schoner hechter rijker Twente Twente Panorama Nederland Daan Zandbelt Rijksadviseur voor de Fysieke Leefomgeving 12 juli 2019 mooier excellent minder

Vergelijkbare documenten
PANORAMA NEDERLAND IN PERSPECTIEF FLORIS ALKEMADE RIJKSBOUWMEESTER DAG VAN STAD EN REGIO EDE 16 MEI 2019 FOTO : MARIEKE KIJK IN DE VEGTE

Van klimaatakkoord naar de transitievisie warmte voor de gemeente Heemstede Vind de juiste reispartner

MANIFEST NOVI NAAR EEN NIEUW NEDER LAND

Concept Klimaatakkoord: De stand van zaken


Tussenstand Klimaatakkoord. 5 september 2018

VEEL TE ZEGGEN, MAAR NIETS TE VERTELLEN Ontwerpend onderzoeken & prijsvragen Om nieuwe onderwerpen te agenderen. Q-teams

Presentatie SIM MEA-Industrie & LEA. Ron Bissels 16 april 2018

kijk wij presenteren u

DUURZAAMHEID, KLIMAATVISIE EN REGIONALE ENERGIE STRATEGIE. Bijeenkomst gemeenteraad 5 februari 2019

DUURZAME VERSTEDELIJKING & AGGLOMERATIEKRACHT

Op weg naar een Nationale Omgevingsvisie: de opgaven. Emiel Reiding directeur NOVI. 5 juli 2017

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

Aquathermie. Warmte en koude uit water. KNW Najaarscongres 2018

IenM begroting 2015: inzetten op betere verbindingen in een schonere leefomgeving

Nationale Omgevingsvisie. 27 oktober 2017

NARRATIEF - OPGAVEN - GEBIEDSATELIERS - FINANCIERING - PLEIDOOI. Reflectie. door Berno Strootman (Rijksadviseur Fysieke Leefomgeving)

Duurzaamheid: ervaringen uit Woerden. Hans Haring, wethouder duurzaamheid Woerden

SAMEN OP WEG NAAR EEN DUURZAME SAMENLEVING. Wat kunnen wij voor u betekenen?

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie

Hier komt tekst Trenddag Slimme en Gezonde Stad Hier komt ook tekst

Regionale Energie- Strategieën

Omgevingsvisie en m.e.r.

Energietransitie: één van de nieuwe opgaven in Omgevingsvisies en Omgevingsplannen

Strategische Agenda Helmond. Coalitie-onderhandelingen 4 april 2018

Zuid-Holland is een mooie provincie met grote steden en veel groen. Zuid-Holland is

NOVI-perspectiefgebied Utrecht, Gezond Stedelijk Leven voor Iedereen

STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA

Van malle molens naar tonnenjacht NWEA. Nederlandse WindEnergie Associatie Hans Timmers R-meeting

Links naar brondocumenten

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 16 april 2018 Rli advies Verbindend Landschap

Nationaal klimaatbeleid en de betekenis van landgebruik in de mitigatieopgave. door Gert Jan van den Born

Raadsakkoord energietransitie. April 2019

Voordracht aan Provinciale Staten. van Gedeputeerde Staten. Watt anders, Energieagenda Ontwerpbesluit

Route naar emissievrije (binnen)steden. Huib van Essen, CE Delft

COLLEGEVOORSTEL. Onderwerp Energieneutraal Krimpen aan den IJssel. Te besluiten om

Klimaat- en energiebeleid Gemeente Nijmegen

Monitor Landschap: naar een landsdekkend systeem. Advies bij de verkenning monitor landschap. Advies Monitor Landschap: naar een landsdekkend systeem

VNG Raadsledencampagne

vrijdag 19 oktober 2018

Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei

Aanbevelingen voor een effectief klimaatakkoord. Leren van wind op zee: Naar een programmatische aanpak. Ron Wit, Den Haag, 19 januari

BULLETIN nr. 74 december WORDT WEER EEN BELANGRIJK JAAR VOOR HET OPEN LANDSCHAP WAAR GAAT HET OVER?

Duurzame ontwikkeling:

Naar een 100% duurzame energievoorziening voor Flevoland?! Vera Pieterman, plv. directeur Energie & Omgeving

NEXT Landscape. OmgevingslabXL. 15 mei 2017 Susanne Vleeshouwers (gemeente Tilburg)

meer stad meer landschap

Samenvatting Omgevingsvisie Weststellingwerf

Regionale Energie Strategie

Trendbreuk? Netto kwantitatieve opgave Wonen Bedrijventerreinen 18 (+30) ha 156 ha. (gemeentelijk + privaat)

Regionale Energie Strategie

Nijmegen Waalfront Trekker Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer

Raadsakkoord energietransitie. Februari 2019

Earth is calling Twente Aanpak Samen naar Nijverheid aardgasvrij

Perspectief op de nationale omgevingsvisie en grondbeleid. Jaar van de Ruimte VvG congres 12 november Nathalie Harrems

MIRT onderzoek bereikbaarheid metropoolregio Rotterdam Den Haag Metropolitaan Debat. 29 november 2016

DUURZAME INFRASTRUCTUUR

Duurzame mobiliteit in de stad Klimaatavond Eindhoven Klimaatavond Eindhoven

Eindrapport verkenningen Energie en Ruimte

Routekaart Energietransitie procesafspraken

Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas

ECONOMISCH ONDERZOEK EN ADVIES. Maatschappelijk kosteneffectieve Energietransitie

In deze presentatie: algemeen beeld uit startbijeenkomst, online enquête en alle gesprekken op locatie overeenkomsten en aanvullingen op het Tourteam

Werkconferentie agenda omgevingsvisie Limburg

Bijlage 1) Was-wordt tabellen t.b.v. herinrichting begroting 2015

Energie efficiënte ruimtelijke ordening: hoe passen we energieopwekking uit hernieuwbare bronnen ruimtelijk in? Anders gezegd : welke plek geven we

Opschalen en Opschieten Marjan Minnesma 19 oktober 2018

Overijssels Ontwikkelmodel

Duurzame Stad Nijmegen klimaatbestendig in 2050

Welkom! Gespreksavond: duurzame energie in het landschap

De Kromme Rijnstreek Off Grid in Hoe kan dat eruit zien?

Duurzame mobiliteit Casestudy Stadsregio Utrecht Jan Korff de Gidts Projectleider Kracht van Utrecht-initiatief

ENERGIESTRATEGIE. Regio Rotterdam Den Haag. Programma

Wie wint de energietransitie?

FACTCHECKER OVER MORGEN

Recreatief aanbod voor wandelen en fietsen,

MANIFEST Duurzaam Den Haag

Presentatie visie Zuid-Limburg. Economische samenwerking Zuid-Limburg. 15 maart 2018

DUURZAME MOBILITEIT IN TERMEN VAN CO2

Energietransitie Utrecht: gebiedsgericht naar een aardgasvrije stad. Hier komt tekst Joop Oude Lohuis. Utrecht.nl

Naar een schoner wagenpark. Auto voor Auto

MANIFEST Stichting Duurzaam Den Haag

Werklocaties. Nota Kantoren Rotterdam samengevat. 19 juni 2019

Klimaatneutrale gemeenten. Frans Rooijers - directeur CE Delft

Format Ruimtelijke Onderbouwing (versie 1, aug 2014) INHOUDSOPGAVE

Klimaatbestendige steden

Klimaatakkoord. Ministerie van Economische Zaken en Klimaat T.a.v. de heer ir. E.D. Wiebes Postbus EK 'S-GRAVENHAGE

Verzenddatum Bijlagen Uw kenmerk Ons kenmerk

KLIMAATAKKOORD : INDUSTRIE

CHALLENGE LANDSCHAP Kwaliteit door ontwikkelen

Stand van zaken samenwerking omgevingsvisie

Presentatie Duurzame Energie. Podiumbijeenkomst 17 maart

Provinciaal Adviseur Ruimtelijke Kwaliteit Provincie Noord-Holland HAARLEM, JUNI 2019

De mens in balans met de natuur! Wat is duurzaamheid?

Klimaat & Ruimte Een kwestie van verbinden. Landbouw en Klimaat.. mitigatie & geo-engineering. adaptatie: zeespiegel

Rabin Baldewsingh. 27 juni SBR congres

Ton Venhoeven, Rijksadviseur Infrastructuur

Regionale Energiestrategie Fruitdelta Rivierenland. Raadsinformatiebijeenkomst 4 juli 2018

Doe mee voor een mooi en duurzaam Overijssel. Beleidsplan Natuur en Milieu Overijssel

Hengelo, Hart van Zuid

Transcriptie:

Twente Panorama Nederland Daan Zandbelt Rijksadviseur voor de Fysieke Leefomgeving 12 juli 2019 rijker hechter diverser welvarender excellent bereikbaar solidair schoner mooier minder milieubelastend Twente NL Berno Strootman Rijksadviseur fysieke leefomgeving Floris Alkemade Rijksbouwmeester Daan Zandbelt Rijksadviseur fysieke leefomgeving

100.000 250.000 250.000-1.000.000 1.000.000-2.500.000 2.500.000-7.500.000 Kaart 3 Opgaven waterveiligheid en zoetwater Verkeersintensiteit: Ton CO2/km < 750 750-1.500 1.500-2.250 2.250-3.300 > 3.300 Ton CO2/ha 0 0-5 5-30 30-100 100-300 300-1.000 > 1.000 NOVALUE Bronnen: EZ / RVO - liggig industrie en CO2 emissies 2013 Klimaatmonitor - uitstoot industrie per gemeente 2015 Klimaatmonitor - uitstoot gebouwde omgeving per gemeente 2015 Klimaatmonitor - uitstoot landbouw per gemeente 2015 Ibis bedrijventerreinen categorie 3 en hoger CBS bestand bodemgebruik WUR & CBS - Rasterdata CO2 uitstoot uit veen Parijs halen Energietransitie NL moet Eén miljoen woningen Woningbouwopgave Droge voeten & een koel hoofd Klimaatadaptie

1 e Nota 1958 Randstad & Groene Hart 2 e Nota 1966 Gebundelde deconcentratie 3 e Nota 1977 Groeikern 4 e Nota 1988 Vinexwijken Nota Ruimte 2004 decentraal wat kan, centraal wat moet SVIR 2012 nationale belangen Economie Zuidas CBD, Amsterdam Klimaat Hoogwater in 1993 & 1995 Vrijheid binnen kaders Natuur Oostvaardersplassen Maatschappij NDSM-werf Amsterdam

Panorama Nederland In samenhang Kwaliteit voorop Bekeken over lange termijn Happy & Healthy

Panorama Nederland Klimaatadaptatie Energietransitie Verstedelijkingsopgave Transitie van de Landbouw Water verbindt ons Nieuwe energie Meer tijd voor elkaar Een rijk boerenland Het Rijk spreekt zich uit Governance Nederland Een rijk palet van regio s Regio s onderscheiden zich van elkaar door hun: - landschap - cultuurhistorie - economische profiel - cocktail van opgaven Versterk de onderscheidende kwaliteiten Monocle.com Chris Keulen We zijn voor verschillen, maar tegen tegenstellingen. Regeerakkoord, p.2

Van een saai en eentonig leven gaat zelfs een schimmel dood. Vermijd monoculturen, die zijn niet schok- en toekomstbestendig. prof. Johanna Westerdijk hoogleraar schimmelculturen & plantenziektes en eerste vrouwelijke hoogleraar in Nederland stel kwaliteit voorop We hebben niet de ruimte, noch het geld en tijd om opgaven los van elkaar te adresseren.

Panorama Nederland Klimaatadaptatie Energietransitie Verstedelijkingsopgave Transitie van de Landbouw Water verbindt ons Nieuwe energie Meer tijd voor elkaar Een rijk boerenland Het Rijk spreekt zich uit Governance We maken een dubbelslag: de Nederlandse Delta blijft veilig én de omgevingskwaliteit gaat omhoog Water verbindt ons

Ambitie Veessen-Wapenveld Wateropgaven maximaal benutten voor omgevingskwaliteit. De Waal, Nijmegen Zo bouwen we aan nieuwe natuur, aantrekkelijke woongebieden, nieuwe recreatiemogelijkheden en fantastische landschappen. De Doorbraak Almelo - Regge Retentiegebied Kristalbad Hengelo - Enschede

Lankheet Ootmarsum Twickel Hulsbeek We brengen landbouw weer in evenwicht met het landschap en de maatschappij Rijk boerenland

Diagnose De huidige intensieve landbouw gaat ten koste van het landschap, de natuur, het milieu, de volksgezondheid en van het inkomen van de boer. Afname boerenlandvogels Sinds 1960 is het aantal boerenlandvogels met 60-70% teruggelopen bron: SOVON 1. Stel een hoge landschapskwaliteit als randvoorwaarde voor landbouw 2. Maak de bodem weer gezond 3. Bied perspectief voor het veen 4. Wees zuinig op onze open ruimte 5. Haal industriële landbouw uit het landelijk gebied Principes De Ooijpolder

We werken aan een energieneutraal Nederland met maximaal behoud van ruimtelijke kwaliteit Nieuwe energie

Diagnose Parijs halen Onderaan het verkeerde lijstje 2016 Diagnose databron: Energieagenda (2016), EZK CO 2 -reductie

Diagnose Kabinet en Ed Nijpels presenteren het Klimaatakkoord De 31 regio s voor de Regionale Energie Strategieën (RES) Klimaatakkoord: mooie stap, maar nog sectoraal en gefragmenteerd Besparen: minder aangedreven mobiliteit Aquathermie Geothermie Diagnose Combinatie met landbouwtransitie Besparen en ruimte voor opwek en opslag. De transitie naar een duurzame energievoorziening raakt alle grote ruimtelijke en maatschappelijke opgaven

}Pilots Meer dan alleen zon en wind. Trial and error TEO, TEA, TED Geothermie Opslag Waterstof Integratie van zon Isoleren besparen Minder mobiliteit

Principes 1. Geef nieuwe energie aan oude wijken 2. Bouw Regionale Energiestrategieën uit tot Regionale Omgevingsagenda s 3. Werk aan grensoverschrijdende energie We zetten stedelijke ontwikkeling in als motor voor een aantrekkelijke en sociale leefomgeving Meer tijd voor elkaar

Diagnosis Aanbod creëert vraag Een file hoort bij de balans tussen vraag en aanbod Diagnose Anders dan Vinex databron: PRIMOS 2017

v Diagnosis De woningbouwopgave als motor voor de stad Diagnose Het is tijd voor een nieuw hoofdstuk in de Nederlandse ruimtelijke ordeningstraditie bron: Piet Mondriaan / Gemeente Museum Den Haag

Ambitie Patch 22, Buiksloterham Meer nabijheid & keuzevrijheid Het mengen van functies op schaal van gebied en gebouw vergroot keuzevrijheid

Schuifhuis

Principes 1. Stimuleer nabijheid: concentreer en meng woningbouw met ander stedelijk programma 2. Stimuleer keuzevrijheid: het openbaar vervoer als regionale ruggengraat 3. Optimaliseer snelle (inter)nationale treinverbindingen Panorama Nederland Klimaatadaptatie Transitie van de Landbouw Verstedelijkingsopgave Energietransitie Water verbindt ons Een rijk boerenland Meer tijd voor elkaar Nieuwe energie Het Rijk spreekt zich uit Governance

50 Million people Within a three-hour drive ABC Amsterdam Brussels Cologne 10% of the EU on 3% of its land 250 km TWENTE 625 duizend inwoners 300 duizend banen

spoor stadssnelweg metro boulevard Wibautstraat, Amsterdam Eeuwige structuur, wisselende inrichting Ritmes Gebruiker Functie Gebouw Bestrating Stadstructuur

Mid-Size Utopia - best of both worlds -

Dave Blank Robbert Dijkgraaf Mesa+ UTwente Nederland 17 million New York 22 million Institute for Advanced Study Princeton Twente Randstad Bind nieuwe generaties aan de regio

RINGEN LADDERS STADSPOORTEN Wegennetwerken

GROEILIJNEN VOORSTADHALTES CS OV - netwerken Passend regionale netwerken

ZACHTE ZONES GROENE ADERS STREEKPARKEN Langzame netwerken

Panorama Nederland biedt inspiratie voor sturing en samenwerking Governance

Nederland Een rijk palet van regio s Regio s onderscheiden zich van elkaar door hun: - landschap - cultuurhistorie - economisch profiel - coctail van opgaven Versterk de onderscheidende kwaliteiten

ABC Amsterdam- Brussels-Cologne Een rijksrol voor super-nationale structuren

Makkelijker kunnen we het niet maken. Wel leuker!