voorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam 1
2
VOORKOMEN VAN ONDERVOEDING BIJ OUDEREN Bij het bezoek op de polikliniek is u een aantal vragen gesteld over gewichtsverlies en uw eetlust. Hiermee wordt beoordeeld of er risico bestaat op een slechte voedingstoestand (ondervoeding). U heeft deze folder gekregen omdat u onbedoeld bent afgevallen of verminderde eetlust heeft of heeft gehad. Hierdoor heeft u kans op ondervoeding. Het lichaam heeft energie nodig om te functioneren. Ook wanneer u niets doet heeft het lichaam energie nodig. Bijvoorbeeld om op temperatuur te blijven, uw hart te laten kloppen en adem te halen. U haalt energie uit uw voeding. Energie wordt grotendeels geleverd door verbranding van vetten en koolhydraten. Het is dus belangrijk om te blijven eten ook al bent u minder actief of helemaal niet actief. Wanneer u een tijd lang niet of onvoldoende kunt eten, gebruikt het lichaam uw reservevoorraad energie. Deze reservevoorraad is opgeslagen als vet. Wanneer dit vet gebruikt wordt, valt u af. U kunt merken dat u afvalt als uw kleding te wijd wordt of wanneer uw horlogebandje of broekriem een gaatje strakker moet. 3
Wat kunt u doen om ondervoeding te voorkomen? Het is belangrijk dat u voldoende en gevarieerd eet. Hierbij is het belangrijk om voldoende calorieën en eiwitten binnen te krijgen. Eiwitten zijn bouwstoffen voor het lichaam. Eiwitten spelen onder andere een belangrijke rol bij de wondgenezing, spierbehoud (in combinatie met beweging) en opbouw van het lichaam. Voedingsmiddelen die veel eiwit leveren zijn: vlees, vis, kip, ei, melk en melkproducten. Daarnaast bevatten peulvruchten zoals witte en bruine bonen, kapucijners of linzen relatief veel eiwit. Een ander aandachtspunt is vocht. Probeer 1,5 liter vocht per dag te drinken om de nieren goed te laten functioneren en alle afvalstoffen te verwijderen uit het lichaam. Probeer de hoeveelheid vocht over de dag te verdelen. Voldoende eiwitten zijn van belang, kies daarom voor eiwitrijke dranken zoals volle melk, karnemelk, volle chocolademelk en gezoete zuiveldranken. Kies daarbij ook voor dranken die veel calorieën bevatten zoals limonade, frisdranken, tweedranken en sappen. 4
Om toch zo gezond mogelijk te leven als oudere gelden de volgende aanbevelingen per dag: voedingsmiddel maat vrouwen mannen brood sneden met ruim boter 3-5 4-7 aardappelen stuks, of puree, pasta of rijst 3-5 3-5 groenten groentelepels, liefst geen rauwkost 4 4 fruit stuks of eventueel sap 2 2 melk(producten) glazen (150ml) volle producten, ook slagroom 2 2 kaas plakken, of Franse kazen, blokjes kaas 2 2 vlees, vis, kip, ei, vleeswaren gram 100 100 boter, margarine, olie liefst roomboter ruim ruim 5
Tussendoor Gebruik regelmatig volle zuivelproducten, vruchtensappen of dubbeldrank tussendoor. Voorbeelden van tussendoortjes zijn chocolademelk, vla, lekkere koek, blokje kaas, candybar, saucijzenbroodje, noten, toastjes paté of salade. Tussendoortjes zoals bouillon, koffie, thee, rivella, vullen de maag, maar leveren behalve vocht geen calorieën. Eet meerdere malen per dag, evt ook gebonden soepen. Eetlust bevorderen Hier leest u hoe u uw eetlust kunt bevorderen: Neem de moeite om de tafel voor uzelf te dekken. Probeer samen met anderen te eten. Samen eten zorgt voor een ontspannen sfeer en gezelligheid. Dit helpt om beter te eten. Zorg voor voldoende afwisseling in uw voeding. Wissel warme en koude gerechten en zoete en hartige gerechten met elkaar af. Zorg voor regelmatige lichaamsbeweging. Een half uur per dag wandelen in de buitenlucht verdient de voorkeur. Probeer voor de maaltijd het roken te beperken, zodat de smaak beter is. Als koken lastig wordt voor u, kunt u kiezen voor maaltijdbezorging. Als het mogelijk is kunt u er voor kiezen om elders te gaan eten. Probeer telkens iets meer te eten, maar forceer niets. 6
Adviezen bij vermoeidheid Als u snel vermoeid bent dan adviseren wij u het volgende: Zorg voor voldoende nachtrust, zodat de moeheid de eetlust niet bederft. Rust even uit na ontbijt s morgens en het eten voordat u zich wast en aankleedt. Maak indien nodig gebruik van maaltijdbezorging. Zorg ervoor dat er voldoende voedingsmiddelen in huis aanwezig zijn om uit te kiezen. Kies voor eten dat makkelijk klaar te maken is, zoals voorgesneden groente, groente uit pot, voorgekookte aardappelen, krieltjes of (diepvries) kant en klaar maaltijden. Let op! Als u van uw behandeld arts of diëtist een dieet heeft voorgeschreven gekregen, overleg dan eerst met hen voor u deze adviezen opvolgt. Gewicht. Uw gewicht is een goede graadmeter om te kijken of u voldoende eet. Als u afvalt kan dat een teken zijn dat uw lichaam meer energie en voedingsstoffen nodig heeft. Het is belangrijk dat u zich een maal per 2 weken weegt om uw gewichtsverloop in kaart te brengen. Als u vragen hierover heeft, maak ze bespreekbaar bij uw bezoek op de poli. 7
ZorgSaam Ziekenhuis Wielingenlaan 2 4535 PA Terneuzen Tel. (0115) 68 80 00 Fax (0115) 62 08 34 ZorgSaam Ziekenhuis Pastoor van Genklaan 6 4501 AJ Oostburg Tel. (0117) 45 90 00 Fax (0117) 45 40 15 8 ZorgSaam Ziekenhuis Lyceumstraat 20 4561 HV Hulst Tel. (0114) 37 30 00 Fax (0114) 31 27 90 ZorgSaam Ziekenhuis maakt deel uit van Stichting ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen. Meer informatie vindt u op onze website www.zorgsaam.org 329016.08.14