OINFOINFOINFOIN INFOINFO INFOINF 402631/versie 1 Koningin Julianaplein 58 1502 DV Zaandam Telefoon (075) 650 29 11 www.zaansmedischcentrum.nl afdeling Communicatie HL2457 Anesthesie V 08-10-2004, 11:22:56
Anesthesie INFOINFOINFOINF NFOINFOINFOINF HL2457 Anesthesie B 08-10-2004, 11:22:58
HL2457 Anesthesie C 08-10-2004, 11:22:59
Inhoud 1 Wat is anesthesie? 2 De voorbereiding 3 Vormen van anesthesie 5 Op de operatieafdeling 8 Uw voorbereiding 9 HL2457 Anesthesie 1 08-10-2004, 11:23:00
2 Anesthesie Binnenkort ondergaat u in het Zaans Medisch Centrum een operatieve ingreep waarvoor anesthesie nodig is. U heeft op de polikliniek anesthesie een gesprek gehad met een van de anesthesiologen. Dit hoeft niet dezelfde anesthesioloog te zijn, die u de anesthesie zal geven. Het is dan ook bij uitzondering mogelijk dat de anesthesioloog die bij uw anesthesie is betrokken, in overleg met u een andere anesthesietechniek kiest, dan op het spreekuur is besproken. In deze folder zetten we de informatie nog even op een rijtje. Wat is anesthesie? Anesthesie is de verzamelnaam van alle soorten verdoving en betekent gevoelloosheid. De anesthesioloog is de medisch specialist die de verdoving en alles wat daarmee samenhangt verzorgt. Dankzij de anesthesie voelt u geen pijn tijdens de operatie. Anesthesie is echter veel meer dan alleen de verdoving. De anesthesioloog bewaakt en corrigeert alle belangrijke lichaamsfuncties, zoals de ademhaling en de bloedsomloop, tijdens en direct na de operatie. Tijdens de gehele operatie wordt u nauwgezet gecontroleerd door de anesthesioloog en de anesthesiemedewerker. HL2457 Anesthesie 2 08-10-2004, 11:23:00
De voorbereiding 3 Om de anesthesie zo goed en zo veilig mogelijk te laten verlopen is het belangrijk dat u zich goed voorbereidt. Achter in deze folder kunt u lezen welke voorbereiding voor u geldt. Nuchter zijn Nuchter zijn betekent niet eten, niet drinken en niet roken. Het is noodzakelijk dat u tijdens de narcose een lege maag heeft. Zo kan worden voorkomen dat u tijdens de ingreep gaat braken, waarbij voedsel in de longen kan komen. Dit kan namelijk een levensbedreigende longontsteking veroorzaken. Een operatie die geen spoed is, wordt uitgesteld als blijkt dat u niet nuchter bent. Om dat water weer snel uit de maag verdwenen is, zult u in de meeste gevallen tot twee uur voor de operatie nog wel water mogen drinken. Dit alles zal u door de anesthesioloog tijdens uw bezoek aan de poli worden verteld. Eventuele uitzonderingen hierop zullen u ook tijdens dit bezoek worden meegedeeld. Niet roken, geen kauwgom Roken zorgt ervoor dat er meer maagzuur wordt geproduceerd. Daarom mag u voor een narcose niet meer roken vanaf s nachts 24.00 uur. Om dezelfde reden moet u vanaf vier uur voor de ingreep geen kauwgom meer kauwen. Vanaf wanneer nuchter Operatie s ochtends (vóór 12.00 uur): Vanaf middernacht vóór de operatie niet meer eten en roken. U mag water of thee (géén andere dranken!) drinken tot twee uur voor de operatie. Operatie s middags (ná 12.00 uur): Ná 8.00 uur s morgens niet meer eten, nadat u een licht ontbijt heeft gebruikt: een kopje thee en een beschuitje. Roken mag u nu niet meer vanaf s nachts 24.00 uur. Medicijnen Vaak zult u voor de operatie nog een tabletje krijgen, waardoor u rustiger of slaperig wordt. Dit kunt u met een slokje water innemen. Afspraken over het innemen van uw eigen medicijnen worden door de anesthesioloog gemaakt tijdens uw bezoek aan de poli anesthesie. Deze afspraken worden achter in deze folder genoteerd. HL2457 Anesthesie 3 08-10-2004, 11:23:01
4 Geen sierraden, nagellak U wordt verzocht sierraden, nagellak, kunstnagels, piercings, make-up en contactlenzen te verwijderen. Smeer uw gezicht en uw handen niet in met vette crème. Kunstgebit, bril en gehoor apparaat hoeven niet verwijderd te worden. Neemt u echter wel een brillenkoker of een gebittenbakje voorzien van uw naam mee naar de operatiekamer. HL2457 Anesthesie 4 08-10-2004, 11:23:01
Vormen van anesthesie 5 Algehele anesthesie Indien u onder algehele anesthesie wordt geopereerd, krijgt u via een infuus anesthesiemiddelen ingespoten, waardoor u snel in een diepe slaap (narcose) valt. Tijdens de gehele operatie wordt continu een slaapmiddel en een pijnstillend middel toegediend. Deze middelen werken snel en kort, zodat u weer snel wakker bent zodra de operatie klaar is. Uw conditie wordt continu gecontroleerd door de anesthesioloog en de anesthesiemedewerker met behulp van speciale apparatuur. Zo kunnen zij als het nodig is meer of minder anesthesiemiddelen toedienen of bepaalde lichaamsfuncties tijdelijk overnemen. Vaak zal er een buisje in de mond of luchtpijp ingebracht worden om de ademhaling over te kunnen nemen. Aan het einde van de anesthesie, terwijl u nog slaperig bent, wordt dit weer verwijderd. Locoregionale anesthesie Bij regionale anesthesie worden de zenuwen van de onderste lichaamshelft of een zenuwbaan van een bepaald lichaamsdeel tijdelijk uitgeschakeld. U gaat van deze vorm van anesthesie dus niet slapen. U voelt bij deze vorm van anesthesie geen pijn, maar u kunt wel merken dat er iets gebeurt. Zo kunt u soms wel merken dat u bijvoorbeeld wordt aangeraakt. In bepaalde gevallen worden verschillende vormen van anesthesie gecombineerd, bijvoorbeeld een spinaal- met een epiduraalanesthesie of een algehele met een regionale anesthesie. Operaties aan de onderste lichaamshelft kunnen vaak goed via een ruggenprik worden uitgevoerd. Dit wordt spinaalanesthesie of epiduraalanesthesie genoemd. Spinaalanesthesie Bij de spinaalanesthesie wordt een dun naaldje tussen de wervels door ingebracht tot in de ruggenmergsvloeistof. Er wordt dus niet in het ruggenmerg geprikt! In de ruggenmergsvloeistof wordt dan een kleine hoeveelheid verdovingsmiddel gespoten, waardoor de zenuwen naar de onderste lichaamshelft snel worden verdoofd. U zult merken dat de benen eerst warm worden en vervolgens heel zwaar. De verdoving werkt afhankelijk van het verdovingsmiddel één tot meerdere uren. HL2457 Anesthesie 5 08-10-2004, 11:23:02
6 Gedurende deze tijd kunt u uw benen niet bewegen. Soms gaat het plassen moeilijker, omdat de blaas ook mee wordt verdoofd. Een heel enkele keer treedt de volgende dag hoofdpijn op. Neemt u in dat geval contact op met de anesthesioloog, aangezien deze klacht goed te behandelen is. Veel mensen denken dat een ruggenprik pijnlijk is. De meeste patiënten vinden dit echter erg meevallen. De prik in de arm voor het infuus wordt in het algemeen als veel pijnlijker ervaren dan de ruggenprik. Epiduraalanesthesie Bij de epidurale anesthesie wordt een dun slangetje achtergelaten in een holle ruimte tussen de ruggenmergsvliezen. Ook hierbij wordt er niet in het ruggenmerg geprikt. Via het slangetje wordt het verdovingsmiddel toegediend. U zult dezelfde effecten merken als bij de spinale anesthesie (warme, zware benen), maar het duurt wat langer voordat het begint te werken. Het voordeel van de epidurale boven de spinale anesthesie is dat het verdovingsmiddel ook na de operatie nog via het slangetje kan worden toegediend, waardoor een goede pijnstilling te verkrijgen is. Epidurale anesthesie wordt vaak gecombineerd met een algehele anesthesie bij grote operaties om na de operatie nog een goede pijnstilling te kunnen geven. Verdoving van een ledemaat Bij operaties aan een schouder, arm of hand kan alleen dit lichaamsdeel worden verdoofd door een prik in de oksel, bij het sleutelbeen, de hals of de nek. Het gevoel in de arm wordt dan uitgeschakeld en zolang als de verdoving werkt, heeft u geen kracht in de arm. Deze verdoving werkt meestal langer dan de operatie duurt, zodat u ook na de operatie nog geen pijn heeft. De arm kan ook worden verdoofd door een verdovingsmiddel in een bloedvat te spuiten, nadat de desbetreffende arm bloedleeg is gemaakt. Hiertoe wordt een band heel strak om de arm geplaatst, zodat er geen bloed meer in de arm kan stromen. Hierna wordt het verdovingsmiddel in de lege bloedvaten gespoten. Zodra de band weer HL2457 Anesthesie 6 08-10-2004, 11:23:02
7 afgaat, stroomt het verdovingsmiddel weg en is er geen pijnstillende werking meer. Door een prik in de lies of elders in het been kunnen zenuwbanen in het been worden uitgeschakeld. Dit wordt soms gedaan als aanvulling op een andere narcosevorm als pijnbestrijding na de operatie. Bij ingrepen aan de voet wordt soms alleen de voet verdoofd door een aantal prikken bij de enkel. Verdoving van het oog Deze vorm van verdoving wordt vooral toegepast bij staaroperaties. Er wordt dan één of meerdere prikjes bij het oog gegeven. Hierbij wordt ook vaak de huid boven het oog tot op het hoofd verdoofd. Soms wordt het oog alleen met oogdruppels verdoofd, bijvoorbeeld als u bloedverdunners gebruikt. Ook bij de lokale verdoving wordt uw lichamelijke conditie voortdurend bewaakt door de anesthesioloog en de anesthesiemedewerker. HL2457 Anesthesie 7 08-10-2004, 11:23:02
8 Op de operatieafdeling Als u aan de beurt bent komt u op de operatieafdeling in de ontvangstruimte op een soort brancard, te liggen. Indien u een plaatselijke of regionale anesthesie krijgt, zal deze meestal in de ontvangstruimte worden gegeven. U wordt dan aan de hartmonitor aangesloten en er zal een infuus ingebracht worden. U wordt door de anesthesiemedewerker opgehaald en naar de operatiekamer gebracht. Indien u een algehele anesthesie krijgt, zullen deze handelingen op de voorbereidingskamer plaatsvinden. Tijdens de operatie Tijdens de operatie wordt alles afgedekt met steriele doeken. U kunt de operatie zelf dus niet zien. Alleen bij kijkoperaties aan de knie of enkel kunt u, indien u dat wenst, op de monitor meekijken. Als u wilt, kunt u tijdens de operatie via een koptelefoon naar muziek luisteren. U kunt ook uw eigen CD s meebrengen naar de oparatiekamer. houden voortdurend uw toestand in de gaten. Als u hier aan komt heeft u meestal nog een infuus in. Als u pijn heeft, krijgt u hier pijn stillende medicijnen toegediend. Uw familie wordt er dan van op de hoogte gebracht, dat uw operatie klaar is. U blijft enige tijd in de uitslaapkamer voordat u weer terug gaat naar de afdeling. Na het ontwaken kunt u last hebben van keelpijn, spierpijn of pijnlijke gewrichten. Dit komt doordat u tijdens de gehele operatie steeds in dezelfde houding heeft gelegen. Een enkele keer kunt u misselijk zijn van de narcose. De anesthesiemiddelen, die tegenwoordig gebruikt worden zijn erg snel uitgewerkt en hebben het lichaam binnen één dag vrijwel geheel verlaten. Uw lichaam heeft echter nog enkele dagen tot weken nodig om volledig van de operatie te herstellen. Na de operatie Direct na de operatie wordt u naar de uitslaapkamer gebracht. Gespecialiseerde verpleegkundigen HL2457 Anesthesie 8 08-10-2004, 11:23:03
Uw voorbereiding 9 Soort opname U komt voor Kort verblijf (1 of meerdere dagen, maximaal 5) U komt voor een Klinische opname Nuchter zijn U moet nuchter zijn vanaf 24 uur middernacht als u s morgens wordt geopereerd. U mag water of thee blijven drinken tot twee uur voor de ingreep. Niet meer roken vanaf middernacht. U moet nuchter zijn vanaf 8 uur s morgen, nadat u een licht ontbijt heeft gebruikt (een beschuit en een kopje thee), indien u s middags wordt geopereerd. U mag water of thee blijven drinken tot twee uur voor de ingreep. Niet meer roken vanaf middernacht. U kunt gewoon eten. Medicijngebruik U kunt de eigen medicijnen tot op de operatiedag in blijven nemen. U moet de volgende medicijnen niet innemen: dag(en) voor operatie / op operatiedag dag(en) voor operatie / op operatiedag dag(en) voor operatie / op operatiedag dag(en) voor operatie / op operatiedag dag(en) voor operatie / op operatiedag dag(en) voor operatie / op operatiedag Handtekening Anesthesioloog Vragen? Indien u vragen heeft over de anesthesie, dan kunt u deze stellen aan de anesthesioloog of de verpleegkundige. Het telefoonnummer van de polikliniek anesthesie is (075) 650 26 02. De afdeling is geopend van 8.00-12.00 uur en 13.15-16.00 uur. HL2457 Anesthesie 9 08-10-2004, 11:23:03