RIS: 303638 De vergadering is terug te zien via internet op: www.denhaag.nl/uitzendingenraad Verslag van de openbare vergadering van de Commissie Leefomgeving Vergaderdatum en -tijd: 3 april 2019, 19.30 uur Vergaderlocatie: Raadzaal, Spui 70, Den Haag Versie: 9 april 2019 Aanwezig De voorzitter: Özmen De leden: Groenewold (D66), Tomlow (50PLUS), Kapteijns (GroenLinks), Grinwis (ChristenUnie/SGP), Van der Helm (VVD), Oudshoorn (Groep de Mos/Hart voor Den Haag), Holman (PvdA), Gerritsen (Partij voor de Dieren), Partiman (CDA), Abrazi (ID), Wijsmuller (Haagse Stadspartij), Hoefsloot (SP) Verder aanwezig: Van Tongeren (wethouder Duurzaamheid en Energietransitie ), Mathlouti (secretaris + verslag) en Van der Woude (secretaris). Afwezig: NIDA (met bericht van verhindering), PVV en PvdE A. Opening, mededelingen en vaststelling agenda Er is bericht van verhindering ontvangen van NIDA De agenda wordt vastgesteld. B. Tweede termijn Kadernota Duurzaamheid Hierbij is betrokken Beantwoording schriftelijke vragen van Partij voor de Dieren inzake Boete voor van het gas af, RIS298869 Brief van wethouder SWDC inzake Circulair Den Haag, RIS299353 Brief van wethouder Duurzaamheid en Energietransitie inzake Uitkomsten onderzoek stranden warmterivier, RIS300132 Brief van Wethouder Duurzaamheid en Energietransitie inzake Deelname aan Programma aardgasvrije wijken, RIS300604 Beantwoording schriftelijke vragen inzake Bouwlust/Vrederust toch niet helemaal aardgasvrij?, RIS300808 Brief van wethouder Duurzaamheid en Energietransitie inzake Aanbieding rapport aanvulling backcastingstudie, RIS301199 Raadsmededeling Voortgang Leiding door het Midden, RIS301430 Voorstel van het college inzake Kadernota Duurzaamheid, RIS301829 Brief van wethouder Duurzaamheid en Energietransitie inzake Beantwoording technische vragen over de aanvulling backcastingstudie, RIS301977 Brief van wethouder Duurzaamheid en Energietransitie inzake Beantwoording technische vragen nota Duurzaamheid, RIS302144 Brief van wethouder Duurzaamheid en Energietransitie inzake Beantwoording enkele vragen uit beraadslaging eerste termijn op 28 maart 2019, RIS302224 Dhr. T. Dorsman, mevr. F. Sleegers en dhr. F. van der Steen spreken in. De bijdragen zijn, voor zover beschikbaar, als bijlage bijgevoegd. D66 heeft vragen en opmerkingen over: Men is niet tevreden over de communicatie rondom de duurzaamheidmaatregelen Het is helaas niet de eerste keer dat ik de genoemde ontevredenheid hoor Het belang van draagvlak voor het slagen van de energietransitie De georganiseerde werkconferentie is misschien een podium om de communicatie te verbeteren De vraag welke plannen er precies zijn voor de wijken omdat er veel onzekerheid bestaat onder wijkbewoners De betaalbaarheid voor de laagste inkomens is een belangrijk onderdeel
Of de mensen met een ooievaarspas korting kunnen krijgen of bijvoorbeeld in aanmerking kunnen komen voor een inductiepannenset D66 is voorstander van een leiding door het midden om warmte te genereren De reeds bestaande warmtebron leent zich om aangesloten te worden op andere bronnen De warmtebron wordt gezien als een tijdelijke bron voor de transitie GroenLinks heeft vragen en opmerkingen over: Welke mogelijkheden er zijn voor bewoners om de regie in eigen hand te nemen De werkconferentie met bewoners is een hele goede stap Een brief met hoe dit jaar eruit gaat zien hebben we raad-breed om gevraagd Er zijn al heel veel bewonersorganisaties die hebben laten zien dat zij een belangrijke partner zijn voor de Gemeente Den Haag De wethouder was het gelukkig met mij eens dat de huidige subsidies onvoldoende zijn om naar de uitvoering van de energietransitie toe te gaan De vraag of er geen regeling is waarbij bewonersorganisaties zelf de regie mogen pakken om kennis in te kopen als soort van Right to Challenge Partij voor de Dieren heeft vragen en opmerkingen over: Teleurgesteld dat er geen integrale en concrete nota is Waarom de doelstellingen en acties uit het pact niet zijn opgenomen Waarom er is gekozen voor geleidelijkheid i.p.v. intensivering Er moet duidelijkheid zijn over de inzet van de middelen en de verantwoordelijkheid daarover Er worden tussendoelen gemist Het feit de sturingsindicatoren missen Voedsel is onderbelicht gebleven Op het gebied van warmte wordt geen keuze maken Waarom er geen subsidieregelingen zijn opgenomen in de nota De nota is vaag op het gebied van betrokkenheid van bewoners en of de gemeente hier een coördinerende rol in kan spelen Of de milieuzone er komt zoals is afgesproken in het coalitieakkoord SP heeft vragen en opmerkingen over: De wethouder weigert haar nek uit te steken voor mensen die verduurzaming niet zomaar kunnen realiseren Geen enkele reden waarom er geen prestatieafspraken met woningcorporaties zijn opgenomen Het punt van de omslag naar duurzame energie mag geen hogere woonlasten teweeg brengen opnemen Beschermen van bestaande en toekomstige huurders tegen hoger wordende woonlasten Het buitenspel zetten van de hoogste dakenleverancier van Den Haag Het initiatief van woningcorporatie Staedion om huurders via servicekosten zonnepanelen te laten aanschaffen PvdA heeft vragen en opmerkingen over: De inzet van energiecoaches Het verzoek om aan te geven of er link kan komen tussen bijvoorbeeld sociale wijkteams, energiecoaches en de energietransitie De doelgroep uitbreiden met bijvoorbeeld werkende armen Inductiepannenset van de heer Groenewold zijn een goed idee Pagina 2 van 5
CDA heeft vragen en opmerkingen over: De vraag of het geld dat we denken te krijgen ook daadwerkelijk te krijgen De vraag concrete doelen en plannen te schetsen en daaraan een prijskaartje Wat het prijskaartje zal zijn is nog onduidelijk Woningeigenaren weten niet wat hen in het verschiet staat Omdat we nog geen geld hebben betekent niet dat we nog geen plannen kunnen maken Bij welke aanpassingen er wordt gedacht aan gemeentelijke steun De gemeente kan afspraken maken met woningcorporaties maar niet met particulieren bij de verhoging van huurprijzen door verbetering van de woning VVD heeft vragen en opmerkingen over: Of we een concreter beeld kunnen schetsen van de kosten Of er binnen het beleid en het doel dat er is nog steeds keuzevrijheid is om bijvoorbeeld het systeem te kiezen Hoe er om wordt gegaan met bewoners die meteen al aan de slag willen met initiatieven i.p.v. eerst uitwisseling van kennis en ervaring Of er een stappenplan van acties komt met een overzicht van kosten en baten ChristenUnie/SGP heeft vragen en opmerkingen over: Geen afstand te doen van de strategische asset omdat dat nog niet hoeft Waar de noties over het warmteverlies bij distributie van warmte zijn Hoe hoger de temperatuur hoe meer verlies van warmte er is Duidelijkheid over het einddoel en een duidelijk transitie pad voor inwoners en bedrijven zodat iedereen kan inspelen op zijn einddoel Voorwaarde om gebruik te maken van lokale bronnen bij contracten bij bijvoorbeeld aanbestedingen Graag een schriftelijke reactie voor de raad van 16 mei over het rapport Hybride warmtenetten, kansen voor Den Haag van CE Delft Groep de Mos/Hart voor Den Haag heeft vragen en opmerkingen over: De vraag hoeveel mensen kunnen de lasten niet betalen en wat gaat de wethouder doen hen tegemoet te komen Wat de duurzaamheidswinst is van niet elektrische scooters die van de weg moeten 50PLUS heeft vragen en opmerkingen over: De behoefte om concreter te worden in de planning om de komende jaren erachter te komen waar we staan, waar we heen gaan en hoe we mensen mee krijgen De betaalbaarheid van het plan Het moet te financieren zijn en hier moet creatiever mee om worden gegaan Partijen als Eneco en Shell moeten meedenken in de financiering en participeren in het verzorgen van de transitie De vraag hoe we ouderen hierin mee krijgen omdat het voor hen anders leeft en daarmee een uitdaging is Haagse Stadspartij heeft vragen en opmerkingen over: Kondigt alvast aan dat de Haagse Stadspartij met amendementen en moties zal komen als er geen gewijzigd raadsvoorstel komt Welke instrumenten er worden ingezet om duurzame groen/witte daken te gaan realiseren Hoe het zit met geothermie en of het college al een besluit heeft genomen over de opsporingsvergunning Door de opgave om 25.000 woningen te verduurzamen is Ypenburg met 10.000 woningen cruciaal en misschien ook wel het laag hangend fruit De vraag waar het plan van aanpak is inzake om de energiecentrale van de Constant Rebecqueplein te verduurzamen Pagina 3 van 5
De vraag hoe de raad wel kan sturen op de duurzaamheidsacties De vraag waarom er niks staat over het toevoegen van bomen Hoe de wethouder de visie van de minister inzake meer kringlooplandbouw ziet voor Den Haag Islam Democraten heeft vragen en opmerkingen over: Dankwoord aan de schrijvens van het stuk Kanttekening bij de communicatie en voorlichting aan de Hagenaars Goede voorlichting en communicatie is belangrijk om zorgen en angst bij bewoners weg te nemen Hoe Hagenaars die de taal niet/minder machtig zijn worden meegenomen De vraag welke criteria en eisen waar een aanvraag aan dient te doen Goed dat de gemeente geld ter beschikking stelt aan subsidies en leningen Wethouder Van Tongeren beantwoordt de aan hem/haar gestelde vragen: Communicatie en draagvlak is absoluut een voorwaarde in de energietransitie. Hier zijn acties op gedaan door de gemeente door de stad in te gaan en o.a. in te gaan op de vraag waar informatie te vinden is over bijvoorbeeld subsidie Inzake de betaalbaarheid en de pannenset gaan we de mensen laten testen of de pannen van mensen werken op inductie Er komen deelplannen hoe delen van de stad de energietransitie kunnen realiseren Er komt via collega Van Asten ook een mobiliteitstransitie. Deze wordt integraal met deze plannen opgepakt Lokale initiatieven zien we graag Voor wat betreft geothermie en de leiding door het midden graag zolang dat onder de voorwaarden van de gemeente kan Bij Eneco is er een initiatief voor de leiding door het midden waarop de coalitie heeft gezegd bereid te zijn aan mee te werken Op een gegeven moment kan de wethouder zich voorstellen dat hier een raadsvoorstel over gaat komen met een go of no go Ondersteuning is niet alleen financieel Warmteopslag van zonne-energie in accu s Zodra er een uniforme regeling is zal deze bekend worden Sportarmoede, voedselarmoede en dergelijke verdienen net zo min aandacht en als mensen Het college lobbyt via de VNG inzake de huur Er zit een maar een mate van keuzevrijheid bij energie gezien de liberale energiemarkt De kleine mate van keuzevrijheid geldt ook voor de leiding door het midden Vergunningsaanvraag voor geothermie Het college heeft geen standpunt inzake kringlooplandbouw College wilt tijdens de conferentie verder kijken dan alleen kennis en ervaring De Wethouder zegt toe: Een commissiebrief in mei 2019 met een schriftelijke reactie op het rapport van CE Delft, met het voorstel van de PvdA om met wethouder Van Alphen te bekijken hoe het voorstel kan worden meegenomen, met informatie over geothermie en de opsporingsvergunning (dit zijn aanvullingen op de commissiebrief zoals toegezegd in de eerste termijn) Een overzicht van de kosten van de energietransitie voor verschillende woningtypes in Den Haag (wellicht al in de genoemde commissiebrief van mei) Aan de werkagenda in de aangekondigde commissiebrief van mei 2019 een bullet toe te voegen met aandacht voor het duurzame distributiecentrum Er komt een voorstel voor een werkbespreking/werkbezoek In Q3 komt een uitvoeringsplan m.b.t. het tijdspad en samenwerking inzake de leiding door het midden Eind Q4 komt een planning over de energie hoofdinfrastructuur te komen Pagina 4 van 5
Stemadvies: Vóór: PvdA, D66, GroenLinks. Vóór en besluitenlijst: Groep de Mos/HvDH. Voorbehoud: Partij voor de Dieren, ID, Haagse Stadspartij, SP, 50PLUS, VVD, ChristenUnie/SGP. De voorzitter concludeert dat overeenkomstig het advies van de leden van de commissie Leefomgeving het voorstel wordt doorgeleid naar de agenda van de raad van 16 mei 2019 jaar. I. Sluiting Pagina 5 van 5