werken met bronnen deel iv een project van het eerste tot en met het zesde leerjaar van het middelbaar onderwijs Michel Vanhalme In het septembernummer van Hermes(2006) werd aandacht besteed aan het werken met bronnen in het tweede leerjaar van de tweede graad. Doel was een kwartierstaat te maken met bronnen die de leerlingen thuis kunnen vinden. Soms zal je moeten vaststellen dat niet alle leerlingen even gemakkelijk aan hun gegevens kunnen komen. Het internet kan hen helpen om verder op weg te gaan. Niet iedereen is geboren en getogen in België. Het is niet zo eenvoudig om de genealogie van een persoon te vinden op het net. Soms heb je geluk, soms heb je geen geluk. De hierna volgende tekst is geschreven als een soort handleiding voor leraar en leerling. Hoe begin je eraan? 1. Zoeken via een zoekrobot. Je weet niet vooraf op welke website je de gezochte informatie kunt vinden, gebruik dan een zoekrobot. Er bestaan op het web heel veel verschillende zoekrobotten. Je gebruikt er best drie. Het basisprincipe is simpel: je typt een trefwoord in het dialoogvenster en je klikt op zoeken. Soms krijg je duizenden pagina s als resultaat. Besef dat de gegevens die je zoekt evengoed in Finland, de U.S.A. of enig ander land ter wereld gevonden kunnen worden. Enkel zoeken naar websites uit een bepaald land of een bepaalde taal is dus uitgesloten. Werk altijd met de gegevens van de oudste voorouder. Je hebt dan het meeste kans om iets te vinden. Combineer de namen van voorouders die met elkaar gehuwd zijn. 2. Via genealogische zoekmachines www.stamboomsurfpagina.nl is een zeer uitgebreide en overzichtelijke pagina voor genealogie geschiedenis en met heel veel familienamen. Ga naar Stamboom- Surfpagina dochters en klik daar familienamen aan. U kunt dan een familienaam intikken. www.stamboomgids.nl is de meest uitgebreide internet gids op het gebied van genealogie, stamboom, familienaam en archieven. Het is aan te bevelen de rubriek bronnen aan te klikken. Binnen deze rubriek familieberichten die zeker de moeite waard is. Deze rubriek bestaat uit diverse verzamelingen bidprentjes. Er is ook een rechtstreekse toegang via de familienaam. www.genealogieonline.nl is een grote verzameling genealogische data van diverse genealogen die hun gegevens eenvoudig en gratis op deze site laten publiceren. Een aanrader voor wie op zoek is naar familie uit Nederland. www.genealand.nl is een verzameling stambomen bijeengebracht door verschillende hobbyisten. www.genlias.nl de belangrijkste bron voor elk genealogisch onderzoek in Nederland vanaf 1811. De gegevens zijn direct afkomstig uit de registers van de burgerlijke stand. www.searchforancestors.com/google/searcher.html is een zoekmachine die ook uitlegt hoe je moet werken. Deze site is wel in het Engels. www.geneanet.org is een site waar je via het intikken van een familienaam rechtstreeks doorverwezen kunt worden naar een bestaande website of naar een persoon die reeds opzoekingen gedaan heeft rond dat onderwerp en die je ook kunt aanschrijven. Via http://www.stamboomsurfpagina.nl/genzoek.html krijg je een overzicht van een hele reeks zoekrobots. Deze zijn vooral gericht op Nederland. 3. Samenwerkingsverband Vlaamse Verenigingen voor Familiekunde (SVVF) De vzw Samenwerkingsverband Vlaamse Verenigingen voor Familiekunde (SVVF) is de overkoepelende organisatie, erkend door het Vlaamse ministerie van Cultuur, die alle belangrijke genealogische verenigingen in Vlaanderen groepeert en er de activiteiten van coördineert. Onder meer biedt de webstek (http://svvf.be) van het SVVF toegang tot de webpagina s van de Vlaamse Vereniging voor 39
Familiekunde en het Vlaams Centrum voor Genealogie en Heraldiek. De belangstellende zal er ongetwijfeld ontzettend veel relevante informatie in vinden. Ga op deze webstek naar de knop databanken VVF en klik tweemaal op deze knop. Ga naar Ariadne. Dit is een project waarin op computer bewerkte genealogische bronnen (zoals parochieregisters, volkstellingen, notariaatsakten, naamindexen op publicaties enz...) werden verzameld. Deze werden op een gebruiksvriendelijke manier toegankelijk gemaakt voor raadpleging. Hoewel deze site enkel toegankelijk is voor abonnees op Vlaamse Stam, kun je deze site in de maand januari en begin februari gebruiken. Dan is er een gebruikersnaam Janus en een wachtwoord januari van kracht. Klik op het logo voor toegang. Daarna klik je op steek van wal en vul je de gebruikersnaam en het wachtwoord in. - Genalogische databanken Klik op het submenu Genealogische databanken. Je ziet het volgende: De Genealogische Databank van VVF-G&C bestaat uit indexen op genealogische bestanden van individuele genealogen die zij uit eigen opzoekingen opgebouwd hebben en op hun personal computer beheren. Deze indexen vermelden van de personen in die bestanden de naam en voornamen en geboorte- en overlijdensjaar en -plaatsen. Het is de bedoeling dat de leerling dan contact opneemt met de persoon. De Wie heeft wat databank werd opgebouwd door een navraag in 1994, 1997, 2000 en 2003 onder de leden van de Vlaamse Vereniging voor Familiekunde, over wie onderzoek deed naar welke familienamen, gedurende welke tijdsperiode(n) en in welke geografische streek of streken. Deze databank is vrij toegankelijk via www.svvf.be, databanken VVF. Tik de familienaam in die je zoekt. Als je bv. de naam Van Damme intikt krijg je het volgende resultaat: De naam Van Damme werd onderzocht in de gemeente Bassevelde over de periode 1600-2000 door (Lid 12991) Claeys Marijn, Bredestraatkouter 67-69, 9920 Lovendegem. in het arrondissement Brugge over de periode 1700-1900 door (Lid 11979) Tavenier-Schacht Geert, Koning Leopold III 109, 8200 Sint-Andries. in de streek Doornik over de periode 1500-1980 door (Lid 09800) Van Damme Yves, Edmond de Praeterestr.5, 8500 Kortrijk. in de streek Eeklo over de periode 1700-1900 door (Lid 07962) Van Waesberghe Laurette, Riemesteenweg 47, 9940 Ertvelde Eenmaal je deze gegevens in bezit hebt, moet je contact opnemen met de auteur en een briefje schrijven. Om te weten in welke gemeente je een bepaalde naam moet zoeken kun je dit doen via www.svvf.be, databanken VVF. Belgische Familienamen. Genealogische Databank VVF Genealogie + Computer surf er naar toe Wie Heeft Wat databan k surf er naar toe Familienamen in België 198 7 surf er naar toe Familienamen in België 199 7 surf er naar toe Louagie stam en verwanten België en Noord_Frankrijk surf er naar Belgische Familienamen per 31.12.1987: voor een gegeven familienaam, krijgt men een lijst van de Belgische gemeenten (onder de 589 hedendaagse) met het aantal individuen (kinderen en volwassenen) die deze naam dragen op 31 december 1987. (beperking: gemeenten met minder dan 5 individuen voor een gegeven naam komen niet voor in de databank). Tik een familienaam in en je krijgt een lijst per gemeente. Voorbeeld voor de naam Vanhalme. 40
Familienamen in België 31.12.1987 - Resultaten (indien hieronder niets verschijnt, betekent dit dat de naam niet in de databank voorkomt) Bezig met zoeken... 6 VANHALME Dilbeek [ arr. Halle-Vilvoorde (Hal-Vilvorde) P. Brabant ] 15 VANHALME Brugge (Bruges) [ arr. Brugge (Bruges) P. West-Vl. ] 6 VANHALME Alveringem [ arr. Veurne (Furnes) P. West-Vl. ] Einde. Belgische Familienamen per 31.12.1997 : idem als hoger maar voor 1997 i.p.v. 1987 en zonder de beperking van minimaal 5 per gemeente. Familienamen die in twee of drie woorden geschreven zijn, worden in tegenstelling tot 1987, in twee of drie lijnen per gemeente vermeld onder hun samengetrokken naam. Hieronder krijgt u een voorbeeld voor de naam Vanhalme Familienamen in België 31.12.1997 - Resultaten (indien hieronder niets verschijnt, betekent dit dat de naam niet in de databank voorkomt) Bezig met zoeken... 1 VANHALME Antwerpen (Anvers) [ arr. Antwerpen (Anvers) P. Antwerpen ] 1 VANHALME Schoten [ arr. Antwerpen (Anvers) P. Antwerpen ] 2 VANHALME Schoten [ arr. Antwerpen (Anvers) P. Antwerpen ] 1 VANHALME Nijlen [ arr. Mechelen (Malines) P. Antwerpen ] 2 VANHALME Anderlecht [ arr. Brussel-Hoofdstad P. Brabant ] 1 VANHALME Sint-Agatha-Berchem ** Berchem-Sainte-Agathe [ arr. Brussel-Hoofdstad P. Brabant ] 5 VANHALME Dilbeek [ arr. Halle-Vilvoorde (Hal-Vilvorde) P. Brabant ] 1 VANHALME Zaventem [ arr. Halle-Vilvoorde (Hal-Vilvorde) P. Brabant ] 2 VANHALME Roosdaal [ arr. Halle-Vilvoorde (Hal-Vilvorde) P. Brabant ] 1 VANHALME Blankenberge [ arr. Brugge (Bruges) P. West-Vl. ] 5 VANHALME Brugge (Bruges) [ arr. Brugge (Bruges) P. West-Vl. ] 6 VANHALME Brugge (Bruges) [ arr. Brugge (Bruges) P. West-Vl. ] 1 VANHALME Zedelgem [ arr. Brugge (Bruges) P. West-Vl. ] 1 VANHALME Zedelgem [ arr. Brugge (Bruges) P. West-Vl. ] 1 VANHALME Knokke-Heist [ arr. Brugge (Bruges) P. West-Vl. ] 4 VANHALME Knokke-Heist [ arr. Brugge (Bruges) P. West-Vl. ] 1 VANHALME Poperinge [ arr. Ieper (Ypres) P. West-Vl. ] 2 VANHALME Harelbeke [ arr. Kortrijk (Courtrai) P. West-Vl. ] 1 VANHALME Oostende (Ostende) [ arr. Oostende (Ostende) P. West-Vl. ] 4 VANHALME Alveringem [ arr. Veurne (Furnes) P. West-Vl. ] 4 VANHALME Koksijde [ arr. Veurne (Furnes) P. West-Vl. ] 1 VANHALME Nieuwpoort (Nieuport) [ arr. Veurne (Furnes) P. West-Vl. ] 1 VANHALME Geraardsbergen (Grammont) [ arr. Aalst (Alost) P. Oost-Vl. 1 VANHALME Gent (Gand) [ arr. Gent (Gand) P. Oost-Vl. ] 1 VANHALME Merelbeke [ arr. Gent (Gand) P. Oost-Vl. ] 1 VANHALME Charleroi [ arr. Charleroi P. Hainaut ] 1 VANHALME Tournai (Doornik) [ arr. Tournai (Doornik) P. Hainaut ] 1 VANHALME Gembloux [ arr. Namur (Namen) P. Namur ] Op zich lijkt dit niet nuttig, maar het geeft een beeld over de verspreiding van een bepaalde naam over een bepaald gebied. De VVF-afdeling Meetjesland stelt een database ter beschikking waarmee je genealogische informatie kunt ophalen met betrekking tot je familienaam. Je kunt eenvoudig je naam of een trefwoord invoeren. Deze database bevat de volgende gegevens. COLLECTIES Collectie bidprentjes Cecile Claeys (Maldegem), 35100 exemplaren Collectie bidprentjes vereniging Bos-en Beverveld, 1500 exemplaren, bewerking Cecile Claeys Collectie bidprentjes Aloys van den Oever, 6400 exemplaren Collectie bidprentjes Monique Antheunis (St-Laureins), 4000 exemplaren Collectie bidprentjes Marc Schoonacker (Maldegem), 3000 exemplaren Collectie rouwbrieven Cecile Claeys (Maldegem), 3500 exemplaren ADEGEM Geboorten 1796-1818 (Jozef Dobbelaere) Geboorten 1800-1879 (Lionel Huwelijken 1820-1900 (Lionel Overlijdens 1815-1900 (Lionel Intredingen 1871-1977 (Lionel Uittredingen 19e, 20e eeuw (Lionel ASSENEDE Verwantschappen ( Jackie Claeys ), 50000 personen Opgemaakt op basis van verschillende bronnen: doodbrieven, kieslijsten, schoollijsten, bidprentjes, stambomen, enz... 41
Het bestand gaat uit van mensen die in Assenede, Bassevelde, Boekhoute en Oosteeklo geboren zijn of gestorven. Voor een bepaalde periode bevat het bestand ALLE gegevens, bv. alle inwoners van groot Assenede geboren, gehuwd of overleden in het jaar 1900, alle gegevens van kieslijsten van bepaalde jaren Gegevens uit diverse stambomen (Jackie Claeys), ca. 15000 fiches BEERNEM Volkstelling 1796 EEKLO Verwantschappen DE EIK (S. Grim Breda) Geboorten 1825-1841 Ondertrouwen 1756-1796 Overlijdens 1734-1794 Staten Van Goed KAPRIJKE Staten van goed (Michel Dobbelaere) KNESSELARE Huwelijken 1796-1900 (Marc Schoonacker & Aloys van den Oever) Volkstelling 1796 (Jozef Dobbelaere) LEMBEKE Staten van goed (Marijn Claeys & Ronny LOTENHULLE Bevolkingsregister 1818 (Marc MALDEGEM Begravingen 1899-1910 (Marc MIDDELBURG (VL.) Geboorten 1797-1900 (Marc Overlijdens 1843-1862 (Marc Erkenningen 1819-1900 (Marc Volkstelling 1796 (Marc POEKE Staten van goed (Ronny OEDELEM Volkstelling 1796 SINT-JORIS De weesregisters van de heerlijkheid van den Berghe (Ronny De weesboeken van St. Joris ten Distele 1643-1669/1711-1795 (R. Staten van goed (R. Volkstelling 1796 URSEL Huwelijken 1796-1900 (A. van den Oever) WAARSCHOOT Geboorten Waarschoot 1620-796 (J. Pauwels) Overlijdens Waarschoot 1613-1796 (J. Pauwels) Huwelijken Waarschoot 1610-1796 (J. Pauwels) Huwelijken Waarschoot 1796-1899 (J. Pauwels) Volkstelling 1794-1808 (M. ZOMERGEM Staten van goed 1634-1793 (R. Wanneer je op www.svvf.be klikt en je gaat naar de rubriek externe databanken, dan krijg je een overzicht van diverse databanken. Deze zijn gerangschikt volgens de vijf Vlaamse provincies en een wereldwijd. Wanneer je op wereldwijd klikt kom je terecht bij de vijf overige provincies van België. Onderaan staat buitenland. Wanneer je daar op klikt kom je terecht in Frankrijk, meer bepaald de departementen Nord en Pas-de-Calais. Op deze manier kun je een persoon uit een bepaalde gemeente terugvinden. B Een concreet voorbeeld Gaston Luciaan De Pourcq, te Brugge geboren op 24 april 1926, zoon van René Albert, Lucien De Pourcq en van Alice Marguerite Elisa Vrielycnk 1. We zoeken via Google naar De Pourcq, binnen deze resultaten naar Vrielynck. Dat leverde niets op. 2. We zoeken via Google naar Vrielycnk binnen deze resultaten naar Alice. Dat leverde niets op. 3. We zoeken via geneanet.org. Wanneer we De Pourcq uit Brugge intikken, krijgen we de volgende informatie. Wanneer we kijken bij catje1 krijgen we het volgende resultaat. 42
Contact Familienaam Informatie Aanvang Einde Personen Gemeente Subregio Regio Land catje1 De pourcq 1930 1930 1 Brugge West Vlaanderen België Wanneer we kijken bij catje1 krijgen we het volgende resultaat. Contactpagina - Ilka Colenbier ( catje1 ) Retour Stamboom online Onmiddellijke toegang tot de pagina betreffende de familienaam:de pourcq Informatie over het contact Gebruikersnaam : catje1 Mijn naam : Ilka Colenbier Postadres : Varensbos 22-9920 - Lovendegem - België Uw moedertaal : Nederlands Talen inbegrepen : Uw email : Datum van de laatste update : 11/01/06 Datum van de laatste verbinding : 02/05/07 GeneaNet en ik Mijn index Mijn akten Mijn postkaarten Mijn portretten Mijn registers 34 0 0 0 We gaan verder naar de familienaam De Pourcq. Wanneer we verder kijken zien we dat we langs deze weg niets kunnen vinden. 4. We zoeken verder via de site van www.svvf.be en klikken op bibliotheek svvf. We krijgen echter geen goed resultaat. We klikken vervolgens op databanken VVF en vervolgens op ariadne on line. We steken van wal met janus en januari. En klikken op inhoudstafels en indices. Vervolgens klikken we op Gens Nostra en doorzoeken de naamindex d-g. We geven het te zoeken woordpatroon De Pourcq in en krijgen geen resultaat. We beginnen opnieuw met de naam Vrielynck maar ook daar krijgen we geen resultaat. 5. We zoeken verder via de site van www.svvf.be en keren terug naar inhoudstafels en indices. Vervolgens klikken we op F a m i l i e g e s c h i e d e n i s s e n, Familiegescheidenisssen (2), Familiegeschiedenissen (3), Tabelettes des Flanders, Vlaams Kwartierstatenboek 1 en 2, Vlaams Kwartierstatenboek 3 en 4, kwartierstatenboeken allerlei en werken allerlei. 43
We krijgen de volgende resultaten. Ariadne on line Vlaams Kwartierstatenboek,4 Deze web-site mag niet gebruikt worden voor commerciële doeleinden Doorzochte bestand : NINVKWB2 (23641 gegevensblokken) Alfabetische Naamindex op genealogische werken ============================================== Kolom 1: 1546 = Vlaams Kwartierstatenboek. Deel 3, VVF 1547 = Vlaams Kwartierstatenboek. Deel 4, VVF (1987) Samengesteld door dhr. Luc Grégoire. Zoekopdracht : Woordpatroon = "De Pourcq" (reguliere expressie = "DE POURCQ") Resultaten : Aantal vondsten = 5 Nr Gegevensblok 1 1546 043 DE POURCQ,THOMAS 2 1546 043 DE POURCQ,CHARLES LOUIS 3 1546 043 DE POURCQ,PETRUS BERNARDUS 4 1546 043 DE POURCQ,VIRGINIE We moeten daarna proberen om het Vlaams Kwartiestatenboek Deel 3 in handen te krijgen. De nummer 043 en 098 verwijzen naar de bladzijden. 5. Terug naar www.svvf.be, ariadne on line, genealogische databanken. Wanneer we hierop klikken krijgen we naar de genealogische databank VVF-Genealogie + Computer. Wanneer we hierop klikken krijgen we een introductiescherm te zien. Nadat we daar nog een keer op geklikt hebben, krijgen we een scherm waarop diverse gegevens ingevuld kunnen worden zoals naampatroon: De Pourcq, geboortejaar van: 1925 tot 1927, geboorteplaatspatroon: Brugge. Dat zal geen resultaat opleveren. Hetzelfde doen we met de naam Vrielynck Alice Dat ook geen resultaat zal opleveren. 6. Terug naar www.svvf.be, ariadne online, genealogische bronnen. Wanneer we hierop klikken krijgen we een overzicht krijgen we een overzicht van de 10 provincies, Vlaanderen, Frans- Vlaanderen en Zeeuws- Vlaanderen. We klikken op Vlaanderen. We krijgen een overzicht van rouwbrieven en bidprentjes. Bidprentjes geven minder informatie dan rouwbrieven en we zoeken eerst naar de rouwbrieven. Wanneer we de rouwbrieven VVF-Oostende, D (deel 4) nemen en erop klikken kunnen we de naam De Pourcq invullen. 44
We vinden volgende informatie: 21 DE POURCQ RENE ALBERT, geboren op 12/02/1902 te BRUGGE, overleden op 28/11/1965 te BRUGGE, begraven op 03/12/1965 te BRUGGE H.Fam. Echtg. ALICE VRIELYNCK 7. Terug naar www.svvf.be, databanken vvf, we vullen de naam De Pourcq in bij de wie heeft wat databank en krijgen volgende resultaten. Dit werd hoger reeds besproken. Michel Vanhalme leraar geschiedenis KA Assebroek/ KA Knokke CORRECTIE: In het vorig nummer van Hermes verscheen een bijdrage van Nicole Lehoucq Werd Keizer Karel in Gent dan wel in Eeklo geboren? Een oefening in de historische methode aan de hand van stellingspel. De auteur wijst erop dat dit een uittreksel is uit het boek Goegebeur W. en Van Looy L. (rec.), Clio gaat vreemd. Een leerlijn voor de ontwikkeling van historisch onderzoekend handelen in het secundair onderwijs met vakoverschrijdende aanzetten. Onderwijs en samenleving, 9, VUBpress, 2006, p.203/212. Dit boek werd wel voorgesteld bij de recensies (bespreking door Els Conix p.82-83) maar bij het artikel zelf dat op p.67/71 werd afgedrukt werd niet vermeld dat deze bijdrage uit het boek met toelating van de uitgever werd overgenomen. Een aantal verwijzingen in het artikel hebben dan ook betrekking op andere bijdragen en de algemene werkwijze in vermeld boek. 45