HANS DISCH Met ambitie door op ingeslagen weg TIMO KAMST Lokale omroep is perfecte springplank JAN-WILLEM ROODBEEN Verleg je grenzen en durf fouten te maken NUMMER 10 // // JAARGANG 3 EEN UITGAVE VAN OLON ALLE SEINEN OP GROEN
NUMMER 10 // NIVEMBER 2014 // JAARGANG 3 EEN UITGAVE VAN OLON Olon 10 Nov 2014.indd 1 29-10-14 10:56 HANS DISCH Met ambitie door op ingeslagen weg TIMO KAMST Lokale omroep is Perfecte springplank ALLE SEINEN OP GROEN JAN WILLEM ROODBEEN... Op de cover Tijdens de volgende algemene ledenvergadering, in het voorjaar van 2015, vormt de oprichting van een stichting het sluitstuk van de activiteiten voor een ware metamorfose van de lokale omroep. Programmamanager sectorverandering Hans Disch: Juist nu de regionale en lokale journalistiek het zo moeilijk heeft, zijn de politieke seinen op groen gezet om deze slag als publieke streekomroepen te maken. INTERLOKAAL #10 03 Column Think Global, Act Local In het begin van mijn loopbaan schreef ik samen met toenmalig minister Andriessen een aantal artikelen over globalisering. Het was de tijd dat ook in The Economist verhalen verschenen met geweldige titels als The Death of Distance. Digitalisering en toenemende bandbreedte voor internet maakten het mogelijk om productieprocessen op te splitsen en de verschillende stukjes in verschillende delen van de wereld te laten maken. Fascinerend, die nieuwe fase van globalisering die door het ontluikende internet werd aangedreven. Maar ook een beetje eng. Mensen gingen vrezen voor hun baan, en nieuwe denkrichtingen ontstonden met het adagium Think Global, Act Local. Nog steeds is er behoefte aan lokale binding Vandaag is het niet anders. De verwachte trends hebben sterk doorgezet, hele industrieën zijn van gedaante veranderd, banen zijn verdwenen maar vele nieuwe zijn ontstaan. En nog steeds is er grote behoefte aan lokale binding, precies waar de lokale omroep op is gericht. Een herkenningspunt in het dagelijkse nationale en mondiale mediageweld dat tot ons komt via zowel televisie als internet. Dat er dringende behoefte is aan herkenbare, lokale media wil niet zeggen dat het bedje voor lokale omroepen is gespreid. Integendeel. Juist op het gebied van media, het werkterrein van de lokale omroep, voltrekken zich fundamentele veranderingen. Met name internet gooit de boel behoorlijk overhoop en het is echt een grote uitdaging voor lokale omroepen om met relatief beperkte middelen de juiste weg te bewandelen, vindbaar en relevant te zijn. HELPEN Ik volg met bewondering de inspanningen die lokale omroepen samen met OLON doen in het kader van het veranderprogramma. De spirit om synergie te vinden, daardoor samen sterker te staan en samen antwoorden te vinden op de grote uitdagingen, spreekt me erg aan. Er is de kabelsector veel aan gelegen om zo goed mogelijk te helpen, hoewel onze invloed natuurlijk beperkt is. Daarom is op 22 september 2014 door NLkabel, OLON en KPN een convenant ondertekend. Hiermee wordt de ambitie en intentie uitgesproken om de signalen van de omroepen centraal te verzamelen en aan te bieden aan de pakketaanbieders. Daarmee vergroten de omroepen hun bereik, krijgt de burger meer mogelijkheden om lokale content te consumeren en kunnen pakketaanbieders deze unieke content effectief en efficiënt in hun zenderaanbod opnemen. Think Global, Act Local, dat lijkt de lokale omroep op het lijf geschreven. Ik wens Rob van Esch is tot 1 februari 2015 directeur van NLkabel, de vereniging van kabelbedrijven. de lokale omroepen alle succes om temidden van de fundamentele, mondiale mediatrends de burger te blijven voorzien van lokaal nieuws en achtergronden. Colofon Interlokaal is een uitgave van OLON 3e jaargang, nummer 10, november 2014 Cöordinatie: Eindredactie: Fotografie: Redactionele medewerking: Vormgeving: OLON, Janneke van der Beek Jeroen te Nuijl Wim Kluvers, Maud Berger Janneke van der Beek, Marie-José van den Berg, Oane Born, Ilja Geukers, Florence Urlus, Vincent Weggemans Studio FC Klap Adverteren: daphne@fcklap.nl / 035-6210150 Contact Bezoekadres OLON, Postbus 62, 1200 AB Hilversum Bart de Graaffweg 2, Hilversum T (035) 820 03 83 info@olon.nl // www.olon.nl
Voor de publieke streekomroep staan alle seinen op groen Tijdens de volgende algemene ledenvergadering, in het voorjaar van 2015, vormt de oprichting van een stichting het sluitstuk van de activiteiten voor een metamorfose van de lokale omroepsector. Een ware revolutie, maar ook een traject van stroop en azijn, constateert programmamanager sectorverandering Hans Disch, die vindt dat een lokaal toereikend media-aanbod voor iedere Nederlandse burger als doelstelling dichterbij is dan ooit. Nu kunnen de omroepen met ambitie zelf door op de ingeslagen weg. Na drie jaar van activiteiten om lokale omroepen te inspireren en een kwaliteitsslag te maken, is het tijd dat het sectorale veranderprogramma onder de normale bedrijfsvoering van de OLON komt te vallen, aldus Disch. Tijdens de laatste ALV is het besluit genomen een stichting op te richten voor de belangen van de sector als geheel. Disch: De stichting wordt opgericht door en voor de Nederlandse lokale publieke omroepen, waarin alle collectieve voorzieningen en faciliteiten worden ondergebracht om als streekomroep een lokaal toereikend media-aanbod te realiseren, zoals de MediaHub. Daarmee breekt een nieuw tijdperk aan. De afgelopen drie jaar hebben we ge- werkt aan het stimuleren van de omroepen, onze maatschappelijke partners en de politiek: tonen waar het naartoe moet. Vervolgens hebben we die omslag gefaciliteerd met voorzieningen en beleid. En daarna hebben we de vorming van streekomroepen geconditioneerd, door eisen te stellen aan onszelf en aan anderen, om ervoor te zorgen dat ook de randvoorwaarden voor de toekomst zijn ingevuld. Dit stimuleren, faciliteren en conditioneren heeft geleid tot de oprichting van de stichting en, uiteindelijk, de vorming van streekomroepen. Nu kunnen de omroepen door op de door hen zelf ingeslagen weg. De stichting, die pas bij de oprichting wordt voorzien van een naam, zal als sectororganisatie optreden en verdere ontwikkeling stimuleren. Dat varieert van het exploiteren en optimaliseren van de MediaHub en het aanbieden van opleidingen tot het uitdelen van het aangekondigde keurmerk voor lokale publieke omroepen. Met dat keurmerk wordt getoetst of een lokale omroep voldoet aan de eis een lokaal toereikend media-aanbod te verzorgen. Disch: De definitie van het begrip lokaal toereikend media-aanbod, zoals de Mediawet onze taakopdracht beschrijft, is altijd dé kapstok van het veranderprogramma geweest. Dat aanbod moet aansluiten bij de leefwereld van de burger, en die
INTERLOKAAL #10 05 bestrijkt meer dan alleen een dorp of stad. Door samen te werken in streekverband kunnen de lokale omroepen gezamenlijk tot een mooi media-aanbod komen dat aan alle wettelijke voorwaarden en belangrijker nog de wensen van de burger voldoet. Bovendien biedt dat mogelijkheden om de vele kwaliteiten van lokale omroepen en van hun medewerkers te combineren in één hoogwaardige en veelzijdige productieorganisatie. ONAFHANKELIJK De OLON is als vereniging de optelsom van alle belangen van lokale media-instellingen met een vergunning. De vereniging zal de belangen van individuele omroepen verdedigen, terwijl de stichting die van de sector behartigt. Disch: Het is belangrijk dat de stichting daarin onafhankelijk is. Om het meest duidelijke voorbeeld te noemen: Het niet-verlenen van een keurmerk is altijd tegen het individuele belang van dat specifieke lid, terwijl het wel verlenen tegen het belang is van die leden die hoge eisen stellen aan andere omroepen. Daarom moet een onafhankelijke instantie dat doen. We moeten erkennen dat er soms een verschil is tussen het belang van een individuele omroep en een individueel lid van de OLON enerzijds, en anderzijds het collectieve belang van de sector. Wel zal de OLON altijd invloed blijven uitoefenen op het beleid van de stichting, zowel operationeel via de klankbordgroepen als formeel en strategisch door de vertegenwoordiging in de Raad van Toezicht van de stichting. INTEGRATIE EN SAMENWERKING Als de stichting een feit is, zal Disch zijn dossiers overdragen aan de nieuwe bestuurder en afscheid nemen van de OLON. Hij kijkt terug op interessante en bewogen jaren, die veel hebben opgeleverd. Lachend: Ja, drie jaren waarin is gehakt en waarin dus heus ook spaanders gevallen zijn, maar vooral drie jaren waarin we als lokale omroepen een culturele en radicale verandering in gang hebben gezet, die door onze partners en door de overheid voor onmogelijk werd gehouden. Zelfs veel van de omroepen hadden niet gedacht dat we zo n omwenteling in positionering zouden kunnen realiseren. Het is een veranderprogramma geweest met stroop en azijn, waarbij teugels zijn aangehaald maar waarin ook veel aantrekkelijke dingen voor omroepen zijn Hans Disch: Streekomroepen zijn straks onderdeel van één publiek omroepbestel met één visie en één publieke taak gerealiseerd. Niet alleen qua faciliteiten, maar zeker ook in de politiek-bestuurlijke positionering. In de maatschappij is een zeer positief beeld ontstaan van wat lokale omroepen zijn en wat ze kunnen doen. Met onze fijnmazige infrastructuur en 20.000 participerende burgers is onze sector cruciaal voor de continuïteit en kwaliteit van de lokale en regionale journalistiek. Daar is nu ook materiële erkenning voor gekomen in de vorm van een fikse bijdrage van het ministerie van OCW. In de Mediabrief werden de lokale omroepen expliciet genoemd, de staatssecretaris roemde het proces dat we hebben ingezet. Hij doet nu ook boter bij de vis: we krijgen concrete ondersteuning om ervoor te zorgen dat we onze taak daadwerkelijk kunnen uitvoeren. Hij heeft aangegeven op termijn toe te willen naar integratie van NPO, de regionale omroepen en de lokale omroepen. Wij delen dat uitgangspunt met hem: één publiek bestel, vanuit één visie en vanuit één regie op de invulling van de randvoorwaarden daarbij. Volstrekte autonomie voor alle omroepen en omroeplagen op de inhoud en content productie als hun kerntaak, maar landelijke regie op efficiënte en effectieve voorzieningen buiten die kerntaak. De kwaliteitsverbetering van de lokale omroepen moet voor die tijd zijn gerealiseerd, omdat we dan een volwaardige partner binnen die samenwerking kunnen zijn. Juist nu de regionale en lokale journalistiek het zo moeilijk heeft, zijn de politieke seinen op groen gezet om deze slag als publieke streekomroepen te maken. Het is aan onze leden, aan de OLON en aan de nieuwe stichting om die kans met alle handen aan te grijpen en de publieke omroep onderscheidender, innovatiever en slagvaardiger te maken. Noblesse oblige! De OLON MediaHub is er nu ook voor lineaire contributie en distributie, wat betekent dat naast een on demand platform ook een gezamenlijk platform voor de doorgifte van alle lokale radio- en tv-kanalen naar alle pakketaanbieders kan worden gerealiseerd. Daarvoor sloot de OLON onlangs een convenant, dat inmiddels is ondertekend door KPN, UPC, Ziggo en Tele2. Van links naar rechts Wendelien van den Hoek (KPN), OLON-voorzitter Martijn Vroom en Rob van Esch (NLkabel). Voor meer informatie zie: www.olon.nl
INTERLOKAAL #10 06 Lokale omroep is perfecte springplank Ieder jaar stelt de OLON een uitgebreid en gevarieerd cursusaanbod samen, om de lokale omroepen op allerlei vakgebieden te ondersteunen en zo samen te komen tot continue kwaliteitsverbetering. Dit gebeurt onder meer door middel van de OLON Opleidingendagen en de OLON 3FM DJ Dagen. Daarnaast zijn deze dagen een mooie gelegenheid om met andere omroepen ervaringen uit te wisselen. Timo Kamst (opleidingscoördinator van 3FM, NPO 6 en FunX), geeft in samenwerking met de OLON workshops voor radiomakers tijdens de 3FM DJ Dagen en cursussen bij de talentschool van RMC Twente. Dagelijks analyseert Timo de presentievaardigheden van talenten, geeft persoonlijke feedback en luistert dag en nacht naar lokale omroepen op jacht naar nieuw talent. Alles wordt in de strijd gegooid in de zoektocht naar nieuw talent. Hoe kleiner de omroepen, hoe leuker ik het vind om ze te volgen. AL VIJF JAAR EEN SUCCES De OLON 3FM DJ dagen zijn al vijf jaar een groot succes en zitten elke keer helemaal vol. Timo: Deelnemers aan de DJ Dag geven terug dat ze na het volgen van deze dag opnieuw zijn begonnen met presenteren. Ze zijn meer bezig met het communiceren met de luisteraar. Daarnaast leren de radiotalenten tijdens de DJ Dag ook om hun radioprogramma wat strategischer te maken. Tijdens deze dagen ontdek ik heel wat talent: 3FM nacht-dj s Herman Hofman en Kevin van Arnhem zijn ook ontdekt op een 3FM DJ Dag. NIET NA-APEN Het is niet onlogisch dat Timo veel naar de lokale stations luistert. Het gros van de radio-dj s die nu voor landelijke zenders als 3FM en Radio 538 werken, zetten hun eerste stappen bij een lokale zender. De mensen die niét van een lokale zender komen, zijn op één hand te tellen. Het is nu eenmaal de perfecte springplank. Je leert er de basisfacetten van het radio maken. Bijvoorbeeld hoe je de techniek bedient en een muziekintro volpraat, maar ook hoe je je liefde voor muziek uit. Dat laatste vinden we bij 3FM vooral belangrijk. Zijn voornaamste les: wees altijd jezelf, ga niet iemand nadoen. En dat leer je in de 3FM DJ School: 100% als jezelf klinken. MEER WORKSHOPS Ook in 2015 organiseert de OLON workshops en opleidingen (waaronder de 3FM DJ Dagen) voor haar leden. Deze zijn in 2015 vooral gericht op het versterken van de inhoud en kwaliteit van het (Lokaal Toereikend) Media-aanbod en het ondersteunen van de regionale samenwerking. Dit betekent dat naast het bestaande aanbod de activiteiten worden uitgebreid met onder meer op maat gemaakte inhouse cursussen en workshops in de regio. EEN KLEINE GREEP UIT DE REACTIES OP DE OPLEIDINGENDAGEN DIE DE OLON JAARLIJKS VERZORGT: Zeer informatief, leerzaam en perfect verzorgd! Je krijgt goede handvatten om in de praktijk weer toe te passen. Zelfs al denk je alles te weten, dan is het zeker de moeite waard. Een hele dag met professionele cursusleiders en onbekende collega s uit het hele land maakt dat je je nog meer bevlogen gaat voelen dan anders.
Sponsors en adverteerders komen nu naar óns Het was groot feest in s-gravenzande, toen deze zomer de WOS werd verkozen tot Lokale Omroep van het Jaar. De sociale cohesie is onze kracht. INTERLOKAAL #10 07 Met Aart den Haan als directeur werd het roer vier jaar geleden helemaal omgegooid. De voormalige kledinghandelaar reorganiseerde de Westlandse Omroep Stichting, tegenwoordig gewoon de WOS, en wist met zijn commerciële netwerk diverse bedrijven aan de omroep te binden. Het aanbod op internet en radio werd gemoderniseerd en nieuwe tv-formats verzonnen, zoals een lokale versie van Opsporing Verzocht. Daarin wordt 80 procent van de behandelde zaken ook daadwerkelijk opgelost. De kijk- en luistercijfers stijgen nog steeds, de website trekt maandelijks 300.000 bezoekers en het nieuws heeft 12.000 volgers op Twitter: de WOS raakt duidelijk de juiste lokale snaar. Het was bedelen, barteren en buffelen, maar inmiddels zijn we een serieuze partij in het Westland, weet Den Haan. De sociale cohesie, dat ons kent ons, is onze kracht. En niet alleen bij ouderen, want ons publiek is bijvoorbeeld een stuk jonger dan dat van TV West. En nu we Lokale Omroep van het Jaar zijn, komen sponsors en adverteerders naar óns toe. Arne Weverling, locoburgemeester van de gemeente Westland: De WOS bedrijft onafhankelijke journalistiek, maar biedt ook een podium voor, bijvoorbeeld, onze gemeentelijke berichtgeving. Doordat ze die twee formats zorgvuldig scheiden, staan ze bekend als een betrouwbare nieuwsbron én een prettige samenwerkingspartner. Het Westland telt veel bedrijven en kleine dorpen, die willen gezien worden. Door die prijs weet nu iedereen dat WOS daarvoor een mooi podium biedt.
INTERLOKAAL #10 08 Jan-Willem Roodbeen leeft zijn droom Meters maken en oefenen. Jan-Willem Roodbeen is hét praktijkvoorbeeld van zijn eigen advies. Op zijn negende klooide hij op zijn kamer met bandjes en nog geen zes jaar later begon hij bij de Lokale Omroep Veenendaal (LOV). Om vervolgens via Midland FM, Vallei FM en Mega 105 FM bij de EO en AVROTROS terecht te komen. Ik nam mijn radiohelden Rob Stenders en Peter Holland - altijd op en knipte hun verhalen uit de fragmenten. De teksten schreef ik op en die deed ik vervolgens na. Ik kopieerde eigenlijk een compleet radioprogramma. De radio en al mijn opgenomen bandjes gingen zelfs mee op vakantie. Zonder die bandjes was ik stik chagrijnig. EIGEN PROGRAMMAATJE Mijn vriendje Wilbert kende iemand die bij de Lokale Omroep Veenendaal werkte. Ik had geen flauw idee waar ik aan begon, want kende niemand bij de radio. Maar we mochten stemtestjes doen om te kijken of we geschikt waren. Spannend, want had ik wel een goede radiostem? Bovendien had ik net de baard in mijn keel en sloeg mijn stem steeds bijna over. Maar blijkbaar was ik goed genoeg, want Wilbert en ik mochten de Veenendaalse Top 10 presenteren. Wilbert achter de knoppen, ik achter de microfoon. We waren vijftien. KLEIN EN GROOT TEGELIJK De regio Veenendaal was eigenlijk Hilversum in het klein. Er waren vier lokale omroepen, de LOV was een soort plaatselijke NOS. De Top 10 paste er perfect bij. Midland FM waar ik ook heb gewerkt was de plaatselijke Veronica. Fred van den Bol werkte daar als radiodiskjockey. Ik vond hem zo n goede creatieve radiomaker vanwege zijn taalvaardigheid en leuke woordgrappen. Ik keek echt tegen hem op. De magie van radio is dat het klein en groot tegelijk is. Je zit één op één in de studio, maar tegelijkertijd luisteren er s middags meer dan 300.000 mensen naar jouw programma. Waanzinnig. Het belangrijkste in mijn vak is timing en taalvaardigheid en dat kun je eigenlijk alleen maar leren door meters te maken. Het fijne aan de lokale omroep is dat je fouten mag maken en de ruimte krijgt je ding te doen zonder dat er veel druk op je ligt. Mijn advies aan collega s bij een lokale omroep die verder willen komen in de radio: zoek je grenzen op, verleg ze en durf fouten te maken. Ik had geen flauw idee waar ik aan begon DURF TE DROMEN Ik zou ooit nog eens een ochtendshow willen maken. Maar ja, welke diskjockey niet? Luisteraars beginnen nog blanco aan hun dag en dit is het tijdstip dat je nog het best tussen hun oren kunt kruipen. Dan wil je als radiomaker het verschil maken. Maar ik vind het al te gek om iedere dag radio te maken. Ik leef met Roodshow op Radio 2 mijn droom al, hoor.