Naam: KASTELEN Heb jij je wel eens afgevraagd hoe je jouw huis zou verdedigen als anderen het probeerden te veroveren? Nou, vroeger dachten de mensen daarr dus echt wel over na. Ze bouwden hun huis zelfs zo dat een vijand hun huis erg moeilijk kon aanvallen en veroveren. De tijd waarin dit gebeurde heet de Middeleeuwen. Deze tijd duurde van ongeveer 500 tot 1500, heel wat jaren geleden dus Lang geleden waren er mannen die de kusten van Europa onveilig maakten. Hierdoor werden de mensen bang en probeerden hun woning te beschermen. Sommige mensen bouwden toen een muur of wal om hun huis te beschermen. Eigenlijk waren dit de eerste kastelen al. Iets later werden eenvoudige kastelen gebouwd, die bestonden uit een houten toren met er omheen een wal en een gracht. Daar omheen stond een omheining van palen met scherpe punten. Het midden van het kasteel bestond uit een toren; deze werd de donjon genoemd. Hier woonden de kasteelbewoners. Vraag 1a. Waarvoor moeten we onze huizen tegenwoordig beschermen?... pagina 1 van 6
Vraag 1b. Hoe beveiligen we onze huizen tegenwoordig?.... Na een tijd werden er in Europa de eerste stenen kastelen gebouwd. Stenen kastelen zijn veel sterker dan hout en zijn niet brandbaar. Zeker de donjon werd van steen gebouwd, omdat dit het belangrijkste verdedigingswerk en ook het woonverblijf in het kasteel was. Om het kasteel heen kwam een dikke, hoge muur. Daarlangs werd een gracht gegraven met een ophaalbrug erover. Zo probeerde men de vijand buiten de deur te houden. Vraag 2a. Hoe heet de tijd tussen het jaar 500 en 1500? Vraag 2b. Wat is een donjon? Na het jaar 1400 ging men vierkante kastelen bouwen. Deze waren beter bewoonbaar en ook beter te verdedigen. De verdedigers hadden vanaf een rechte muur namelijk een beter uitzicht over de omgeving dan vanaf een ronde muur. Hierdoor kon je de vijand beter aan zien komen. pagina 2 van 6
De muren waren soms wel twee meter dik. Op de binnenplaats werden stallen, schuren, koetshuizen, werkplaatsen en woningen voor bedienden gebouwd. Sommige kastelen leken wel een klein dorp. Honderden mensen werkten aan de bouw van het kasteel. Van steenhouwers en metselaars tot slootgravers. Het duurde meestal twee jaar om een kasteel te bouwen. Maar met hele grote kastelen waren de bouwers soms wel tien jaar of langer bezig. Van de houten kastelen is er niet één bewaard gebleven. Van de stenen kastelen bestaan er nog ongeveer driehonderd in Nederland. Sommige daarvan zijn nog helemaal compleet. Die kun je bezoeken, zoals het Muiderslot. Van andere kastelen is alleen een ruïne overgebleven. Vraag 3a. Hoe komt het dat er geen houten kastelen zijn overgebleven?.. Vraag 4a. Waarom werden kastelen later niet meer van hout maar van steen gemaakt?.... Vraag 3b. Hoe lang was men bezig met de bouw van een eenvoudig kasteel?. Vraag 4b. Waarom werden kastelen later niet meer rond maar vierkant gemaakt?..... pagina 3 van 6
Wie leefden er in een kasteel? De belangrijkste persoon in het kasteel was de koning, heer of de rijke adel. Hij was de machtigste man in het kasteel. Hij had naast het kasteel ook nog een paar andere kastelen. De wil van de koning was wet: als hij het wilde stuurde hij een order rond om zo te bevelen dat er iemand opgepakt moest worden. Deze orders van de koning werden verzonden met eromheen een koord en een Koninklijke zegel erop; als je weigerde ze op te volgen, werd je als rebel beschouwd en kon je de doodstraf krijgen. Door deze Koninklijke zegel, kon men gelijk zien van welke koning of kasteelheer het bevel was. Deze zegel werd niet alleen voor de 'post' gebruikt; ook de ridders hadden op hun schild een symbool staan, die alleen die groep ridders had: het wapenteken. Vraag 5a. Hoe kon je zien dat een bericht door de koning zelf was verstuurd?.. Vraag 5b. Wat is een wapenteken?.... In het kasteel leefden ook edelen en hoge personen uit de kerk. Daarnaast woonden er in het kasteel vrouwen en kinderen. De belangrijkste vrouw in het kasteel was de vrouw van de kasteelheer. De gezinnen van ridders woonden vaak ook in het kasteel, en soms werden er ook kinderen van andere edelen opgeleid. Adellijke dames hadden hun eigen hofdames en er waren ook vrouwelijke bedienden, zoals wasvrouwen en naaisters. Vrouwen uit het hele koninkrijk leerden spinnen, weven en naaien. Vraag 6a. Wie was de belangrijkste persoon die op het kasteel woonde? Vraag 6b. Wie woonden nog meer op het kasteel?. pagina 4 van 6
De kinderen uit een adellijke familie mochten niet kiezen wat ze later wilden worden. Jongens bijvoorbeeld, werden soms weggestuurd naar een ander kasteel, terwijl ze pas zeven jaar waren! Ze leerden daar wat goede manieren waren. Als ze zeven jaar waren begon hun opleiding als schildknaap, en rond hun eenentwintigste werden ze geridderd. Ook meisjes werden naar een ander kasteel gestuurd. Zij kregen daar les van kasteelvrouwen. Ze leerden de naaikunst, het huishouden en fatsoenlijk gedrag. Er moest veel werk worden verricht. Daarvoor waren onder andere de hoefsmid, de timmerman, de kok, de hofmeester (die zorgde voor de huishouding), bedieners en soldaten. Een aantal van deze mensen had een eigen kamertje, anderen sliepen in de grote zaal op de grond! Ook zaten er gevangenen in de kerkers. Vraag 7a. Welke ambachten had de kasteelheer meestal op het kasteel tot zijn beschikking?... Vraag 7b. Welke ambachten had de kasteeldame meestal op het kasteel tot haar beschikking? Vraag 8. Waarom werden jonge jongens soms naar een ander kasteel gestuurd?.. pagina 5 van 6
Er woonden ook dieren in het kasteel. Het kasteel had dieren nodig om van te leven. Deze dieren hadden allemaal een eigen functie. Meestal was dit het zorgen voor voedsel. De vacht van veel dieren werd ook gebruikt om er kleding van te maken. Suiker was in die tijd erg duur, daarom werden er bij het kasteel bijenkorven gehouden. De bijen zorgden voor zoete honing. Het kasteel van binnen In het kasteel waren ontzettend veel kamers. Zo had je de keuken, de voorraadkamer, de ridderzaal, een slaapkamer voor de koning, de kamers voor de gasten, de stallen voor de dieren, een kapel en een ruimte waar de smid nieuwe hoefijzers voor de paarden maakten. Verder was er in het kasteel een binnenplaats waar een put stond daar kon de keukenmeid water halen. De ridderzaal Het middelpunt van het kasteel was de ridderzaal. In de ridderzaal werden dagelijks de maaltijden gegeten en er werden feesten gegeven. In de ridderzaal ontving de koning belangrijke mensen, luisterde de koning naar de klachten van de mensen en gaf opdrachten aan zijn onderdanen. De ridderzaal was ook een soort rechtbank, de koning was dan de rechter. Maar de ridderzaal werd ook gebruikt voor leuke dingen. Er kwamen veel mensen optreden voor de koning en er werd dan veel gedanst, muziek gemaakt, spelletjes gedaan en verhalen voorgelezen. Vraag 9a. Waar werd de ridderzaal voor gebruikt?.... pagina 6 van 6