Eindrapportage SEI Aardwarmte Green Well Westland

Vergelijkbare documenten
Eindrapportage SEI Aardwarmte Vogelaer B.V.

Cluster Green Well Westland. Dreamteam Green Well Westland. Onderwerpen. INES Oost Brabant Thema: Aardwarmte. Project Green Well Westland

Eindrapport Geothermie Bergschenhoek Projectnummer: AARD04003

Aardwarmteproject Koekoekspolder

De samenwerkende bedrijven van Green Well Westland gaan naar verwachting per jaar m3 aardgas en kilo aan CO2 besparen.

Nieuwsbulletin Geothermie project Andijk, Nr.3 Maart 2018

SEI Risico s dekken voor Aardwarmte

WELLERWAARD. Workshop Wellerwaard markten: Woningbouw MKB/Industrie Overheid Landbouw Tuinbouw

2500 EK Den Haag. Middenmeer, brief EZ DAGO SPG.docx Aanpassing wettelijke kaders aardwarmte. Geachte heer Smallenbroek,

Handleiding geomechanische tool voor breukreactivatie en fracken bij aardwarmtewinning

Meer (dan) warmte onder Delft

Aardwarmteproject in Koekoekspolder (eerste cluster)

Aardwarmteproject in Koekoekspolder (Overijssel)

Aardwarmtenetwerk Pijnacker

Risico s dekken voor Aardwarmte

Geothermie als Energiebron

RNES Aardwarmte Garantieregeling tegen het risico van misboring. Paul Ramsak/ Gerdi Breembroek RVO.nl. Informatiemiddag Geothermie 12 april 2017

RNES Aardwarmte Garantieregeling tegen het risico van misboring. Paul Ramsak/ Gerdi Breembroek RVO.nl

partners partners Aardwarmte Den Haag Zuid-West Het project Aardwarmte Den Haag Zuid-West basis in de nieuwe organisatie Aardwarmte

Delft Aardwarmte Project (DAP) & Nieuwe Putconstructie Technieken

Warmte en CO 2 Voor een groene toekomst. Warmte en CO 2 11 maart 2016 Ton Driessen VB Group

TRECIT, Time saving & Risk-reducing Enhanced Casing Installation Technology

Bij de bepaling van het verwacht vermogen en de kans op realisatie is TNO uitgegaan van de volgende niet-geologische parameters:

Alleen Ga Je Sneller, Samen Kom je verder. Duurzame. warmte GREENHOUSE GEO POWER.

Aardwarmte. De duurzaamheid van geothermie. Afstudeerscriptie Larissa Gonzalez Climate & Management Haagse Hogeschool

We boren (te?) diep op zoek naar aardwarmte

SEI Risico s dekken voor Aardwarmte

Informatiebladen aardwarmtewinning

Monitoring waterinjectie Borgsweer jaarrapportage 2015

Regelgeving. Voornemens op hoofdlijnen

Ervaringen met aardwarmte bij A+G van den Bosch

Stappenplan. Winning Aardwarmte voor Glastuinbouw. Ammerlaan Grond & Hydrocultuur VOF. Voor een krachtige klimaatneutrale glastuinbouw

Q&A (ultradiepe) geothermie in Utrecht

Handleiding haalbaarheidsstudie SDE+ 28 februari 2014

Agentschap NL T.a.v. Paul Ramsak Postbus AA SITTARD 6130AA17. Geachte heer Ramsak,

Samenvatting. Geothermische energie uit Trias aquifers in de ondergrond van Noord-Brabant

15/06/ /06/2012 Geothermie in Limburg: enkele geologische aspecten Matsen Broothaers WAT IS GEOTHERMIE? 15/06/ , VITO NV

Actualisatie Richtlijnen puttest en doublettest

Stappenplan. Winning Aardwarmte voor Glastuinbouw

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Aardwarmte voor de tuinbouw in gemeente Lingewaard

Introductie Deze notitie is een herziening van de notitie aanlevering productiegegevens aardwarmte dd , AGE [1].

Eigendom bijvangst koolwaterstoffen bij aardwarmte

Een proefboring op zee, wat houdt dat in?

Geothemie. Nieuwe kansen voor het warmtenet

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Agentschap NL T.a.v. Paul Ramsak Postbus AA SITTARD 6130AA17. Geachte heer Ramsak,

DE VLAAMSE REGERING, Gelet op het akkoord van de Vlaamse minister, bevoegd voor de begroting, gegeven op 9 januari 2018;

Notitie bijvangst koolwaterstoffen bij aardwarmte

Baas in eigen Bodem? Green Spread, september 2010

Stappenplan Winning Aardwarmte voor Glastuinbouw Rik van den Bosch Vleestomatenbedrijf A + G van den Bosch

Diepe geothermie Nationaal Onderzoek Programma Geothermie (NOPG) Breed inzetbare goedkope duurzame energie. EGS in Europa en een case studie

Slim hole Drilling for Geothermal. wells

Aanleiding en planning

De meest optimale installatie is een zuinige installatie. Daarvoor dienen 3 componenten goed op elkaar te worden afgesteld:

EINDRAPPORTAGE. Verstoppingen in geothermische productieputten

Samenvatting. Figuur 1: Onderzoeksgebied in paars

Ontwikkeling warmtenetten in de glastuinbouw Edward Verbakel VB Group dinsdag 15 april 2014

RIJKSUNIVERSITEIT GENT

Het Nieuwe Telen van Amaryllis Amazone Amaryllis Deel 2 : energiemonitoring

Ultradiepe geothermie voor de industrie GEO XL. 12 september 2017 Egbert Klop

Notitie. 1. Inleiding

Wie, wat, waar, hoe, waarom? Nadere toelichting gestelde eisen aan geothermische operaties

Opsporing en winning van aardwarmte

C-165 Green Deal Trias onderzoeksboring Westland

Innovatie Netwerk Energie Systemen glastuinbouw Oost Brabant (INES) Aardwarmte, WKK en CO 2 10 januari 2013, Peter Vermeulen

Onderstaand worden de verschillende functies welke betrokken zijn bij de projectfasen nader gedetailleerd.

Geothermie. Wat is Geothermie? 1. Hoe het werkt en hoe veilig het is. 2. Mogelijkheden in de regio Helmond. Flank van de Roerslenk zit onder Helmond

Het technische rendement van zonnepanelen Opdracht 2.5 Warmteopslag Aquifer, WKO Ondergrondse warmte en koudeopslag

Smart Energy Mix. Victor van Heekeren Platform Geothermie

Sessie Geothermie; Onze nieuwe bron van energie!

Potentieel geothermie gemeente Den Haag. Datum: 15 november Guus Willemsen, Rob Kleinlugtenbelt en Nick Buik Gecontroleerd door: Marc Koenders

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Onderwerp Advies inzake de aanvraag van Aardwarmtecluster Koekoekspolder voor deelname aan de Garantieregeling Aardwarmte

White Paper Warmtepompsysteem

Stichting Platform Geothermie

Open en gesloten WKO systemen. Open systemen

Aardwarmteproject Koekoekspolder. Alleen ga je sneller, samen kom je verder!

DE WERKING VAN DE WARMTEPOMP

Geachte mevrouw Franke,

Informatieavond. Haagse Aardwarmte Leyweg

Voorwaarden aansluiting appartementen en woningen op WKO bron DSKII

GEOTHERMIE IN VLAANDEREN. Dr. David Lagrou, Geoloog, VITO

Q&A SCAN SCAN. Vragen en antwoorden met betrekking tot SCAN Seismische Campagne Aardwarmte Nederland

Testing the applicability of radial jetting for Dutch geothermal projects door Ronald den Boogert. 28 mei 2018

Q&A SCAN 1. SCAN. Vragen en antwoorden met betrekking tot SCAN Seismische Campagne Aardwarmte Nederland

Eindverantwoording Procescoördinatie aardwarmte project Tuinbouwgebied Koekoekspolder, IJsselmuiden

WATER IN BURKINA. Van Bron tot Gebruiker. Waar: Albeda College Datum:

De financiering van geothermie in de glastuinbouw

Aanleg en installatie van Brandputten

Handboek Geothermie Handboek geothermisch operator

Quantitatieve risico analyse. Nedmag VE 5/6

Is Aardwarmte Haalbaar in Castricum?

kijk Geothermie Informatieavond Aa-landen / Holtenbroek 12 maart 2019 Johan Roeland, Projectleider Gemeente Zwolle

Trias Westland & Warmtesysteem Westland. Marco van Soerland

Postbus AA Gieten T F KvK BTW.nr B01

Factsheet Diepe Geothermie

Workshop - Geothermie Presentatie Marco de Bruijne

The Freshmaker. 1. Inleiding. 2. Beschrijving van de maatregel. 3. Hydrologische haalbaarheid Methoden Metingen Modellen. 4.

Transcriptie:

Eindrapportage SEI Aardwarmte Green Well Westland 23 mei 2012 Opdrachtgever: Adviesbureau: Behandeld door: Aanvraagnummer: J.W.M. Scheffers Green Well Westland Van Ockenburghlaan 25 2675 SB HONSELERSDIJK Agro AdviesBuro B.V. Tiendweg 18 2671 SB NAALDWIJK tel. 0174-637637 fax. 0174-640794 info@agroadviesburo.nl www.agroadviesburo.nl Ing. H. Bax (Erik) AARD01004 Datum: juli 2013 Dit project is ondersteund door de Subsidieregeling energie en innovatie Risico s dekken voor Aardwarmte Naaldwijk, 17 juli 2013 1

1. Gegevens Project Projectnummer: Projecttitel: Penvoerder: Deelnemers: AARD01004 Green Well Westland J.W.M. Scheffers Kwekerij G. Verkade B.V. Kwekerij J.C.M. Mulder V.O.F. Potplantenkwekerij Teun Valstar B.V. Zwingrow Projectperiode: 25-10-2011 t/m 01-07-2012 Naam projectleider: J.W.M. Scheffers De penvoerder en de deelnemers vlnr. Ted Zwinkels, Sjon Mulder, Gert-Jan Verkade, Jos Scheffers en Teun Valstar. Naaldwijk, 17 juli 2013 2

2. Samenvatting Green Well Westland is het samenwerkingsverband van 5 tuinbouwbedrijven die gezamenlijk een aardwarmteproject realiseren. Het aardwarmteproject van Green Well Westland heeft een SEI garantieregeling aangevraagd op basis van een verwachte vermogen van 6,9 MW. Na een lang voorbereidingstraject is in oktober 2011 gestart met de aanleg van de boorlocatie. Eind december is gestart met de eerste boring, in februari 2012 waren er technische problemen en is er een sidetrack geboord. In maart 2012 is gestart met de boring van het tweede gat. Eind april en begin mei is het tweede boorgat getest. Naast productietesten zijn voor het eerst ook injectietesten uitgevoerd. Hierdoor kon een goede keuze gemaakt worden voor welke put als productie put en welke put als injectieput gebruikt zou gaan worden. De eerste put kent een betere productiviteit en de tweede put kent een hogere injectiviteit. De onderste zandlaag van de eerste put levert maar een geringe bijdrage aan het geologisch vermogen en daarom is deze laag in de tweede put niet aangeboord. Direct na het boren is gestart met de aanleg van de overige installaties. Het gaat hierbij o.a. om het pomphuis, ontgassingsinstallatie en injectiepompen. Daarnaast is het leidingwerk aangelegd dat de bron verbindt met de 5 participerende tuinbouwbedrijven en 3 aan te sluiten klanten. Na het aanleggen en testen van de installaties is het doublet geleidelijk opgestart. Bij Green Well Westland heeft men er bewust voor gekozen om het doublet geleidelijk op te starten en veel tijd en aandacht te besteden aan het filteren van het bronwater om problemen te voorkomen. Vanaf 1 december 2012 is het doublet volledig en continu in bedrijf. Als het doublet langer in gebruik is, blijkt dat de injectiedruk geleidelijk afneemt en er hogere debieten mogelijk zijn met een goede COP. Het in de praktijk gerealiseerde vermogen van circa 10 MW is hoger dan het verzekerde vermogen voor de SEI en is voldoende groot om ruimte te bieden aan extra warmteafnemers. Naaldwijk, 17 juli 2013 3

3. Uitvoering van het project Op 25 oktober 2011 is gestart met de aanleg van de boorlocatie door de firma Kroes. Op 15 december 2011 is de boortoren gearriveerd op de boorlocatie en is gestart met de opbouw van de boorinstallatie. Op 23 december 2011 is gestart met de boring van het eerste boorgat. De boring is uitgevoerd door het boorbedrijf Drilltech. Op 26 januari is de reservoirsectie bereikt op een diepte van 2.945 m TVD. Vervolgens zijn op 3 februari de screens geplaatst. De screens zijn tijdens het plaatsen vast komen te zitten. Met maximale inspanning is geprobeerde om de screens los te trekken, dit is echter niet gelukt. Doordat niet alle screens uit het boorgat gehaald konden worden is besloten om een side track te boren, hiermee is gestart op 22 februari. De sidetrack heeft op 1 maart de einddiepte van 2.940 m TVD bereikt. Op 2 maart zijn de filterbuizen met succes geplaatst. Op 7 en 8 maart 2012 zijn de welltests uitgevoerd conform de voorwaarden van de SEI. De maximaal gemeten temperatuur bedroeg 87,8 C bij de ESP en 86,1 C aan de wellhead. Het op basis van de puttesten met DoubletCalc berekende basecase vermogen komt uit 7,8 MW. Omdat inmiddels bekend was dat verschillende projecten problemen hadden met de injectiviteit heeft Green Well Westland er voor gekozen om ook een injectietest uit te voeren. Hiertoe is het opgepompte bronwater tijdelijk opgeslagen in silo s waarna het na afkoeling met behulp van de mudpomp van de boortoren geïnjecteerd is. In maart 2012 is gestart met het boren van het tweede gat, op 6 april is de rervoirdiepte bereikt op 2.350 m MD, 2.550 m TVD. Het tweede boorgat is minder diep geboord omdat bij het testen van de eerste put bleek dat de onderste sectie van het eerste boorgat nauwelijks bijdroeg aan het geleverde debiet, tevens bleken de hoger gelegen zandlagen bij het tweede boorgat dikker dan bij het eerste boorgat. Op 15 april zijn de screens geplaatst, hierbij is gebruik gemaakt van een zogenaamde mud motor. De mud motor is een extra kostenpost maar verkleint de kans op het vastzitten van de screens. Gezien de ervaringen met het eerste boorgat wilde Green Well Westland op dit gebied de risico s zo veel mogelijk beperken. In de periode 26 april tot en met 2 mei zijn de puttesten van het tweede boorgat uitgevoerd. De maximaal gemeten temperatuur bedroeg Naaldwijk, 17 juli 2013 4

88,6 C bij de ESP en 86,5 C aan de wellhead. Ook bij het tweede boorgat is een injectietest uitgevoerd in drie stappen. Uit de vergelijking van de tests van beide putten blijkt dat het tweede boorgat het meest geschikt is als injectieput door een lagere productiviteit en een hogere injectiviteit. Direct na het boren is gestart met de aanleg van de overige installaties. Het gaat hierbij o.a. om het pomphuis, ontgassingsinstallatie en injectiepompen. Daarnaast is het leidingwerk aangelegd dat de bron verbindt met de 5 participerende tuinbouwbedrijven en 3 aan te sluiten klanten. Om blijvend een goede injectie te realiseren zijn er twee injectie pompen geïnstalleerd. Voor het ontgassen van het bronwater wordt het water drukloos gemaakt in de ontgassingstank. Na het aanleggen en testen van de installaties is het doublet geleidelijk opgestart. Bij Green Well Westland heeft men er bewust voor gekozen om het doublet geleidelijk op te starten en veel tijd en aandacht te besteden aan het filteren van het bronwater om problemen te voorkomen. Vanaf 1 december 2012 is het doublet volledig en continu in bedrijf. Als het doublet langer in gebruik is, blijkt dat de injectiedruk geleidelijk afneemt en er hogere debieten mogelijk zijn met een goede COP. Tevens blijkt hoe kouder het water, des te makkelijk het injecteren verloopt hetgeen in tegenspraak in met de theorie van TNO. De praktijk resultaten worden weergegeven in onderstaande tabel. Temperatuur aan oppervlakte in ºC 85 Debiet in m³ per uur 180 Warmte productie doublet in MW 10 Benodigd vermogen ESP en injectiepomp in kw 330 Pompdruk injectiepomp in bar, circa: 20 Coëfficiënt of performance (COP) 30 Naaldwijk, 17 juli 2013 5

4. Perspectief De gewonnen aardwarmte wordt nu reeds toegepast op 8 tuinbouwbedrijven. Vanwege het succesvolle verloop van het project wordt de aansluiting van enkele extra tuinbouwbedrijven onderzocht. In onderstaande tekening staan in groen de participanten en in blauw de huidige aangesloten klanten weergegeven. 5. Eindconclusie Ondanks de technische problemen tijdens het boren van het eerste gat, is het project van Green Well Westland een succesvol project. Voor het eerst zijn er ook injectietesten uitgevoerd, deze hebben belangrijke informatie opgeleverd over de injectiviteit per put waardoor in combinatie met de puttesten voor de SEI een juiste keuze gemaakt kon worden voor welke put er als productie en welke put als injectieput gebruikt kon worden. Daarnaast heeft dit vermoedelijk een schoonmakend effect gehad waardoor het doublet vanaf de start vrijwel vlekkeloos is gaan draaien zonder injectiviteitsproblemen. Het project was voorbereid om een aantal problemen zoals opgelost gas en heeft hiervoor tijdig installaties besteld waardoor dit geen vertraging heeft opgeleverd in de uitvoering van het project. Het in de praktijk gerealiseerde vermogen van circa 10 MW is hoger dan het verzekerde vermogen voor de SEI en is voldoende groot om ruimte te bieden aan extra warmteafnemers. Het project heeft in ruime mate gedaan aan kennisoverdracht o.a. via vele excursies en fungeert als uithangbord voor een geslaagd aardwarmteproject. Naaldwijk, 17 juli 2013 6