inleiding 1 bepaal uw carbon footprint In dit geven we vijf concrete ideeën voor het ontwikkelen van duurzaamheidbeleid. Natuurlijk kun je eerst een uitgebreide analyse maken, een strategie ontwikkelen en een implementatietraject opstellen maar de kans dat er dan na een jaar nog niets gebeurd is, is reëel. Daarom raden wij aan zo snel mogelijk concreet aan de slag te gaan. Handen uit de mouwen, gezond verstand en concrete stappen. Wie eenmaal bezig is, merkt dat er dan veel sneller behoefte ontstaat om beleid te ontwikkelen doordat het rust op interne motivatie. Duurzaam gedrag begint met inzicht in gedrag. Daarom is een goede eerste stap het creëren van inzicht in het energieverbruik van uw organisatie. Elke organisatie verbruikt immers energie en produceert dus CO 2 (carbon in het Engels). Er is een verschil tussen direct en indirect energieverbruik. Verwarming van gebouwen of elektriciteit voor machines is direct, de energie die het kost om een pak A4-papier te maken is indirect energieverbruik. Weet u het energieverbruik, dan kan dat vertaald worden naar de hoeveelheid CO 2 die uw organisatie produceert. Hierover straks meer. Ons advies is om de lat niet meteen te hoog te leggen. U hoeft niet alles in een keer inzichtelijk te maken. Begin bijvoorbeeld door het directe energieverbruik van de eigen organisatie in kaart te brengen. Kijk eens naar uw machines en gebouwen. Een tweede stap kan zijn om de kantooromgeving, mobiliteit (transport, woon-werkverkeer) en de afvalstroom tegen het licht te houden. Een derde stap is het in kaart brengen van de energiebelasting van materialen die u inkoopt bij leveranciers. Wanneer andere partijen van u verlangen dat u inzicht verschaft in uw carbon footprint (de landelijke overheid vraagt dit bijvoorbeeld), is het belangrijk om duidelijk te maken hoe u tot uw berekeningen bent gekomen. Daarnaast is het relevant of uw cijfers berusten op een eenmalige exercitie of op structurele gegevens die regelmatig geëvalueerd worden.
2 creëer praktische bewustwording Verder is het goed om te beseffen dat er verschillende manieren bestaan om energieverbruik om te rekenen naar CO 2 -emissie. Zorg ervoor dat dit volgens geldige richtlijnen gebeurt. Tot slot is het ook verstandig om uniformiteit te creëren in de wijze waarop er gerapporteerd wordt. Hiervoor bestaan gestandaardiseerde richtlijnen die het mogelijk maken dat uw werk door onafhankelijke partijen getoetst kan worden. Klimaatbewustzijn ontstaat niet door algemene verhandelingen of abstracte voornemens. Uiteraard is het goed om (gezamenlijk) eens naar de film An Inconvenient Thruth van Al Gore te kijken. Hierin wordt op indringende wijze duidelijk dat het anders moet. Maar de kunst is om besef om te zetten naar concrete actie. Hierna behandelen we een paar tips om op hele praktische wijze bewustwording om te zetten in daadwerkelijke reducties. Afvalscheiden Uit onderzoek blijkt dat een groot deel van het afval bestaat uit recyclebare plastics. Een makkelijke eerste stap is dus om op en om de werkplek papier en plastic gescheiden te verzamelen. U kunt bijvoorbeeld een instructiekaart (zie laatste pagina) bij ontmoetingsplaatsen ophangen of op een intranet onder de aandacht brengen. Door het plaatsen van een aparte verzamelcontainer op een centrale plek wordt binnen de kortste keren veel plastic verzameld. uit Individueel gedrag leidt in veel gevallen ook tot onnodige verspilling. Maak eens een rondje door het gebouw op verschillende momenten van de dag. Dan blijkt dat veel PC s s-avonds en in de weekeinden niet worden uitgezet. Ook de verwarming of airconditioning blijft in veel kamers vaak onnodig aanstaan. Door medewerkers hierop attent te maken kan actief energieverbruik worden teruggedrongen. Wist u dat op deze manier per werkplek per jaar bijna 60 kwh (oftewel 13 per jaar) bespaard kan worden? De groenste energie is energie die we NIET gebruiken.
3 werk aan co2-reductie meten Er bestaan systemen die met eenvoudige installaties en lage kosten het verbruik van elektrische apparaten meten en rapporteren. Plugwise is zo n systeem. Tot op apparaatniveau geeft het inzicht in het verbruik. U zult verstelt staan van het energieverbruik na kantooruren. Op basis van de rapportages kunt u op individueel niveau het sluip -verbruik inzichtelijk maken én terugdringen. Zijn de eerste stappen eenmaal gezet, dan ontstaat vaak de behoefte om verder te gaan met CO 2 -reductie. Wie met de eerder genoemde meetapparatuur verbruiksrapportages genereert, kan competitief gedrag stimuleren door intern te benchmarken. Behalve meten, kan dit soort apparatuur met behulp van een schakelschema andere apparaten aan- of uitzetten. Ook dat levert aanzienlijke reductie op. Daarnaast is ook het aanleggen van bewegingssensoren die licht of verwarming in- of uitschakelen een stap vooruit. mobiliteit Het spreekt voor zich dat mobiliteit flink bijdraagt aan CO 2 -emissie. De overheid heeft een aantal maatregelen genomen om duurzamer vervoer te stimuleren. Ook op technologisch vlak zijn er veel ontwikkelingen. Variërend van alternatieve brandstoffen tot verbeteringen in verbruik. Algemeen bekend is het energielabel dat gekoppeld is aan auto s. Maar u kunt ook een bedrijfswagenregeling opstellen die gebaseerd is op CO 2 - uitstoot. Dat sluit nauw aan bij een (bedrijfsbreed) reductieprogramma. Bovendien draagt een fiscale stimulering door middel van een lagere bijtelling bij aan de acceptatie van een groener wagenpark bij uw medewerkers. Vraag uw leasemaatschappij ook eens naar de mogelijkheden om management informatie te verschaffen op basis van kilometerregistratie en brandstofverbruik. Wist u dat er een correlatie bestaat tussen het aantal snelheidsovertredingen, schadelast en brandstofverbuik? Een leasemaatschappij die veel werk maakt van duurzame mobiliteit en die uitgebreide management informatie kan verschaffen is Arval.
4 compenseer het restant 5 ontwikkel klimaatneutrale producten en diensten flexwerken De grootste besparing ontstaat natuurlijk door níet te reizen. Het stimuleren van telewerken draagt dus ook bij aan CO 2 -reductie. Maar ook het mijden van de file scheelt CO 2. Steeds meer werkgevers koppelen aan de lease-auto een NS Businesscard. Handig in gebruik voor de reiziger want via een telefoonnummer kan de treinreis geboekt worden en zijn ook voor- en natransport te regelen. Door internet is het plannen van een reis met het ov tegenwoordig een fluitje van een cent. Steeds vaker is er ook draadloos internet in de trein aanwezig dus is de tijd ook tijdens de reis efficiënt te besteden. In een aantal gevallen kunt u niet alle schadelijke uitstoot voorkomen. Dat laatste deel kunt u compenseren door te zorgen voor reductie van CO 2 -uitstoot elders, bijvoorbeeld door het aanplanten van bomen. Compensatie van CO 2 -uitstoot gebeurt met projecten die elders resulteren in een afname van CO 2. Deze afname wordt uitgedrukt in credits die u kunt kopen. Op basis van uw inventarisatie wordt uw CO 2 -uitstoot berekend en gecompenseerd door de CO 2 -credits over te dragen. Een certificaat toont aan dat de CO 2 -credits alleen door u zijn gekocht. Let er bij het kiezen van een samenwerkingspartner in ieder geval op dat de organisatie is aangesloten bij de ICROA (International Carbon Reduction and Offset Alliance). Zo weet u zeker dat de credits die u koopt ook echt alleen voor u zijn. Ook in Nederland zijn verschillende partijen actief op dit terrein. Een gerenommeerde speler is de ClimateNeutralGroup (KlimaatNeutraal.nl). Op hun website vindt u tevens een CO 2 -calculator waarmee u de CO 2 -emissie van uw organisatie kunt uitrekenen. Voorkomen is beter dan genezen. Laat uw productontwikkelaars al tijdens productontwikkeling stilstaan bij de mogelijkheden voor hergebruik en het energieverbruik. Bent u een dienstverlener, sta dan eens stil bij wat er wel en niet op papier vastgelegd moet worden. Wellicht kunnen laptops of e-readers het papierverbruik wel flink omlaag brengen. Kijk ook eens in de keten waarin uw organisatie functioneert. Steeds meer ketens worden groener. Zijn er ketenpartners waarmee u kunt
samenwerken? Voor de spoorsector is er bijvoorbeeld een CO 2 -prestatieladder ontwikkeld. Wie hoog scoort op de ladder maakt meer kans op het winnen van aanbestedingen van grote spoorpartijen zoals Pro- Rail. Zo n prestatieladder vormt een uitnodiging om CO 2 -reductie op te pakken en te vertalen naar de eigen omgeving. Wellicht bestaat er in uw sector ook een dergelijk initiatief of bent u in de positie om een dergelijk systeem op te zetten. hoe helpt qsn? Wij kunnen u helpen met het opzetten en/of uitvoeren van energieaudits. Daarmee weet u zeker dat u betrouwbare gegevens genereert en dat uw inspanningen maximaal rendement opleveren en dat u eenvoudig getoetst en gecertificeerd kunt worden. We kunnen u helpen om hoger te scoren op CO 2 -prestatieladders. Onze consultants weten hoe je effectief en efficiënt maatregelen kunt nemen om duurzamer te gaan werken. Wilt u het voortouw nemen in uw keten? qsn kan samen met u een CO 2 - prestatieladder ontwikkelen. nuttige links CO 2 Calculator > www.climateneutralgroup.nl/business/auth.aspx?lang=en Energieverbruik van apparaten meten > www.plugwise.com/zakelijk/zakelijk Leasemaatschappij met duurzaamheidsinfo > www.arval.nl
instructiekaart afvalscheiding