5/6/8 Inhoud Fosfaat, watkunnenwe eraandoen? Fosfaatpilot Noord- en Midden Limburg Gert-Jan Noij, René Schils, Antonie van den Toorn, Olga Clevering en Jan van Bakel Vooronderzoek Uitmijnen, voorlopige resultaten Blokkeren maaiveldafvoer Vloeiveld Diepe drainage volgens systeem van Iersel Diagnose Uitmijnen percelen bouwvoor uitmijnen waterschapsloot ondergrond bedrijf slootrand wasmachine blokkeren maaiveld bufferstrook van Iersel diepe drainage verhard oppervlak puntbronnen perceelsloot vloeiveld omleiden grasland: percelen 1 normaal gebruikt perceel voor vergelijking 1 perceeluitmijnen: geen dusookgeendierlijke mesten dusookgeenbeweiding metingen gewas, bodem, bodemvocht, grondwater verschillende N- en -vormen Uitmijnen: grasopbrengsten Uitmijnen: in bodemvocht grasland Grasland opbrengst kg/ha praktijk uitmijnen 5 1 15 6 7 drogestof 15 119 69 volgt drogestof 1 17 58 volgt Diepte (cm) -1 1- -35 35-6 (mg/l bodemvocht) vj 6 adv vj 6 nul vj 7 adv vj 7 nul 1
5/6/8 Blokkeren maaiveldafvoer Uitmijnen: in grondwater Lage plekken plassen tot (mg/l).5 Gras adv Gras nul Bouwland adv Bouwland nul 1.5 mei- jun- jul- aug- sep- okt- nov- dec- jan- feb- mrt- apr- mei- jun- jul6 6 6 6 6 6 6 6 7 7 7 7 7 7 7 Blokkeren maaiveldafvoer Maaiveldhoogte grasperceel a b buffer strip Detailmeting,5 x,5 m AHN hoogtebestand 5x5 m uitgangspunt: effectiviteit is 1% monitoren vracht in uitgangssituatie laag d c kavelpad of erf e f hoog ingang sloot bezink -plek plas buffer strip sloot Voorspelling oppervlakkige afvoer Meten afspoeling l maaiveldmode eting maaiveldhoogtem Afstand langs sloot 6 in stroomrichtin 8 g (m) 1 1 1 A a w r ep r eo vf ) s/ L ( d e h sr e t.1..3..5.6 gootje model maaiveldafvoerpatroon installeren apparatuur in oktober goten en opvangvat meetapparatuur start metingen vanaf november a opvangvat: registratie op afstand.7.8.9 debietmeting ter plaatse monsters naar lab
5/6/8 Eerste meetresultaten Afvoer neerslag NH NO3+NO O NH NO3+NO O Vloeiveld Water stroomt over bodem Vaste deeltjes met bezinken Datum mm L N mg/l N mg/l mg/l afvoer g. N of detectiegrens..3. Verwijdering opgelost : 1-1-7 9-1-8 16-1-8 1. 957 98 938.9.8 3.81.13..1 8.7 5.1 7.36.9.5 3.6.1.. 7.9.6 6.9 vastlegging aan bodemoppervlak vastlegging in micro-organismen aanrietof bodem -1-8 9-1-8 6--8 19. 3. 7. 561 938 19131 1. 1.6.78.35 5.18 7. 6.8 1.18.8.33 7.7 6.5 opnamedoor riet ijzerfilter: laboratoriumexperiment praktijkimplementatie daarna Middenpeellossing sloot sloot sloot sloot N-kjehldahl (mg/l) 8 19% N-totaal opgelost (mg/l) 8 % N-NH (mg/l) 1.6 36% 6 6 1. schuif toekomstig vloeiveld ijzerfilter aanvoerput duiker Eeuwselscheloop debietproportionele meting Middenpeellossing Eeuwselsche loop Vloeiveld- Ontwerp Eerste resultaten vloeiveld 36 38 6 -totaal ongefiltreerd (mg/l).8 5%.6.. 36 38 6 Cl (mg/l) 8-3% 6 36 38 6.8. 36 38 6 36 38 6 -totaal opgelost (mg/l) -O (mg/l).8.8 8% 3%.6.6..... 36 38 6 36 38 6 SO (mg/l) 8 3% Influent 6 36 38 6 effluent Drainage: modelstudie Drainage Uitgangssituaties Ongedraineerd (w s = 3 d) slootpeil-9 ongedraineerde uitgangssituatie effect van conventionele drainage effect van verdiept aangelegd systeem van Iersel = samengestelde peilgestuurde drainage gedraineerde uitgangssituatie effect van van Iersel effect van aangelegd (1 cm mv) (>1 cm mv),9 m grondwaterstand Conventioneel gedraineerd (w s = 3 d, w d = 1 d) rincipetekeningen samengestelde peilgestuurde drainage 1,1 m 1, m,6 m grondwaterstand Conventionele drainage met pijpje (w s = 3 d, w d = 1 d) 1,1 m 1, m grondwaterstand slootpeil-11,6 m uitgangssituatie (peilgestuurd) drains drains verzameldrain drainbuizen-1 drainbuizen-1 putpeil-6 slootpeil-9 Hergedraineerd met systeem Van Iersel (w s = 6 d, w d = 5 d),9 m 1, m,6 m verzameldrain 3
5/6/8 Resultaten modelstudie: gemiddelde grondwaterstand gwl (cm). -. -. -.6 -.8-1. -1. -1. OR_scenario D_scenario I_scenario 1 5 9 13 17 1 5 9 Resultaten modelstudie: hoogste grondwaterstand -. -.3 gwl (cm) OR-scenario D_scenario I_scenario GHG. -.1 -. -.5 -.6 -.7 -.8 -.9 1 5 9 13 17 1 5 9 Resultaten modelstudie: fosforvracht 3.5 3. discharge Resultaten modelstudie: origineel Conv_drainage hoogste grondwaterstand Iersel Resultaten modelstudie: stikstofvracht 1 1 origineel Conv_drainage Iersel discharge N Resultaten modelstudie: hoogste grondwaterstand kg/ha.5. 1. van Iersel verdiept kg/ha N 1 8 6.5. 16 18 6 8 3 16 18 6 8 3 Resultaten modelstudie: samenvatting stikstof fosfaat Voorlopige conclusies fosfaatpilot NMLimburg N-vracht (kg N/ha/jr) -vracht (kg N/ha/jr) 1 9 8 7 6 5 3 1 3.5 3..5. 1..5 N uitmijnen gras na merkbaar in bodemvocht, nog niet in bovenste grondwater oppervlakkige afspoeling is hot spot voor, bijdrage aan totale vracht nog niet duidelijk (pleksgewijs) na 1 al werking van vloeiveld ondanks slechte rietgroei conventioneel draineren (-1) veel minder -belasting maar ook veel hogere N-belasting Van Iersel (-6) verdiept veel minder -belastingen ook iets minder N. REF CD DSD uitgangsituatie conventioneel v.iersel
5/6/8 Matching measures with corresponding risks Depth Deep Total Transport risk Route runoff Shallow trench < 3 ditch < 8 pipe drains ditch > 8 all routes Top soil only Blocking surface runoff Leveling soil surface Installing buffer strip Filling shallow trenches ipe drainage -mining Source risk Subsoil also CDD CDD, Washing machine Constructed wetland, Stream diversion, Source measures Bedankt voor uw aandacht Wageningen UR 5