KLIMAATVRIENDELIJKE OMMEKEER MET EIGEN VOER DEMO WORKSHOP RANTSOENEN GEEL 4/6 MELLE 20/6

KLIMAATVRIENDELIJKE OMMEKEER MET EIGEN VOER DEMO 2016-10 WORKSHOP RANTSOENEN GEEL 4/6 MELLE 20/6

VERLOOP Voorstelling project KOE Voorstellingsronde van de deelnemers Melkveerantsoenen en Klimaat Klimaatvriendelijke voedermiddelen in de kijker PAUZE Rantsoenproeven met klimaatvriendelijke voeders Rantsoenen in de praktijk Discussie

PROJECT: KLIMAATVRIENDELIJKE OMMEKEER MET EIGEN VOER partners: looptijd : 1 maart 2017 30 juni 2019 doelpubliek : rundveehouders

LCV? Landbouwcentrum voor Voedergewassen 1996 Praktijkcentrum : Jaarlijks programma onderzoek & voorlichting Werking over gans Vlaanderen : diverse onderzoeksinstellingen, scholen, Landbouwers in RVB en TC Financiering : Vlaamse overheid + sector: (provincie Antwerpen, Semzabel, Boerenbond, ABS, ) Coordinatie : Hooibeekhoeve Geel www.lcvvzw

KLIMAATVRIENDELIJK? Teelt CO 2 opslag in bodem Minder stikstofkunstmest nodig Minder brandstof nodig Minder emissies bij bemesting Robuustheid : klimaatverandering doorstaan Stal Minder voer per l melk Minder (enterische) emissies

GRAS KLAVER

GRASKLAVER

GRASKLAVER +VLI premie 450 EUR/ha

RIETZWENKGRAS

VOEDERBIETEN

GRANEN zomergerst

WINTERVELDBONEN

TEELTTECHNISCHE ASPECTEN KLIMAAT TEELTEN Grasklaver : bemestingsdemo 4 percelen zand : 3 ILVO PLANT, 1 HH Rietwenkgras - Alex De Vliegher 3 veehouders Voederbieten telen en inkuilen Praktijkperceel HH/Perceel 9 0,8 ha> inkuilen met mengpartner Rassendemo op praktijkbedrijven Triticale veldbonen Kosijde (Inagro) + Bottelare (PH Bottelare) Inkuilproef 3 objecten : Hogent

VERLOOP Voorstelling project KOE Voorstellingsronde van de deelnemers Melkveerantsoenen en Klimaat Klimaatvriendelijke voedermiddelen in de kijker PAUZE Rantsoenproeven met klimaatvriendelijke voeders Rantsoenen in de praktijk Discussie

GEHANTEERDE KOSTPRIJZEN RANTSOENPROEVEN Kostprijzen voedermiddelen excl bewaren en vervoederen inclusief bewaren en vervoederen EUR/ha EUR/ton DS EUR/ton (voeder) gras voordroog 2082 222 107 kuilmais 1586 147 54 perspulp - 165 45 bierdraf - 292 79 protigold - 288 101 evenwichtig krachtvoer - 323 284 eiwitrijk krachtvoer - 359 316 grasklaver voordroog 1894 212 76 voederbieten 2377 199 32 mengkuil perspulp voederbiet - 170 40 (zomer)gerst 1123 230 196 stro 152 135 bron http://www.lcvvzw.be/wp- content/uploads/2019/01/kostprijsramingvoedergewassen- gangbare- teelten- 2019- v5.pdf http://www.lcvvzw.be/wp- content/uploads/2019/01/kostprijsramingvoedergewassen- gangbare- teelten- 2019- v5.pdf factuur HH nov 2018 saldo actua mrt 2019, LIBA factuur HH nov 2018 (ingeslurfd dus geen inkuilkosten) factuur HH nov 2018 factuur HH nov 2018 http://www.lcvvzw.be/wp- content/uploads/2019/01/kostprijsramingvoedergewassen- gangbare- teelten- 2019- v5.pdf http://www.lcvvzw.be/wp- content/uploads/2019/01/kostprijsramingvoedergewassen- gangbare- teelten- 2019- v5.pdf voorlopige kostrpijsraming, stro - 150 EUR/ha

Klimaatvriendelijke melkveerantsoenen uit de praktijk Nick Rutten Ilse Louwagie, Inagro 4 juni 2019 Geel 20 juni 2019 Melle

Gevolgen klimaat Voorraad en inhoud graskuil Voorraad en inhoud maiskuil Wat waren frequente analyses? Hoe je rantsoen aanpassen aan deze kuilen?

Programma Voordroog- en maiskuilontleding Voorbeeldsimulatie rantsoen

Voordroogkuil (/kg DS) Gemiddeld 2016-2017 Variabiliteit %DS 48,5% +-40% VEM 930 925à 790 +-900 DVE 79 95 à 45 60-75 OEB 41-13 à 121 15-55 Trend najaar 2018 RE 189 250 à 110 120-200 RC 250 180 à 350 230-280 SW 2,94 2,05 à 4,17 FOS 582 490 à 600 ZET / / (suiker) 98 200 à 0 0-85

Voordroogkuil: aandachtspunten BROEI!!! AZIJNZUUR EN MELKZUUR AMMONIAK GEHALTE SUIKER AS GEHALTE

Voordroogkuil analyse 2018

Wat met mislukte kuil? TE OUD GRAS MEER RUWE CELSTOF, MINDER VEM EN DVE TRAGERE PASSAGE SNELHEID KAN VERHOLPEN WORDEN MET EXTRA EIWIT EN SNELLE PRODUCTEN (TARWE) IETS DUURDER RANTSOEN

Wat met mislukte kuil? TE JONG GRAS OP PAPIER PRACHTIG MAAR HET KOMT ER NIET UIT. KOEIEN GAAN OP HET RANDJE VAN PENSVERZURING KAN VERHOLPEN WORDEN MET EXTRA STRUCTUUR OF MINDER SNELLE PRODUCTEN IN RANTSOEN

Wat met mislukte kuil? BROEI/SCHIMMELVORMING Vooral bij droge, ruwe celstof rijke kuilen Kwaliteitsverlies smaakverlies broeiremmers + hogere UITKUILSNELHEID

Tips voor volgend jaar JONG GENOEG MAAIEN NIET ALLES IN 1 KEER? GOED AFGESTELDE MACHINES NOODZAAK MET MINIMALE BEWERKING MAXIMALE DROGE STOF

Vuistregels voordroogkuil BEMESTING AFSTELLEN OP VERLEDEN & ANALYSES KLAAR STAAN ROND HALF APRIL WEERSVOORSPELLINGEN OP VOORHAND VOLGEN DE TE MAAIEN OPPERVLAKTE DURVEN SPLITSEN BIJ TEGENVALLEND WEER TOCH BINNENHALEN BELANG 2 E SNEDE

2. Kuilmais (/kg DS) Gemiddeld 2016-2017 Variabiliteit %DS 39 32-38 Trend najaar 2018 VEM 964 1000 à 850 930-950 DVE 50 50 à 35 OEB -31-13 à -25 RE 77 100 à 75 RC 182 160 à 230 160-210 SW 1,55 1,25 à 1,97 FOS 521 497 à 515 ZET 349 320-380 (suiker) /

Kuilmais (/kg DS) GEHAKSELD 10 SEPTEMBER

Zetmeelniveau van jouw rantsoen

Zetmeelniveau van jouw rantsoen Normaal jaar 2017 2018 9 kg DS mais 9 kg DS mais 8 kg DS mais 350 g zetmeel/kg DS 380 g zetmeel/kg DS 270 g zetmeel/kg DS 3150 g zetmeel/d/d 3420 g zetmeel/d/d 2160 g zetmeel/d/d 1,6 kg maisgraan nodig à 606 g zetmeel 2,0 kg maisgraan nodig à 606 g zetmeel

Kuilmais: aandachtspunten WAT MET BUILENBRAND KUILEN LEGERING LAAG ZETMEEL

Kuilmais: tips voor komende seizoenen VROEG ZAAIEN IDEALE BODEM OPTIMALE BEMESTING KIES VOOR ZEER VROEG RAS OM DEEL BIJV. 1 MAAND VROEGER TE HAKSELEN

Structuurwaarde PERSPULP/VB 1,05 VERS GRAS VOORDROOGKUIL 4,1 KRACHT VOER KUILMAÏS 0 0,2 1 1,4 1,5 1,8 2 2,4 3 4 0,15 TARWE STRO 4,2 0,05 GERST 1,1 limiterende Structuurwaarde melkvee

Winterrantsoen 2018-2019 met gerst VDK Mais CCM Perspulp Natriumbicarbonaat Gerst Soja 48 Bestendige soja Bergafat 5,57 kg DS (1 e +2 e snede) 8,72 kg DS 1,56 kg DS 2,50 kg DS 0,200 kg 1,55 kg 1,7 kg 0,62 kg 0,12 kg 31,5-31,8 l melk 22,53 kg DS 959 VEM/kg DS 159 g RE/kg DS 89 DVE/kg DS 270 OEB/d/d 527 FOS/kg DS 201 g ZET/kg DS

Winterrantsoen 2018-2019 met gerst Gerst blijft nog steeds in het rantsoen (mei 2019)

Winterrantsoen 2018-2019 met voederbieten VDK Mais Voederbieten Perspulp Soja 48 Eiwitkern in robot 5,77 kg DS (1 e +2 e snede) 8,95 kg DS 1,66 kg DS 1,29 kg DS 1,65 kg 1,51 kg 32,8-32,7 l melk 20,81 kg DS 986 VEM/kg DS 158 g RE/kg DS 93 DVE/kg DS 150 OEB/d/d 581 FOS/kg DS 156 g ZET/kg DS

Winterrantsoen 2018-2019 met voederbieten

Dank u! Nick Rutten nick.rutten@provincieantwerpen.be

ILVO Workshop Demoproject Koe: voederwaarde van eigen voedermiddelen Karen Goossens Workshop Demoproject Koe 04/06/2019 Hooibeekhoeve Geel 20/06/2019 ILVO Melle demonstratieproject Klimaatvriendelijke Ommekeer met Eigen voer is een samenwerking van:

ILVO Eigen voedermiddelen: welke? Gras/klaver Voederbieten Granen Veldbonen

ILVO 1. Klaver /Grasklaver Doelstelling: - Eigen teelt van eiwitrijk voeder - Besparing op kunstmest: stikstof fixatie Aandachtspunten teelt en oogst: - Rode klaver als tijdelijke maaiweide (max. 2 jaar productief) - Witte klaver (+gras; zelden reinteelt): 3 à 4 jaar - Ideaal: mengsel rode en witte klaver - Moeilijker in te kuilen dan gras (RE/Sui is hoog) - Opletten voor bladverliezen bij drogen Verliezen / %DS <35 35-40 40-45 45-50 Gras/klaver 2,9 7,1 9,5 18,8 Gras 3,6 3,4 2,5 6,3 Bron PR 1997

ILVO 1. Klaver /Grasklaver Witte klaver: Rode klaver: PRO s Hogere verteerbaarheid, hoger eiwitgehalte dan rode klaver en dan zuiver gras (meestal) Hogere dan zuiver gras CONTRA s Niet geschikt voor reinteelt Moeilijker in te kuilen en voederwaarde doorgaans lager dan gras Uitlopers: verspreidt zich Penwortel: droogte resistenter

ILVO 1. Voederwaarde klaver/grasklaver VEM (/kg DS) RE % DVE (g/kg DS) OEB (g/kg DS) Engels raaigras vers 980-1060 (1006) 19-25 (22,7) 82-105 (96) 27-98 (72) Engels raaigras kuil 850 940 (888) 14-21 (17,3) 59-77 (67) 37-106 (60) Engels raaigras hooi 747 834 (790) 10-17 (13,2) 40-73 (58) 3-32 (20) Rode klaver vers 822 20,8 95 55 Rode klaver kuil 709 17,5 37 63 Rode klaver hooi 649 18,2 71 37 Gras-klaver * 859 20,3 94 42 Rode+witte klaver* 861 23,6 108 65 * Resultaten proefveld ILVO Merelbeke 2011-2014

ILVO 1. Voederwaarde klaver/grasklaver + stikstof-fixatie zeer smakelijk ruwvoeder β-caroteen (eidooierpigmenten, vruchtbaarheid) meer calcium - lage verteerbaarheid (hoog lignine gehalte) matig (variërend) RE-gehalte (ANF s: saponinen)

ILVO Droge Stof Opname (KG) 1. Proeven klaver/grasklaver 25 20 a b b b b b 15 10 5 0 Gras GrRoKl RoKl GrWiKl WiKl Luz Kuilvoeder Totaal Dewhurst et al., 2003

ILVO Melkproductie kg/dag 1. Proeven klaver/grasklaver 35 30 a b b b b b 25 20 15 10 5 0 Gras GrRoKl RoKl GrWiKl WiKl Luz Dewhurst et al., 2003

ILVO ILVO - De Brabander et al., 2005 1. Proeven klaver/grasklaver DS- (kg) Maiskuil + graskuil Maiskuil + rode klaverkuil Maiskuil 7,9 8,5 Klaverkuil - 6,2 Graskuil 6,0 - Ruwvoeder 13,9 14,7 * Krachtvoeder 4,3 4,3 Totaal 18,2 19,0 * Productie Kg melk 22,3 22,5 % vet 4,48 4,45 % eiwit 3,29 3,29

ILVO 1. Proeven klaver/grasklaver DS- (kg) Maiskuil + gras/rode klaverkuil Maiskuil + gras/witte klaverkuil Maiskuil 6,2 5,8 * Gras/Klaverkuil 10,3 8,7 * Ruwvoeder 16,5 14,5 * Tarwe 1,7 2,5 Krachtvoeder 4,4 3,3 Totaal 22,6 20,3 * Productie Kg melk 28,5 27,4 + % vet 4,67 4,69 % eiwit 3,24 3,32 + ureum 180 285 * ILVO-LCV - De Brabander et al., 2005

ILVO 2. Voederbieten VOORDELEN Hoge opbrengst: 17-20 ton DS per ha Lange groeiperiode: goed vanggewas voor stikstof Verruiming gewasrotatie ziektedruk en probleemonkruiden Hoge energiewaarde: 1000 VEM per kg DS (15% as) Veel pensfermenteerbare OS (FOS): suiker microbieel eiwit (DVE), neg. OEB Smakelijk en stimulerend (KV-besparend?) Verhogen melkeiwit- en melkvetgehalte NADELEN Arbeidsintensieve teelt meer mechanisatie Verliezen bij vers bewaren Omslachtig om te vervoederen: snijden Veel suiker: risico op acidose

ILVO 2. Voederbieten Bewaring: - In open lucht tot maart - Inkuilen Voederbieten kunnen niet alleen ingekuild worden omwille van enorme sapverliezen en sterke alcoholgisting. Mengkuilen met maïs of andere producten kunnen wel.

ILVO 2. Voederbieten: voederwaarde (per kg DS) %DS VEM FOS DVE OEB SW Voederbieten 12-18 1035 760 75-35 1,05 Perspulp 22 1060 730 110-65 1,05 Maïskuil 30-40 940 530 53-38 1,75 Voordroogkuil 30-50 870 560 70 40 3 RE RC As SUI %VC OS Voederbieten 120 (90-160) 60 125 575 (500-650) 91 Perspulp 100 200 75 30 88 Maïskuil 75 205 47 0 75 Voordroogkuil 170 120-220 250 230-280 110 70-160 80 40-160 77 68-85 - RE varieert met ras, bemesting, oogstdatum, bodemsoort en neemt af met hogere DS - Suikergehalte neemt toe met DS-gehalte ( 65% bij 14% DS 72% bij 20% DS) - Bieten zijn arm aan Ca en bevatten ook te weinig P en Mg, maar hebben genoeg Na en teveel K (laxerend)

ILVO 2. Mengkuilen voederbieten en maïs Om sapverliezen te vermijden streeft men best naar 30% DS in de mengkuil BV: bieten met 15% DS en kuilmaïs met 35% DS 15% bieten op DS-basis of 1 ha voederbieten en 6 ha kuilmaïs Bieten worden best gesneden en laagsgewijs tussen de maïs gebracht Bieten worden best gereinigd om teveel grond in de kuil te vermijden Bewaring van mengkuil is even goed als van zuivere maïskuil Bijna al het bietsuiker wordt gefermenteerd Uitkuilen en vervoederen van mengkuilen verloopt zonder problemen Klein positief effect op de ruwvoeder Verhogen melkvet- en melkeiwitproductie tov maïskuilen

ILVO 2. Mengkuilen voederbieten en bijproducten Feedbeet-project van Hogeschool Gent i.s.m. ILVO (okt. 2015 okt. 2017) Voederbieten: feedbeet (KWS): 220 g DS/kg met 755 g suiker/kg DS Droge producten: tarweglutenfeed, maïsglutenfeed, bietenpulp, cichoreipulp, geplette gerst, palmpitschilfers, sojapellen, vlaskaf, gerstestro en tarwestro Vochtige producten: CCM, kuilmaïs, perspulp en voorgedroogd gras Mengkuilen: globaal DS-gehalte van 33%; aandeel Feedbeet 45-55% op DS

ILVO 2. Mengkuilen in de praktijk Bietenreinigingsmand met versnijder Bietenreiniger versnijder

ILVO 2. Mengkuilen in de praktijk

ILVO 2. Voederbieten: besluiten Voederbieten zijn een interessante optie als derde gewas naast gras en maïs Meer mechanisatiemogelijkheden: oogsten, reinigen, versnijden, vervoederen Bewaren en vervoederen zijn jaarrond mogelijk: - eerste 3 maanden na oogst vers vervoederen - 3 maanden na oogst als mengkuil met maïs of perspulp of eventueel met bietenpulp, sojapellen, palmpitschilfers (duurder!)

ILVO 3. Eigen granen Eigenschappen granen: Energierijk/zetmeelrijk Zelf te telen Makkelijke opslag Goede vruchtafwisseling Alternatief voor dure krachtvoeders? Tarwe, triticale, gerst: snelle voedermiddelen: aan te bevelen bij FOS-tekort, bevorderen het % melk-eiwit Maïs: trager voedermiddel: brengt BZET aan

ILVO 3. Voederwaarde granen VEM DVEo OEBo RE ZET bzet FOS Gerst 978 81-24 104 496 59 620 Tarwe 1027 86-18 111 557 52 681 Triticale 1047 80-14 112 565 53 714 Mais 1103 84-33 82 606 216 482 Evenw KV 960 115 25 164 193 47 561 Norm: 1. max. 25% zetm in DS rantsoen! (ev iets hoger voor hoogprod); 2. max 1,5 kg Bzetm per dag per koe

ILVO 3. Bewaring en fysische behandeling van granen Fysische behandeling Pletten vs malen : meer structuur, soms iets gedrukte verteerbaarheid (maïs) Extrusie, : verhogen pensafbraak(snelheid), niet nodig Persen van een samenstelling onder hoge druk DOEL: zo traag mogelijk maar volledige vertering BV. behandeling van geheel graan met NaOH Lagere pensafbraak(snelheid) t.o.v. gemalen graan Zelfde totale verteerbaarheid (NaOH pensbuffer)

ILVO 3. Bewaring en fysische behandeling van Tarwe + 3 % NaOH 5 min. mengen + 100 l water/ton tarwe 45 min. mengen met onderbrekingen + 100 l water/ton tarwe 30 min. continu mengen s avonds nog eens mengen granen Wagen steeds horizontaal plaatsen (nodig voor homogene menging) s anderendaags morgens uitdraaien 30-40 cm dik niet afdekken

ILVO 3. Voederproef Tarwe: Invloed van de behandeling Geplet + NaOH Ingekuild Droge stof (g/kg) Chem. samenst. (g/kg DS) RE RC ZET As 872 117 30 631 17 747 112 20 595 56 589 96 43 599 21 Verteerbaarh. OS (%) (vivo) 80,7 80,8 80,7 Voederwaarden (DS) VEM DVE (g) OEB (g) FOS (g) 1210 103-37 789 1151 125-51 520 1182 76-33 754

ILVO 3. Voederproef Tarwe: Invloed van de behandeling Voeder Geplet + NaOH Ingekuild DS- (kg) Maïskuil Voordroogkuil Tarwe Sojaschroot Krachtvoeder Totaal 6,8 4,9 4,6 0,9 1,3 18,8 6,8 4,9 4,6 0,8 1,3 18,9 6,7 4,9 4,7 0,8 1,4 19,0 VEM-opn. (% beh.) DVE-opn. (% beh.) OEB (g) 108 107 151 103 111 72 110 105 152

ILVO 3. Voederproef Tarwe: Invloed van de behandeling Productieresultaten Geplet + NaOH Ingekuild Kg melk % vet % eiwit g vet g eiwit ureum (mg/l) 25,9 4,42 3,31 1121 844 260 27,0 4,40 3,23 1180 864 243 24,5 4,70 3,28 1130 794 243

ILVO 4. Veldbonen + Stikstof-fixatie Oogsten op verschillende manieren Brengen zetmeel aan Eiwitrijk maar onbestendig eiwit - Grote variatie in opbrengst Onkruidbestrijding moeilijk Vogelschade (bestrijding uitdaging)

ILVO Voederwaarde vlinderbloemigen VEM (/kg DS) Zetmee l % RC % RE % DVE (g/kg DS) OEB (g/kg DS) Erwt * 1167 55 9,3 24,5 121 72 Veldboon * 1150 45 13,5 25,7 126 73 Lupine * 1226 5 19,7 42,1 140 168 Maiskuil 858-971 17,3-34,2 18 20 74-90 47-52 -18/-36 Tarwe 1135 55,7 2,4 11,1 98-43 Sojaboon 1742 0 6 35,1 121 226 Sojaschro ot 1243 0 6 46,0 252 193 * Resultaten proefveld Bottelaere ILVO - Ugent HoGent 2013 Evenw KV 960 19,3 12 16,4 115 8

ILVO Dank u wel Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek Scheldeweg 68 9090 Melle België T + 32 (0)9 272 26 00 F +32 (0)9 272 26 01 dier@ilvo.vlaanderen.be www.ilvo.vlaanderen.be ILVO

KLIMAATVRIENDELIJKE OMMEKEER MET EIGEN VOER DEMO KOE RANTSOENPROEVEN HOOIBEEKHOEVE Nick Rutten, Hooibeekhoeve

KLIMAATVRIENDELIJKE OMMEKEER MET EIGEN VOER Demoproject gefinancierd door Departement L&V LCV: aanvrager van project Ilvo, Inagro, HoGent, Ugent en Hooibeekhoeve: partners van project demonstratieproject Klimaatvriendelijke Ommekeer met Eigen voer is een samenwerking van:

RANTSOENPROEVEN 3 voederproeven van 8 weken 3 alternatieve voedermiddelen: Granen: droog, geplet Voederbieten ingekuild met PP Grasklaver versus gras (ingekuild)

cross-over RANTSOENPROEVEN Proefopzet: Elke proef duurt 8 weken met 2 periodes van 4 weken en halfweg cross-over week 1 week 2 week 3 week 4 week 5 week 6 week 7 week 8 stal 1 proefrantsoen controlerantsoen stal 2 controlerantsoen proefrantsoen aanpassingsperiode proefperiode aanpassingsperiode proefperiode De verdeling van de dieren: Pariteit Dagen in lactatie Melkproductie Ca. 37 koeien per stal

RANTSOENPROEVEN Proefopzet en dataverzameling: 1 x per dag voederen mengwagen per stal vullen Kg per geladen voeder noteren Totale kg gelost noteren 1 x per dag restvoer wegen per stal Dagelijkse krachtvoer per koe Per voederproef 2 x 48u MPR, telkens in week 4 en 8 melkstaal van elke melkbeurt van elke koe over 48u Info gehaltes: vet en eiwit Dagelijkse melkproductie per koe

RANTSOENPROEVEN Voederproef granen: Waarom geplette gerst? Teelt zomergerst kan opgenomen worden als teeltrotatie bij gras/maïs Geplet ipv gemalen: iets veiliger naar pensverzuring Gerst ipv tarwe: minder snel, iets veiliger

RANTSOENPROEVEN Voederproef granen: Gedroogde en geplette gerst ingepast in basisrantsoen 2 periodes van 4 weken met halfweg cross-over 9/10/2017-5/11/2017 Gerst in stal 1 en controle in stal 2 6/11/2017 3/12/2017 Gerst in stal 2 en controle in stal 1 In proefrantsoen werd getracht 1,5 kg evenwichtig KV te vervangen door 1,5 kg gerst in het basisrantsoen

RANTSOENPROEVEN Voederproef granen: Basisrantsoen: kg product kg DS kg product Evenwichtig KV wordt verstrekt volgens productie en behoeftenorm van de dieren Eiwitkern wordt gegeven in melkrobot (en zit niet bij resultaten van RV-) kg DS Maïs 16 7,5 18,5 8,6 VDK 14 5 11 4 Perspulp 8 2,16 8 2,16 Bierdraf 4 1,2 4 1,2 Geplette Gerst 1,5 1,3 0 0 Stro 0,8 0,7 0,8 0,7 Eiwitkern 3 2,65 3 2,65 kg melk (VEM) kg melk (DVE) Proefgroep 29,2 30,1 controlegroep 26,5 28,1

RANTSOENPROEVEN Voederproef granen: Resultaten voor alle dieren (beide proefperiodes samen): controle vs gerst Ruwvoer (kg DS) Ruwvoer relatief (%tov controle) KV (kg) gemiddelde per koe KV EK (kg DS) (kg) EK (kg DS) Totale DS Totale DS lactatiedage n relatief (% tov controle) VEM/kg DS totale DVE g/kg DS totale controle 16,6 100 4,45 3,92 2,65 2,33 22,85 100 209 959 96 gerst 17,3 104 3,99 3,51 2,66 2,34 23,15 101 218 951 97

RANTSOENPROEVEN Voederproef granen: Resultaten voor alle dieren (beide proefperiodes samen): controle vs gerst Ruwvoer (kg DS) Ruwvoer relatief (%tov controle) KV (kg) gemiddelde per koe KV EK (kg DS) (kg) EK (kg DS) Totale DS Totale DS lactatiedage n relatief (% tov controle) VEM/kg DS totale DVE g/kg DS totale controle 16,6 100 4,45 3,92 2,65 2,33 22,85 100 209 959 96 gerst 17,3 104 3,99 3,51 2,66 2,34 23,15 101 218 951 97 Productie (kg) Productie relatief (% tov controle) %vet %vet relatief (% tov controle) %eiwit %eiwit relatief (% tov controle) controle 30,72 100 4,12 100 3,61 100 gerst 30,73 100 4,20 102 3,65 101

RANTSOENPROEVEN Voederproef granen: Resultaten voor proefdieren (ganse proef meegelopen en tussen 80-200dil) (7vaarzen, 2 2 e kalfs, 3 3 e kalfs, 2 4 e kalfs): controle vs gerst Ruwvoer (kg DS) Ruwvoer relatief (%tov controle) gemiddelde per koe KV (kg) KV (kg DS) EK (kg) EK (kg DS) Totale DS Totale DS relatief (% tov controle) lactatiedagen VEM/kg DS totale DVE g/kg DS totale controle 16,6 100 5,45 4,80 2,62 2,31 23,70 100 130 965 97 gerst 17,3 104 4,96 4,36 2,63 2,31 23,98 101 126 957 97

RANTSOENPROEVEN Voederproef granen: Resultaten voor proefdieren (ganse proef meegelopen en tussen 80-200dil) (7vaarzen, 2 2 e kalfs, 3 3 e kalfs, 2 4 e kalfs): controle vs gerst Ruwvoer (kg DS) Ruwvoer relatief (%tov controle) gemiddelde per koe KV (kg) KV (kg DS) EK (kg) EK (kg DS) Totale DS Totale DS relatief (% tov controle) lactatiedagen VEM/kg DS totale DVE g/kg DS totale controle 16,6 100 5,45 4,80 2,62 2,31 23,70 100 130 965 97 gerst 17,3 104 4,96 4,36 2,63 2,31 23,98 101 126 957 97 Productie (kg) Productie relatief (% tov controle) %vet %vet relatief (% tov controle) %eiwit controle 34,78 100 4,07 100 3,55 100 gerst 34,83 100 4,13 101 3,53 99 %eiwit relatief (% tov controle)

RANTSOENPROEVEN Voederproef granen: Resultaten voor proefdieren (ganse proef meegelopen en tussen 80-200dil) (7vaarzen, 2 2 e kalfs, 3 3 e kalfs, 2 4 e kalfs): controle vs gerst Ruwvoer (kg DS) Ruwvoer relatief (%tov controle) gemiddelde per koe KV (kg) KV (kg DS) EK (kg) EK (kg DS) Totale DS Totale DS relatief (% tov controle) lactatiedagen VEM/kg DS totale DVE g/kg DS totale controle 16,6 100 5,45 4,80 2,62 2,31 23,70 100 130 965 97 gerst 17,3 104 4,96 4,36 2,63 2,31 23,98 101 126 957 97 Productie (kg) Productie relatief (% tov controle) %vet %vet relatief (% tov controle) %eiwit %eiwit relatief (% tov controle) Opbrengst /koe/dag ( ) Totale voerkost /koe/dag ( ) Voersaldo /koe/dag ( ) controle 34,78 100 4,02 100 3,51 100 11,03 5,28 5,75 gerst 34,83 100 4,06 101 3,51 100 11,10 5,41 5,69

RANTSOENPROEVEN Voederproef granen: Verloop van body conditie (koeien >200dil)

VOEDERBIETEN: DEMO INKUILEN Nov 2017 demonstratie VB inkuilen met mengpartner Perceel van 0,8 ha Kleine rassenproef Rest perceel: Rialto VB werden week voor demo gerooid

VOEDERBIETEN: DEMO INKUILEN Reinigen en versnijden op dag van inkuilen

VOEDERBIETEN: DEMO INKUILEN 2 mengpartners gekozen: Perspulp (kuil) Maïs (slurf) Keuze mengpartner: afhankelijk van bv. beschikbare plaats op erf, rooitijdstip, voorkeur om eerst tijd vers te voederen, kostprijs mengpartner, Keuze voor PP: optie die voor veel landbouwers mogelijk is, omdat PP al op veel bedrijven gebruikt wordt en het tijdstip om kuil te maken kan vrij gekozen worden Keuze voor maïs: Goede mengpartner met weinig sapverliezen bij max 25% VB Kan in kuil, maar wilden inkuilen in slurf ook tonen Nadeel: verschil in oogsttijdstip

VOEDERBIETEN: DEMO INKUILEN Mengkuil VB en PP: Mengkuil voor voederproef PP werd aangeleverd op dag van demo Verhouding: 1/3 e VB en 2/3 e PP (kg vers product) Voeders gemengd met loswagen met verdeelwalsen Ingekuild op betonplaat met muren

VOEDERBIETEN: DEMO INKUILEN Mengkuil VB en PP:

VOEDERBIETEN: DEMO INKUILEN Mengkuil VB en Maïs: Maïs geoogst in 2017 en heringekuild Verhouding: 1/4 e VB en 3/4 e maïs (kg vers product) Voeders gemengd met loswagen met verdeelwalsen Ingekuild in slurf

VOEDERBIETEN: DEMO INKUILEN Mengkuil VB en Maïs:

RANTSOENPROEVEN Voederproef voederbieten: Mengkuil voederbieten (1/3) en perspulp (2/3) t.o.v. perspulp in basisrantsoen, respectievelijk proefgroep en controlegroep 2 periodes van 4 weken met halfweg cross-over 8/01/2018-4/02/2018 VB/PP in stal 1 en PP in stal 2 5/02/2018 4/03/2018 VB/PP in stal 2 en PP in stal 1

RANTSOENPROEVEN Voederproef voederbieten: Basisrantsoen: Proefgroep kg product kg DS controlegroep kg product kg DS Maïs 18,5 8,6 18,5 8,6 VDK 7,6 4 7,6 4 Perspulp 0 0 7,68 1,92 Mengkuil VB/PP 9 1,92 0 0 Bierdraf 4 1,2 4 1,2 Stro 0,8 0,7 0,8 0,7 Eiwitkern 3 2,65 3 2,65 kg melk (VEM) kg melk (DVE) 26,3 26,1 28,5 28,5 Intentie om 2 evenwaardige/gelijke rantsoenen op te stellen Evenwichtig KV wordt verstrekt volgens melkproductie en is gelijk voor beide groepen

RANTSOENPROEVEN Voederproef voederbieten: Statistische verwerking door Evie Leenaerts in kader van masterproef: Toepassen van voederbieten in het melkveerantsoen Begeleiding door An Schellekens Thesis beschikbaar op website Hooibeekhoeve (na verdediging)

RANTSOENPROEVEN Voederproef voederbieten: Melkproductie: Geen significant verschil in melkproductie tussen 2 rantsoenen Wel significante invloed van rantsoen op verloop van melkproductie tijdens lactatie Controlerantsoen geeft lagere melkproductie in begin lactatie, maar de daaropvolgende stijging was hoger dan bij proefrantsoen Het rantsoen had geen invloed op de daling van de melkproductie

RANTSOENPROEVEN Voederproef voederbieten: Vetgehalte: Het vetgehalte was significant hoger bij het proefrantsoen Verschil in vetgehalte is afhankelijk van lactatiestadium Verschil in vetgehalte is groter naarmate het dier zich verder in lactatie bevindt Eiwitgehalte: Het eiwitgehalte was significant lager bij het proefrantsoen Verschil in eiwitgehalte is afhankelijk van pariteit Bij primipare koeien geen verschil in eiwitgehalte Bij multipare koeien is eiwitgehalte significant hoger bij het controlerantsoen

RANTSOENPROEVEN Voederproef voederbieten: Na proef werd mengkuil verder opgevoederd (03/2018-09/2018) Vetgehalte andere zomers steeds onder druk Hete zomer 2018 konden we vetgehalte wel op peil houden! Bewaring was goed

RANTSOENPROEVEN Voederproef grasklaver: proefgroep controlegroep kg product kg product kg DS kg DS Maïs 20 8,8 19,5 8,6 grasklaver 7,3 4 VDK 7,4 4,2 PP 9 2,25 9 2,25 Protigold 4,5 1,62 4,5 1,62 Eiwitkern 2,8 2,47 2,8 2,47 kg melk (VEM) kg melk (DVE) 27,1 27,3 27,0 27,3

RANTSOENPROEVEN Voederproef grasklaver: Resultaten voor alle dieren (beide proefperiodes samen): controle vs grasklaver Ruwvoer (kg DS) Ruwvoer relatief (%tov controle) gemiddelde /productie per rantsoen, per koe KV (kg DS) EK (kg) EK (kg DS) Totale DS KV (kg) Totale DS relatief (% tov controle) lactatiedagen VEM/kg DS totale DVE g/kg DS totale controle 17,3 100 3,77 3,32 2,47 2,17 22,79 100 229 992 96 grasklaver 17,1 99 3,83 3,37 2,39 2,10 22,59 99 221 994 95

RANTSOENPROEVEN Voederproef grasklaver: Resultaten voor alle dieren (beide proefperiodes samen): controle vs grasklaver Ruwvoer (kg DS) Ruwvoer relatief (%tov controle) gemiddelde /productie per rantsoen, per koe KV (kg DS) EK (kg) EK (kg DS) Totale DS KV (kg) Totale DS relatief (% tov controle) lactatiedagen VEM/kg DS totale DVE g/kg DS totale controle 17,3 100 3,77 3,32 2,47 2,17 22,79 100 229 992 96 grasklaver 17,1 99 3,83 3,37 2,39 2,10 22,59 99 221 994 95 Productie (kg) Productie relatief (% tov controle) %vet %vet relatief (% tov controle) %eiwit controle 31,81 100 3,92 100 3,43 100 grasklaver 31,1 98 3,96 101 3,36 98 %eiwit relatief (% tov controle)

RANTSOENPROEVEN Voederproef grasklaver: Resultaten voor proefdieren (ganse proef meegelopen en tussen 80-200dil) (4x vaarzen, 8x 2 e kalfs, 2x 4 e kalfs, 1x 5 e kalfs): controle vs grasklaver Ruwvoer (kg DS) Ruwvoer relatief (%tov controle) gemiddelde /productie per rantsoen, per koe KV (kg DS) EK (kg) EK (kg DS) Totale DS KV (kg) Totale DS relatief (% tov controle) lactatiedagen VEM/kg DS totale DVE g/kg DS totale controle 17,3 100 5,76 5,07 2,73 2,40 24,77 100 153 1002 99 grasklaver 17,1 99 5,76 5,07 2,62 2,31 24,50 99 155 1003 98

RANTSOENPROEVEN Voederproef grasklaver: Resultaten voor proefdieren (ganse proef meegelopen en tussen 80-200dil) (4x vaarzen, 8x 2 e kalfs, 2x 4 e kalfs, 1x 5 e kalfs): controle vs grasklaver Ruwvoer (kg DS) Ruwvoer relatief (%tov controle) gemiddelde /productie per rantsoen, per koe KV (kg DS) EK (kg) EK (kg DS) Totale DS KV (kg) Totale DS relatief (% tov controle) lactatiedagen VEM/kg DS totale DVE g/kg DS totale controle 17,3 100 5,76 5,07 2,73 2,40 24,77 100 153 1002 99 grasklaver 17,1 99 5,76 5,07 2,62 2,31 24,50 99 155 1003 98 Productie (kg) Productie relatief (% tov controle) %vet %vet relatief (% tov controle) %eiwit controle 39,13 100 3,70 100 3,32 100 grasklaver 37,22 95 3,62 98 3,25 98 %eiwit relatief (% tov controle)

RANTSOENPROEVEN Voederproef grasklaver: Resultaten voor proefdieren (ganse proef meegelopen en tussen 80-200dil) (4x vaarzen, 8x 2 e kalfs, 2x 4 e kalfs, 1x 5 e kalfs): controle vs grasklaver Ruwvoer (kg DS) Ruwvoer relatief (%tov controle) gemiddelde /productie per rantsoen, per koe KV (kg DS) EK (kg) EK (kg DS) Totale DS KV (kg) Totale DS relatief (% tov controle) lactatiedagen VEM/kg DS totale DVE g/kg DS totale controle 17,3 100 5,76 5,07 2,73 2,40 24,77 100 153 1002 99 grasklaver 17,1 99 5,76 5,07 2,62 2,31 24,50 99 155 1003 98 Productie (kg) Productie relatief (% tov controle) %vet %vet relatief (% tov controle) %eiwit %eiwit relatief (% tov controle) Opbrengs t/koe/dag ( ) Totale voerkost /koe/dag ( ) Voersaldo /koe/dag ( ) controle 39,13 100 3,70 100 3,32 100 11,57 5,57 6,00 grasklaver 37,22 95 3,62 98 3,25 98 10,77 5,44 5,33

RANTSOENPROEVEN Rapport van elke voederproef op website Hooibeekhoeve

BEDANKT!!! NICK.RUTTEN@PROVINCIEANTWERPEN.BE AN.SCHELLEKENS@PROVINCIEANTWERPEN.BE