I
Hoofdstuk 1 Inleiding Op 1 juli 2012 is de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) in werking getreden. De wet bepaalt dat gemeenten de taak hebben om regie te voeren op schuldhulpverlening (SHV). Dit betekent dat gemeenten beleid moeten ontwikkelen op dit gebied. Emmen heeft al een beleidskader voor de periode 2009-2013. Dit beleidskader is in 2011 geactualiseerd. Artikel 2 van de wet bepaalt dat gemeenten een plan inzake integrale schuldhulpverlening voor de periode van maximaal 4 jaar moeten vaststellen. Dit plan kan tussentijds gewijzigd worden, indien hier aanleiding voor is. Het plan moet de hoofdzaken bevatten van het door de gemeente te voeren beleid voor integrale schuldhulpverlening. De wet schrijft in beperkte mate voor hoe de gemeente dat moet doen. Artikel 2 lid 4 schrijft voor dat in ieder geval de hieronder genoemde punten moeten worden opgenomen in het beleidsplan: «Resultaten (hoofdstuk 2) - Welke resultaten de gemeente in de door het plan bestreken periode wenst te behalen; «Kwaliteit (hoofdstuk 3) - Welke maatregelen de gemeenteraad en het college nemen om de kwaliteit te borgen van de wijze waarop de integrale schuldhulpverlening wordt uitgevoerd;» Wachttijd (hoofdstuk 4) - Het maximaal aantal weken dat de gemeente nastreeft om het eerste gesprek waarin de hulpvraag wordt vastgesteld te voeren met een persoon die zich tot het college heeft gewend voor schuldhulpverlening;» Minderjarige kinderen (hoofdstuk 5) - Hoe schuldhulpverlening aan gezinnen met inwonende minderjarige kinderen wordt vormgegeven; Verder beveelt de Nederlandse Vereniging voor Schuldhulpverlening en Sociaal banlderen (NWK) in haar leidraad aan, om ook aandacht te besteden aan de onderstaande onderdelen. Deze onderdelen zullen in dit beleidsplan aan de orde komen in hoofdstuk 6 Beleid en Acties.» Doelstellingen: wat de gemeentelijke doelstellingen zijn betreffende de integrale schuldhulpverlening;» Beleid en acties: hoe het samenhangende beleid betreffende integrale schuldhulpverlening zal worden uitgevoerd en welke acties in de door het plan bestreken periode zullen worden ondernomen; «Preventie: welke maatregelen het college neemt om te voorkomen dat personen schulden aangaan die ze niet kunnen betalen;» Maatwerk: de wijze waarop de integrale schuldhulpverlening wordt afgestemd op de situatie van de verzoeker. De Algemene Wet Bestuursrecht is van toepassing bij de wet gemeentelijke schuldhulpverlening. Voor de werkwijze betekent dit o.m. dat termijnen belangrijk zijn geworden. Verder krijgen ldanten een beschilddng over toelating en beëindiging van schulddienstverlening. Hierin zijn de rechten en plichten vastgelegd. In Emmen is deze werkwijze al ingevoerd. Voor de uitvoering van Schulddienstverlening (SDV) in Emmen op basis van de Wgs heeft het college van B&W beleidsregels vastgesteld. Deze beleidsregels zijn gebaseerd op het laatste beleidskader- en op de nieuwe regelgeving. De beleidsregels bepalen dat tot de doelgroep van schulddienstverlening alle natuurlijke bewoners van 18 jaar en ouder met (dreigende) problematische schulden behoren die inwoner zijn van de gemeente Emmen. Uitzondering hierop zijn ondernemers. Zij kunnen een beroep doen op ondersteuning vanuit het Besluit Bijstandsverlening Zelfstandigen (BBZ). De beleidsregels zijn ter informatie als bijlage bij dit plan gevoegd (bijlage 1). 1.1. Totstandkoming Bij de totstandkoming van deze notitie is er een traject gevolgd om zoveel mogelijk betrokkenen te consulteren. Hieronder een overzicht van de acties die hiervoor zijn ingezet. Medewerkers Schulddienstverlening Cliënten Schulddienstverlening Ketenpartners 2 themabijeenkomsten met presentatie en discussie Interviews met 5 cliënten van Schulddienstverlening Themabijeenkomst met presentatie en discussie 2
Wwb-raad Presentatie en discussie Seniorenraad Presentatie en discussie Ambtenaren gemeente sociaal domein Themabijeenkomst met presentatie en discussie Leden van de raad Enquête op basis van thema's Aan de uitkomsten van deze consultatie wordt gerefereerd in hoofdstuk 6 Beleid en Acties. Verder is een samenvatting van de bijeenkomsten opgenomen in de bijlage (bijlage 2). In deze beleidsnotitie worden de begrippen 'schulddienstverlening' en 'schuldhulpverlening' beide gebruikt. We spreken over schulddienstverlening wanneer we spreken over het team Schulddienstverlening of over de Emmense situatie. We spreken over Schuldhulpverlening wanneer we het hebben over de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening of wanneer we spreken over de landelijke situatie. Hoofdstuk 2 Resultaten 2.1. Huidige situatie Om resultaten te kunnen gaan meten moeten we eerst een inschatting maken van de huidige situatie. Met de komst van de Wgs krijgen inwoners van een gemeente recht op schuldhulpverlening, mits zij aan de eisen voldoen die de gemeente stelt. In de gemeente Emmen wordt al sinds vele jaren hulp geboden aan inwoners. De diensten op dit gebied worden gratis aangeboden aan inwoners die zich melden met een hulpvraag. In april 2011 heeft de raad ingestemd met de actualisatie beleidskader schuldhulpverlening. Dit heeft in Emmen ondermeer geleid tot de ombouw van schuldhulpverlening naar schulddienstverlening. Hierbij is bepaald wanneer een inwoner van de gemeente Emmen in aanmerldng komt voor ondersteuning en wat er vervolgens van deze inwoner en van schulddienstverlening wordt verwacht. De gemeenteraad heeft hierover een aantal besluiten genomen: De gemeenteraad heeft besloten tot aanscherping van de centrale doelstelling van het gemeentelijk beleid voor schulddienstverlening en de daarbij behorende uitgangspunten Er wordt in Emmen geen schuldhulpverlening geboden maar schulddienstverlening. Kenmerkend hiervoor is de zakelijke manier van werken, heldere verwachtingen over en weer en wederkerigheid in inzet. Alleen in situaties waarin geen eigen verantwoordelijkheid van de schuldenaar kan worden verwacht, biedt de gemeente ondersteuning. Stap 1 preventie en vroegsignalering De beschikbare vacatureruimte om de inzet op preventie uit te breiden wordt niet ingezet, om de benodigde bezuinigingen te kunnen realiseren. Het college heeft ingestemd met de preventienota en deze is in december 2012 ter informatie aan de raad toegestuurd Stap 2 Aanmelding Bij fraude worden schuldenaren in principe 5 jaar uitgesloten van dienstverlening Bij recidive worden schuldenaren in principe 5 jaar uitgesloten van dienstverlening Als de schuldenaar bij een derde partij in behandeling is, dan moet hij instemmen met de uitwisseling van informatie tussen de betrokken partijen als voorwaarde om ondersteuning van schulddienstverlening te ontvangen Stap 3 Intake Er is besloten om bij de intake te gaan werken op grond van het principe van schuldhulpverlening naar schulddienstverlening. Hierdoor ontstaat strengere selectie bij de toegang tot schulddienstverlening. Stap 4 uitvoering passende ondersteuning Het product budgetcoaching wordt uitgevoerd om schuldenaren snel en effectief te kunnen ondersteunen Het doel van budgetbeheer is om schuldenaren minimale financiële vaardigheden aan te leren en bij aanvang wordt een maximale doorlooptijd vastgesteld Bezuinigingen op de uitvoering van budgetbeheer worden gerealiseerd d.m.v. selectievere toegang en korter gebruik i.p.v. door een eigen bijdrage te berekenen n.b. inmiddels is besloten om inkomensbeheer en beschermingsbewind extern onder te brengen. Stap 5 Uitvoeren schuldregeling 3
Stap 6 Nazorg De uitwerking van nazorg is meegenomen in de preventienota. De beschrijving van het werkproces budgetbeheer en -begeleiding besteedt ook aandacht aan nazorg. Tevens vindt er nazorg plaats binnen een halfjaar na het afsluiten van het minnelijk traject. Dit is in de wet verankerd en bovendien een voorwaarde voor de NEN-certifícering. Tevens worden een groot aantal werkzaamheden voor mensen met problematische schulden uitgevoerd door ketenpartners. Hiervan vindt u een overzicht in bijlage 3. 2.2. Nulmeting De wet geeft aan de gemeenteraad de bevoegdheid om te formuleren welke doelstellingen zij tijdens de duur van het beleidsplan (maximaal 4 jaar) wil behalen. Dit kunnen concrete resultaten zijn, maar ook algemene doelen. Hiervoor is het van belang een nulmeting te maken om over een aantal jaren te kunnen kijken of de gestelde maatregelen voldoende effectief zijn. Voor deze meting zijn onderstaande algemene gegevens van belang. Algemeen Emmen is een gemeente met bijna 109.000 inwoners. In maart 2013 hebben van die inwoners er 4720 een inkomen van maximaal 10590 van de bijstandsnorm. Er is gekozen voor 10596 van de bijstandsnorm omdat dit vergelijkbaar is met de beslagvrije voet in een schuldenregeling. Aantal meldingen In 2012 hebben zich 627 personen gemeld bij Team Schulddienstverlening. Intake Met 307 van deze 627 personen is een intake gesprek gevoerd. Hierbij wordt aangetekend dat de inrichting in de loop van 2012 is gewijzigd, in die zin dat met ingang van april van dat jaar gewerkt wordt met aanmeld- en gegevensverzamelgesprekken voordat eventueel een intake gepland wordt. Het is dus zo dat in de eerste helft van 2012 in verhouding tot het aantal meldingen met meer personen een intakegesprek is gevoerd. Vanaf augustus 2012 corresponderen de gegevens met de nieuwe werkwijze. Het verschil tussen het aantal meldingen en het aantal intakegesprekken heeft de volgende oorzaken: niet iedereen die zich meldt voldoet aan de voorwaarden voor schulddienstverlening; niet iedereen die zich meldt wil worden opgenomen/toegelaten; niet iedereen die zich meldt verschijnt ook daadwerkelijk op gesprek. Schuldbemiddeling Om tot een oplossing van een problematische schuldpositie te komen kunnen een aantal instrumenten worden ingezet: schuldenregeling, in 2012 waren dit er 68; saneringskrediet, in 2012 waren dit er 7. Dit heet ook wel "minnelijk traject". Indien een minnelijk traject niet mogelijk blijkt, omdat een of meerdere schuldeisers niet akkoord gaan met het voorstel, kan de gemeente een WSNP-verldaring (Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen) afgeven aan de rechtbank. Dit waren er in 2012: 214. Budgetbeheer Budgetbeheer wordt in Emmen sinds de verandering van schuldhulp- naar schulddienstverlening, slechts ingezet als instrument ter stabilisering van de schuldsituatie en/of het aanleren van financiële vaardigheden, zodat men op termijn opnieuw zelfstandig de financiële huishouding kan voeren. De maximale termijn die is vastgesteld bedraagt anderhalfjaar. In 2012 zijn 168 budgetbeheerrekeningen toegewezen. Inkomensbeheer /beschermingsbewind Inkomensbeheer betreft in Emmen de duurzame financiële begeleiding van personen van wie in het (verre) verleden is vast komen te staan dat zij niet zelfstandig een financiële huishouding kunnen voeren. Tot en met 2012 was er de mogelijkheid dat deze personen werden overgedragen aan "Inkomensbeheer". Beschermingsbewind is een wettelijk middel om de financiële huishouding van een persoon, die om medische redenen niet in staat is de eigen financiën te overzien, onder te brengen bij een bewindvoerder. In 2011 is de opdracht gegeven te onderzoeken of het op afstand zetten van inkomensbeheer en 4
beschermingsbewind een mogelijkheid is. In 2013 is een projectleider aangesteld die beoogt voor l januari 2014 dit besluit geëffectueerd te hebben. Dit zal leiden tot een forse afname van het aantal lopende budgetbeheerrekeningen (per 31-12-2011: 949). Beide maatregelen hebben te maken met de visie die is vastgelegd in 2011 waarin is vastgesteld dat de dienstverlening van de gemeente zich vooral richt op diegene die een schuldenregeling, een home-coachtraject of andere kortdurende ondersteuning in een schuldenvrije situatie komt. Anderzijds is de overdracht van deze werkzaamheden noodzakelijk om de vastgestelde bezuinigingen/beperking van de formatie te realiseren. jaar Melding (aantal) Intake (aantal) Schuldenregeling (toegewezen) Saneringskrediet (toegewezen) Wsnpverldaring (afgegeven) 2012 627 307 68 7 214 168 Budgetbeheerrekening (toegewezen) 2.3. Meting Onderdeel van de Wgs is het meten van resultaten. Om te kunnen volgen of de maatregelen die worden ingezet voldoende effectief zijn zal jaarlijks op een aantal onderdelen worden getoetst. Aan de hand van deze resultaten kan het beleid eventueel worden bijgesteld. Voorgesteld wordt om de volgende onderdelen te monitoren voor jaarlijkse evaluatie van dit beleidsplan. Totaal aantal meldingen, gegevensverzamelgesprekken en aanmeldgesprekken per jaar Totaal aantal intakes per jaar Totaal aantal trajecten per jaar Totaal aantal afwijzingen per jaar Reden van afwijzing Totaal aantal toegewezen schuldenregelingen per jaar Totaal aantal toegewezen saneringskredieten per jaar Totaal aantal afgegeven Wsnp-verldaringen per jaar Totaal aantal budgetbeheerrekeningen Totaal aantal toegewezen budgetbeheerrekeningen per jaar Termijn tussen aanmeld- en intakegesprek Aantal mensen dat na een aanmeldgesprek afvalt Aantal mensen dat na een gegevensverzamelgesprek afvalt Aantal mensen dat succesvol een traject afsluit Het aantal korte trajecten (homecoach en budgetadviesgesprekken) Aantal doorverwijzingen naar CJG Aantal doorverwijzingen naar overige ketenpartners Verder wordt voorgesteld in algemene zin de acties uit hoofdstuk 6 van dit beleidsplan te monitoren en hierover jaarlijks te rapporteren aan de raad. Hoofdstuk 3 Kwaliteit De afgelopen jaren is door verschillende partijen (ministerie van Sociale Zaken en de NWK) binnen de schuldhulpverlening gewerkt aan een normenkader waaraan de kwaliteit van schuldhulpverlening getoetst kan worden. Het doel daarvan is een kwaliteitsverbetering van de uitvoering van het integraal aanbod van team schulddienstverlening. Certificering is van belang voor de rol van schulddienstverlening richting schuldenaren en schuldeisers. Het levert hen grotere voorspelbaarheid op van de kwaliteit van de dienstverlening. Intern levert certificering soepeler verlopende werkprocessen op, permanente aandacht voor interne kwaliteit aan de werkprocessen, goede dienstverlening aan alle betrokken partijen en de voldoening van werken bij een kwaliteitsinstelling. Het certificeren van organisaties is vrij nieuw, de cijfers van vorig jaar geven aan dat slechts negen organisaties waren gecertificeerd. Dit aantal neemt snel toe omdat steeds meer gemeenten een aanvraag voor certificering indienen. Op basis van de ontwikkelingen van de laatste 2 jaar is gebleken dat het team schulddienstverlening voor NEN-certificering in aanmerking komt. Dit omdat de gemeente Emmen lid is van de NWK. In 2013 is begonnen met een eerste inventarisatie en in 2014 willen we dit traject afronden. Het traject van certificering wordt ondersteund door de NWK. Zij heeft een stappenplan en een begeleidingsprotocol gemaakt. Dit kan worden gebruikt om de aanvraag voor certificering voor te bereiden. De beoordeling van een aanvraag wordt gedaan door een onafhankelijk instituut. Er vindt een uitgebreide 5
audit voordat het certificaat wordt toegekend. Als het team is gecertificeerd dan zal er jaarlijks een toets plaatsvinden. Daarnaast heeft de Algemene Ledenvergadering van de NWK op 29 november 2012 gekozen voor een verplichte audit voor alle NWK-leden. De leden die geauditeerd zijn kunnen het NWK-keurmerk voeren. Hiermee wordt de kwaliteit niet alleen bij aanvang van het lidmaatschap getoetst, maar continue. Door de audit wordt zichtbaar gemaakt dat de leden allemaal en altijd aan uniforme en controleerbare kwaliteitseisen voldoen. Hoofdstuk 4 Wachttijd In deze alinea wordt opgenomen wat de wachttijd is vanaf de periode van aanmelding tot en met de intake. In artikel 4 lid 1 van het wetsvoorstel is opgenomen dat indien een persoon zich tot de gemeente wendt voor integrale schuldhulpverlening binnen vier weken het eerste gesprek dient plaats te vinden waarin de hulpvraag wordt vastgesteld. De regering acht het wenselijk dat de gemeente een eigen richtlijn voor deze wachttijd bepaald die korter is dan vier weken. In de beleidsregel is het volgende opgenomen; Afhandelingtermijn en procedure 1. De wachtlijsttermijn bedraagt maximaal vier weken. Ingeval van een crisissituatie wordt binnen 3 werkdagen crisisinterventie geboden. 2. Het college streeft er naar om een verzoek binnen maximaal zes weken af te handelen. 3. Verzoeker kan zich telefonisch, digitaal en persoonlijk melden voor schulddienstverlening. Op grond van de melding wordt verzoeker uitgenodigd voor een aanmeldgesprek. Tijdens het aanmeldgesprek wordt vastgesteld of verzoeker in principe door de schulddienstverlening kan worden geholpen en er een intakegesprek ingepland kan worden. 4. Het college maakt een afweging of betrokkene kan worden toegelaten en deelt dit in een besluit mee. 5. In het vervolgtraj eet wordt met de toegelaten betrokkene over de vorm van de aangeboden schulddienstverlening nadere afspraken gemaakt. Voor crisissituaties (gedwongen woningontruiming, beëindiging van de levering van gas, elektra of water of de opzegging, dan wel ontbinding van de zorgverzekering) is in artikel 4, lid 2 van de beleidsregels opgenomen dat het intakegesprek binnen drie dagen plaats dient te vinden. Deze regel wordt in de gemeente Emmen gehanteerd. Het crisisprotocol is opgenomen in bijlage 4 bij dit beleidsplan. Hoofdstuk 5 Gezinnen met minderjarige kinderen Team Schulddienstverlening in Emmen hanteert op dit moment geen doelgroepenbeleid. Wel is er vanuit de Wgs aangegeven dat er in het beleidsplan aandacht moet worden gegeven aan gezinnen met ldnderen. Op dit moment is in de beleidsregels aangegeven dat een melding wordt gedaan bij het Centrum voor Jeugd en gezin (CJG) indien er zorg is over de ldnderen in een gezin dat bekend is bij Schulddienstverlening. Het accent zal de komende jaren dan ook komen te liggen op een goede samenwerldng tussen de ketenpartners rond een gezin. In een ander kader is vanuit het rijk extra geld beschikbaar gesteld voor armoedebestrijding. Dit zal onder meer ten goede komen aan gezinnen met ldnderen. Hoofdstuk 6 Beleid en Acties 6.1. Actuele ontwikkelingen De schulddienstverlening en de aanpalende beleidsterreinen zijn flink in beweging. In de onderstaande paragraaf worden een aantal ontwikkelingen en trends beschreven die van invloed zijn op het beleid voor de komende 4 jaar. Er is meer vraag naar schuldhulpverlening. Het beroep op de overheid om mensen met problematische schulden te helpen neemt toe. De economische crisis is de belangrijkste, maar niet de enige oorzaak waardoor steeds meer mensen in financiële problemen raken. De doelgroep verschuift. Waren het voorheen vooral mensen met lage inkomens of een uitkering die tot de risicogroep behoorden, nu treft het ook hogere inkomensgroepen waarin bijvoorbeeld mensen hun baan verliezen terwijl ze een hoge 6
hypotheek hebben. Ook het aantal huishoudens met minderjarige kinderen met problematische schulden is toegenomen. De rol van de gemeente is gewijzigd. De zorgplicht voor integrale schuldhulpverlening is door de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) bij de gemeenten neergelegd. De vaststelling en uitvoering van beleid wordt nu aan de gemeenten overgelaten. Daarnaast worden gemeenten ook op andere terreinen verantwoordelijk voor nieuwe doelgroepen door de decentralisatieopdrachten. Hierdoor worden gemeenten wellicht verantwoordelijk voor nieuwe doelgroepen die ook gebruik maken van ondersteuning op het gebied van schulden en inkomensbeheer. De complexiteit van de aanpak van problematische schulden is toegenomen. Door wijziging van de doelgroep, de omvang van de schulden en een hardere opstelling van schuldeisers, is de aanpak complexer geworden. Ook vraagt de problematiek om een andere aanpak: schuldsanering en inkomensbeheer voorzien lang niet altijd in een duurzame aanpak van problematische schulden. Sturen op het gedrag van degenen die de schulden hebben veroorzaakt, als ook meer inzet op preventie en nazorg kan een meer duurzamer effect opleveren. De beschikbare middelen verminderen, terwijl de kosten toenemen. Het Rijk stelt geen extra middelen beschikbaar, ondanks dat de zorgplicht nu aan gemeenten is toebedeeld. Ook opflankerendebeleidsterreinen, zoals participatie, werk en inkomen en Wmo wordt door het Rijk bezuinigd. Dit terwijl de hulpvraag, en daarmee de kosten van schuldhulpverlening voor gemeenten stijgen. Kortom: de opgave die bij de gemeente ligt is, het toenemend beroep op schuldhulpverlening in goede banen te leiden door het proces van schuldhulpverlening zodanig in te richten dat de ldant effectief bediend wordt met zo min mogelijk kosten voor de overheid. 6.2. Capaciteit versus Ambitie: In het kader van de bezuinigingen is in de afgelopen 2 jaar de formatie van Sdv teruggebracht. Gelet op de toenemende complexiteit van de schuldenproblematiek zal de uitvoering zich met name richten op effectiviteit van de inzet, waarbij vroegsignalering, inzet op schuldenproblematiek, en de samenwerldng met ketenpartners speerpunten zijn. Uitvoering van de taken van schuldienstverlening moet minimaal voldoen aan de eisen die de Wgs daar aan stelt. De Wgs stelt vooral eisen aan de wacht- en doorlooptijden. Mocht er in de toekomst sprake zijn van een toename van het aantal aanvragers dan zal dit ook betekenen dat er meer capaciteit moet worden toegevoegd om aan de wettelijke eisen te voldoen. De bezuinigingen hebben er ook toe geleid dat op dit moment wordt gekozen voor voortzetting van het huidige beleid, uitvoer van de wettelijke taken en mogelijkheden voor ontwikkeling zoeken binnen de bestaande formatie. Dit betekent ook dat de beleidsvoornemens die in alinea 6.3 zijn opgenomen hierop zijn aangepast. 6.3. Beleidsvoornemens en acties: In dit hoofdstuk zal schematisch worden weergegeven wat de beleidsvoornemens zijn voor de periode 2014 2018. Ook wordt aangegeven hoe deze voornemens tot stand zijn gekomen en hoe de monitoring plaatsvindt. Actie l: Inzetten op integrale dienstverlening Gereed - Verbetering samenwerldng en overleg tussen ketenpartners doorlopend - Deelname aan project Inzet in Zicht 2014 - Deelname aan pilot de toegang 2014 - Kennisuitwisseling ketenpartners 2016 - Samenwerldng woningcorporaties 2014 Als rode draad in alle bijeenkomsten was de samenwerldng met de ketenpartners aan de orde. Alle geledingen dringen aan op nauwere samenwerldng en om meer concrete resultaten. Daarnaast wordt zowel door medewerkers als ketenpartners verwacht dat de gemeente hierin de regierol op zich neemt. In dit kader zal binnen de bestaande formatie naar ruimte worden gezocht om deze samenwerldng verder te intensiveren. Daarnaast participeert het team van SDV nu al in het project 'Inzet inzicht'. Dit project wil in een samenwerldng tussen een aantal partijen op adres, buurt-, wijk- en dorpniveau zichtbaar maken welke problematiek in Emmen waar speelt. Voor dit doel wordt een digitaal systeem ingezet waarin zichtbaar moet worden op welke adressen er sprake is van multi-problematiek. Door dit in kaart te brengen wordt ook duidelijk welke hulpverlening er wordt ingezet. Deze hulpverlening kan dan op elkaar worden afgestemd. Het 7
uiteindelijke doel is één gezin, één plan, één hulpverlener. In de toekomst moet het systeem ondersteuning bieden aan de gebiedsteams. In dit kader, evenals in het kader van de vroegsignalering, is in juni 2012 gestart met een pilot bij woningcorporatie Lefier om mogelijkheden te benutten om mensen die huurachterstand hebben ondersteuning aan te bieden in het kantoor van Lefier. Dit is een laagdrempelig aanbod waarbij de huurder direct wordt doorverwezen. De resultaten van deze Pilot worden geëvalueerd. Ook is er een convenant gesloten tussen Schulddienstverlening en de drie corporaties in deze regio om snelle doorverwijzing en samenwerldng mogelijk te maken. Actie 2: Preventie en Vroegsignalering Gereed - Aanpak intergenerationele problematiek f Aanbod voor onderwijs ontwikkelen 2015 - Aanbod vroegsignalering 2015 - Overdracht budgetcursus 2014 Zowel in de bijeenkomsten met ketenpartners als ook met de medewerkers van de gemeente Emmen die werkzaam zijn op het sociale domein werd aandacht gevraagd voor vroegsignalering en educatie. Eén van de acties voor de komende jaren is om hier methodieken op te ontwikkelen. Hiervoor zal met de partners moeten worden bekeken hoe hierop kan worden ingezet. Dit is één van de acties voor de komende jaren. In de verschillende bijeenkomsten is vaak gesproken over overerving van armoede en problematiek. Opvallend is dat veel ldanten komen uit gezinnen met een lagere sociaal-economische status, waarvan vaak ook ouders of andere familieleden een beroep doen op schulddienstverlening. Onder schuldpreventie verstaan we een mix van maatregelen, activiteiten en voorzieningen die er op gericht zijn dat mensenfinancieelvaardig blijven/worden en zich zo gedragen dat zij hun financiën op orde houden. Preventie kan voorkomen dat de maatschappelijke participatie in het gedrang komt en kan hoge maatschappelijke kosten als gevolg van financiële problemen voorkomen. Schuldpreventie is een breed begrip en kent dus veel facetten en doelgroepen. In het kader van de beperkte mogelijkheden willen we ons de komende jaren vooral richten op vroegsignalering, ook wel geïndiceerde preventie genoemd. Deze vorm van preventie richt zich op de groep mensen die betalingsachterstanden hebben maar waarbij nog geen sprake is van problematische schulden. Deze groep kan, op individuele basis, in een vrij kort traject worden geholpen om de financiële situatie weer stabiel te krijgen. Dit voorkomt veel maatschappelijke problemen, kosten en veel inzet achteraf. Daarnaast zal in het kader van de schuldenregeling veel aandacht worden besteed aan probleemgerelateerde preventie. Deze vorm richt zich op mensen die in een problematische schuldensituatie zitten en heeft als doel de schuldenaar nieuwe vaardigheden te leren. Door het aanleren van nieuwe vaardigheden lopen schulden niet verder op en wordt de kans op terugval na een schuldenregeling ldeiner. In het verleden gaf Schulddienstverlening Emmen ook budgetcursussen. Tegenwoordig is dit opgenomen in het programma van eisen van Sedna. De budgetcursussen zullen in een samenwerldng tussen Schulddienstverlening en Sedna worden vormgegeven. Uitgangspunt hierbij moet zijn dat de budgetcursussen niet vrijblijvend worden aangeboden. Actie 3: Hulp aan gezinnen met kinderen Gereed - Verbetering samenwerldng en doorverwijzing CJG 2014 In hoofdstuk 5 van dit beleidsplan wordt aandacht besteed aan hulpverlening aan gezinnen met ldnderen. Op basis van de uitkomsten van de bijeenkomsten met de ketenpartners, medewerkers en ambtenaren van de gemeente Emmen op het sociale domein wordt voorgesteld geen uitzonderingspositie te creëren voor gezinnen met ldnderen. Wel wordt ingezet op verbetering van de samenwerldng tussen de partners die betrokken zijn bij een gezin. In de beleidsregels is opgenomen dat gezinnen in geval van zorg, gemeld worden bij het CJG. Ook hier kan het contact tussen betrokkenen bij een gezin worden verbeterd en kan informatieoverdracht worden verbeterd. Actie 4: Stimulering Vrijwilligers Gereed - expertise SDV inzetten bij training vrijwilligers (rolafbakening vrijwilligers en 2014 professionals) - aanbod voor nazorg aan cliënten ontwikkelen 2015 8
In de bijeenkomsten kwam nadrukkelijk naar voren dat rolafbakening van vrijwilligers een aandachtspunt is voor de komende jaren. Vrijwilligers worden specifiek ingezet voor ondersteunende werkzaamheden en de medewerkers van schulddienstverlening voor de professionele ondersteuning en toeleiding naar een schuldentraject. Vrijwilligers voelen zich vaak ook emotioneel betrokken bij de cliënten en dit lijdt soms tot onbegrip voor de professional en zijn of haar mogelijkheden. Dit kan worden verbeterd door betere informatieuitwisseling over de verschillende rollen. Ook op dit moment al worden de medewerkers van Schulddienstverlening betrokken bij de scholing van vrijwilligers maar hierover moeten nog werkafspraken worden gemaakt met de ketenpartners. Eén van de zaken die aan de orde kwam in de gesprekken met de cliënten van Schulddienstverlening was de ondersteuning bij nazorg. Cliënten hebben vaak het gevoel dat ze aan hun lot worden overgelaten als een schuldenregeling eenmaal in gang is gezet. Ook in de bijeenkomst met de ketenpartners werd aangegeven dat er vraag is naar een aanbod voor vrijwillige inzet bij nazorg. Actie 5: Monitoring Gereed - Monitoring voorgestelde gegevens doorlopend In alinea 2.3 is opgenomen welke gegevens we gaan monitoren. Op deze manier kunnen we de feitelijke werkzaamheden van de afdeling schulddienstverlening volgen. Ook kunnen we af- en toenames in aantallen volgen. Over de aantallen en over de hierboven beschreven acties zal jaarlijks worden gerapporteerd aan de raad. Hoofdstuk 7 Financiële consequenties. Het nu voorliggende meerjarenbeleidsplan Schulddienstverlening 2014-2018 heeft geen financiële consequenties. De beschreven beleidsvoornemens zullen budgetneutraal worden ingevoerd. Het beleid zoals door de raad is aangenomen bij de actualisatie beleidskader schuldhulpverlening van april 2011 wordt voortgezet. In onderstaand overzicht is te zien wat dit betekent voor de periode tot en met 2015 e.v. Besparing loonsom (incl fac. Tarief) x 1000 Omschrijving 2012 2013 2014 2015 (e.v) Schulddienstverlening (bezuiniging 128 320 512 512 2011) Uitbesteding schuldienstverlening* 306 306 Algemene bezuiniging (18 FTE) 14 97 97 97 Totaal generaal 142 417 915 915 Reductie formatie in FTE Omschrijving 2012 2013 2014 2015 (e.v) Schulddienstverlening (bezuiniging -2-5 -8-8 2011) Uitbesteding schuldienstverlening* -4,50-4,50 Algemene bezuiniging (18 FTE) 0,2-1,42-1,42-1,42 Totaal generaal 2,20-6,42-13,92- -13,92 * beschermingsbewind en inkomensbeheer. 9