Vereniging van Nederlandse Voedselbanken Wilgenkade 12 3992 LL HOUTEN BOEKJAAR 2016
Bestuursverslag 2016 Inleiding Naast dit bestuursverslag dat een onderdeel is van het jaarrapport wordt er ook, in dezelfde Algemene Ledenvergadering waarin het jaarrapport door de leden wordt goedgekeurd, een jaarverslag voorgelegd aan de leden ter goedkeuring. Graag verwijzen we u hiernaar voor een uitgebreidere toelichting over de activiteiten van het afgelopen jaar. Verder is er veel informatie te vinden op de website www.voedselbankennederland.nl en/of via de periodieke verschijnende nieuwsbrieven. Missie en visie In de missie en doelstellingen van voedselbanken staan zowel het helpen van de aller armsten als voedselverspilling tegen gaan, centraal. Hoewel de recessie eind 2016 officieel over was, nam het aantal mensen dat langdurig in armoede leeft toe. Er waren grote regionale verschillen tussen de voedselbanken, maar overall daalde het klantenaantal tot 79.000. Het bewustzijn over de massale voedselverspilling wereldwijd en ook zeker in Nederland groeide. Nu vrijwel alle voedselbanken voedselveilig zijn verklaard, zijn met vele landelijke retailers samenwerkingsovereenkomsten afgesloten. Dit verruimt de mogelijkheid voor voedselbanken om lokaal voedsel op te halen bij vestigingen van supermarkten. Mede daardoor zijn de pakketten steeds beter gevuld en bevatten ze ook vaker vers en vleesproducten. Vanuit de overheid en het bedrijfsleven worden we nu, vanwege de opgebouwde expertise, gevraagd om op het terrein van voedselverspilling mee te denken en te praten. Halverwege 2015 werden de toelatingscriteria aangepast waardoor huishoudens met kinderen eerder in aanmerking komen voor een pakket. Dit heeft in 2016 niet tot een verschuiving geleid in het klantenprofiel; nog steeds is zo n 40% van de klanten jonger dan 18 jaar. 22% van de klanten is slechts drie maanden of minder afhankelijk van onze noodhulp. Het aantal klanten dat na drie jaar nog steeds voedselhulp nodig heeft is licht gestegen en bedraagt inmiddels 9%. Een belangrijk thema in 2016 was de mogelijke groei van het voedselaanbod en de mogelijke grenzen aan de groei van een organisatie zoals de gezamenlijke voedselbanken zijn. Verdere groei brengt grote consequenties met zich mee. In een volledige vrijwilligersorganisatie levert dit extra uitdagingen op. Overigens bepalen de voedselbanken de financiële toelatingscriteria zelf en sturen daarmee zelf het tempo van groei. Tot nu toe is het beleid geweest dat de criteria pas verruimd worden op het moment dat we verwachten dat er structureel voldoende voedsel is te verwachten. Nu de verwachting is dat er meer mogelijkheden zijn om meer voedsel te verkrijgen zal de komende tijd bepaald moeten worden of we deze groei gaan faciliteren en/of dat er gekozen wordt voor pas op de plaats. Het aantal vrijwilligers bij de voedselbanken nam toe tot 11.000. Daarmee zijn de voedselbanken al jarenlang de grootste organisatie in Nederland. Niemand wordt betaald, ook bestuur en staf niet. Het aantal vacatures bleef echter een punt van zorg; er is in het hele land vraag naar professionals op kernfuncties als coördinatie, logistiek, ICT die zich voor langere periode willen verbinden. Voor de continuïteit van de activiteiten van de vereniging zijn we in sterke mate afhankelijk van het commitment en kwaliteit van onze vrijwilligers om te helpen de doelstellingen te realiseren. Dit is een continu aandachtpunt en er lopen dan ook jaarlijks projecten op om hier meer grip op te krijgen. Informatie over voornaamste risico s en onzekerheden Een organisatie als Voedselbanken Nederland brengt met zich mee dat de inkomsten enorm kunnen fluctueren per jaar. Om grip te houden op deze onzekerheden, worden er bestemmingsreserves aangemerkt voor de noodzakelijke activiteiten om de doelstellingen over meerdere jaren te kunnen bewerkstelligen. Als risico kunnen we de maatschappelijke ontwikkelingen rondom het thema armoede benoemen. Als er in de definitie van armoede criteria veranderen, zal dat direct impact hebben op de middelen en capaciteiten van de Voedselbanken om te kunnen voldoen aan de vraag. Of juist in extreme consequenties, de missie en doelstellingen aan te scherpen, zodat een doelgroep niet buiten de aandacht valt. Voor wat betreft de continuering van de activiteiten van de vereniging zijn we in sterke mate afhankelijk van het commitment en kwaliteit van onze vrijwilligers om te helpen de doelstellingen te realiseren. Dit is een continu aandachtpunt en lopen ook jaarlijks kleine projecten op om hier kwalitatieve groei in te realiseren.
Baten Een organisatie als Voedselbanken Nederland brengt met zich mee dat de inkomsten enorm kunnen fluctueren per jaar. Om deze onzekerheid te managen, worden er bestemmingsreserves gevormd zodat er voor meerdere jaren aan de doelstellingen gewerkt kan blijven worden. Wat wel van belang is, is dat grote partners als de Nationale Postcode Loterij zich ook in 2016 aan Voedselbanken Nederland verbonden en dat ook voor de komende jaren blijven doen. Het totaal aantal organisaties dat een financiële bijdrage doneerde bleef nagenoeg constant. De donaties van particulieren nam enigszins toe met name door de groei van eenmalige online donaties via de website. Naar aanleiding van de gewijzigde richtlijnen (RJ650) is in 2016 een verdere uitsplitsing gemaakt van de baten naar soort donateurs. De vergelijkende cijfers van 2015 konden niet in alle gevallen worden gereproduceerd. Ook de begrotingen 2016 en 2017 zijn nog niet conform die nieuwe richtlijnen vorm gegeven. Op dit punt is de vergelijking tussen de jaren, en tussen realisatie en begroting op regel niveau, dit jaar niet goed mogelijk. Wel kunnen we constateren dat op totaal baten niveau de baten in 2016 lager zijn dan die in 2015 en ook lager dan begroot. De belangrijkste reden is dat we in de begroting 2016 een bedrag hadden geprognosticeerd als te ontvangen vanuit de statiegeldactie van Lidl, een bedrag van 300.000,-. In de realisatie zijn er echter in 2016 geen gelden ontvangen vanuit deze actie. Deze zijn pas in 2017 ontvangen. De afgelopen jaren is er tweemaal een subsidie vanuit de het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid beschikbaar gesteld voor een tweetal projecten vanuit de subsidieregeling ter stimulering van activiteiten die een duurzame bijdrage leveren aan het tegengaan van armoede- en schuldenproblematiek. Inmiddels zijn deze projecten beëindigd en heeft er een eindafrekening met het ministerie plaatsgevonden. Dit alles is in de cijfers van 2016 verwerkt. Lasten Conform de gewijzigde Richtlijn RJ650 is de opstelling van de staat van baten en lasten iets gewijzigd. Dit heeft er onder andere toe geleidt dat er nog meer kosten toegerekend zijn aan de kosten besteed aan doelstelling. De vergelijkende cijfers van de vastgestelde begrotingen 2015 en 2016 zijn niet gewijzigd naar deze nieuwe situatie. Conform deze gewijzigde richtlijn zijn de kosten van beheer en administratie in 2016 62.716. Dit is 3,4% van het totaal van de lasten. Resultaat De Algemene Ledenvergadering beslist jaarlijks over de besteding van de middelen door goedkeuring te verlenen aan de door het bestuur opgemaakte jaarrekening. Daarbij wordt zorgvuldig overwogen welk deel direct naar de voedselbanken en regionale distributiecentra (RDC s) gaat als bijdrage voor hun exploitatie financiering en welk deel voor andere bestemmingen gereserveerd wordt. Het beleid hierbij is dat de totaalbedragen die ongeconditioneerd, jaarlijks naar de voedselbanken en RDC s gaan op een zelfde niveau blijven. Indien een RDC en/of voedselbank aanvullend ondersteuning nodig heeft, kan er een beroep op de bestemmingsreserve Ondersteuning Voedselbanken en Distributiecentra worden gedaan. Hiervoor heeft de Algemene Ledenvergadering een reglement vastgesteld. Tot slot Wij willen alle duizenden betrokkenen, organisaties, bedrijven en particulieren die ons in 2016 steunden met voedsel en/of financiële bijdragen van harte bedanken. Onze dank gaat tevens uit naar alle vrijwilligers die het met elkaar mogelijk maakten om wekelijks duizenden pakketten te leveren aan de allerarmsten in de Nederlandse samenleving. Bestuur Vereniging van Nederlandse Voedselbanken Houten, 16 maart 2017 G.L. Wijnbelt Voorzitter T.P.M. Hillemans Vice-voorzitter