Format studiewijzer [cursus, module, workshop, practicum, training, e-learning] Titel nascholing: Focusing ~ verstandig omgaan met je gut feeling Wat zijn de onderwijsdoelen van deze nascholingsactiviteit? Het leren van de techniek focusing in een aantal stappen contact maken met wat voelbaar is in je lijf in relatie tot iets in je leven om toe te kunnen passen in dagelijks leven en praktijk. Het eigen maken van deze focustechniek kan o.a. bijdragen aan: 1. beter (actief) luisteren naar de ander en naar jezelf 2. gemakkelijker/meer ontspannen om kunnen gaan met emoties van anderen en van jezelf 3. steviger in jezelf staan 4. gezonde zelfreflectie en omgaan met (zelf)kritiek 5. het nemen van beslissingen Hoe relateren deze onderwijsdoelen zich tot de verschillende domeinen van het beroepscompetentieprofiel? Domein Persoonlijke Ontwikkeling 1. Bewaken van de eigen geestelijke en lichamelijke gesteldheid. Tijd nemen om te voelen wat daarin belangrijk is en aandacht nodig heeft. 2. Zelfreflecterend vermogen, waarbij denken en lijfelijk voelen gecombineerd kunnen worden. 3. Omgaan met advies en evaluaties op het eigen functioneren. Domein Communicatie 1. De basishouding bij focusing is open, aandachtig, begrip- en respectvol. Door hierin te oefenen bij jezelf en met collega s zal dit een effect hebben op de communicatie met o.a. cliënten en collega s. 2. Bovenstaande geldt ook voor (actief) luisteren en spiegelen. 3. Bij communicatie is ook omgaan met emoties van belang (bij de ander en bij jezelf). Welke werkvormen worden er aangeboden? Hoe dragen deze bij aan de onderwijsdoelen? 1
Gezien de lengte en intensiteit van de cursus vindt voorafgaand aan een definitieve inschrijving een individuele intake plaats via Skype of live ontmoeting. Dit is een gesprek met een korte oefening om samen met de potentiële cursist na te gaan wat de (intrinsieke) motivatie is, en of deze techniek voor deze persoon en op dit moment passend is. Ook levert de intake een bijdrage aan het leveren van maatwerk tijdens de cursus. De cursus is grotendeels ervaringsgericht en interactief. Naast een enkele korte presentatie, wordt vooral gewerkt met ervaringsoefeningen begeleid door de focustrainer, interactieve leergesprekken om stap voor stap de theorie in beeld te laten komen, in tweetallen brainstormen over begrippen uit de theorie, en in tweetallen focussen oefenen met casuïstieken uit leven en praktijk. Dit heeft als doel dat deze techniek werkelijk ervaren wordt tijdens de cursus, om vanuit de ervaring verder de theorie in te gaan. Zelf ontdekken en samen zoeken zijn hierin belangrijke pijlers. Cursisten wordt gevraagd om zelf met voorbeelden te komen. Voorts worden ze uitgedaagd om vanuit de ervaring zelf na te denken over mogelijke oplossingen en mogelijkheden. De focustrainer is hierin begeleidend aanwezig en geeft feedback. Individuele aandacht en maatwerk is hierin mogelijk door de beperkte omvang van de groep. Tussen de cursusdagen in is er zelfstudie in de vorm van met een medecursist telefonisch of via Skype oefenen, en lezen van hoofdstukken uit het handboek, met als doel de techniek te oefenen en theoretisch te verdiepen. Wat is de wetenschappelijke onderbouwing van de inhoud van de nascholingsactiviteit? Voeg evt. referenties toe. De ontdekking van focusing Focussen als methode is in de jaren 60 en 70 ontwikkeld door Eugene Gendlin, destijds medewerker van Carl Rogers, later hoogleraar psychologie en filosofie, aan de Universiteit van Chicago. Begin jaren zestig onderzocht Gendlin et al. hoe het kwam dat sommige cliënten werkelijk veranderden in psychotherapie en andere niet. Zij bestudeerden opnames van honderden therapiesessies; ze ontdekten daarbij dat de succesvolle cliënt op een bepaalde manier met zichzelf en zijn problemen omgaat. Ze hoorden hoe zo n cliënt ergens in de sessie langzamer ging praten, naar woorden zocht om te beschrijven wat hij op dat moment voelde, en als het ware vanbinnen checkte of het klopte wat hij zei. Dit aftasten van en luisteren naar het ervaren in het hier en nu, lijfelijk én emotioneel, bleek de sleutel tot positieve veranderingen. Gendlin besloot uit te zoeken hoe je deze, op het eerste gezicht zo simpele, benadering kunt bijbrengen aan iemand die dat uit zichzelf niet doet. In de jaren daarna ontwikkelde hij een methode hiervoor die hij focusing noemde, en die een ieder zich eigen kan maken. Daartoe verdeelde hij het op zich natuurlijke, vloeiende proces in zes stappen. Eerst dacht hij dat focusing alleen maar zou helpen om psychotherapie effectiever te maken. Het bleek echter los van therapie - veel breder: als zelfhulp- en zelfzorgmethode, om beslissingen te nemen of ter ondersteuning van creatieve processen. 2
Literatuur E.T. Gendlin, 1981. Focusing. New York, Bantam Books. E.T. Gendlin, 1996. Focusing-Oriented Psychotherapy: A Manual of the Experiential Method. New York, Guilford. M.N. Hendricks, 2001. Focusing-Oriented/Experiental Psychotherapy. In Cain, David and Seeman, Jules (Eds.) Humanistic Psychotherapy: Handbook of Research and Practice, American Psychological Association. M.N. Hendricks, 2007. Focusing-oriented experiental psychotherapy: how to do it. Am.J. Psychother. 61(3):271-284. C. Langeveld en E. de Bruijn, 2002. Focussen Je eigen wijze lijf weet meer dan je denkt. Psychoscriptum, het Kwartaalblad van de Onafhankelijke Beroepsvereniging voor Psychosociaal Werkenden, jaargang 6, winter. M. Leijssen, 1995. Hoofdstuk 4 Een innerlijke relatie uit Gids voor gesprekstherapie. Utrecht, de Tijdstroom. A. Weiser Cornell, 1996. The Power of Focusing. A Practical Guide to Emotional Self-Healing. New Harbinger Publications. Interessant is dat bij het schrijven van deze aanvraag de vooraankondiging van een nieuw boek op focusgebied onder mijn aandacht werd gebracht: Ann Weiser Cornell, 2013. Focusing in Clinical Practice the essence of change. Norton Professional Books. Het boek is in bestelling om na te gaan in hoeverre het te gebruiken is voor het veterinaire veld. Meer bronnen over focussen, de filosofische achtergrond en toepassingen via Google Scholar en PubMed: zoektermen ET Gendlin en Focusing and Psychotherapy. En de website van the Focusing Institute New York: www.focusing.org Hoe ziet het (dag)programma incl. tijdslijn er uit? Expliciteer de studiebelastingsuren. Dag 1: 09.30-10.00 Ontvangst met koffie en thee 10.00-10.30 Kennismaking op een focussende manier, afspraken voor veilige leeromgeving 10.30-11.00 Groepsoefening: kennismaking met de Felt Sense 0.5 SBU 11.00-11.30 Interactief leergesprek: Focussende Attitude 0.5 SBU 11.30-11.45 Koffie/theepauze 11.45-12.15 Demo: trainer focust zelf, cursisten observeren 0.5 SBU 12.15-13.15 Focusoefening in tweetallen met nagesprek en feedback 1.0 SBU 13.15-14.15 Lunchpauze 14.15-14.45 Interactief leergesprek eerste helft focusproces, o.a. verduidelijken Felt Sense en luisteren 0.5 SBU 14.45-15.00 Koffie/theepauze 15.45-16.45 Focusoefening in tweetallen vanuit eigen casus 1.0 SBU met nagesprek en feedback 16.45-17.00 Uitreiken hand-out en afsluitend rondje Zelfstudie 1: Tenminste éénmaal via telefoon of Skype oefenen met een medecursist Lezen hand-out (1 A4) en hoofdstuk 1 t/m 3 (pp 10-33) boek Ann Weiser Cornell 1.0 SBU 2.0 SBU Dag 2: 09.30-10.00 Ontvangst met koffie en thee 10.00-10.30 Groepsoefening: focussend nagaan hoe gaat het? 0.5 SBU 3
10.30-11.00 Interactief leergesprek zelfstudie/vragen/ eerste helft focusproces/focussende Attitude 0.5 SBU 11.00-11.30 Brainstorm in tweetallen over Erbij zijn hoe wel? hoe niet? met nabespreking 0.5 SBU 11.30-12.00 Koffie/theepauze 12.00-13.00 Focusoefening in tweetallen vanuit eigen casus 1.0 SBU met nagesprek en feedback 13.00-14.00 Lunchpauze 14.00-14.45 Interactief leergesprek tweede helft focusproces: dieper het proces in door voorzichtige vragen en respectvol afronden. 0.75 SBU 14.45-15.00 Koffie/theepauze 15.00-15.30 Presentatie: Kennismaken met de Innerlijke Criticus 0.5 SBU 15.30-16.45 Inventarisatie casus cursisten aansluitend Focusoefening in tweetallen met nagesprek en feedback 1.25 SBU 16.45-17.00 Uitreiken hand-out en afsluitend rondje Zelfstudie 2: Tenminste éénmaal via telefoon of Skype oefenen met een medecursist Lezen hand-out (1 A4) en hoofdstuk 4 en 5 (pp 33-57) boek Ann Weiser Cornell 1.0 SBU 2.0 SBU Dag 3: 09.30-10.00 Ontvangst met koffie en thee 10.00-10.30 Groepsoefening focussend nagaan wat self care voor je betekent 0.5 SBU 10.30-11.00 Interactief leergesprek zelfstudie/vragen/ gehele focusproces 0.5 SBU 11.00-12.15 Groepsoefening en nagesprek: hoe omgaan met de innerlijke criticus (met 15 min. pauze) 1.0 SBU 12.15-13.00 Brainstorm in tweetallen: Hoe focusmomentjes inbouwen in je leven met nabespreking 1.0 SBU 13.00-14.00 Lunchpauze 14.00-15.00 Leergesprek en oefening: focussen op beslissingen 1.0 SBU 15.00-15.30 Koffie/theepauze 15.30-16.30 Focusoefening in tweetallen met nagesprek en feedback 1.0 SBU 16.30-17.00 Uitreiken certificaten, invullen evaluaties en afsluiting Studiebelastingsuren contactonderwijs: 14 Studiebelastingsuren zelfstudie: 6 Totaal aantal Studiebelastingsuren: 20 15 SBU persoonlijke ontwikkeling 5 SBU communicatie Het aantal accreditatiepunten voor deze cursus bedraagt 22, waarvan 20 voor het aantal SBU s en de door de accreditatiecommissie toegekende 2 bonuspunten i.v.m. de hoge mate van interactie en uitdaging in deze cursus. Deze 2 punten zijn ondergebracht bij het Domein Gezondheid en Welzijn. Welke docenten zijn betrokken? Voeg een aantal relevante gegevens uit hun CV toe waaruit blijkt dat zij geschikt zijn om bij te dragen aan bovenstaande onderwijsdoelen. 4
De cursus wordt gegeven door Dr. Esther Kornalijnslijper ~ dierenarts en gecertificeerd focusing trainer. Achtergrond binnen de Diergeneeskunde Dr. (J.E.) Esther Kornalijnslijper (Enkhuizen, 1968) is in 1997 met genoegen afgestudeerd aan de Faculteit Diergeneeskunde differentiatie Landbouwhuisdieren. Tijdens haar studie heeft ze het Excellent Tracé gedaan. Tussen afstuderen en aanvang promotie-onderzoek heeft ze een aantal maanden in een gezelschapsdierenpraktijk in Amsterdam gewerkt. Ze promoveerde op 9 oktober 2003 met het proefschrift Health and welfare of high producing dairy cows, waardoor ze veel inzicht heeft gekregen in interacties tussen het endocriene en immuunsysteem (stress en immuniteit). Ze heeft van 2001 tot 2004 en van 2007 tot 2011 als junior-docent / dierenarts-docent gewerkt (0.5-0.8 fte) in de onderwijspool van het Departement Infectieziekten en Immunologie, variërend van 0.5 tot 0.8 fte. Op 9 februari 2010 behaalde zij haar Basiskwalificatie Onderwijs. Scholing op het gebied van Focusing Basismodules training Focussen (I t/m IV), Focuscentrum Den Haag, van 2006 tot 2008. (Focuscentrum Den Haag: www.focussen.nl) Opleiding tot Focusbegeleider (Focusing trainer one-to-one), Focuscentrum Den Haag, 2009. Opleiding tot Focustrainer (Focusing trainer groups), Focuscentrum Den Haag, 2010. Deze opleidingen worden gegeven door certified coordinators van the Focusing Institute in New York (www.focusing.org). Door dit instituut is Esther Kornalijnslijper gecertificeerd als focustrainer. Hiervoor worden jaarlijks nascholingen gevolgd en deelgenomen aan supervisies en intervisies (totaal 3-5 dagen per jaar). Per 1 januari 2010 is espiral ~ bodywork & storytelling als parttime onderneming gestart. Per 1 september 2011 is Esther Kornalijnslijper fulltime als zelfstandig professional werkzaam in haar bedrijf. Welke studiematerialen ontvangen de deelnemers? Studiewijzer Handboek: De kracht van focussen van Ann Weiser Cornell. 1998, De Toorts, Haarlem. Links naar relevante artikelen op websites van FocusNetwerk Nederland, FocusCentrum Den Haag, The Focusing Institute New York. Hoe is de objectiviteit van de cursus gewaarborgd? n.v.t. In het geval van e-learning: Hoe wordt aannemelijk gemaakt dat de cursist daadwerkelijk heeft deelgenomen aan de cursus? Er moet controle plaatsvinden dat de cursist het programma, zoals bedoeld, doorloopt. Dat kan via het format en een logbestand. Controle van de identiteit van de cursist moet gebeuren door het vaststellen van de identiteit aan de hand van registratie nummer en 5
of identiteitsgegevens waarna unieke en persoonlijke inlog gegevens verstrekt worden. Danwel dat deze gegevens op verzoek verstrekt worden. n.v.t. In het geval van e-learning: Het programma moet een vorm van toetsing kennen. Hoe is deze toetsing ingericht? Toetsresultaten dienen geadministreerd te worden. Administratie dient dusdanig opgezet te zijn dat er afdoende beveiliging is tegen het ongewenst aanpassen van de toetsing. Er dient beschreven te worden wie toegang heeft tot deze toetsgegevens. Wijzigingen dienen bewaard te worden samen de gegevens van degene die de wijziging heeft uitgevoerd. n.v.t. 6