Knowledge grows Benelux Insight Inhoud Fertigatie, de toekomst pag.1 Reduktan, de vier meest gestelde vragen Just-in-time met YaraLiva Tropicote YaraVita Actisil In de uienteelt pag.2 pag.3 pag.5 Fertigatie Fertigeren: Gebruik maken van het watergeefsysteem om de planten van voeding te voorzien. Een reeds jaren bekend systeem, met grote toekomstperspectieven in de buitenteelten. Wat is het doel Het streven van een teler is: om zo veel mogelijk kilo's en of stuks te oogsten, van de beste kwaliteit tegen minimale kosten, om daarmee een zo hoog mogelijk rendement te realiseren. Als er weinig water is moet je het beschikbare water zo goed mogelijk gebruiken. Dat geldt ook voor de minerale meststoffen, die steeds duurder worden en bij overmatig en onjuist gebruik een belasting voor het milieu kunnen vormen. Deze twee stellingen zal iedereen kennen en beamen. Toch zijn we er hier niet mee. Deze stellingen worden al in praktijk gebracht maar Yara is van mening dat het meest optimale rendement nog niet wordt gerealiseert. Als we bovengenoemde stellingen combineren zal blijken dat 1 + 1 meer dan 2 zal zijn. Dit combineren van watergeven en bemesten noemen we fertigeren en dat is een systeem met grote toekomst perspectieven. Fertigeren is een systeem dat al jaren bekend is en in de Benelux vooral in de glastuinbouw wordt toegepast. Ook in de fruitteelt en bij sommige vollegronds gewassen, zoals de aardbeienteelt, is het een gewaardeerd en vaak toegepast systeem. Voordelen Fertigatie We zetten de voordelen van fertigatie nogmaals op een rij: - Optimale watervoorziening. We kunnen de plant water geven op het moment dat het nodig is. - Waterbesparing. Bij een fertigatie systeem met druppelslangen wordt het verspillen van het beschikbare water tot een minimum beperkt. - Optimalisatie bemesting. Bij fertigatie kan de meststofgift direct aangepast worden aan de behoefte van het gewas. Zo kunnen we het gewas precies die voeding aanbieden die het nodig heeft. - Besparing op de meststoffengift. Het geven van de meststoffen direct bij de plant levert een besparing op van het meststoffen verbruik en voorkomt onnodige verliezen. - Maximalisatie van de opbrengst. Het voorkomen van watertekorten en de optimalisering van de voeding leidt tot maximalisatie van de opbrengst en verbetering van de kwaliteit. Toekomst fertigatie Als we naar de bovenstaande punten kijken en de verwachte klimaatsveranderingen, de beschikbare watervoorraden, de waterkwaliteit en de stijgende vraag naar voedsel daarbij betrekken komen we al snel tot de conclusie dat het toepassen van fertigatie, daar waar dat mogelijk is, een grote toekomst heeft. Zijn we technisch klaar voor fertigatie? Het antwoord is ja. Alle technieken zijn beschikbaar. Er is enorm veel ervaring met het fertigeren in de glastuinbouw, de fruitteelt, de aardbeienteelt en in enkele vollegrondsgewassen. Deze technieken zijn op eenvoudige wijze aan te passen aan de omstandigheden voor buitenteelten zoals aardappelen en vollegronds-groenteteelten. De praktijk heeft ons wel geleerd dat er zich praktische problemen voor kunnen doen. Met name het neerleggen en het verwijderen van de slangen kan verbeterd worden. Ook de discussie over het gebruik van één- of meerjarige druppelslangen is nog niet afgerond. Yara biedt, speciaal voor de fertigatie, een pakket meststoffen aan dat technisch aan de hoogste kwaliteitseisen voldoet en aansluit bij de behoefte van de gewassen in alle groeistadia. Dit geldt niet alleen voor de hoofdelementen zoals stikstof, fosfaat en kali, maar ook voor belangrijke secundaire elementen als calcium, magnesium en sulfaat en voor alle spoorelementen. Al deze meststoffen kunnen in alle land- en tuinbouwgewassen worden toegepast. De boer of tuinder kan daarbij een keuze maken uit kant en klare NPK-oplosmeststoffen, in verschillende verhoudingen, die tevens alle voor het gewas noodzakelijke spoorelementen bevatten of uit enkelvoudige meststoffen zoals bijv.: YaraLiva Calcinit (kalksalpeter oploskwaliteit), Krista K (kalisalpeter oploskwaliteit) of Krista MgS. Als we nu beginnen met fertigeren zal dit direct succesvol zijn. Wel kunnen de resultaten van jaar tot jaar verschillen omdat de neerslag hoeveelheden en de verdeling over het groeiseizoen grote invloed kunnen hebben op het uiteindelijke resultaat. Ook zullen de resultaten in de loop van de tijd verbeteren, omdat we de verdeling en de grote van de meststoffen gift steeds verder zullen optimaliseren.
Vier vragen over...reduktan 40A In de praktijk krijgen we regelmatig vragen over rookgasreiniging met Reduktan. Daarom bespreken we in dit stukje enkele vragen en hun antwoord. Welke verschillen zijn er tussen Reduktan en andere ureum oplossingen? Reduktan is de enige ureum oplossing die specifiek gemaakt wordt voor rookgasreinigers. In ureum voor rookgasreiniging zijn namelijk veel stoffen onwenselijk, die voor ureum gebruikt als meststof juist wel gewenst zijn. Ballaststoffen in de ureum ten behoeve van rookgasreiniging zijn namelijk op termijn funest voor de katalysator in de rookgasreiniger, die wordt door ballaststoffen langzaam vergiftigd. Uiteindelijk functioneert de rookgasreiniger dan niet meer. Dit gebeurt trouwens niet van de ene dag op de andere, het is een langzaam proces. De katalysator wordt steeds slechter en op termijn stopt hij er helemaal mee. Hoe krijgt Yara de Reduktan zo zuiver? Dat krijgen we voor elkaar omdat we de ureum zelf maken (uit ammoniak en kooldioxide), in onze ureum fabriek in Sluiskil. Als je zelf ureum maakt, kan je de chemische reacties zo regelen dat de ureum optimaal wordt voor het gebruik in rookgasreiniging. Je kan natuurlijk ook ureum maken die specifiek geschikt is voor het gebruik als meststof. Bij gebruik als meststof zijn sommige stoffen zoals bijvoorbeeld, sporen, metalen of fosfaten wellicht wenselijk. Je kan bij de productie dus kiezen welk soort ureum je wilt, door het proces iets anders te laten verlopen. Daarnaast controleren we ook het transport naar de teler continu en worden er alleen tankauto's gebruikt die uitsluitend maar ureum transporteren. Eén van de meest voorkomende plekken waar vervuiling kan optreden is namelijk bij het transport. Yara is trouwens de enige aanbieder van ureumoplossing in de BeNeLux met een eigen ureum fabriek. Andere aanbieders van ureumoplossing maken een oplossing, door vaste ureum te kopen en op te lossen in water. En vaste ureum is vrijwel altijd ureum die geproduceerd is voor het gebruik als meststof. Als 'bewijs' dat onze Reduktan zeer schoon is, garanderen wij dat de specificatie van Reduktan voldoet aan de ISO-norm 22241-1. ISO? Zijn alle ISO-normen gelijk? ISO is een afkorting, die staat voor International Organisation for Standardisation. Een organisatie dus, die wereldwijd 'standaarden' maakt. Die standaarden liggen op heel veel verschillende gebieden. Zo beschrijven de procedures ISO 9002 en ISO 14001 'standaard' methodes om als bedrijf om te gaan met de kwaliteit van je dienstverlening of van je producten. Als een bedrijf ISO-gecertificeerd is, dan bedoelt men dat de werkwijze van zo'n bedrijf voldoet aan ISO 9002 of ISO 14001. ISO 22241-1 is een heel andere standaard. In die standaard wordt namelijk omschreven welke maximale vervuilingen er in een ureumoplossing mogen zitten, om gebruikt te mogen worden voor rookgasreiniging. Dat is dus een internationale afspraak. Het was nodig om deze afspraak te maken omdat, rookgasreiniging internationaal steeds meer in opkomst is. Vrachtwagens reinigen hun uitlaatgassen ook met ureum oplossing (wel met een andere concentratie en garantie) en ook op schepen wordt rookgasreiniging langzamerhand gebruikelijk. Deze ureumoplossingen zijn speciaal voor dit soort motoren ontwikkeld om het milieu te sparen. Ook de producenten van katalysatoren voor de rookgasreiniging hebben deze standaard omarmd, en zullen vrijwel altijd eisen dat de gebruikte ureumoplossing voldoet aan ISO 22241-1 om garantie op hun katalysator te verlenen. Ik heb hier op de tuin nog een oude specificatie van Reduktan liggen, die minder uitgebreid is. Was de Reduktan vroeger minder goed? Nee, de Reduktan is altijd bij uitstek geschikt geweest voor het gebruik in rookgasreinigers. Voordat de ISO-norm 22241-1 van kracht werd, werd het echter als minder belangrijk beschouwd om ook op papier aan te tonen dat onze Reduktan geschikt is voor toepassing in rookgasreinigers. Yara is al sinds jaar en dag producent van Reduktan en heeft altijd gesteld dat, mocht er aantoonbaar schade aan een rookgasreiniger ontstaan door gebruik van Reduktan, Yara die schade zal vergoeden. In de ruim 10 jaar dat wij Reduktan leveren, is dat nog nooit voorgekomen! Ook Hanwell, een belangrijke producent van katalysatoren, beveelt als beste oplossing product aan dat voldoet aan de ISO-norm. Voordelen: zeer zuiver product voldoet, omgerekend naar 40%, aan de ISO 22241-1 norm aanbevolen kwaliteit van de leveranciers van rookgasreinigers logistieke controle dedicated tankauto s altijd nieuwe multiboxen gegarandeerde kwaliteit Reduktan komt direct uit de fabriek één transportbedrijf achteraf controle mogelijk vertrouwde leverancier Yara I 2
YaraLiva Tropicote: De meststof voor just-in-time bemesting! In België en Nederland is prei met een totaal areaal van bijna 8.000 hectare een belangrijke vollegrondsgroente. De consument en de overheid daagt de hedendaagse preiteler uit om hoge kwaliteitsprei met een minimale impact op het milieu te telen. Daarbij moet naast de gewasbescherming (geïntegreerde bestrijding) ook de bemesting een steentje bijdragen. Omdat prei ook tijdens de wintermaanden (periode met het grootste neerslagoverschot) geteeld wordt, is de beperking van de uitspoeling van nutriënten het belangrijkste aandachtspunt bij de bemesting. Het opsplitsen van de totale bemestingsgift in verschillende deelgiften is na fertigatie de beste manier van toediening om de uitspoeling van nutriënten te beperken. Door te kiezen voor de combinatie van een lagere basisgift en één of meerdere bijbemestingen kan bemest worden volgens de feitelijke behoefte. Dit in tegenstelling tot andere bemestingsstrategieën, waar de totale behoefte voor de teelt ingeschat wordt. In 2011 verrichtte het onafhankelijk Belgische proefcentrum Inagro (Rumbeke Beitem) een prei bemestingsproef, waarin verschillende meststoffen en bemestingsstrategieën met elkaar vergeleken werden. De prei werd geplant op de 5 juli 2011 en geoogst op 12 januari 2012. Het groeiseizoen werd gekenmerkt door een relatief natte en warme (maar niet extreem warme) zomer. Het najaar was droog en warm. Dit leidde samen met het hoge organische stofgehalte tot een hoge N-nalevering uit mineralisatie. Meststoffen en bemestingsstrategieën Uit de bodemmonsters genomen op één juli bleek dat de bodem (0-60 cm) 115 kg N bevatte. Rekening houdend met een gemiddelde mineralisatie, stikstofdepositie en stikstofverliezen zou er nog 150 kg N nodig zijn. In de proef werden heel wat meststoffen en bemestingsstrategieën getest. Enkel de meest relevante worden hier besproken. In het referentie object werd 150 kg N in de vorm van KAS toegepast. De meststoffen in de andere objecten waren: Entec, Multigro, Novatec Solub en Next. Van deze meststoffen werd een week na het planten 150 kg N toegepast. In het Yara object werd slechts 50 kg N in de vorm van KAS als basisbemesting toegepast. Tijdens het groeiseizoen, werd de gewaskleur geobserveerd en werden er bodemmonsters genomen. Afhankelijk van deze waarnemingen zou er dan één of meerdere malen bijbemest worden met de meststof die direct beschikbaar is, namelijk YaraLiva Tropicote. Vanwege de sterke mineralisatie tijdens de tweede helft van 2011 was slechts één enkele overbemesting nodig. Deze werd uitgevoerd op 7 oktober 2011. Netto opbrengst (t/ha) 53 52 51 52 52 51 51 50 49 49 Reeks1 48 47 46 47 47 45 44 100 150 150 150 150 150 150 N aanbod (kg N/ha) Next Yara "Just in Time" KAS Urean Multigro coated Entec inhibitor Novatec Solub inhibitor Yara I 3
Conclusie: Deze resultaten bevestigen de bemestingsstrategie van Yara: het opsplitsen van de totale bemestingsdosis in verschillende deelgiften en het gebruik van direct beschikbare meststoffen laat toe om te bemesten volgens de werkelijke behoefte van het gewas. Deze wijze van bemesten optimaliseert de opbrengst, bespaart geld en is beter voor het milieu! Over het algemeen was de opbrengst van de verschillende objecten hoog. De hoogste opbrengst werd behaald op het Yara object (50kg N onder de vorm van KAS en 50 kg N onder de vorm van YaraLiva Tropicote) en het referentieobject (150 kg N ovv KAS). De opbrengst van deze objecten was significant hoger dan de opbrengst verkregen met Entec. De kwaliteit van de prei was bij alle objecten goed. Ook de nitraatconcentratie in de bodem werd van al deze objecten nagegaan (Figuur 2). Het beste resultaat werd behaald bij het Yara object. Twee objecten overschreden de wettelijke norm: urean en NovatecSolub. Maar ook bij twee objecten met traagwerkende meststoffen (Next en Entec), was het nitraatresidu erg hoog. 200 180 160 140 Nitraatresidu in de bodem (0-90 cm) na oogst (kg N-NO /ha) 3 188 120 100 80 60 40 45 75 58 81 101 85 Reeks1 20 0 100 150 150 150 150 150 150 N aanbod (kg N/ha) Next Yara "Just in Time" KAS Urean Multigro coated Entec inhibitor Novatec Solub inhibitor Yara I 4
Demonstratie proefresultaten; YaraVita Actsil in de uienteelt Dit jaar wordt voor de derde keer op rij gekeken naar de plantversterkende effecten van Actisil in de uienteelt. Proeftuin Zwaagdijk is verantwoordelijk voor een deskundig en onafhankelijke uitvoering ervan en ook nu weer ligt de proef op Proefboerderij Oostwaardhoeve, te Slootdorp. 2010 is het eerste jaar waarin de effecten van Actisil in de uienteelt zijn bekeken. De resultaten van deze proef zijn positief en daarom is de proef in 2011 herhaald. Het effect van Actisil in deze proef is heel duidelijk zichtbaar. Bij de meeste beoordelingspunten is een significante verbetering waargenomen. Een significant betere gewasstand, waarbij de verschillen hoe later in het seizoen steeds duidelijker zichtbaar werden. Zie tabel 3 hieronder; Hoe hoger het cijfer hoe beter de gewasbeoordeling. Tabel 3. Gewasbeoordelingen. stand stand stand obj. product kg-l/ha 27-jun 27-jul 2-sep 1 Onbehandeld - 6,5 6,0 a 2,9 a 2 Actisil 0,5 l 6,9 6,6 ab 5,3 b 3 Actisil 1,0 l 7,5 7,5 b 6,6 c 4 Actisil + Kalksalpeter 0,5 + 2,5 kg 7,3 6,6 ab 6,6 c P 0,201 0,059 <0,001 LSD (P = 0,05) 1,0 1,0 1,2 Tabel 5; De 3 met Actisil behandelde objecten (2, 3 en 4) hebben een betere kleur (= %groen ), een lager percentage bladvlekken en stempylium. Tabel 5. Percentage groen en ziektebestrijding van het gewas. % % % % groen bladvlekken bladvlekken Stemphylium obj. product kg-l/ha 15-aug 15-aug 2-sep 2-sep 1 Onbehandeld - 35,0 a 53,8 b 62,5 b 18,8 2 Actisil 0,5 l 57,5 b 25,0 a 31,3 a 8,8 3 Actisil 1,0 l 67,5 b 31,3 a 37,5 a 12,5 4 Actisil + Kalksalpeter 0,5 + 2,5 kg 82,5 c 16,3 a 30,0 a 10,0 P <0,001 0,007 <0,001 0,200 LSD (P = 0,05) 11,4 18,3 11,6 10,2 De stevigheid van het gewas is ook beoordeeld. Dit is gedaan door te kijken naar het moment van strijken. Hieronder in tabel 4, zijn de gegevens te zien van een beoordeling op 17 juli, dit was na een flinke regenbui. De 3 behandelde groepen zijn enkele weken later gestreken, ook als gevolg van een flinke regenbui. Tabel 4. Percentage strijken. % obj. product kg-l/ha strijken 1 Onbehandeld - 77,5 c 2 Actisil 0,5 l 48,8 b 3 Actisil 1,0 l 41,3 b 4 Actisil + Kalksalpeter 0,5 + 2,5 kg 12,5 a P LSD (P = 0,05) Yara I 5
Object 4, de combinatie behandeling van Actisil en Calcinit, laat in de meeste gevallen het duidelijkste beeld zien. Ondanks de significant betere beoordelingen ten aanzien van het gewas die de figuren hierboven laten zien, mag de meeropbrengst (tot 15% ) te zien in tabel 6 door de te grote onderlinge verschillen per groep helaas niet als statistisch betrouwbaar worden beschouwd. Tabel 3. Gewasbeoordelingen. kg kg kg kg kg obj. product kg-l/ha 0-40 40-60 60-80 80> totaal 1 Onbehandeld - 1,1 4,7 8,8 3,2 17,8 2 Actisil 0,5 l 0,9 4,7 8,6 3,8 18,0 3 Actisil 1,0 l 1,0 4,3 9,8 3,4 18,5 4 Actisil + Kalksalpeter 0,5 + 2,5 kg 0,8 4,3 12,1 3,3 20,5 P 0,301 0,911 0,344 0,881 0,702 LSD (P = 0,05) 0,4 1,7 4,6 1,7 5,7 Ook dit jaar ligt er een vergelijkbare proef op de proefboerderij. Het meerjarig herhalen van een proef laten we doen om toevalstreffers uit te kunnen sluiten, zodat er een duidelijke en eerlijk beeld van de effecten ontstaat. Dit is in het verleden ook gedaan met Actisil in het zachtfruit en het hardfruit. Dit uitgebreide meerjarige onderzoek in deze teelten heeft ertoe geleidt dat Actisil in België als enige siliciummeststof een officiële (verplichte) erkenning heeft. Tijdens een open akkerbouwdag, op 19 juli jongstleden. bij de proefvelden zelf, is dankbaar gebruik gemaakt van de mogelijkheid om met kwekers en adviseurs in contact te komen. Interessante discussies en waardevolle suggesties vanuit de praktijk zijn altijd een bron van inspiratie voor nieuwe toepassingen in de teelt. De toepassing van Actisil in pootgoed voor een virusreductie is op vergelijkbare wijze ontstaan, ook deze proef liet twee jaar op rij dezelfde positieve effecten op een reductie van het virus zien. Actisil is de afgelopen 10 jaar in de meest uiteenlopende teelten op diverse onafhankelijke proefcentra onderzocht. Zoals eerder genoemd in zacht- en hardfruit, maar ook in diverse vollegrondsgroenten en glasteelten. De resultaten van deze onderzoeken laten vergelijkbare kwaliteitsverbeteringen zien; een steviger gewas met een verminderde gevoeligheid voor ziekten en plagen en een gewas dat beter bestand is tegen wisselende weersomstandigheden, met uiteindelijk als resultaat: een hogere opbrengst. Wilt u meer informatie over deze proeven hebben, of wilt u Actisil zelf in uw eigen gewas eens toepassen of zit u nog met vragen hierover, neem gerust contact op met de YaraHelpdesk: Wij staan open voor nieuwe toepassingen en teelten en werken er graag aan mee om de kwaliteit van uw teelt en oogst te verbeteren. En misschien is uw praktijkvraag voor ons de reden om ook in uw gewas een uitgebreide proevenreeks te laten uitvoeren. Yara I 6
De Helpdesk Yara Benelux heeft een Helpdesk die voor iedereen bereikbaar is. U kunt de Helpdesk onder andere voor de volgende vragen bereiken: Vragen over de toepassing van onze meststoffen. De besparingen door het gebruik van vloeibare meststoffen. Advies over fertigatie in de buitenteelt. Een advies over de tankgrootte voor vloeibare meststoffen. Meedenken aan oplossingen die nodig zijn voor het probleemloos toepassen van de producten. Advies over tot nu toe onbekende toepassingen. U kunt contact opnemen met de Yara-Helpdesk. (+31 (0)10 44 53 188) of mailen naar yaraquest@yara.com. In onderstaande, terugkerende, rubriek wordt antwoord gegeven op enkele vragen die gesteld worden aan de Helpdesk. Vraag het de Helpdesk! V A Welk pakket vloeibare meststoffen is het hoogst geconcentreerd maar toch veilig? Het hoogst conconcentreerde pakket van Yara is het standaard Substrafeed A-pakket. Bij Yara kiezen we er voor een zo hoog mogelijk geconcentreerd pakket vloeibare meststoffen te leveren. Maar dit mag niet ten koste gaan van de veiligheid. Aan dit veiligheidsaspect wordt vaak niet gedacht. Er zijn twee manieren om tot een hogere concentratie te komen: - Het neutraliseren van zuren en logen in 1, ongevaarlijker, product. - Het leveren van hoger geconcentreerde, gevaarlijkere, zuren en logen. Wij hebben er van het begin af aan, meer dan 26 jaar geleden, voor gekozen een zo geconcentreerd maar wel zo veilig mogelijk product te leveren. Die keuze konden we maken omdat we zelf produceren. Het gedeeltelijk neutraliseren van zuren en logen heeft tot gevolg dat we geconcentreerder of net zo geconcentreerd zijn als hoog geconcentreerd zuren en logen en dus logistiek interessant zijn, zonder dat dit extra risico opleverd voor de kweker en/of zijn installatie. Dit laatste is iets dat men zich vaak niet realiseerd. Het opslaan van hogere concentraties zuren en logen betekend dat er buiten het veiligheidsaspect ook nog een keuze moet worden gemaakt voor andere, duurdere, materialen. Voor bijvoorbeeld het gebruik van hoge concentraties salpeterzuur, concentraties hoger dan 50%, moet de gehele installatie worden aangepast. Ander materiaal losleidingen, dikwandige opslagtank, zuigleiding naar de doseerunit, duurdere doseerklepjes of pompjes, en ook andere pakkingen moeten worden toegepast. Als salpeterzuur ook in de ontsmetter wordt gebruikt, moet ook daar alles zijn aangepast. Onder andere een hogere concentratie zuur en de duur van de bloodstelling daaraan, bepalen hoelang materialen bestendig zijn voor deze vloeistof. De verwachting is dan ook dat naarmate de concentratie aan zuur stijgt, de levensduur verkort wordt. Er moet dus sneller worden afgeschreven. Dit is allemaal onnodig als je kiest voor Substrafeed! Hoog geconcentreerd hoeft niet gevaarlijker te zijn om logistiek interessant te zijn. Heeft u plannen voor de aanschaf van een nieuwe installatie of vernieuwing daarvan, nodig ons dan gerust via de helpdesk uit voor een gesprek. Dit gesprek kost u niets, maar kan u wel iets besparen! Heeft u ook een vraag voor de Helpdesk? Stuur hem dan naar yaraquest@yara.com Deze Benelux Insight is samengesteld met de huidige kennis van zaken. Elk advies is bedoeld als richtlijn en moet aangepast worden naar omstandigheden. Yara aanvaardt geen aansprakelijkheid voor schade van enigerlei aard, voortvloeiend uit de verstrekte informatie Yara I 7