Nr. 34 - maart 2014 WILDE GANZEN KLEIN PROJECT GROOT VERSCHIL themanummer Met uw steun komen mensen met een beperking vooruit 1
Mensen met een beperking verdienen onze steun Wist u dat een op de zeven mensen in de wereld een handicap heeft? En dat de meesten van hen in ontwikkelingslanden leven? Ik las deze cijfers in een rapport van de WHO, de Wereldgezondheidsorganisatie. Het betekent dat meer dan 1 miljard mensen op deze wereld een lichamelijke of verstandelijke beperking heeft. De sociale en economische positie van mensen met een beperking is slechter dan die van mensen zonder handicap. Vooral in ontwikkelingslanden staan zij helemaal onderaan de maatschappelijke ladder. Uit schaamte, angst of onwetendheid worden ze aan hun lot overgelaten. Gelukkig zijn er overal bevlogen mensen die mensen met een beperking de kans geven zich te ontwikkelen. Zelf was ik onlangs in Zuid-Afrika, waar ik het Rainbow Dagverblijf Centrum van de stichting Victory4All bezocht. Ik zag hier hoe liefdevol de kinderen uit de sloppenwijken van Jeffrey s Bay en Humansdorp worden opgevangen. Zij hebben geen ouders die goed voor hen zorgen; die zijn verslaafd, arm of soms zelfs helemaal uit hun leven verdwenen. Veel van deze kinderen hebben het zogeheten foetaal alcohol syndroom omdat hun moeders tijdens de zwangerschap niet stopten met drinken. In het Rainbow centrum krijgen de kinderen de zorg die hen toekomt. Mijn zoon Henrico geniet met volle teugen en is thuis nu ook gelukkiger, aldus moeder Jennifer. Zo n prachtig initiatief als het Rainbow centrum verdient onze steun. Zeker omdat er nu maar plek is voor 59 kinderen met een beperking, terwijl er zoveel meer op de wachtlijst staan. Samen kunnen we het verschil maken. Voor Henrico en al die andere mensen in Zuid-Afrika en daarbuiten. Helpt u ons mee hun leven te verbeteren? Klaas van Mill, directeur Wilde Ganzen COLOFON Het magazine van Wilde Ganzen verschijnt vier keer per jaar. Productie Global Village Media in opdracht van Wilde Ganzen Bladmanagement Arjen Duijts/Global Village Media, Amsterdam Redactie Wilde Ganzen: Johanne van Dijk, Anika Kerkvliet, Sam Schiltmeijer, Linda Muskens Global Village Media: Valerie Kierkels Aan dit nummer werkten mee Bregje Ament, Nienke Maurits, Klaas van Mill, Steven Visscher Eindredactie Selma Kers/ Global Village Media, Amsterdam Fotografie Jalil Arfaoui/Flickr cc, Hollandse Hoogte, Bianca Sistermans, Wilde Ganzen Beeldbewerking Frans Rappange, Scanvisie Drukwerk Drukkerij Zwaan ormerveer De Nationale Postcode Loterij is partner van Wilde Ganzen. Wilde Ganzen Heuvellaan 36 1217 JN Hilversum t 035-625 10 30 f 035-624 66 77 rekening 40 000 NL53INGB0000040000 info@wildeganzen.nl www.wildeganzen.nl Kinderen uit de sloppenwijken gelukkiger dankzij Zuid- Afrikaanse dagopvang Jeffrey s Bay is een walhalla voor surfers. Maar deze snelgroeiende stad aan de oostkust van Zuid-Afrika heeft ook een minder mooie kant: de enorme sloppenwijken waar veel kinderen leven met een verstandelijke of lichamelijke beperking. De lokale stichting Victory4All vangt deze kinderen op in het Rainbow Dagverblijf Centrum in Humansdorp, vlakbij Jeffrey s Bay. Om nog meer kinderen de juiste zorg te kunnen bieden, is uitbreiding van het dagverblijf hard nodig. Op dit moment worden er elke dag 59 kinderen opgevangen in het Rainbow centrum. De meeste kinderen hebben een verstandelijke beperking, vaak veroorzaakt door alcoholmisbruik van de moeder tijdens de zwangerschap. Sommigen hebben alleen een lichamelijke handicap, weer anderen zijn meervoudig gehandicapt, maar allemaal hebben ze veel aandacht nodig. Aandacht die ze thuis meestal niet krijgen, vertelt Heleen de Hoop van Victory4All in Nederland. De kinderen komen uit de sloppenwijken van Jeffrey s Bay en het 15 kilometer verderop gelegen Humansdorp, waar honger, ziekte en geweld schering en inslag zijn. De ouders van deze kinderen zijn soms al niet in staat voor zichzelf te zorgen, laat staan voor hun gehandicapte zoon of dochter. In het Rainbow centrum krijgen de kinderen op hun eigen niveau les. Ook komen er regelmatig vrijwilligers uit Nederland om hun bijvoorbeeld te leren houtbewerken. En ze krijgen structuur aangeleerd, zegt De Hoop. Ze moeten bijvoorbeeld op tijd op school zijn. Die structuur is goed voor de kinderen en hun ouders. Jennifer, moeder van de 10-jarige Henrico, is erg blij met de hulp van Victory4All. Alles wordt voor ons geregeld. Henrico krijgt boeken, kleren, schoenen en goed eten. Soms neemt hij na school zelfs een brood mee naar huis. En het personeel is erg lief voor hem. Henrico geniet met volle teugen en is thuis nu ook gelukkiger. Actieve achterban In Nederland heeft Victory4All een zeer actieve achterban die niet alleen geld schenkt, maar ook regelmatig zelf de han- den uit de mouwen steekt in Zuid-Afrika. Marc Strootman: In 2006 ben ik betrokken geraakt bij het werk van Victory4All toen ik als stagiair meehielp met de bouw van het eerste dagverblijf in Jeffrey s Bay. Inmiddels zijn de kinderen van het Rainbow centrum verhuisd naar een grotere locatie in Humansdorp. De leerlingen uit Jeffrey s Bay worden daar met een bus naartoe gebracht. Maar ook deze locatie is te klein geworden. Vandaar dat we allerlei acties blijven voeren om geld in te zamelen voor de uitbreiding van het centrum. Trots en zelfvertrouwen Als de nieuwbouw er is, kunnen er negentig nieuwe kinderen worden opgevangen. Het hoofd van het Rainbow centrum, Rosa Nel, ontvangt ze met open armen: Wij kunnen echt een verschil maken voor deze kinderen, die vaak een gigantisch minderwaardigheidscomplex hebben. Niemand heeft hun ooit verteld dat ze waardevol zijn. Wij doen dat wel. We laten hun voelen dat ze waardevol zijn. En die aanpak werpt haar vruchten af. Moeder Jennifer kan dat beamen: Henrico is helemaal veranderd. Hij zingt de hele dag, op school en thuis. Hij is trots en heeft zelfvertrouwen gekregen. n In 2003 begon de lokale stichting Victory4All met de opvang van kinderen uit de sloppenwijk van Jeffrey s Bay in Zuid-Afrika. Inmiddels beheert zij samen met plaatselijke medewerkers een kleuterschool, basisschool, acht pleeghuizen, een bakkerij, soepkeuken en een dagopvang voor verstandelijk gehandicapte kinderen. Dit Rainbow Dagverblijf Centrum biedt nu plaats aan 59 kinderen uit Jeffrey s Bay en Humansdorp, maar er zijn veel meer kinderen die passende opvang en onderwijs nodig hebben. Daarom slaan de Nederlandse stichting Victory4All en Wilde Ganzen de handen ineen om 177.000 bij elkaar te brengen voor uitbreiding van het Rainbow centrum. Met zeven extra lokalen en sanitaire voorzieningen is er plek voor 125 tot 150 kinderen met een beperking. Direct doneren voor dit project? Vul de antwoordkaart in of ga naar www.wildeganzen.nl 2 3
nieuw project Catharine Godwin Lema (18) met succes afgerond Plattelandsbewoners van Ghana verdienen goede medische zorg In zijn geboortedorp Akim Akroso, op het platteland van Ghana, richtte Lawrence Bempong 25 jaar geleden de St. Theresa kliniek op. Inmiddels is deze kliniek hard aan vervanging toe. Daarom voeren de Nederlandse Eyes on Ghana Foundation en Wilde Ganzen actie zodat een modernere medische voorziening kan worden gebouwd. Directeur Lawrence Bempong begon de plattelandskliniek in Akim Akroso om persoonlijke redenen: Ik werkte in het noorden van het land, maar toen mijn zus in 1988 overleed aan een ziekte die met de juiste zorg gewoon te behandelen was geweest, wist ik dat ik moest terugkeren naar mijn geboortegrond. Het maakt me gelukkig dat ik de mensen hier kan helpen aan betere voorzieningen. Op dit moment behandelt de St. Theresa kliniek jaarlijks 13.000 patiënten, maar de vraag naar medische zorg is groter, vertelt Annet Brouwer van de Eyes on Ghana Foundation die de kliniek ondersteunt. Het St. Theresa bestaat uit drie kleine gebouwen: een uitgebreide huisartsenpost, oogkliniek en kraamafdeling. Het is niet mogelijk om patiënten langdurig te behandelen. Daarom komt er een nieuwe kliniek met opnamecapaciteit in Asuoso, op enkele kilometers van het dorp Akim Akroso. Schaalvergroting als redding De bouw van de nieuwe kliniek is een ambitieus project. In zijn zoektocht naar financiële steun kwam directeur Bempong in contact met de Nederlandse Eyes on Ghana Foundation. Bestuurslid Annet Brouwer is zeer enthousiast over de plannen: De Ghanese initiatiefnemers en wij werken bij alles nauw samen, zodat we precies weten waaraan het donateursgeld wordt besteed. Prioriteit heeft de oogkliniek waar oogmetingen en eenvoudige operaties kunnen worden verricht, omdat we hiermee met relatief lage kosten veel verschil kunnen maken. Blinden worden in Ghana altijd begeleid, vaak door een kind dat daardoor niet naar school kan. Door staar of andere oogaandoeningen op tijd te behandelen, kunnen we blindheid bij de patiënt voorkomen én zorgen dat meer kinderen onderwijs volgen, zegt Brouwer. De schaalvergroting is echt de redding van de kliniek. Alleen door uit te breiden, kunnen we straks meer patiënten gaan behandelen en krijgen we meer inkomsten binnen. Dan kunnen we eindelijk een arts in vaste dienst nemen en het personeel beter betalen. Directeur Bempong, die over een tijdje met pensioen gaat, heeft al een gedroomde opvolger: zijn zoon Charles volgt nu in de VS een universitaire opleiding tot ziekenhuismanager en neemt straks het roer over bij de kliniek. Ik kijk er naar uit om terug te keren naar mijn geboortedorp en het werk van mijn gepassioneerde vader voort te zetten, zegt Charles. Ik weet zeker dat nóg meer mensen goede gezondheidszorg zullen krijgen. n De Nederlandse Eyes on Ghana Foundation en Wilde Ganzen willen samen 247.000 bijdragen aan de nieuwbouw van de St. Theresa kliniek in het Ghanese dorp Asuoso. Van dit bedrag kunnen onder meer een oogkliniek en een polikliniek worden gebouwd en ingericht. Tanzaniaanse Catharine: Ik hou van Sibusiso omdat ik er veel heb geleerd Op verzoek van de bewoners startten Atty Hammer-Roos en haar man Henk in de buurt van de Tanzaniaanse stad Arusha een dagopvang voor verstandelijk gehandicapte kinderen en hun ouders. Inmiddels runnen 55 lokale medewerkers het Sibusiso centrum. Weeshuizen en projecten voor straatkinderen waren er genoeg, maar voor kinderen met een verstandelijke beperking was er niets. Als jullie hier willen komen werken, moet je iets voor hen doen, vertelden de bewoners ons. En dus kochten Atty Hammer-Roos en haar man Henk een stuk grond aan de voet van Mount Meru. Hier begonnen ze Sibusiso, een centrum voor verstandelijk gehandicapte kinderen. Atty: Op dit moment begeleiden we zo n 1800 kinderen en hun ouders, thuis of in het centrum. Meervoudig gehandicapte kinderen hebben vaak moeite met slikken en daarom leren we hun moeders hoe zij hun kinderen te eten moeten geven, zodat die niet ondervoed raken. Daarnaast geven we licht verstandelijk gehandicapte pubers trainingen in sociale, cognitieve en praktische vaardigheden. Nieuwe watervoorziening Sibusiso heeft momenteel 55 lokale, goed opgeleide medewerkers en wordt geleid door zoon Sander en schoondochter Claudia. Atty en Henk blijven actief voor de Nederlandse stichting Sibusiso die fondsen werft voor het centrum. Onlangs is, met een extra bijdrage van Wilde Ganzen, het watersysteem vernieuwd en een stal gebouwd voor enkele koeien, geiten en kippen. Atty: Dierverzorging is een van de praktische vaardigheden die we kinderen leren. Ze hebben vaak veel meer in zich dan hun omgeving denkt. Lucia Stephano (23) Zoals bijvoorbeeld de 18-jarige Catharine Godwin Lema. Ik hou heel veel van Sibusiso omdat ik er veel geleerd heb. Ik kan nu tellen en ik kan een beetje lezen en schrijven. Thuis help ik met afwassen, schoonmaken en kleren wassen, vertelt ze. Net als Catharine gaan de meeste kinderen na hun training thuis aan de slag, maar sommigen vinden een betaalde baan. Zo doet de 23-jarige Lucia Stephano de was in een weeshuis. Ik heb het erg naar mijn zin. En het is fijn dat ik mijn eigen geld verdien. Een deel geef ik aan mijn moeder, zodat ze eten kan kopen. Zelf heb ik al een bed gekocht en ik ben nu aan het sparen voor een matras. Atty Hammer-Roos is blij dat het zo goed gaat met Lucia. Ook bij veel andere kinderen is het zelfvertrouwen gegroeid. En de acceptatie door de gemeenschap. Die sluit kinderen met een beperking niet langer uit. Geweldig. n Direct doneren voor dit project? Vul de antwoordkaart in of ga naar www.wildeganzen.nl Zie voor meer interessante resultaten en online doneren: www.wildeganzen.nl 4 5
Nieuw schoolgebouw voor kinderen met een beperking in Indonesië nieuw project Bijzondere werkplaats voor hulpmiddelen in Bangladesh Met de bouw en inrichting van een nieuwe werkplaats slaat het Protibondi Gemeenschapscentrum twee vliegen in één klap: mensen met een beperking, die veelal worden verwaarloosd, kunnen aan de slag en gaan hulpmiddelen als rolstoelen, krukken en eenvoudige spalken produceren voor hun lotgenoten. Met uw steun kan deze werkplaats worden opgestart in het Mymensingh district in Bangladesh. Zo n 10 procent van de bevolking van Mymensingh is lichamelijk of verstandelijk gehandicapt. Dan heb je het over 300.000 tot 400.000 mensen. Hoe het komt dat er zoveel zijn? Op zeer jonge leeftijd een kind krijgen, slechte medische voorzieningen, slecht voedsel en ongelukken. Aan het woord is Wieb Akkerman van Stichting Steunfonds voor het werk van de broeders van Taizé. De broeders die wij vanuit Nederland steunen, zetten zich vooral in voor beter onderwijs en betere zorg voor mensen met een beperking in het noorden van Bangladesh. In 1997 heeft dit geresulteerd in de opening van het Protibondi Gemeenschapscentrum, dat wordt beheerd door de Bengalen zelf. De broeders van Taizé geven alleen advies en financiële steun. Werk geeft aanzien In het Gemeenschapscentrum zijn er speciale activiteiten voor vrouwen en voor mensen met spierziektes. Zo maken de vrouwen kleding, sieraden en tapijten voor de verkoop. Een eigen inkomen geeft hun aanzien, zegt Akkerman. Dat is erg belangrijk in een Bezoekers van het gemeenschapscentrum hebben meer zelfvertrouwen gekregen. En respect van hun omgeving land waar mensen met een beperking verschoppelingen zijn. De 27-jarige Bellie kan hierover mee praten: Ik voelde me altijd minderwaardig. Ik mocht wel naar school, maar mijn vijf zusjes vertrokken altijd zonder mij. Ze schaamden zich en noemden me die kreupele. Ook op school wilde niemand met mij praten. Daar was ik erg verdrietig over. In de Womens Club, een onderdeel van het Protibondi Gemeenschapscentrum, wordt Bellie voor vol aangezien. Akkerman: Ze is helemaal opgebloeid. Ook de andere bezoekers van het centrum hebben meer zelfvertrouwen gekregen. En respect van hun omgeving, zegt Akkerman. Je merkt echt dat de acceptatie van gehandicapten is toegenomen. snelle start Nu is de tijd rijp voor een volgende stap: de bouw van de werkplaats. De komende maanden valt er de minste regen en is de temperatuur gunstig, dus we hopen snel te kunnen starten. Met het geld van onze stichting en Wilde Ganzen kunnen we de bouw en inrichting van de werkplaats betalen. Ook kunnen twee medewerkers een opleiding volgen en en leren hoe ze hulpmiddelen kunnen repareren en aanpassen. Zo profiteren niet alleen de werknemers, maar alle gehandicapten in de regio van de werkplaats! n De totale kosten voor de werkplaats bij het Protibondi Gemeenschapscentrum in Bangladesh bedragen 20.662. Stichting Steunfonds voor het werk van de broeders van Taizé en Wilde Ganzen zamelen het benodigde geld in. Op het platteland van Indonesië zitten kinderen met een beperking vaak noodgedwongen thuis. Ook in Panggang, een dorpsgemeenschap op het eiland Java. De weinige kinderen die wél naar school gaan, krijgen les in een sleets gebouw. De Indonesische organisatie Yayasan Kewan Sejalan (YKS) en de Nederlandse Jan Vink Stichting voeren actie om daarin verandering te brengen. In Panggang krijgen nu twintig gehandicapte kinderen les in een simpel, gammel gebouw dat naast de gewone basisschool staat. Met houten schotten zijn afscheidingen gecreëerd, zodat ze toch enigszins rustig kunnen werken. Het is vreselijk behelpen. Daarom wil de dorpsgemeenschap een nieuw schoolgebouw neerzetten met zes klaslokalen en een toiletgebouw, vertelt Theo van der Heijden, voorzitter van de Jan Vink Stichting uit Sint-Michielsgestel. Met de opbrengst van onze kringloopwinkel en giften van onze donateurs helpen wij de organisatie YKS uit Yogyakarta bij de financiering van kleinschalige bouwprojecten zoals deze. En omdat ik zelf regel- matig in Indonesië ben om mijn dochter en haar gezin te bezoeken, weet ik hoe hard het nieuwe schoolgebouw nodig is! De leerlingen zijn slechthorend, slechtziend, autistisch of hebben een lichamelijke beperking. Ze hebben veel meer ruimte nodig om zich goed te kunnen ontwikkelen. In samenspraak met het schoolbestuur en de bewoners maakte een bouwkundig ingenieur van YKS een ontwerp voor een nieuw schoolgebouw. Het terrein waarop zes nieuwe klaslokalen moeten komen te staan, is beschikbaar gesteld door de gemeente. De lokale overheid zal ook helpen bij het verbreden van de weg langs de school. Op termijn willen de bewoners ook nog een apart slaapgebouw neerzetten, maar voorlopig zal een van de klaslokalen als slaapzaal fungeren. Zo kunnen kinderen die te ver weg wonen en niet elke dag door hun ouders gebracht en gehaald kunnen worden, straks op school blijven overnachten, zegt Van der Heijden. Betrokken leraren YKS en de Jan Vink Stichting hebben eerder elders in Indonesië een school voor gehandicapte kinderen gebouwd. Toen nieuw project De Indonesische organisatie YKS gaat in Panggang een school neerzetten voor kinderen met een beperking. Voor de realisatie van zes nieuwe klaslokalen en een toiletgebouw is 49.823 nodig. Dat bedrag willen de Jan Vink Stichting en Wilde Ganzen bij elkaar brengen. die school er eenmaal stond, stroomden de leerlingen toe. Ook in Panggang verwachten we minstens vijftig nieuwe aanmeldingen. Van der Heijden is vol lof over de lokale gemeenschap. De kinderen krijgen les van goed opgeleide en door de overheid betaalde leraren, die ontzettend begaan zijn met hun leerlingen. Ze worden bijgestaan door een aantal enthousiaste vrijwilligers. Het team doet echt fantastisch werk. Je ziet dat de kinderen er baat bij hebben. En straks zullen nog meer kinderen zoals zij de kans krijgen om zich te ontwikkelen. n Direct doneren voor dit project? Vul de antwoordkaart in of ga naar www.wildeganzen.nl Direct doneren voor dit project? Vul de antwoordkaart in of ga naar www.wildeganzen.nl 6 7
project van de week project van de week Zuid-Afrika Opvang en zorg voor 90 extra kinderen met een beperking Zie ook p. 2-3 In Jeffrey s Bay vangt de stichting Victory4All dagelijks ongeveer 60 kinderen met verstandelijke en lichamelijke beperkingen op in haar Rainbow Dagverblijf Centrum. Hun ouders, meestal alleenstaande moeders, zijn niet in staat om zelf voldoende zorg en aandacht te geven. Om voor 90 extra kinderen met een meervoudige beperking zeer goede zorg mogelijk te maken, wordt het centrum uitgebreid met 7 lokalen en toiletfaciliteiten. De kosten voor bouw en inrichting bedragen 177.000. Helpt u mee aan een betere toekomst voor deze kinderen? UITZENDDATA: 8 MAART NED 2 11.29; 9 MAART RADIO 5 10.58 Dominicaanse Republiek Schoon water voor een heel dorp De 62 families in het dorp La Piña zijn voor hun drink- en huishoudelijk water aangewezen op een vervuilde rivier. Er zijn geen sanitaire voorzieningen en deze slechte hygiënische situatie bedreigt de gezondheid van de ongeveer 390 bewoners. Vrijwilligers van stichting Mano a Mano bouwen samen met de lokale organisatie Tacisar een watervoorziening waardoor 62 huizen worden voorzien van een eigen kraan waaruit schoon drinkwater stroomt. De totale projectkosten bedragen 34.841. Helpt u mee om 62 gezinnen schoon drinkwater te bieden? UITZENDDATA: 12 APRIL NED 2 11.29; 13 APRIL NED 2 11.59; 13 APRIL RADIO 5 10.58 Gambia Toegang tot kliniek voor 30.000 mensen Dankzij een succesvolle samenwerking tussen de dorpsraad van Lamin en de Nederlandse stichting Kinderen van Lamin, kunnen 600 kinderen naar school. Nu zetten de partners zich in voor de bouw van een kliniek waardoor alle 30.000 dorpsbewoners toegang krijgen tot goede gezondheidszorg. Er komen onder meer behandelkamers, een kraamafdeling en een apotheek. Ook worden er kamers gebouwd waar verpleegkundigen tegen betaling kunnen verblijven. Een deel daarvan is inkomen voor de school. De totale bouwkosten bedragen 140.000. Draagt u ook bij om de bouw van deze kliniek mogelijk te maken? UITZENDDATA: 15 MAART NED 2 11.29; 16 MAART RADIO 5 10.58 Zambia 160 jongeren een kans geven op de arbeidsmarkt Stichting Geef de Kinderen van Mpongwe een Toekomst wil jongeren die een beroepsopleiding volgen aan de Vocational Training School helpen aan praktijkervaring. Zij vergroten daarmee hun kansen op de arbeidsmarkt aanzienlijk. Door de bouw van 4 lokalen kunnen 160 jongeren jaarlijks praktijkervaring opdoen in houtconstructie en -bewerking, metselen en bouwtechniek, elektrotechniek en automechanica. Het project kost 85.250. Met uw steun geeft u jongeren een kans op een betere toekomst! UITZENDDATA: 22 MAART NED 2 11.29; 23 MAART NED 2 11.59; 23 MAART RADIO 5 10.58 Kenia Een nieuw schoolgebouw voor 200 kinderen De veeboeren van het dorpje Mutsuliu verdienen vaak minder dan een dollar per dag, en toch is het de ouders gelukt om een basisschool te beginnen voor 200 leerlingen. Maar door de slechte omstandigheden en hygiëne de school bestaat uit lemen hutjes kunnen de leerlingen helaas moeilijk leren en is er weinig doorstroming naar vervolgonderwijs. Een stevig, ruim schoolgebouw met latrines is de oplossing. Stichting Kidshare en de African Devine Church steunen de ouders. De totale kosten bedragen 25.524. Draagt u bij aan een nieuw schoolgebouw voor de kinderen van Mutsuliu? UITZENDDATA: 19 APRIL NED 2 11.29; 20 APRIL NED 2 11.59; 20 APRIL RADIO 5 10.58 Gambia Dovenschool met goed opgeleide leerkrachten Op het Gambiaanse platteland worden opvallend veel dove kinderen geboren. Dat is onder meer het gevolg van malaria-infecties en hersenvliesontsteking. Om deze kinderen perspectief te bieden, willen Stichting Care Foundation The Gambia en SOS Meerlo Wanssum in Jiboro een school voor dove en slechthorende kinderen bouwen en goed opgeleide leraren aanstellen. Het ministerie van onderwijs zal de salarissen van de leerkrachten betalen. De projectkosten bedragen 59.500. Geeft u dove kinderen in Jiboro de kans om onderwijs te volgen? UITZENDDATA: 26 APRIL NED 2 11.29; 27 APRIL RADIO 5 10.58 + 17.58 Bangladesh Hulpmiddelen voor en door mensen met een beperking Zie ook p. 6 In het Mymensingh district worden mensen met een beperking vaak aan hun lot overgelaten door de gemeenschap en hun familie. Het Protibondi Gemeenschapscentrum zet zich in om hen weer actief deel te laten nemen aan het maatschappelijk leven. Met hulp van Stichting Steunfonds wordt nu een werkplaats opgestart waar toegankelijke hulpmiddelen - zoals rolstoelen en gehoorapparaten - voor en door mensen met een beperking worden geproduceerd. Daarmee zijn 1000 mensen geholpen. Totale kosten: 20.662. Helpt u mensen met een beperking weer deelnemen aan de samenleving? UITZENDDATA: 29 MAART NED 2 11.29; 30 MAART NED 2 11.59; 30 MAART RADIO 5 10.58 + 17.58 Kenia Onderwijslokalen voor 275 arme en weeskinderen In Likino trekt Daughters of Destiny Children s Trust zich het lot aan van kwetsbare arme en weeskinderen. De organisatie biedt hun zorg en een toekomstperspectief. Zij vangt de kinderen op in een dagopvang, waar ze een maaltijd krijgen en basisonderwijs volgen. De Nederlandse Stichting Likoni Onderneemt steunt deze organisatie al jaren en samen zetten zij zich nu in voor de bouw van 2 klaslokalen. Hierdoor kunnen straks 275 kinderen doorstromen naar het voortgezet onderwijs. De totale kosten bedragen 15.749. Als u meehelpt, geeft u deze kansarme kinderen kans op een betere toekomst! UITZENDDATA: 3 MEI NED 2 11.29; 4 MEI RADIO 5 10.58 Zuid-Afrika Opvang voor 150 kinderen uit hiv-aids gezinnen Als een ouder in een gezin hiv-aids krijgt, heeft dit verstrekkende gevolgen voor een kinderleven. Malawi Reparatie en uitbouw van een basisschool Kinderen moeten vaak de zieke ouder verzorgen en daarnaast geld verdienen. Zij kunnen niet meer De onderwijslokalen van de basisschool in Khombe zijn in zeer slechte staat. De muren en delen naar school en worden buitengesloten door de gemeenschap. Tapologo en de Nederlandse stichting van het dak kunnen op elk moment instorten en moeten dringend worden gerepareerd. Daarnaast Eye for Others hebben voor 150 getroffen kinderen en gezinnen in Ledig een opvangprogramma kan de kwaliteit van de school worden verbeterd door de bouw van 2 toiletgebouwen en 2 schoollokalen met in totaal 100 tafels en stoelen voor de kinderen. De Rural Women Foundation, die zich opgezet dat hun een jaar lang veiligheid, zorg en scholing biedt. Daar willen zij nu een tweede jaar aan toevoegen. Hiervoor is 87.020 nodig. inzet voor vrouwen en kinderen in Afrika, helpt mee. De totale projectkosten zijn 23.827. Helpt u mee om de kinderen van Ledig hun jeugd terug te geven? Maakt u mede mogelijk dat de kinderen van Khombe behoorlijk onderwijs kunnen krijgen? UITZENDDATA: 5 APRIL NED 2 11.29; 6 APRIL NED 2 11.59; 6 APRIL RADIO 5 10.58 UITZENDDATA: 10 MEI NED 2 11.29; 11 MEI NED 2 11.59; 11 MEI RADIO 5 10.58 8 9
project van de week 10 Senegal Kleuterschool voor 75 kinderen De organisatie ANDO ( samenwerken ) zet zich in om de levensomstandigheden en toekomstperspectieven van de gemeenschap in Luga te verbeteren. Al eerder is met steun van stichting De Blokkendoos een basisschool gerealiseerd in de wijk Medina Salam. Nu is er ook behoefte aan een aparte kleuterschool, met onderwijs en faciliteiten die aansluiten bij het niveau van de kleintjes en hen voorbereiden op basisonderwijs. Daarom wil ANDO 3 lokalen voor ongeveer 75 kleuters bouwen. De kosten hiervan bedragen 27.757. Draagt u bij aan een kleuterschool voor de kleintjes in Luga? UITZENDDATA: 18 MEI NED 2 11.29; 19 MEI NED 2 11.59; 19 MEI RADIO 5 10.58 Nepal Nieuwe opvang voor 40 zwaar gehandicapten In Nepal is de zorg voor mensen met een beperking niet vanzelfsprekend. Met steun van Stichting Madat Nepal verzorgt de lokale Community Based Rehabilitation Organisation Baktapur al 20 jaar zwaar gehandicapten in een klooster. Die ruimte is binnenkort echter niet meer beschikbaar en er moet vervanging komen. Daartoe wordt een nieuw gebouw neergezet waarvan de hulporganisatie eigenaar wordt. Hiermee is de zorg voor 40 zwaar gehandicapten voor lange tijd gegarandeerd. De totale bouwkosten bedragen 34.215. Helpt u mee de zorg voor 40 zwaar gehandicapten te waarborgen? UITZENDDATA: 24 MEI NED 2 11.29; 25 MEI NED 2 11.59; 25 MEI RADIO 5 10.58 + 17.58 Ethiopië Ooroperaties voor 6000 dove en slechthorende kinderen Zie ook p. 12-13 Het Attat Our Lady of Lourdes Hospital in Welkite behandelt doven en slechthorenden uit de wijde omgeving. Eardrop Stichting, Kiwanis Apeldoorn Het Loo en Wilde Ganzen voeren actie voor het ziekenhuis en zorgden voor nieuwe voorzieningen, waaronder een operatiemicroscoop en dokterskoffers. Nu staan 50 lokaal opgeleide verpleegkundigen klaar om zo n 6000 veelal arme dove en slechthorende kinderen te kunnen opereren, waardoor zij hun gehoor weer geheel of gedeeltelijk terugkrijgen. De totale projectkosten zijn 20.000. Met uw hulp realiseren wij goede oorzorg voor de lokale bevolking! UITZENDDATA: 31 MEI NED 2 11.29; 1 JUNI RADIO 5 10.58 Iedere week zet Wilde Ganzen op radio en televisie één project in de schijnwerpers waar geld voor wordt ingezameld. Op deze pagina s kunt u de informatie over onze Projecten van de Week nalezen. Wilt u één of meerdere van deze projecten steunen of Wilde Ganzen op een andere manier helpen, dan kunt u de uitneembare machtigingskaart in deze nieuwsbrief gebruiken. Maar u kunt natuurlijk ook direct geld overmaken op rekening NL53INGB0000040000 van Wilde Ganzen in Hilversum. Op www.wildeganzen.nl vindt u meer informatie over onze Projecten van de Week en kunt u ook online doneren. Het Wilde Ganzen magazine is nu ook beschikbaar op de ipad. Download de gratis Wilde Ganzen app uit de App Store. In veel ontwikkelingslanden worden mensen met een verstandelijke en/of lichamelijke beperking aan hun lot overgelaten. Uit schaamte, onwetendheid of angst worden ze verstoten. Wilde Ganzen ondersteunt kleinschalige projecten die deze mensen de kans geeft zich te ontwikkelen. Projectmedewerker Marie Louise Fillekes-Murekatete legt uit waarom. Wilde Ganzen werkt in lijn met het VNverdrag voor mensen met een beperking dat in 2008 van kracht is geworden. Daarin staat onder meer dat alle internationale ontwikkelingsprogramma s toegankelijk moeten zijn voor mensen met een handicap. Als wij aanvragen binnenkrijgen, kijken we altijd of er ook voorzieningen voor gehandicapten kunnen worden aangelegd. Denk aan een entree van een kliniek die geschikt is voor rolstoelgebruikers. Als het gaat om projecten die specifiek bedoeld zijn voor mensen met een beperking, letten wij erop dat zij niet worden gezien als slachtoffers, maar als mensen die net als iedereen recht hebben op een goed leven en een gelijkwaardige deelname aan de maatschappij. De afgelopen tien jaar heeft Wilde Ganzen 56 projecten voor doven, 113 voor blinden, 128 voor mensen met een licha- Wilde Ganzen gaat uit van de kracht van mensen met een beperking melijke beperking, en 182 voor mensen met een verstandelijke handicap ondersteund. Het is niet zo dat wij een quotum hebben. We maken een keuze uit wat er bij ons aan projecten wordt ingediend en daarbij letten we erop dat het project uitgaat van de kracht van gehandicapten. We financieren bijvoorbeeld graag mee aan kleinschalige dagopvangcentra, vakopleidingen en werkplaatsen waarbij de gehandicapten een actieve rol vervullen en de gemeenschap achter het project staat, aldus Marie Louise Fillekes-Murekatete. Bij de afhandeling van ingediende projecten benutten we de door ons opgebouwde kennis en Mijn droom is dat mensen met een beperking ook in ontwikkelingslanden voor vol worden aangezien de expert ervaring. Ook maken wij gebruik van de expertise van andere organisaties zoals Kentalis, het Liliane Fonds en de Leprastichting die net als wij deel uitmaken van de DCDD, de Nederlandse coalitie voor mensen met een beperking. Persoonlijke betrokkenheid Hier in Nederland is het bijna vanzelfsprekend dat gehandicapten rechten hebben. Zelf kom ik uit Rwanda. Daar is de situatie heel anders. Ook voor mijn werk heb ik heel wat ontwikkelingslanden bezocht en maar al te vaak gezien hoe gehandicapten worden weggestopt en verwaarloosd, omdat hun omgeving denkt dat zij vervloekt zijn. Dat raakt mij diep. Elke keer denk ik dan: Dit mag niet, het moét veranderen. Daarom zet ik mij, samen met mijn collega s, in voor de rechten van mensen met een beperking. Mijn droom is dat zij ook in ontwikkelingslanden worden gezien als volwaardige mensen die een plek verdienen in de maatschappij. n 11
GEEF! nu makkelijk meer door maximale aftrek de samenwerking Samen in actie voor dove en slechthorende kinderen in Ethiopië Al ruim dertig jaar zet Eardrop Stichting zich in voor de behandeling van dove en slechthorende kinderen in Kenia en Ethiopië. Dankzij de samenwerking met Kiwanis Apeldoorn Het Loo en Wilde Ganzen kon Eardrop het afgelopen jaar in Ethiopië een operatiemicroscoop en andere instrumenten aanschaffen én vijftig mensen trainen in het herkennen van oorontstekingen. Middenoorontsteking komt in Oost- Afrika veel meer voor dan bij ons, door de barre omstandigheden waaronder kinderen leven. Als zo n ontsteking niet wordt behandeld, kunnen de gevolgen desastreus zijn. Kinderen raken hun gehoor (deels) kwijt, waardoor ze op school niet meer kunnen meekomen en de kans op een redelijke ontwikkeling nihil is. Voor Gerrit Jan Hordijk, emeritus hoogleraar keel-, neus- en oorheelkunde (KNO) en bestuurslid van Eardrop, is dit reden om zich, net als vele anderen, al jaren belangeloos in te zetten voor het Attat Our Lady of Lourdes Hospital in Welkite. Het ziekenhuis ligt in een arme streek in het Ethiopische hoogland. Jaarlijks worden er zo n 1200 doven en slechtho- renden uit de wijde omgeving behandeld. Bijna de helft van deze patiënten legt op blote voeten vele kilometers af om er te komen. behandelapparatuur Eardrop Stichting laat Nederlandse KNO-artsen en audiologen gratis operaties en metingen uitvoeren in ziekenhuizen in Ethiopië en Kenia en hun kennis overdragen aan plaatselijk personeel. Dankzij donaties kan de juiste behandelapparatuur worden aangeschaft. Wilde Ganzen heeft ons al eerder gesteund, maar het was de eerste keer dat Kiwanis Apeldoorn Het Loo geld voor ons inzamelde, vertelt Hordijk. We kwamen op het idee omdat twee van onze leden ook betrokken zijn bij Eardrop, zegt Adèle Reiss van Kiwanis Apeldoorn Het Loo. Onze serviceclub houdt elke 1,5 à 2 jaar een veiling van kunst en antiek voor het goede doel. We kiezen altijd voor een goed doel waarmee een van onze leden een relatie heeft, zodat we zeker weten dat het geld goed terechtkomt. De veiling had dit keer een extra feestelijk tintje. Het was de tiende editie en wij mochten 10 van de 68 geëxposeerde kunstwerken van de tentoonstelling Beelden van Beatrix in Paleis Het Loo veilen. Wij hebben daar een operatiemicroscoop van kunnen aanschaffen en 30 dokterskoffers met oorkijkers, pincetten, haakjes en andere instrumenten Ethiopië Uiteindelijk is er daar maar één van verkocht, maar we hadden wel tussen de 300 en 500 bezoekers en een opbrengst van 13.000. Een prachtig resultaat toch? Gerrit Jan Hordijk: Jazeker! Wij hebben daar een operatiemicroscoop van kunnen aanschaffen en 30 dokterskoffers met oorkijkers, pincetten, haakjes en andere instrumenten. Bovendien hebben we 50 lokale verpleegkundigen opgeleid tot oordeskundigen, die inmiddels zeer vakkundig weten om te gaan met alle behandelapparatuur. Mentaliteitsverandering Het opleiden van plaatselijke oordeskundigen is een van de pijlers van Eardrop Stichting. Lokale gespecialiseerde verpleegkundigen proberen gehoorschade te voorkomen door oorontstekingen te leren herkennen en op tijd te behandelen met antibiotica of oordruppels, zegt Hordijk. AIs het kwaad al is geschied, voeren KNO-artsen operaties uit om de schade zoveel mogelijk te herstellen. Daarnaast trachten zij een mentaliteitsverandering te bewerkstelligen bij de inwoners van Welkite. Nu is een loopoor als gevolg van een ontsteking iets wat er nou eenmaal bij hoort. Niemand maakt zich daar druk over, omdat je er niet aan dood gaat. Onze oordeskundigen proberen binnen de lokale gemeenschap duidelijk te maken dat zo n loopoor wel schadelijk is en dat mensen zich nu en in de toekomst een hoop ellende besparen door meteen op tijd in te grijpen. n De Belastingdienst maakt het u en ons een stuk makkelijker! Want vanaf 1 januari 2014 zijn er geen notariële aktes meer nodig om periodieke schenkingen aan goede doelen fiscaal aftrekbaar te maken. Dat geeft minder administratieve rompslomp, minder kosten en dus meer geld voor de projecten. Periodiek schenken is nu een fluitje van een cent. Als u bereid bent om minstens vijf jaar achtereen een vast bedrag te schenken, volstaat het invullen en opsturen van een eenvoudig formulier. Er is geen notaris meer nodig. Alle giften die u op die manier doet, zijn voor 100 procent aftrekbaar. Dit geldt ook voor de giften tot of boven 1 procent van uw belastbaar inkomen. Afhankelijk van uw inkomen en uw belastingtarief kan dat heel wat voordeel opleveren. De volledige aftrek geldt ALLEEN voor giften die u als periodieke schenking doet. Daarom is dit misschien een geschikt moment om na te denken over de manier waarop u goede doelen steunt. Het kan veel geld schelen als u voortaan zou kiezen voor het doen van periodieke schenkingen. De Belastingdienst is het jaar 2014 constructief begonnen. Want makkelijk meer geven door maximale aftrek, wie wil dat nu niet? Het is hiermee heel eenvoudig geworden om met hetzelfde geld meer aan projecten te besteden. En dus om zoveel meer mensen een betere toekomst te geven. Wilt u dat ook? Op onze website vindt u alle informatie en het benodigde formulier voor periodieke schenkingen. U kunt ook vrijblijvend informatie aanvragen via de antwoordkaart middenin dit nummer. Of bel, ook als u nog vragen heeft, met Viola van Dalfsen op 035-6260991. E-mailen kan natuurlijk ook: viola@wildeganzen.nl 12 13
Door behandeling in een revalidatiecentrum kan de Keniaanse Nuria weer lopen met succes afgerond Basisschool in arme Marokkaanse wijk biedt kinderen en ouders kansen Onderwijs is de sleutel tot succes. En hoe jonger je begint met het ontwikkelen van je talenten, hoe beter. Helaas gaan in Marokko vooral rijke kinderen naar de basisschool. Maar sinds kort krijgen ook 54 kinderen uit de arme wijk Al Barnoussi in Casablanca die kans. Onze school is mooi, schoon en de kwaliteit van het onderwijs is goed. We zijn echt een voorbeeld voor andere scholen, vertelt Mohammed Abuleil van de Stichting Palestijnse Islamieten in Nederland. Samen met de plaatselijke stichting Al Jawahir voor Basisonderwijs en met steun van Wilde Ganzen is in de wijk Al Barnoussi een eenvoudig gebouw omgetoverd tot moderne basisschool. We hebben het gebouw voorzien van nieuwe deuren, raamkozijnen en wc s, alle klaslokalen geschilderd en een hek rondom het schoolplein geplaatst. Plaatselijke timmermannen hebben de tafels en stoelen gemaakt en een paar lokale arbeiders zijn ingehuurd om de buurtbewoners te helpen bij de verbouwing. Zo hebben we voor extra werkgelegenheid gezorgd. Gelijke kansen Extra banen zijn hard nodig in Casablanca, dat met zijn 10 miljoen inwoners de grootste stad van Marokko is. De stad heeft een enorme aantrekkingskracht op mensen van het platteland die op zoek zijn naar betere toekomstperspectieven voor zichzelf en hun kinderen. Vanaf hun zesde jaar zijn kinderen leerplichtig en kunnen ze terecht op de overheidsscholen waar het onderwijs bijna gratis is, of op dure privéscholen. Het beleid van de overheid is erop gericht om alle kinderen gelijke onderwijskansen te geven, maar de praktijk is vaak anders, zegt mevrouw Naqash, de directrice van de nieuwe basisschool. Wij geven nu ook kinderen uit arme gezinnen de kans om al op jonge leeftijd hun talenten te ontwikkelen. Daar hebben ze de rest van hun leven baat bij. Onze kinderen genieten van de klassen, de tafels en stoelen, en de moderne lesmaterialen, vertelt mevrouw Garib. Voor moeders zoals mevrouw Garib is de school een uitkomst, vult Mohammed Abuleil aan. Zij hebben nu tijd om te gaan werken en zo het gezinsinkomen aan te vullen. Nieuwe dependances Geen wonder dus dat ook ouders uit andere delen van Casablanca aan Al Jawahir en de Stichting Palestijnse Islamieten in Nederland hebben gevraagd om dependances te openen. We zijn al op zoek naar geschikte ruimtes, zegt Abuleil. Wilde Ganzen heeft ons gestimuleerd om ons in te zetten voor de arme bewoners van Casablanca en dat blijven we doen. n De 12-jarige Nuria uit de Keniaanse stad Isiolo kon niet staan of lopen door een vertraagde motorische ontwikkeling en een overstrekte linkerknie. Totdat ze werd behandeld in een revalidatiecentrum voor kinderen met een beperking. De ouders van de kinderen die hier worden opgevangen, bedachten de naam van het centrum: Almasi Children Village. In hun taal betekent Almasi diamant. De lokale gemeenschap krijgt steun van de Dutch Support Group Kenya en Wilde Ganzen. Ik had nooit gedacht dat ik normaal zou kunnen lopen en al helemaal niet dat ik aan sport zou kunnen doen. En moet je me nu zien! Nuria, die met haar oma in een buitenwijk van Isiolo woont, kan haar geluk niet op. Toen ze in het revalidatiecentrum leerde lopen, bewoog ze zich wankelend vooruit, met ver uit elkaar staande benen. Daarom onderging ze in 2011 een operatie en kreeg ze beenbeugels en fysiotherapie. Ook volgde ze speciaal onderwijs, omdat ze een leerachterstand had. Inmiddels kan Nuria weer lopen én zit ze op de gewone basisschool die naast het Almasi Children Village staat. Ik heb een erg fijne tijd gehad op Almasi, maar ik ben blij dat ik nu naar school kan. twintig extra bedden Het Almasi Children Village opende in 2011 zijn deuren. Inmiddels worden hier elke dag vijftig jongens en meisjes met een fysieke of verstandelijke beperking opgevangen. En dat worden er snel meer. Momenteel wordt het centrum uitgebreid. In april zal een extra verblijf met twintig bedden klaar zijn, vertelt Frans Groot van de Dutch Support Group Kenya die de activiteiten in Isiolo ondersteunt. Veel kinderen uit de omgeving hebben een behandelbare aandoening, zoals een klompvoet, een scheefstaand been of een botbreuk die nooit gespalkt is. Als je ze opereert en daarna een half jaar tot een jaar dagelijks intensief begeleidt, kunnen ze weer normaal functioneren. Ook voor kinderen zoals de 5-jarige Athnan is het revalidatiecentrum een uitkomst. Athnan is geboren met een open ruggetje. Hij zal nooit kunnen lopen, maar is na een operatie aan zijn wervelkolom en de nodige therapie straks wel in staat om zich zelfstandig met zijn rolstoel voort te bewegen. Als hem dat lukt, mag hij naar de basisschool. Ik vind het wel leuk in de Athnan (5) Nuria (12) met succes afgerond kleuterklas, maar ik kan niet wachten totdat ik naar de grote school mag. En ik zou ook graag een computer hebben om mee te werken. Door de inzet van de Dutch Support Group Kenya en de donateurs van Wilde Ganzen kunnen Athnan en andere kinderen nu weer plannen maken voor de toekomst. n Zie voor meer interessante resultaten en online doneren: www.wildeganzen.nl Zie voor meer interessante resultaten en online doneren: www.wildeganzen.nl 14 15
Delen maakt gelukkiger dan steeds meer moeten hebben Zeker tien jaar al ondersteunt hij Wilde Ganzen met een notariële schenking. En ook negen andere organisaties krijgen elk jaar een vast bedrag van hem. Voor de 80-jarige Hans Goote is het de normaalste zaak van de wereld. Wat ik over heb, deel ik uit. Ik ben van voor de oorlog, dus ik heb geleerd om zuinig te zijn. Ik ben niet iemand die twintig broeken koopt. Bovendien, wat heb je eraan om steeds maar meer te willen hebben? Kijk naar de bankiers en managers, die zijn toch nooit verzadigd? Ik ben van het delen. Wat ik over heb, deel ik uit. Daar word je gelukkiger van. De 80-jarige Goote trekt niet alleen zijn portemonnee, hij werkt ook in een wereldwinkel, is actief voor Amnesty International, en helpt asielzoekers de weg te vinden in de Nederlandse regelgeving. Ik zie mezelf als een leerling van Jezus, over wie de Romeinse landvoogd Pontius Pilatus zei: ecce homo, dit is de mens zoals hij bedoeld is. Tegenstelling arm-rijk De ongelijke verdeling van rijkdom houdt Goote al van jongs af aan bezig. Toen ik eind jaren vijftig tropische landbouw ging studeren in Wageningen, wer- den in de tropen alleen exportgewassen zoals koffie, thee en cacao verbouwd. De lokale bevolking had daar niets aan. Die had groente en fruit nodig als aanvulling op het karige dieet. Dus specialiseerde ik me in voedselgewassen voor de tropen. Na zijn afstuderen werkte Goote twee jaar in Algerije. Daarna vertrok hij naar Kameroen waar hij in de hoofdstad Douala een coöperatie oprichtte, en bij de stad Nkongsamba een praktijkschool. Ik heb nog steeds contact met de eerste lichting studenten, maar Kameroen bezoeken doe ik niet meer. Het geld dat ik zo bespaar, geef ik liever direct aan de mensen daar zodat ze hun kinderen naar school kunnen laten gaan. Na een verblijf van acht jaar in Kameroen keerde Goote terug naar Nederland en DE GEVER ging aan de slag als leraar in het middelbaar beroepsonderwijs. Gezien zijn achtergrond is het niet verwonderlijk dat hij zijn geld vooral schenkt aan onderwijsprojecten voor kinderen. Toen ik in de jaren zestig in Afrika woonde, hoopte ik dat het daar snel beter zou gaan. Zeker toen het ene na het andere land onafhankelijk werd. Er is wel het een en ander veranderd, maar helaas is ontwikkelingssamenwerking nog steeds nodig. Daarom steunt Goote Wilde Ganzen al zeker tien jaar, maar het kunnen er ook twintig zijn. De reden is eenvoudig: Ik geef alleen geld aan de goede zaak. En Wilde Ganzen is een goede club. Betrouwbaar, efficiënt en met aansprekende projecten die door de mensen ter plaatse worden uitgevoerd. n Ook geven aan Wilde Ganzen? Kijk voor de mogelijkheden op www.wildeganzen.nl 16