Projectfiche 16 Maria Assumptalyceum Brussel ((Interventie preventiecoaches geestelijke gezondheid) (gezondheidsthema welbevinden) 1 Schoolkenmerken Maria Assumptalyceum Stalkruidlaan 1 1020 Brussel Directie: S. Van Eynde, www.mariaassumptalyceum.be info@mariaassumptalyceum.be Het Maria Assumptalyceum telt een 660-tal leerlingen en ligt aan de Brusselse rand. Naast een breed ASO-aanbod kunnen jongeren de richtingen Bio-esthetiek (TSO) en haarzorg/mode (BSO) volgen. De school heeft bijzondere aandacht voor de lichamelijke ontplooiing van de jongeren, voor sociale, culturele en expressieve vaardigheden en een sterk maatschappelijk engagement. Thema's zoals vrede, veiligheid, multiraciaal samenleven, gezondheidseducatie, consumptie en welvaart, milieubewustzijn en verantwoordelijkheid in de maatschappij bepalen mee de schoolcultuur via de lessen, uitstappen en projectwerking en dagelijkse contacten tussen alle deelnemers aan het schoolgebeuren. De leerlingen gaan hier graag naar school omdat de school een zeer leerlinggerichte aanpak hanteert: zorg en betrokkenheid m.b.t. studieresultaten, studiekeuze en socio-emotioneel welzijn vormen de basis van structuur en doelstellingen van het begeleidingssysteem. 1
2 Geestelijk gezondheid als onderdeel van het gezondheidsbeleid op school De school besteedt aandacht aan meerdere gezondheidsthema s zoals bewegen, lichaamshygiëne, milieu en gezondheid, genotsmiddelen, voeding, relaties en seksualiteit, stress en emoties, veiligheid en eerste hulp. De gezondheidsthema s komen aan bod in een aantal vakken (Nederlands, muziek, LO, godsdienst, ) maar ook tijdens schoolactiviteiten. De school hecht heel veel belang aan de geestelijke gezondheid door op klasniveau voldoende aandacht te schenken over de 6 leerjaren heen wat betreft alle beschermende factoren van welbevinden bij leerlingen. 3 Het project preventiecoaches ter ondersteuning van een geestelijk gezondheidsbeleid op school 3.1 Aanleiding In juni 2009 wou de directie inventariseren in welke mate alle leerkrachten beleidsmatig bezig waren in hun klas met het gezondheidsproject. Ter ondersteuning van dit gigantische werk koos de school ervoor om een leerkracht (gedeeltelijk) lesvrij te maken en haar mandaat te geven om dit uit te werken. 3.2 Voorbereiding Er werd een werkgroep opgericht bestaande uit de directie, de hiervoor deels vrijgesteld leerkracht, het vakleerkrachtenoverleg, het CLB en de preventiecoach geestelijke gezondheid. Samen met de coach werd een werkvorm en stramien gekozen om alle les/schoolactiviteiten te inventariseren. De school wou kwaliteitsvol werken: het matrixmodel 1 en de rubricering van de beschermende factoren waren de hulpmiddelen. De leerkrachten werden op de hoogte gesteld van deze opdracht en gevraagd om hieraan mee te werken. Op deze wijze kwam het huidige beleidsmatig werken aan gezondheid en welbevinden zeer goed tot uiting, en kan een plan uitgewerkt worden om dit verder te verfijnen. 4 Projectuitvoering Het inventariseren en verwerken nam bijna een heel schooljaar in beslag. vooral wat betreft het in kaart brengen van de gezondheidsthema s op klasniveau om zo een overzicht te krijgen van de bestaande leerlijn per thema. Daarenboven werd er in het kader van dit project preventiecoaches geestelijke gezondheid extra gefocust op de beschermende factoren die tijdens het lesgeven aan bod kwamen. De andere niveaus waren eenvoudiger in kaart te brengen. 1 De gezondheidsmatrix: wanneer de school gezondheidsacties uitwerkt, is het belangrijk na te gaan of de acties gericht zijn op de verschillende niveaus (leerling,klas, school, omgeving) en verschillende strategieën combineren (educatie, structurele maatregelen, afspraken, zorg en begeleiding): gezondheidsmatrix. 2
De preventiecoach geestelijke gezondheid herleidde de matrix tot een overzichtelijk document waaruit een aantal werkpunten konden gedestilleerd worden (bijlage 1). De werkgroep stelde vast dat de school een ruim gezondheidsbeleid heeft maar dat de communicatie van dit kwaliteitsvol werken te bescheiden was. De school koos om enkele gekende en regelmatig terugkerende acties meer onder de aandacht te brengen en duidelijk te maken aan de leerlingen en ouders dat deze kleine inspanningen bijdragen tot het gehele schoolklimaat. Enkele initiatieven ter illustratie: Nette speelplaats (leerlingen). Week tegen pesten (leerlingen). Ontmoetingsmomenten voor leerkrachten, zoals happy hour (leerkrachten). Aanstelling van contextcoördinatoren (leerkrachten). Informatiemap voor nieuwe leerkrachten en vervangleerkrachten werd geactualiseerd (leerlingen/leerkrachten). Het mentorschap voor leerkrachten werd behouden (leerkrachten). Door het inventariseren stelde de werkgroep ook vast dat er veel acties worden georganiseerd op schoolniveau. Hierdoor ervaren leerkrachten een verhoogde werkdruk. De werkgroep hield hiermee rekening en besloot om bepaalde jaarlijkse activiteiten om te vormen tot tweejaarlijks zoals bijvoorbeeld het schooltoneel. 5 Evaluatie Na elke actie wordt tijd gemaakt voor een evaluatie, volgens een eenvoudig model: Werden de vooropgestelde doelstelling(en) behaald? Wat was positief? Wat verliep minder goed? Besluit: bijsturen, stoppen, herhalen, Het evaluatiemodel werd bewust zo eenvoudig gehouden opdat men de zekerheid zou hebben dat het gebeurt. 3
Bijlage 1 : vaststellingen Sterktes Bij leerlingen: Zeer leerling-gerichte aanpak. Kunnen voor veel rekenen op ondersteuning van de school. De leerlingen gaan graag naar school. Bij ouders: Worden op klassieke manieren op de hoogte gesteld van het opvoedingsproject van de school. Bij leerkrachten Leerkrachten kunnen terecht bij pedagogisch directeur voor feedback en ondersteuning. Er is een draaiboek voor nieuwe leerkrachten waarin het reilen en zeilen van de school wordt uitgelegd. Er is op klasniveau voldoende aandacht over de 6 leerjaren (de hele cyclus) heen aangaande alle beschermende factoren van welbevinden bij leerlingen. Meestal komen gezondheidsthema s aan bod in vakken muziek, biologie, Nederlands, L.O., STV, MAV, P.O., bioesthetiek, godsdienst, geschiedenis (1x), M.O., Latijn (1x), economie (2x) Elke leerkracht hanteert ook extra materiaal. School: Gezondheidsbeleid is in kaart gebracht. Er wordt in de pretest aangeduid dat men eerder vakoverschrijdend dan wel met leerlijnen de gezondheidsthema s behandeld. Tijdens het overleg op school merkten we op dat er per thema wel een leerlijn is uitgewerkt (directie) i.v.m. het behandelen van de verschillende thema s. Te ontwikkelen punten Respect voor netheid en orde. Behouden van welbevinden op school. Verhogen van ouderbetrokkenheid door aangepaste communicatie van het schoolgebeuren Afstemming van de bijscholing: onderzoek van de noden wie volgt, wie geeft de opgedane ervaring op welke wijze door. Heel wat initiatieven om welbevinden te verhogen: positief klas en schoolklimaat. De tijd om een goed communicatieplan van het welbevindenbeleid te ontwikkelen, te implementeren en te evalueren ontbreekt. De school zal hiervoor voldoende tijd uittrekken: wat we doen, duidelijk en helder communiceren zowel naar leerlingen, leerkrachten, ouders, andere externen. 4
Begeleiding: Leerlingenbegeleiding volgt de leerling goed op. Leerlingenbegeleiding werkt vooral naar problemen toe, wat logisch lijkt. Iedereen is op de hoogte waarvoor men terecht kan bij leerlingbegeleiding/clb. De goede leerlingbegeleiding en het adequate leerlingvolgsysteem (vooral voor TSO en BSO) is en troef van deze school. Jaarlijks opfrissen: wat houdt de leerlingenbegeleiding in. Dit zou de soms verkeerde verwachtingen minimaliseren. 5