Margreet Oele Groep 8 2011 1
1. Voorwoord 2. Woordspin 3. Geschiedenis en politiek 4. De natuur 5. Port-au-Prince 6. De mensen 7. Godsdienst 8. Recente rampen 9. De grote aardbeving in 2010 10. Hulpverlening 11. Nawoord 12. Bronvermelding 13. Samenvattingen 2
Ik ben Margreet Oele. Ik ben 12 jaar en mijn hobby s zijn bergwandelen, lezen, reddend zwemmen en skaten. Ik heb 3 dingen hoe ik aan mijn onderwerp ben gekomen: 1. Ik heb een tante en een oom die uit Haïti komen. 2. Door de aardbeving heeft het mijn aandacht getrokken. 3. Ik heb er een boek over gelezen. Ik heb ook een paar redenen waarom ik het er over houd: 1. Je kunt er veel over vertellen. 2. Haïti heeft een interessante geschiedenis. 3. Omdat ik een oom en een tante heb die uit Haïti komen, wilde ik er wel eens wat meer over weten. Ik hoop dat jullie mijn werkstuk leuk vinden en er veel van leren. Dit is tante Vena Bazelais in de kleuren van de Haïtiaanse vlag. 3
Oom Michelet Aardbeving Creools Ontbossing Tentenkampen 12 Januari Schokkende Aarde Ayiti Cholera Hispaniola Bergen Haïti Slaven Tante Vena Port au Prince Natuurrampen Arm Saint Dominique Derde Wereld Duvaliers Voodoo Adoptie 4
Het eiland Haïti is de helft van het eiland Hispaniola. De andere helft heet tegenwoordig Dominicaanse Republiek. Aan de kant van Haïti, liggen nog een paar kleine eilandjes die ook bij Haïti horen. De grootste hiervan heten Île de la Gonâve, Île de la Tortue en Île à Vache. Haïti ligt in de Caribische zee; de oppervlakte van Haïti is ongeveer 27.750 km². Dit is een kaartje van Haïti. Rondom de ontdekking Toen Columbus op 5 december 1492 Haïti ontdekte, woonden de Taino-Indianen op Haïti. Zij maakten deel uit van de Arawak-indianen, die verspreid over de Caribische eilanden leefden. De Taino s waren de eerste bewoners van het eiland en noemden hun land Ayiti. Ayiti betekent land van de bergen, omdat het op veel plaatsen heuvelachtig is. Columbus vond het een prachtig eiland, en gaf het een nieuwe naam: Hispaniola, klein Spanje. Hij had goede bedoelingen, en het duurde dan ook niet lang voordat de indianen hem vertrouwden. Toen Columbus terug ging naar Spanje, waren ze daar erg blij hem te zien. Hij vertelde hen dat hij mooie, vruchtbare eilanden had ontdekt, dat er goud te vinden was en dat het niet moeilijk was om de Taino s te onderdrukken. (Ze waren erg vriendelijk, leefden vreedzaam en waren onderdanig. Dit laatste kwam ook omdat de indianen dachten dat de Spanjaarden uit de hemel kwamen.) Toen Columbus Ayiti ontdekte, woonden er ongeveer 3 à 400.000 Taino-Indianen. Maar binnen 50 jaar waren de Taino-Indianen bijna helemaal uitgestorven. Dit kwam doordat ze keihard moesten werken (ze werden slaven van de Spanjaarden), door Europese zieken, en doordat ze vermoord werden door de Spaanse soldaten. Behalve landbouwproducten zoals cassave (een eetbare wortelknol), zoete aardappel en tabak, hebben de Taino s niet veel nagelaten. 5
Een Spaanse kolonie Toen Columbus weer terug kwam uit Spanje, nam hij allemaal Spanjaarden mee. De meeste gingen op het oostelijke deel van Hispaniola wonen, omdat het westelijke deel -wat nu Haïti is- een stuk bergachtiger is. De eerste stad, La Isabella, werd dan ook gebouwd aan de noordkust van de huidige Dominicaanse Republiek. Omdat de Taino s niet goed tegen de Europese ziekten en het harde werken konden, begonnen de Spanjaarden in 1502 slaven te importeren uit Afrika. Deze slaven werden gekocht van stamhoofden aan de West-Afrikaanse kust. Ze werden vervoerd in het ruim van een schip met veel te veel slaven bij elkaar. Omdat de Spanjaarden weinig belangstelling hadden voor het westen, vestigden zich daar Franse piraten. Dat merkte de Spaanse koning ook. Hij eiste heel Hispaniola op. Maar omdat Spanje er niet genoeg aan deed, lukte het Frankrijk om er met enige moeite een geordende, Franse kolonie van te maken. Saint Dominique & Santo Domingo Toen in 1697 in Nederland de vrede van Rijswijk gesloten werd, (een vredesverdrag tussen Nederland, Engeland, Frankrijk en Spanje), stond Spanje het westelijke deel van Hispaniola af aan Frankrijk. Frankrijk noemde hun deel van Hispaniola, Saint Dominique en het Spaanse deel werd Santo Domingo genoemd. Toen legden de Fransen overal plantages aan en ze haalden slaven uit Afrika. Zo werd Saint Dominique de meest welvarende kolonie van die tijd. Ze produceerden koffie, tabak, suiker, indigo (een kleurstof), cacao en katoen. Maar hiervoor moesten de slaven wel keihard werken en ze werden niet goed behandeld. Slaven Omdat ze niet goed werden behandeld, probeerden de slaven soms om weg te lopen. Als dat goed ging, waren ze vrij en vluchtten ze de bergen in, waar ze samen met andere weggelopen slaven in zelfgebouwde dorpjes leefden. Die weggelopen slaven werden marrons genoemd. Als het niet goed ging en de slaaf werd gepakt, werd hij streng gestraft en vaak overleed de slaaf aan zijn verwondingen. Macandal Sommige marrons probeerden ook familie te bevrijden, of opstanden te organiseren. Macandal was ook een marron en hij wilde de blanken vergiftigen. Hij had veel verstand van kruiden en kon vergif maken. Macandal heeft ook geprobeerd om een massale opstand te organiseren, maar dat is niet gelukt. Hij werd verraden, opgepakt en in 1758 op de brandstapel gedood. Maar na 33 jaar begon de échte opstand... 6
Toussaint Louverture Toen er in 1791 een slavenopstand goed ging, sloot Toussaint Louverture zich er bij aan. In korte tijd werd hij de leider ervan. Hij organiseerde het leger en dat deed hij goed. Eerst ging het slavenleger naar de Spanjaarden. Spanje viel toen met het slavenleger Saint Dominique binnen. Frankrijk vond dit geen goed idee en ze gaven de slaven gelijke rechten. Omdat Frankrijk de slavernij afschafte, koos Toussaint de kant van Frankrijk. Onder zijn bevel overwonnen de slavenlegers de Spanjaarden en de Britten. Na de verovering van Santo Domingo, werd hij gouverneur-generaal van heel Hispaniola. Maar Toussaint hield geen stand toen er een - door Napoleon gezonden - invasieleger van 22.000 man kwam om de kolonie weer in Franse handen te krijgen. Hij tekende een wapenstilstand, maar een paar weken later werd hij opgepakt en naar Frankrijk gebracht. Na 10 maanden van verwaarlozing en uithongering werd hij dood gevonden op de vloer van zijn cel. Onafhankelijkheid Hierna ging niet goed met Saint Dominique. Er stierven veel Franse soldaten door tropische ziekten. Onder bevel van generaal Dessalines werden de Franse troepen uiteindelijk door zwarte en mulattenlegers verslagen. (Een mulat is een kind van een blanke vader en een zwarte moeder.) In 1804 werd het land onafhankelijk verklaard. Het land kreeg zijn oude naam Haïti weer terug en de Haïtiaanse vlag werd verzonnen: de Franse vlag maar dan zonder het witte deel dat het symbool voor de blanken is. De blauwe band staat symbool voor de negers en de rode band voor de mulatten. Dit is de vlag van Haïti Ook kwam er een volkslied: La Dessalinienne. Dessalines kwam aan de macht maar niet lang. Hij liet alle blanken vermoorden en hij regeerde als een dictator. De mulatten kwamen in opstand en ze namen de hoofdstad Port-au-Prince in. Christophe, Pétion & Boyer In 1806 werd Dessalines vermoord in opdracht van Henri Christophe en Alexandre Pétion. De zwarte Christophe werd koning van het noorden en de mulat Pétion werd de president van het zuiden. Henri Christophe bleek ook niet goed om te kunnen gaan met zijn macht. De noordelingen kwamen in 1820 in opstand tegen Christophe. Inmiddels had het zuiden ook een nieuwe leider: Jean-Pierre Boyer. Hij nam de macht in het noorden over en zo werd Haïti herenigd. 7
Haïti: schuldenland In 1825 sprak Haïti met Frankrijk af dat het 150 miljoen franc moest betalen aan Frankrijk. In ruil daarvoor erkende Frankrijk eindelijk de onafhankelijkheid van Haïti. Dit enorm grote bedrag was tien keer zo hoog als het jaarlijkse inkomen van Haïti en kon alleen betaald worden via leningen bij Europese banken. Aan het einde van de 19 de eeuw kostten de rente en aflossing van de schulden bijna 80% van het inkomen van Haïti. President Boyer veroverde de Dominicaanse Republiek en regeerde 20 jaar over het hele eiland. Niet lang na het einde van de overheersing van Boyer in 1843 verklaarden de Dominicanen zich onafhankelijk. Met de politiek in Haïti ging het ook niet goed. In de rest van de 19 e eeuw wisselden regeringen en staatsgrepen elkaar in een hoog tempo af. Mensen grepen met geweld de macht en dat was vooral om heel snel rijk te worden, voordat ze weer afgezet werden door hun tegenstanders. Bezetting door de Verenigde Staten In 1915 viel de VS, Haïti binnen met 2.000 mariniers. Dat gebeurde midden in een chaotische situatie: toen de president werd vermoord. De mariniers dwongen de Haïtiaanse boeren om ook andere dingen te doen zoals wegwerkzaamheden. Die waren het er niet mee eens, en enkele duizenden boeren probeerden samen met een oud-legerofficier een opstand te beginnen. Maar ze werden verraden en de legerofficier, Charlemagne Peralte, werd doodgeschoten door de Amerikaanse mariniers. Maar de Amerikanen maakten zich ook zorgen. Er waren best veel handelscontracten met Duitsland en er woonden aardig wat Duitsers op Haïti. Allereerst hielden ze er niet van als er andere landen op Haïti kwamen en ten tweede waren er Duitse oorlogsschepen vlakbij de kust gesignaleerd. Op dat moment was in Europa de eerste wereldoorlog uitgebroken. De Amerikanen hebben ook goede dingen voor Haïti gedaan. Er werden wegen en bruggen aangelegd, de havens werden opgeknapt en er kwamen nieuwe ziekenhuizen en scholen. Ook het onderwijs en de gezondheidszorg werden vernieuwd en het leger werd professioneler gemaakt. Tweede onafhankelijkheid Toen de Amerikanen vertrokken, werd dat de 2 e onafhankelijkheid genoemd. De nieuwe president van Haïti werd tot spijt van de zwarten, de mulat Vincent. Maar hij werd al snel weer afgezet, omdat hij niet betrouwbaar was en hij wilde dat niemand hem hielp met regeren. Na hem werd Elie Lescot (ook een mulat,) president. Hij bleef ook niet lang aan de macht, omdat hij geen aandacht had voor de zwarte boeren. Daarna werd de zwarte Estimé president. Hij wilde langer aan de macht blijven dan mocht, dus het leger greep in. 8
De kolonel van het leger, Paul Magloire, greep de macht. Nadat ook hij niet meer aan de macht was, werd de plattelandsdokter François Duvalier president. Hij noemde zichzelf Papa Doc, als een vader die voor zijn kinderen zorgt. De mensen waren blij met hem. Vooral de zwarten. Maar ze wisten toen nog niet wat er daarna zou gebeuren... Papa Doc Eerst wilde François Duvalier van het leger af. Met wat trucjes zorgde hij ervoor dat het leger geen macht meer had. Hij creëerde een eigen garde (lijfwachten), de Tontons Macoutes. Deze gebruikten symbolen van voodoo, het oude Afrikaanse geloof. Als je een soldaat zag met een donkere zonnebril en een rode sjaal wist je meteen dat het een Tonton Macoute was. Dat was meestal geen goed teken, want de Tontons Macoutes gebruikten veel geweld. In korte tijd groeide Duvalier uit tot een brute dictator, die helemaal alleen regeerde en de Tontons Macoutes werden meedogenloze soldaten. Duvalier onderdrukte de bevolking en ze hadden niks in te brengen. De politici van de oppositie werden gevangen gezet en ook veel van de tegenstanders van Duvalier. Dat waren er nogal veel, want Duvalier was niet geliefd bij de bevolking. Ondanks dat François Duvalier zo wreed was, steunde Amerika hem. Hij was anticommunistisch en de VS had geen zin in nog een soort Cuba. (Cuba was communistisch.) Ondertussen vluchtten veel Haïtianen het land uit. Eerst waren het alleen de politieke tegenstanders die niet gevangen waren gezet, maar daarna gingen de gewone mensen ook, en daarna ook de boeren. Op een gegeven moment was Duvalier zo machtig dat hij zich uitriep tot president voor het leven. Hij maakte ook een wet waarin stond dat hij zijn opvolger mocht aanwijzen. Dat gebeurde in 1971 toen François Duvalier stierf. Zijn zoon Jean-Claude, die ook wel Baby Doc genoemd werd volgde hem op. Baby Doc Papa Doc Baby Doc Jean-Claude Duvalier was nog maar 20 jaar toen hij president werd. Hij regeerde met steun van zijn moeder en zus. Jean-Claude was bijna net zo wreed als zijn vader. Toen Amerika een nieuwe president koos, Jimmy Carter, besloten ze dat het zo niet langer kon, dus Amerika hielp Jean-Claude niet meer. 9
De bevolking kwam ook in opstand en het leger hielp niet meer. De enigen die Jean Claude nog hielpen, waren de Tontons Macoutes. Die deden dat vooral omdat ze niet anders konden. Op 6 februari 1986 verliet Jean Claude met zijn gezin het land. Die datum is voor de Haïtianen Bevrijdingsdag. Vóór de nieuwe verkiezingen Het ging niet veel beter toen Jean-Claude vertrok. Het waren meestal militairen die aan de macht kwamen en die regeerden op dezelfde manier als de Duvaliers. In november 1987 werden er verkiezingen gehouden, maar die eindigden in een bloedbad en dat was te danken aan het leger en de Tontons Macoutes. De priester Jean-Bertrand Aristide sprak op het platteland de mensen moed in. Hij vond dat er van alles moest veranderen. Toen er in 1990 eindelijk vrije verkiezingen werden georganiseerd door de VN, deed Aristide mee en hij won onverwachts met 67% van de stemmen. Na minder dan 8 maanden probeerde het Haïtiaanse leger de macht te grijpen. Dat lukte, en Aristide werd verbannen. Het leger had de macht samen met de politie. Drie jaar was het verschrikkelijk in Haïti. Zo n 5.000 mensen werden vermoord, 400.000 doken onder en tienduizenden probeerden het land uit te vluchten. In 1994 keerde Aristide terug uit zijn ballingschap. Volgens de Haïtiaanse grondwet mag een president niet langer dan 5 jaar regeren, dus Jean-Bertrand Aristide moest aftreden. Rene Préval werd de nieuwe president. Jean-Bertrand Aristide Rene Préval Een gebrekkige democratie Rene Préval deed zijn best om te zorgen dat de bedrijven weer functioneerden en dat er meer werk kwam. Hij probeerde ook om de scholen en ziekenhuizen vooruit te helpen, en dat het veiliger werd. Dat was nog geen gemakkelijke taak. Ook niet alle politici waren het eens met zijn ideeën. Er werden ook veel mensen vermoord die geen vertrouwen in de democratie hadden. Toen er in 2000 weer nieuwe verkiezingen waren, kwam Aristide weer aan de macht. Het ging toen alleen nog maar slechter met de democratie. De oppositie weigerde samen te werken met Aristide. Zij vonden dat hij moest vertrekken. 10
Dat vonden Amerika, Frankrijk en Canada eigenlijk ook en achter de schermen hielpen ze de oppositie om Aristide weg te krijgen. Er ontstond bijna een burgeroorlog en onder druk van Amerika en Frankrijk verliet Aristide Haïti. Na het vertrek van Aristide Na het vertrek van Aristide kon het land weer opnieuw beginnen. De tijdelijke regering was er alleen maar om de belangrijkste zaken op te lossen. Ze probeerden het normale leven weer een beetje op gang te laten komen. Ze herstelden de orde, probeerden voor meer veiligheid te zorgen en ze namen de wapens van bendes in. Na de verkiezingen werd Rene Préval weer president. Hij was president tot 2010. In 2011 werd de Haïtiaanse zanger Michel Martelly gekozen als president. Hij mag een periode van 5 jaar regeren. Michel Martelly is president van Haïti geworden. 11
Haïti heeft een tropisch klimaat. Dat betekent dat de normale temperatuur tussen 25 en 30 graden is en het regent best vaak. Haïti heet niet voor niets Haïti, het betekent land van de bergen. Toen de Taino-Indianen Haïti bewoonden, was het land nog bedekt met bossen. Maar er werd veel bos platgebrand om landbouwgrond te maken. Ook wordt er veel hout gekapt om meubels of houtskool van te maken. Houtskool wordt in Haïti veel gebruikt, onder andere om op te koken. Bij al dat kappen werd er niet aan gedacht om nieuwe bomen te planten. In 1923 was 75% van de bomen verdwenen en in de jaren tachtig was er nog maar 4% van de bebossing over. Nu is er nog maar 2 procent over. Omdat er zo weinig bomen meer waren, bleef de grond niet goed bij elkaar. Tijdens grote orkanen en tropische regens spoelde die grond weg. Dat wordt erosie genoemd. Haïti heeft gelukkig nog wel stukken mooie natuur waar nog wel bomen zijn. Er zijn 3 grote berggebieden: de Massif du Nord, de Massif de la Hotte en de Massif de la Selle. De hoogste berg van Haïti is de Pic de la Selle en die is 2680 meter hoog. Op dit kaartje kan je zien waar de berggebieden zijn. Dit is in Massif du Nord. Dit is in Massif de la Selle. 12
Er zijn ook mooie watervallen bijvoorbeeld Bassin-Bleu. Ook heb je Étang Saumâtre, het grootste meer van Haïti. Dit meer ligt op de grens met de Dominicaanse Republiek. Er zijn wel meer dan 100 soorten watervogels, krokodillen en flamingo s. Étang Saumâtre is diepblauw en er om heen is gras en er staan cactussen. Étang Saumâtre Étang Saumâtre vanaf de weg. Ook de kusten zijn erg mooi. Daar zijn bergen met vaak nog wel bomen en mooie stranden. Er leven niet veel verschillende soorten dieren in Haïti. Dat komt ook doordat er zo veel bomen zijn gekapt. 13
Port-au-Prince is de hoofdstad van Haïti. De oppervlakte van Port-au-Prince is 38 km 2 en de stad heeft 1,3 miljoen inwoners. In Port-au-Prince staat het nationaal paleis waar de president woont. Dit is het nationaal paleis. Er zijn verschillende delen: Morne L Hôpital, Martissant en Turgeau. Morne L Hôpital is een rijke wijk met hotels en grote huizen. In Martissant zijn veel krottenwijken en Turgeau is redelijk normaal. Je hebt ook nog een paar voorsteden en je hebt steden die erbij horen. De steden die bij Port-au-Prince horen zijn Cité Soleil, Delmas, Carrefour en Fond-Parisien. Daar zijn vooral krottenwijken en daar is het heel erg gevaarlijk omdat er veel criminelen zijn. Dit is een krottenwijk in Cité Soleil. De markt 14
De mensen in de krottenwijken hebben haast niets en daarom zijn er veel bendes. In Cité Soleil hebben bendes zelfs de macht! Het is daar ook erg gevaarlijk om daar als blanke te komen omdat blank voor hen betekent dat je veel geld hebt. Kinderen in een armoedig huis. In de rijkere delen van Port-au-Prince zijn ook betere scholen en er is één universiteit. Er is ook een kathedraal: Cathédrale de Port-au-Prince. De kathedraal is gebouwd tussen 1884 en 1914. Er kwamen veel toeristen naar toe om hem te bekijken. Tijdens de aardbeving in 2010 is de kathedraal erg beschadigd. Cathédrale de Port-au-Prince Je hebt ook het Musée National d'haiti. Daarin staan spullen uit de geschiedenis van Haïti. Bijvoorbeeld spullen van de indianen, of muurschilderingen van hoe de Spanjaarden de Indianen behandelden en ook muurschilderingen over hoe de Fransen de slaven behandelden. Er zijn ook dingen van de keizers, koningen en presidenten van Haïti, bijvoorbeeld het pistool waarmee Henri Christophe zelfmoord pleegde. 15
Een van de belangrijkste dingen in het museum is het anker van de Santa Maria, een van de schepen van Columbus die op 24 december 1492 strandde op de kust. Dit het Musée National d Haiti Er zit ook een vliegveld bij Port-au-Prince: Aéroport International Toussaint Louverture of in het Nederlands: Internationale Luchthaven Toussaint Louverture. Deze luchthaven is genoemd naar een gevluchte slaaf die streed voor de onafhankelijkheid van Haïti. Deze luchthaven heette eerst Aéroport International François Duvalier omdat hij is geopend in de tijd dat hij regeerde. Na de tijd van de Duvaliers werd de luchthaven Port-au-Prince International genoemd en sinds 2003 heeft het vliegveld de naam Aéroport International Toussaint Louverture. Als er toeristen naar Port-au-Prince komen, komen ze via deze luchthaven en ze verblijven meestal in de stad Pétionville, een rijkere voorstad van Port-au-Prince. De meeste toeristen komen naar Port-au-Prince voor het Musée National d Haiti en de Cathédrale de Port-au-Prince. De toeristen komen nog steeds naar Port-au- Prince, ondanks dat de politiek niet erg stabiel is. 16
De meeste mensen in het Caribische Gebied zijn licht getint, maar de mensen op Haïti niet. Dat komt doordat er vroeger slaven uit Afrika werden gehaald. Nadat de slaven vrijheid kregen, waren de blanken niet erg geliefd bij de vrije slaven. Sommige leiders wilden zelfs alle blanken doden. Gelukkig is dat nu niet meer zo, maar nog steeds wonen er bijna alleen maar zwarte mensen. Een Haïtiaans meisje De indianenbevolking woont er helemaal niet meer: ze zijn of gestorven aan de Europese ziektes die de Spanjaarden meebrachten of ze zijn gedood door de Spanjaarden. De meeste mensen in Haïti zijn erg arm. In de steden zijn erg veel krottenwijken vooral in Port-au-Prince. Vaak zijn de mensen die daar wonen naar de stad gekomen in de hoop dat ze daar werk krijgen of ze hopen dat de kinderen daar naar school kunnen. Soms worden er ook kinderen naar vrienden van kennissen in de stad gestuurd. De ouders hopen dan ook dat ze naar school kunnen, maar vaak komen in ze in krottenwijken terecht en ze mogen niet naar school. Die kinderen worden gebruikt als slaaf en moeten de hele dag hard werken. Die kinderen worden restaveks genoemd. Het vaak meisjes tussen de 4 en de 14 jaar. De ouders weten vaak niet dat ze zo slecht behandeld worden omdat de Haïtiaanse wegen slecht zijn en bijna niemand heeft een telefoon. De restaveks moeten hard werken, krijgen weinig eten en worden vaak mishandeld en seksueel misbruikt. De gezondheid van de restaveks is meestal ook erg slecht. Officieel mogen kinderen van onder de 12 jaar niet als huisknechten werken en kinderen vanaf 15 jaar moeten officieel betaald krijgen voor hun werk. Maar dit gebeurd niet. Ook worden ze dan vaak op straat gezet. Daar hebben ze het nog slechter. 17
Een restavek meisje aan het werk. De mensen op het platteland zijn ook vaak arm en de kinderen gaan meestal ook niet naar school. Vaak moeten ze helpen in het huishouden, op het land of ze moeten op hun broertjes en zusjes passen. Huisjes op het platteland. 18
Officieel is 54% van de mensen in Haïti rooms-katholiek. Maar de laatste jaren worden steeds meer mensen protestants. Geloof is erg belangrijk in Haïti. Ook na de grote aardbeving in 2010 zijn veel mensen tot geloof gekomen. Een kerk Een ander geloof dat belangrijk is in Haïti is voodoo. Toen de slaven uit Afrika naar Saint-Dominique kwamen, brachten ze dit geloof mee. In het voodoogeloof worden geesten aangeroepen. Die geesten worden loa of mystè genoemd. Je kunt volgens het voodoogeloof een geest inzetten voor een positief doel, bijvoorbeeld gezondheid, een goede oogst of een kind. Maar ze geloven ook dat je een geest kan inzetten om iemand iets vervelends te laten overkomen. Bijvoorbeeld dat iemand ziek wordt, of dood gaat. Een voodoopriester kan in contact komen met de geesten. (Zo n voodoopriester heet Houngan en een voodoopriesteres Mambo.) Het aanroepen van die geesten gebeurd meestal s nachts. Als je iets aan de geesten wilt vragen of iets voor elkaar wil krijgen, moet je bij zo n voodoopriester zijn. Je moet er wel goed voor betalen. Je hebt ook voodooceremonies. Voodooceremonie Op deze foto zwemmen mensen in heilig water. Dit gebeurt ieder jaar op 24 april en de mensen doen dit om te laten zien aan de geesten dat ze hen niet vergeten zijn. Veel rooms-katholieke Haïtianen roepen ook voodoogeesten aan. De protestanten geloven dat het niet goed is om die geesten aan te roepen, omdat de geesten niet van God zijn. 19
Er zijn de afgelopen jaren veel rampen gebeurd in Haïti. In mei 2004 was er een overstroming en daarbij waren 2700 doden en meer dan 30.000 mensen raakten dakloos. In september 2004 was de orkaan Jeanne. Toen stonden grote stukken land onder water en er was veel schade. Meer dan 3000 mensen stierven en opnieuw raakten duizenden mensen dakloos. Ook waren er veel huizen verwoest. Er is veel schade na de orkaan Jeanne. In 2005 was de orkaan Dennis. Daarbij waren minstens 45 doden en er was veel schade op Haïti. Huizen, wegen en bruggen waren compleet weggespoeld. De straten staan onder water. In augustus en september 2008 waren er verschillende orkanen. Die orkanen heetten: Fay, Gustav, Hanna en Ike. Na de orkaan Fay. In totaal waren er ongeveer 1200 doden en meer dan 800.000 mensen raakten dakloos. Op 12 januari 2010 was er een zware aardbeving. Daar kun je in het volgende hoofdstuk meer over lezen. 20
In 2010 was er een hele zware aardbeving. De aardbeving was op 12 januari 2010 om 16.50. De aardbeving was maar erg kort: 35 seconden, maar er was heel veel verwoest. Hij was ook erg zwaar: 7,0 op de schaal van Richter. Dat is een meting voor aardbevingen die bedacht is door Charles Francis Richter. Het epicentrum lag vlak bij Port-au-Prince. Dat is de plek waar de aardbeving ontstaat en waar die het zwaarste is. Bij een zware aardbeving voel je de schokken ook een stuk er vandaan. Hierop kun je zien waar de aardbeving was. Er waren ontzettend veel doden en verschrikkelijk veel gewonden. Scholen, huizen en gebouwen waren ingestort. Er waren veel mensen in huis of op school of op hun werk. Die mensen lagen allemaal onder het puin. Er werden veel buitenlandse hulporganisaties ingezet. Die haalden mensen onder het puin vandaan die soms nog leefden! Ook ruimden ze lichamen op, gaven eten en water en deelden tenten uit. De mensen proberen de lijken die overal liggen te bedekken. 21
Ingestorte huizen... Mensen onder het puin... Dit jongentje lag 48 uur onder het puin... Helemaal plat... Het ingestorte centrum van Port-au-Prince. Het Nationale Paleis waar de Haïtianen zo trots op waren... Cathédrale de Port-au-Prince... 22
Het was ook niet helemaal duidelijk hoeveel doden er waren. De regering zei 300.000 doden en na een ander onderzoek zei iemand 92.000. In ieder geval waren het er veel. Er waren ook veel gewonden. De hulpverleners hielpen die gewonden ook. Maar de ziekenhuizen waren ook ingestort, dus lagen ze in tenten op geïmproviseerde bedden. Niet het beste dus... Met die tenten die waren uitgedeeld, werden tentenkampen gebouwd. De overvolle tentenkampen. Helaas was en is het niet altijd fijn in die tentenkampen. Het is er erg vol, er is niet genoeg drinkwater en het is er vaak niet veilig. De gevangenis was ook ingestort, dus de criminelen lopen vrij rond. Ook een jaar na de aardbeving zijn er nog veel tentenkampen. Er is nog niet veel opgebouwd. 23
Haïti is een heel arm land en daarom proberen veel mensen er te helpen. De scholen zijn vaak op een laag niveau en de gezondheidszorg is niet goed. Daar zorgen hulporganisaties voor. De hulporganisaties zorgen vaak voor scholen bijvoorbeeld op het platteland waar bijna geen scholen zijn. Ze zorgen ook vaak voor gezondheidszorg voor de allerarmsten. Ook hebben ze vaak een adoptieprogramma voor weeskinderen en een financieel adoptieprogramma. Adoptie is dat je een kind uit een ander land krijgt waar je dan voor zorgt. Het is dan officieel jouw kind. Een uit Haïti geadopteerd meisje met haar nieuwe ouders. Financiële adoptie is dat je geld geeft en dat er dan door dat geld een kind naar school kan en eten krijgt. Financiële adoptie wordt ook wel sponsoren genoemd. Als je een kind sponsort, krijg je informatie en een foto. Dat kind woont dan of bij zijn ouders of op een internaat. Plaatselijke hulporganisaties werken vaak samen met een partnerorganisatie uit het buitenland. Een van die organisaties is Parole et Action. Dat is een partnerorganisatie van het Nederlandse Woord en Daad dat ook in Haïti helpt. Parole et Action zorgt onder andere voor onderwijs en gezondheidszorg. Er zijn nog veel meer organisaties die iets soortgelijks in Haïti doen. Na de aardbeving was er heel veel hulpverlening op Haïti. Ook werden toen heel erg veel kinderen geadopteerd. 24
Ik vond het erg leuk om mijn eindwerkstuk over Haïti te maken. Ik wist nog niet zo veel over de geschiedenis van Haïti, maar nu weet ik er heel veel van! Ook wist ik nog niet zo veel over het voodoogeloof. Ik heb ook geleerd dat er heel veel meisjes zoals ik zijn die als kindslaaf werken onder hele slechte omstandigheden. Wat heb ik het dan goed hier! Ik wist ook nog niet zo veel over Port-au-Prince en de natuurrampen en... Kortom: ik heb heel veel geleerd bij het maken van mijn werkstuk. Margreet Oele 25
Ik heb hier (de meeste) websites en boeken neergezet waar ik de informatie vandaan heb. Sites: http://nos.nl/artikel/51290-orkaan-dennis-eist-10-levens-op-cuba.htm http://vliegreizen.planeet.biz/vliegreizen/haiti/tips.html http://nos.nl/artikel/129945-recente-rampen-in-haiti.html www.landenweb.net/haiti www.passievoorhaiti.nl www.haitiinfo.nl http://nl.wikipedia.org/wiki/aardbeving_ha%c3%afti_2010 http://nl.wikipedia.org/wiki/ha%c3%afti http://nl.wikipedia.org/wiki/port-au-prince http://nl.wikipedia.org/wiki/%c3%89tang_saum%c3%a2tre http://nl.wikipedia.org/wiki/kathedraal_van_port-au-prince http://nl.wikipedia.org/wiki/internationale_luchthaven_toussaint_louverture Boeken: Schokkende Aarde van Rina Molenaar Haïti - mensen politiek economie- cultuur- milieu van Charles Arthur 26
Geschiedenis en Politiek Dit hoofdstuk begint bij de ontdekking van Haïti en de slaven en het eindigt bij de nieuwste president van Haïti. De Natuur Vroeger was Haïti een heel mooi eiland met veel bossen, maar inmiddels zijn bijna alle bossen gekapt. Port-au-Prince Port-au-Prince is de hoofdstad van Haïti. De stad heeft rijke en arme wijken. De mensen De mensen in Haïti zijn vaak arm en veel kinderen kunnen niet naar school. Godsdienst De meeste mensen in Haïti zijn christen en/of ze roepen voodoogeesten aan. Recente rampen Veel rampen hebben Haïti de afgelopen jaren getroffen. Een overstroming, orkanen, een aardbeving... De grote aardbeving in 2010 Tijdens de aardbeving in 2010 is heel veel ingestort en veel mensen zijn gestorven. Hulpverlening In Haïti is altijd al veel hulpverlening geweest. Adoptie, noodhulp, enz. 27