeten leveren om te slagen. 4. Ook voor de tandartsen geldt er een federaal contingent waarop de instroom in de opleiding moet worden afgestemd, waardoor ook de toegang tot deze opleiding wordt beperkt door het toelatingsexamen. Binnen de marges van het federale contingent is het inderdaad wenselijk om de keuze voor het tandartsenberoep maximaal te promoten. Hetzelfde geldt inderdaad voor nog enkele andere specialisaties binnen het artsenberoep. Een belangrijk gegeven is dat Vlaanderen bevoegd wordt voor het hanteren en bepalen van subquota (in de vorm van minima of maxima). Tot op heden zijn die samen met het contingent federaal vastgelegd. In het kader van de nieuwe Vlaamse bevoegdheid is er, zoals aangekondigd, overleg tussen mijn kabinet en dat van minister Vandeurzen.