NVK studiemiddag verstandelijk beperkten 21 mei 2010 s Gravenhage 1
Verstandelijk: definities van zwakzinnigheid (DSM-IV-TR) Code Omschrijving IQ-range V62.89 Borderline Intellectual Functioning 71-84 317 Mild Mental Retardation 50/55 70 318.0 Moderate Mental Retardation 35/40 50/55 318.1 Severe Mental Retardation 20/25 35/40 318.2 Profound Mental Retardation lager dan 20/25 319 Unspecified Mental Retardation IQ niet te bepalen* 2
DSM 5: INTELLECTUAL DISABILITIES DSM-IV uses the term, Mental retardation (MR) to describe cognitive deficits. This term is outdated and considered pejorative by many, so the work group is considering a change to the term Intellectual Disabilities. The usefulness of the four current categories (Mild MR, Moderate MR, Severe MR and Profound MR) is being examined, in comparison with a single category of Intellectual Disabilities, with diagnostic specifiers for 1) IQ and 2) Adaptive functioning. The work group will seek feedback (through RFIs and meetings with stakeholder groups) on these changes in definition, as well as on the specific criteria to be proposed for the intellectual disabilities in DSM-5. 3
Niveau typering IQ-bereik Sociale Redzaamheid Zwakbegaafd 71-85 SRZ-i (9) Ontwikkelings leeftijd % VB Licht VB 51-71 SRZ-i (9),8,7, 6,6-12,0 jaar 85% (6) Matig VB 36-51 SRZ-i (6), (5) 4,0-6,6 jaar 10% Ernstig VB 20-36 SRZ-i (5) 2,0-4,0 jaar 3-4% Diep VB 0-20 SRZ-i 3,4 0,0-2,0 jaar 1-2% 4
5 Diagram standaardafwijking: de verdeling van intelligentie (sd.15)
De pure IQ score Hanteren van pure (=ware) IQ score in het kader van zorgtoewijzing en indicatiestelling is voor mensen met een verstandelijke beperking nog heel normaal (Tellegen, 2004; Pesch en Ponsioen, 2004) Een verkeerde inschatting van het IQ kan leiden tot verkeerde indicaties voor begeleiding, behandeling, scholing, werk en/of uitkering 6
Stabiliteit van de intelligentie Op grond van een eenmalige testafname wordt vaak een beslissing genomen die niet gemakkelijk kan worden aangepast terwijl de score op een intelligentietest aan veranderingen onderhevig kan zijn 7
49 mannen met vermoeden van LVB (rond de 30 jaar) met 3 intelligentie testen getest (van Toorn & Bon, 2010) Range Hoogste uitkomst WAIS Hoogste uitkomst GIT Hoogste uitkomst KAIT WAIS-GIT -23 tot +19 36x 13x - WAIS-KAIT -14 tot +25 43x - 6x GIT-KAIT -30 tot +30-36x 13x 8
Een tweede criterium De problematiek moet al vanaf jonge leeftijd zichtbaar zijn of terug te herleiden zijn naar gedrag op jonge leeftijd en pervasief zijn, dat wil zeggen op alle levensgebieden aanwezig (onset leeftijd voor het 18 e levensjaar) 9
Een derde criterium Problemen in het sociaal aanpassingsvermogen 10
Van Nieuwenhuijzen, Orobio de Castro en Matthijs (2006) IQ lager dan 70 spreken we van jeugdigen met een licht verstandelijke beperking IQ score tussen 70 en 85 wordt opgevat als signaal voor een licht verstandelijke beperking. Er is pas daadwerkelijk sprake van LVB als er ook sprake is van beperkt sociaal aanpassingsvermogen 11
--observatie Sociaal Aanpassingsvermogen --(zelf) rapportage Hoe meet je dat? --rollenspelen en gesimuleerde omgeving -- schalen Vineland (VABS), SRZ-P, sociale redzaamheidsschaal (ook voor LVB genormeerd) Scales of independent behavior (SIB), Adaptive Behavior Scale Residential and Community, Second Edition (ABS-RC :2), The Social Performance Survey Schedule (SPSS) BSA 12
Instrument Beoordeling Sociaal Aanpassingsvermogen (BSA) 2 versies BSA-k kinderen op het speciaal basisonderwijs BSA-j jongeren die (speciaal) basisonderwijs hebben afgesloten Sluit aan bij AAIDD definitie van 2002 --sociale vaardigheden in relatie tot gedrag op school --conceptuele vaardigheden in relatie tot schools presteren --praktische vaardigheden in relatie tot omgang met geld Zie website NJI: http://www.nji.nl/ecache/def/ 1/13/429.html 13
Intelligentie én sociaal aanpassingsvermogen - + Cognitieve vaardigheden verminderd Cognitieve vaardigheden Niet verminderd - Adaptieve vaardigheden verminderd Verstandelijke beperking Geen verstandelijke beperking + Adaptieve Vaardigheden Niet verminderd Geen verstandelijke beperking Geen verstandelijke beperking 14
Een vierde criterium De verwachting is dat betrokkene (al dan niet intermitterend) levenslang behoefte zal hebben aan ondersteuning 15
LVG-specifieke kenmerken: INTELLIGENTIE IQ 50-85 en bijkomende kenmerken / problematiek: LEERPROBLEMEN komen tot uiting in: BEPERKT SOCIAAL AANPASSINGS- VERMOGEN (SAV) PSYCHIATRISCHE STOORNIS MEDISCH- ORGANISCHE PROBLEMEN ERNSTIGE GEDRAGSPROBLEMEN PROBLEMEN IN GEZIN EN SOCIALE CONTEXT en leiden tot: CHRONICITEIT / LANGDURIGE BEHOEFTE AAN ONDERSTEUNING 16
Naar een andere manier van kijken Nadruk niet op wat ze niet kunnen maar nadruk op wat familie, vrienden, reguliere en specialistische professionals moeten doen om een zo geintegreerd mogelijk leven mogelijk te maken Of zelfstandig, of met begeleiding, of in een professionele omgeving met ondersteuning 17
Ondersteuningsbehoefte Discrepantie tussen de competenties van de persoon enerzijds en de eisen van de settings (wonen, werken, vrije tijd etc.) Hulpbronnen: primaire, professionele en specifiek categorale omgeving 18
ICF-model Functies/structuren Activiteiten Aandoeningen, functies/structuren Participatieproblemen Context 19
Relatie tussen IQ en ondersteuningsbehoefte De Nederlandse versie van de Supports Intensity Scale 20
21 Relatie tussen ondersteuningsbehoefte en intelligentie (Buntinx, Maes, Claes & Curfs, 2010)
Soenen et al. (2009) Subgroepen in populatie LVB? N=73 clusteranalyse LVB Met accent op persoonlijkheidsstoornis Met accent op ontwikkelingsstoornis Externaliserend Internaliserend Externaliserend Internaliserend 22
Verstandelijke beperking en justitie 23
L.M. Terman 1916 There is no investigator who denies the fearful rol of mental deficiency in the production of crime and delinquency.. Not all criminals are feeble minded but all feeble minded are at least potential criminals 24
Learning disability verstandelijke beperking in USA maar wel in UK! Between three and six percent of school-aged children are diagnosed with Learning Disability (LD), a specific cognitive disorder which affects the learning of academic and social information despite otherwise normal intellect. Yet, it is widely estimated that 20 to 55% of criminal justice clients qualify as having specific to pervasive Learning Disabilities (Keilitz & Miller, 1980; Larson, 1988; Brier, 1989; Cowardin, 1998) DISORGANIZED CRIME: LEARNING DISABILITY AND THE CRIMINAL JUSTICE SYSTEM Nancy Cowardin, Phd. (VS) 25
Verenigde Staten Some studies suggest that up to 36 percent of youth in correctional facilities have specific learning disabilities (Rutherford 2002). Between 1993 and 1997 the number of youth with disabilities of any kind in correctional facilities increased by 28 percent (U. S. Dept of Education 2001). Youth with learning disabilities were more than twice as likely to commit a delinquent offense as their non- disabled peers (Brier 1989). Students with learning disabilities were 3.9 times more likely to be arrested while enrolled in school than non-disabled students (Doren, Bullis and Benz 1996). Veneziano and Veneziano (1996, as cited in Petersilia, 1997) estimate the prevalence of developmental disabilities amongst inmates in both federal and state prisons at 4.2 percent 26
Verenigde Staten prevalence of youth with disabling conditions in juvenile corrections is 32%, notably higher than the estimated 9% prevalence of disabilities among school-age children in the United States (U.S. Department of Education, 2000). In the United States, disabling conditions are broadly defined and include emotional disturbance, physical disabilities, developmental delays, and learning disabilities. In a meta-analysis of studies of the prevalence of youth with disabilities in juvenile corrections, Casey and Keilitz (1990) found that youth with learning disabilities and mental retardation were overrepresented (estimates were 35.6% and 12.6%, respectively). (A Study of Young Offenders With Learning Disabilities, D. Sheldon, 2006) 27
Australië Hayes (1997), has studied the prevalence of potential developmental disability amongst individuals appearing before courts in both local and rural areas in New South Wales, Australia, and estimates the prevalence to be, on average, around 30 percent individuals with developmental disabilities are overrepresented in correctional systems (Coffey, Procopiow, & Miller, 1989; Gardner, Graeber, & Machkovitz, 1998). 28
Let wel IQ onder 70 Verenigd Koninkrijk Op grond van criminal court records 5% van de justitiabelen impaired intellectual functioning Taylor & Lindsay, 2010 29
Taylor & Lindsay (2010) The research evidence supporting the relationschip between IQ and offending is robust Even when socio-economic status is controlled for, offending behaviour has been significantly related to IQ However most studies involve particpants IQ 80-120 When studies are extende to include people with IQ s below 80, the relationship does not appear to be simple or linear!!! 30
Dossier onderzoek WSG (2000) Teeuwen (N=40) Grote oververtegenwoordiging jongens Meer dan 60% niet Nederlandse achtergrond Merendeel multiproblem gezinnen Bijna alle ouders laag opgeleid Bij 50% enige vorm van hulpverlening voor eerste delict Veel schoolproblemen (spijbelen, schorsen e.d.) 10% lid club, 10% lid club geweest Delict: vaakst vermogen plus geweld daarna zeden (al dan niet gecombineerd met vermogen en geweld) Meer dan de helft delict niet alleen gepleegd 31
32 Mensen met LVB als getuige van justitie
Mensen met VB lopen grotere kans om slachtoffer te worden van een misdrijf (fysiek, bedrog, diefstal, overval, inbraak) (Williams, 1995) Persoonlijke ooggetuigenis is vaak cruciaal in deze Jury beschouwt ooggetuigen met een verstandelijke beperking als minder betrouwbaar als gemiddeld begaafde ooggetuigen (Stobbs & Kebbell, 2003) Children with mental retardation performed very well on many measures of eyewitness memory performance, reaching the level of the CA-comparable group for free recall, general questions, openended questions, and correctly leading questions. They were, however, more suggestible in response to closed misleading questions than were children in the CA-comparable group, although they were not more suggestible than those in the MA-comparable group (Henry & Gudjonsson, 1999) 33
acquiesence De tendens om in te stemmen met of ja te zeggen tegen stellingen of op vragen ongeacht de inhoud. -vatbaarheid voor suggestie -sociale wenselijkheid -antwoord niet bekend -vraag niet begrepen -ervaren macht of authoriteit -persoonlijkheidstrek of context!!! 34
Cognitief interview Forty-seven adults with mild learning disabilities (mild intellectual disabilities) attending day-centres and thirty-eight adults from the general population viewed a videorecording of an accident. A day later the participants were interviewed using either a cognitive interview (CI) or a structured interview (SI, a control interview). Compared with their counterparts with learning disabilities, adults from the general population recalled more correct information and made fewer confabulations about persons and objects. Nevertheless, the type of interview had an impact. For both groups, the CI was more effective than the SI in enhancing recall although, for the 'learning disabilities' group, the CI also produced a disproportionate increase in the reporting of person confabulations. All the same, the accuracy ratios were similar across interview types (80% for the CI and 82% for the SI). It is suggested that the CI could be helpful in assisting people with learning disabilities to provide information about events they have seen. (Milne, 1999) 35
Justitie en mensen met LVB als slachtoffers 36
Adults with Learning Disabilities and the Criminal Justice System: Their Rights and Our Responsibilities. Report of a SUMMIT held in Glasgow on 27 October 2008 73% of people with learning disability have experienced discrimination; 35% have been physically assaulted; 40% have reported incidents to the police; 90% have told other people of incidents; 25% have been forced to move home because of harassment; And 63% report feeling frightened. 37
Nederlandstalig gebied Mensen met een verstandelijke handicap zijn vaker het slachtoffer van seksueel misbruik dan anderen. Ze zijn kwetsbaarder door een complex samenspel tussen hun eigen ontwikkeling, een tekort aan specifieke ondersteuning en hun marginale positie binnen de samenleving (Belie, Ivens, Lesseliers, 2000, Berlo, 1995) Vermoedelijk is dit ook het geval bij jeugdprostitutie. Meisjes met een licht verstandelijke beperking zouden extra kwetsbaar zijn voor loverboys? Pesten??? (downsyndroom) Lichamelijk geweld??? 38
Mensen met LVB als daders 39
Jones 2007 Definitieproblemen zowel wat betreft ID als crime 2 groepen 1: reeds gediagnosticeerde/geïdentificeerde groep van mensen met ID (waarschijnlijk onderrapportage) 2: mensen die cognitief en sociaal in nadelige positie verkeren maar (nog) niet als ID geïdentificeerd zijn (waarschijnlijk oververtegenwoordigd in het systeem) 40
Teeuwen 2000, 40 William Schrikker Groep dossiers Delict: vaakst vermogen plus geweld daarna zeden (al dan niet gecombineerd met vermogen en geweld) Meer dan de helft delict niet alleen gepleegd 41
Kenmerken van daders met ID Zeer weinig mensen met matige en ernstige VB (afhankelijkheid van begeleiders, toezicht, geen criminele bedoelingen (of zodanig geïnterpreteerd door professionals), onmogelijkheid om veroordeeld te worden) Wel veel daders met LVB en zwakbegaafdheid Kenmerkend: jong, man, psychosociale problemen, familiaire geschiedenis van daderschap, langdurig gedragsproblemen, werkloosheid, co-morbide gezondheidsproblemen Inclusie: slechte copingstrategieën en weinig zelfstandigheid Minder witte boorden criminaliteit voor de rest weinig overtuigende studies. Het lijkt er op dat het zelfde type wetsovertredingen gemaakt wordt als door mensen met gemiddelde intelligentie Hayes 1991: there seems no clear evidence for either overrepresentation or underrepresentation of ID cliënts in the sexoffender population (brandstichting??) 42
Extra kwetsbaarheden Voldoende zicht op het politie en justitie systeem ontbreekt vaak bij personen met ID Voldoende inzicht in VB ontbreekt vaak bij politie en justitie Acquiescence Risk assessment, veel pogingen om hier meer greep op te krijgen (onderzoek van Lodewijks, en van de Borg, vertaling/aanpassing van internationale instrumenten) 43
52 Daders van seksueel geweld met VB (Lindsay, Elliot & Astell, 2004) (seksueel gedrag naar kinderen, exhibitionisme, aanranding, verkrachting, seksueel grensoverschrijdend gedrag) Statische variabelen (leeftijd eerste delict, tijdstip eerste seksueel delict etc.) / dynamische variabelen (lengte behandeling, zelfwaardering, ontkenning van daad etc.) Recidive: gecombineerde kenmerken van antisociale attitude, lage zelfwaardering, gebrek aan assertiviteit, slechte relatie met moeder, gedrag begeleiders, slechte respons op behandeling, daad met geweld) verklaarde 53% van de variantie 44
Women with ID who have offended: Linsay et al. (2004) JIDR N=202 % vrouwen bedroegen 9% van totale populatie (cfrm. gemiddeld begaafde populatie) Ze komen vaak wat jonger in het zicht van politie en justitie 61% was seksueel misbruikt (mannen 38,5%) (+M) (overeenkomstig wat we weten over delinquente vrouwen) (meer dan 1/3 ook als kind slachtoffer lichamelijk geweld) Psychiatrische stoornissen 67% (+ M) (overeenkomstig wat we weten over delinquente vrouwen) Recidive binnen 5 jaar 22% (16.5% excl. Prostitutie) (+) (overeenkomstig wat we weten over delinquente vrouwen) Geen daders van seksueel geweld Vaak crimineel gedrag gerelateerd aan psychiatrische problemen 45
Heel veel daders met een LVB Zijn ook slachtoffer! Ben daar alert op! 46
Succesvolle behandeling Overweldigend bewijs dat cognitieve gedragsinterventies het meeste effect sorteren bij de behandeling van mensen met LVB en crimineel gedrag 47