Hal Schermlezer Versie 9.0

Hal Schermlezer Versie 9.0 voor Microsoft Windows Besturingssystemen Auteursrecht 1998-2008 Dolphin Oceanic Ltd. Technology House Blackpole Estate West Worcester WR3 8TJ United Kingdom Tel: +44 (0) 1905 754577 Fax: +44 (0)1905 754559 Alle Rechten Wereldwijd Voorbehouden Handleiding versie 031HMANP901 20/02/2008

Inhoud 1. Introductie 9 1.1 Over deze handleiding...9 1.2 Belangrijkste Functies...12 1.3 Wat is Nieuw?...13 1.4 Sneltoetsen...16 2. Installeren van Hal 19 2.1 Componenten...19 2.1.1 Hal...19 2.1.2 Synthesizer Access Manager (SAM)...19 2.1.3 Orpheus...20 2.2 Opwaarderen van een vorige versie (Upgraden)...20 2.3 Installatie voor enkele gebruiker...20 2.3.1 Installatie onder Windows XP...21 2.3.2 Het installeren onder Windows Vista...22 2.4 Product Activeren...23 2.5 Installatie verwijderen van een enkele gebruiker versie...25 2.5.1 Uw Software Verwijderen onder Windows XP...25 2.5.2 Verwijderen onder Windows Vista...27 3. Aan de slag 29 3.1 Starten van Hal...29 3.2 Hal Regelpaneel...31 3.2.1 Regelpaneel ontwerp...32 3.2.2 Help opvragen in het regelpaneel...35 3.2.3 Veranderen van Instellingen...35 3.2.4 Het Probleem van Voorgrondvensters...35 3.3 Beginnen met aanpassen van Hal...36 3.3.1 Instellen van de spraak parameters...36 3.3.2 Instellen breedsprakigheid...37 3.4 Werken met Visuele instellingen...38 3.4.1 Focus Markering...38 3.5 Werken met spraak...38 3.5.1 Spreken tijdens het typen...39 3.5.2 Spraaktoetsen...39 3.5.3 Document Lezen...40 3.5.4 Meer informatie verkrijgen...40 3.5.5 Geavanceerde Spraak Instellingen...41

3.6 Werken met een Braille eenheid...42 3.7 Virtueel Focus:...45 3.8 Dolphin Lijst Programma...47 3.9 Lijstprogramma met Meervoudige tab...48 3.10 Het gebruik van sneltoetsen...48 3.11 Toetsomschrijving Modus...49 3.12 Hal afsluiten...50 3.13 Overzicht sneltoetsen...51 4. Applicaties 57 4.1 Algemene applicatie tips...57 4.2 Applicatie Notities...57 4.3 HTML Help...58 4.4 Windows Help...59 4.5 Internet Explorer...60 4.6 Snelle Navigatietoetsen voor I E...64 4.7 Outlook Express...66 4.8 Microsoft Office...69 4.8.1 Microsoft Excel...71 4.8.2 Microsoft Word...74 5. Het gebruik van Hal 79 5.1 Spraak...80 5.1.1 Spraak Elementen...80 5.1.2 Basis Bediening...81 5.1.3 Automatische Spraak...83 5.1.4 Handmatige Spraak...89 5.1.5 Document Lezen...95 5.1.6 Klik en Document Lezen...97 5.2 Braille...98 5.2.1 Knoppen...98 5.2.2 Braille Elementen...99 5.2.3 Navigeren...101 5.2.4 Routing toets actie...102 5.2.5 Kenmerken...102 5.2.6 Statuscellen...105 5.2.7 Uitgebreide Eenheid...108 5.2.8 Literatuur en Computer Braille...108 5.2.9 Braille Weergave Modes...109 5.2.10 Toetsenbord simulatie...111 5.3 Virtuele Focus...112 5.3.1 Het Concept van een Virtuele Focus...113 5.3.2 Schakelen van/naar de Virtuele Focus...114 5.3.3 In het venster verplaatsen...120

5.3.4 Spraaktoetsen gebruiken...127 5.3.5 Naar ander venster verplaatsen...127 5.3.6 Muis bewerkingen...130 5.3.7 Activeren van elementen...132 5.3.8 Ga naar specifieke plaatsen...133 5.3.9 De Zoekfunctie...134 5.3.10 Interactie bedieningselementen...135 5.3.11 Werken in veranderend scherm...136 5.3.12 Applicatie-specifieke Virtuele Focus Toetsen...138 5.4 Beeld Instellingen (HAL)...140 5.4.1 Focus Markering dialoog...140 5.5 Dolphin Lijst Programma...146 5.5.1 Lijst van opties in de Systeemlade...146 5.5.2 Eigen Lijst...147 5.5.3 Lijst...147 5.5.4 Sorteer Methode...147 5.5.5 Links Klikken...147 5.5.6 Rechts Klikken...147 5.5.7 Breng VF naar...147 5.6 Lijstprogramma met Meervoudige tab...148 5.7 Doc Lezer...148 5.7.1 Doc Lezer Werkbalk...149 5.7.2 Doc Lezer instellingen...151 5.8 Instellingenbestanden...153 5.8.1 Applicatie Instellingen...155 5.8.2 Mappen...155 5.8.3 Bestandsbeheer Instellingen...159 5.9 Windows Aanlog Scherm...159 5.9.1 Spraak bij Windows Aanlogscherm...159 5.10 Synthesizer Access Manager...161 5.10.1 SAM Configureren...161 5.10.2 SAM Stuurprogramma Instellen...162 5.10.3 Eenheden nu zoeken...164 5.11 Zelfstudies...166 5.11.1 Applicatie specifieke instellingen...167 5.11.2 Gebruik van Breedsprakigheid schema's...171 5.11.3 Navigeren door een HTML inhoud...174 6. Menu structuur van Hal 175 6.1 Bestand...175 6.1.1 Kies of Maak Instellingenbestand...175 6.1.2 Standaards Herstellen...176 6.1.3 Situatie Aanmaken of Kiezen...177 6.1.4 Situatie Beheer dialoogvenster...177 6.1.5 Situatie Instellingen...179

6.1.6 Importeren...181 6.1.7 Bestandsbeheer Instellingen...181 6.1.8 Hal Verlaten...184 6.2 Beeld...184 6.2.1 Focus Markering...185 6.2.2 Voorkeuren...186 6.3 Spraak...186 6.3.1 Spraak inschakelen...186 6.3.2 Toetsenbord...187 6.3.3 Breedsprakigheid...189 6.3.4 Monitor Markeringen Aan...189 6.3.5 Stijl...190 6.3.6 Tekenmelding...191 6.3.7 Document Instellingen...191 6.3.8 Klik en Document Lezen...192 6.3.9 Voorkeuren...193 6.3.10 Schema's Breedsprakigheid...197 6.3.11 Stem en Taal...202 6.3.12 Persoonlijke stemmen...205 6.3.13 Monitor Markeringen...208 6.4 Braille...209 6.4.1 Inschakelen...209 6.4.2 Tekens...209 6.4.3 Cursor...211 6.4.4 Ontwerp...213 6.4.5 Invoer...215 6.4.6 Statuscellen Dialoogvenster...217 6.4.7 Breedsprakigheid...218 6.4.8 Koppelingen...218 6.4.9 Scherm Monitor...219 6.4.10 Uitvoer...219 6.4.11 Gekoppelde Gebieden...221 6.4.12 Schema Breedsprakigheid...222 6.5 Configuratie...222 6.5.1 Sneltoetsen...223 6.5.2 Windows Instellingen Dialoog...230 6.5.3 Het Regelpaneel...231 6.5.4 Diversen...234 6.5.5 Synthesizer...235 6.5.6 Braille Leesregel...238 6.5.7 SAM Instellen...239 6.5.8 Toetsenbord...239 6.5.9 Doc Lezer...240 6.5.10 Video Instelling...241 6.5.11 Algemene Detectie Instelling...242

6.6 Map...244 6.6.1 Applicatie Notities...244 6.6.2 Mapbestand Maken of Kiezen...245 6.6.3 Herstel naar Standaard...245 6.6.4 Beheer Mapbestanden...246 6.6.5 Herstel Alle Standaard Instellingen...251 6.6.6 Importeren...251 6.6.7 Update via Internet...252 6.6.8 Automatische update instellingen...253 6.7 Help oproepen...253 6.7.1 Help Onderwerpen...253 6.7.2 Info...254 7. Sneltoets Tabellen 255 7.1 Toetsbenamingen...256 7.2 Algemene Instructies (Acties)...257 7.3 Lijsten...258 7.4 Spraak Instelling...259 7.5 Spraak (Spraaktoetsen)...259 7.6 Eigen Acties...262 7.7 Virtuele Focus...264 7.8 Tekstinvoer...267 7.9 Braille...268 7.10 Versie 4 Set...270 7.11 Brailleleesregel Sneltoets Overzicht...274 7.11.1 ALVA...274 7.11.2 Baum...278 7.11.3 Blazie Engineering...278 7.11.4 Braudi...283 7.11.5 Handy Tech...284 7.11.6 KTS...296 7.11.7 ONCE...298 7.11.8 Papenmeier...299 7.11.9 Pegasus...304 7.11.10 Pulse Data...306 7.11.11 Sensotec...308 7.11.12 Technibraille...311 7.11.13 TeleSensory...313 7.11.14 Tieman...316 8. Referentie 327 8.1 Netwerk installatie...327 8.1.1 Standaard Server Installatie...328 8.1.2 Terminal Server Installatie...333

8.1.3 Product activeren voor een netwerk versie...346 8.1.4 De Dolphin Pen Installatie...347 8.2 Technische notities...349 8.2.1 Algemene besturingssysteem tips...349 8.2.2 Algemene applicatie tips...350 8.2.3 Java Applicaties...350 8.2.4 Adobe Acrobat Lezer...351 8.2.5 Corel WordPerfect...352 8.3 Problemen Oplossen...353 8.3.1 Installatie- en Instelproblemen...353 8.3.2 Spraakuitvoer Problemen...359 8.3.3 Brailleuitvoer Problemen...362 8.3.4 Applicatie Problemen...363 9. Software licentie en ondersteuning. 367 9.1 Software Licentie...367 9.2 Productondersteuning...370 9.3 Uw Serienummer...371 9.4 Aanbevolen hardware vereisten...371 9.5 Ondersteunde Besturingssystemen...372 10. Verklarende Woordenlijst 373 11. Index 379

9 H OOFDSTUK 1 Introductie Dolphin Computer Access heeft een simpele doelstelling: het maken van software producten die het voor mensen met een visueel probleem mogelijk maken om te werken met de moderne informatie-technologie in zijn ongewijzigde vorm. Door het gebruik van dezelfde producten als de mensen zonder visuele problemen, kan iedereen zijn zelfstandigheid behouden bij scholing, op het werk en in de vrije tijd. Aan de andere kant geeft het vooruitstrevende ondernemingen, scholen en universiteiten de kans om gebruik te maken van goede kennis, ervaringen en ideeën van mensen die anders mogelijkerwijs niet meedoen. De Hal Schermlezer is uniek in de markt voor toegangs-oplossingen vanwege de functionaliteit en de vele instelmogelijkheden die het biedt. Hiermee profiteren gebruikers en ondernemingen omdat aan vele gebruikerseisen kan worden voldaan. 1.1 Over deze handleiding De ondersteunende documentatie voor Hal is beschikbaar in druk, als een Microsoft Word document en als een HTML Help bestand. De gedrukte handleiding bevat de vier eerste hoofdstukken van de handleiding inclusief de Software licentie en het hoofdstuk over de ondersteuning. Het Microsoft Word document en het HTML Help bestand omvatten de complete ondersteunende documentatie. Deze bestanden komen beschikbaar bij het volgen van de installatie van het product. De handleiding bevat de volgende hoofdstukken: 1. Introductie Dit hoofdstuk introduceert de belangrijkste functies van uw Dolphin Hal en verklaart de structuur van de handleiding. Het biedt aan bestaande gebruikers de gelegenheid om te bekijken wat er is vernieuwd in deze belangrijke versie wijziging.

10 Introductie 2. Installeren van Hal Dit hoofdstuk bevat de installatie instructies bij de installatie voor een enkele gebruiker. Beheerders die Hal via een netwerk, een terminal server of Citrix client willen installeren, moeten het Referentie hoofdstuk in de volledige documentatie als instructie gebruiken. Om de toegang te vereenvoudigen is dit beschikbaar als een HTML Helpbestand binnen een \Help map op de Hal CD. 3. Aan de slag Dit hoofdstuk bevat informatie die kan helpen bij het gebruiken van Hal. het bevat onder andere een korte omschrijving van de basis functies van Hal. 4. Applicaties In dit hoofdstuk vindt u algemene tips voor het gebruik van applicaties en een introductie van sommige veel gebruikte programma's. 5. Het gebruik van Hal In dit hoofdstuk vindt u een uitgebreide gebruikers handleiding. Tevens zijn er een aantal zelfstudies, die eenvoudig te volgen zijn, opgenomen die een introductie geven van de verschillende mogelijkheden van Hal. 6. Menu structuur van Hal Dit hoofdstuk beschrijft alle opties die beschikbaar zijn binnen de menu's van Hal en verklaart hun functie en de gevolgen bij de wijziging ervan. Het hoofdstuk is op dezelfde manier gestructureerd als het menusysteem van Hal voor een eenvoudige referentie. 7. Sneltoets Tabellen In dit hoofdstuk is een volledige lijst opgenomen met alle Hal sneltoetsen. De sneltoetsen zijn vermeld in tabellen.

Introductie 11 8. Referentie In dit hoofdstuk staan de netwerk installatie instructies, technische hints voor applicaties van derden en algemene tips om problemen op te lossen. 9. Software licentie en ondersteuning. Dit hoofdstuk bevat de software licentie overeenkomst en informatie over de product ondersteuning. Introductie van Windows Additioneel aan deze handleiding bevat Hal een aparte handleiding over de "Introductie van Windows". Dit is een overzicht van de Windows Grafische Gebruikers interface, vooral bedoeld voor beginners, waarin de in deze handleiding gebruikte termen nader worden uitgelegd. U kunt "Introductie van Windows" benaderen in HTML Help formaat via het menu Help van Hal.

12 Introductie 1.2 Belangrijkste Functies Spraak Spraak en Braille bieden toegang tot Windows Terminal Server en Citrix MetaFrame sessies. Beschikbaar via 'thick client' server terminals en 'thin client' terminals op afstand. Eenvoudig bekijken van Internet webpagina s en andere toepassingen met het Dolphin Virtueel Focus zelfs als er geen of weinig toegang is via het toetsenbord. Dolphin producten rollen het scherm ook in Excel, Word, WordPad, NotePad en Internet Explorer, om daarmee te verzekeren dat de schermlezer gebruiker de actieve focus ten allen tijden beschikbaar heeft op het scherm. Navigeren door internet tabellen per rij of kolom en detecteren van meervoudige of geneste tabellen. Uitgebreide online help. Leest of spelt vele tekstsoorten op het scherm: documenten, menu s, webpagina s, e-mails. Leest symbolen en Internet grafische etiketten en meldt lettertype- en lettersoort-informatie. Melden van tekens, woorden, of beiden tijdens het typen. Werkt met alle lettertypes, inclusief geaccentueerde tekens en symbolen. Er is keuze uit meer dan 20 Dolphin Orpheus TTS talen, inclusief: Deens, Duits, Engels (GB en VS), Fins, Frans, Grieks, Italiaans, Kantonnees, Katalaans, Mandarijn, Nederlands, Noors, Pools, Portugees, Spaans (Latijn en Kastilliaans) en Zweeds. Natuurlijke spraak is nu beschikbaar voor Dolphin Orpheus TTS in het Engels (GB en VS) (mannelijk en vrouwelijk). De intelligente manier van uitspreken binnen Dolphin Orpheus TTS herkent gelijkwaardige woorden via de context. Orpheus stem bewerken functie maakt het mogelijk om eigen stemmen aan te maken. Hoger stem intelligentie op hogere snelheden. Het automatisch herkennen van vele andere hardware en software synthesizers inclusief SAPI 4 en SAPI 5 compatibele synthesizers.

Introductie 13 Spraak breedsprakigheid bieden de gebruikers de kans te bepalen hoeveel ze willen horen als melding door te kiezen voor minimale, lage, gemiddelde of hoge breedsprakigheid. Met het Dolphin Lijst Programma heeft u de mogelijkheid om een lijst te produceren met alle hyperlinks, frames of html koppen met behulp van een sneltoets, en daarna te springen naar hetgeen u wenst. Braille Snelle en goed reagerende Braille uitvoer. Tekst en grafische informatie onder uw vingertoppen. Keuze uit computer- of literatuur Braille (Grade 1 of Grade 2). Werkt automatisch met een groot aantal Braille-eenheden en persoonlijke assistenten. Juiste informatie over formaat, stijl en fysiek ontwerp. Leest op een intelligente manier vooruit zodat dialooginformatie wordt weergegeven in relatie tot de context. Programmeerbare Braille sneltoetsen, waardoor het werken wordt versneld en vereenvoudigd. De Dolphin software ondersteunt nu meer Braille-eenheden dan welk ander programma dan ook. Braille breedsprakigheid functie biedt de mogelijkheid om te kiezen hoeveel informatie u wilt hebben en hoe het wordt weergegeven. 1.3 Wat is Nieuw? Hal 9.0 is ontwikkeld met uitgebreide inbreng van onderzoek en terugkoppeling door gebruikers. Alle nieuwe opties en functionaliteit zijn ontworpen om de software nog gebruikersvriendelijker en intuïtiever te maken Vele nieuwe en krachtige functies zijn toegevoegd om er voor te zorgen dat u het beste uit uw computer kunt halen wat ook uw visueel vermogen is. Wat is nieuw in de 9.0 versie? Internet Explorer Ondersteuning voor het Microsoft Internet Explorer Document Object Model (DOM) is opnieuw ontworpen om een nog betere superieure ervaring met de navigatie door webpagina's te ondervinden met behulp van

14 Introductie de virtuele focus modus van Dolphin. Dit omvat mede een sterk verbeterde nauwkeurigheid bij het navigeren, alsmede consistentie en stabiliteit, zelfs bij complexe of slecht geschreven webpagina's. De nieuwe ervaring met het gebruiken van de webbrowser maakt de virtuele focus persistent. Dat betekent dat de virtuele focus positie in een webpagina blijft bestaan tijdens het schakelen tussen meerdere schermen van Internet Explorer of wanneer lezen met behulp van de tabbladen optie wordt gebruikt in Internet Explorer 7. U zult nu ook merken dat een link wordt behandeld als een element op de eigen virtuele regel. Hiermee wordt een meer consistente navigatie ervaring in de virtuele focus modus bereikt, waarbij de TAB, PIJL OMHOOG en PIJL OMLAAG allemaal hetzelfde resultaat geven bij het benaderen van een link. Nieuwe "Snelle Navigatie toetsen" zijn toegevoegd om het nog eenvoudiger te maken om door een webpagina te bladeren. In de virtuele focus modus zijn de nieuwe intuïtieve navigatie sneltoetsen beschikbaar om de focus te verplaatsen tussen de volgende en vorige elementen (voorb. link, tekst, titel, knop, enzovoort) op de webpagina. Kijk voor de lijst van nieuwe sneltoetsen in het hoofdstuk "IE Navigatietoetsen Referentie" in het hoofdstuk "Toepassingen". Lijstprogramma met Meervoudige tab

Introductie 15 Het lijstprogramma met meervoudige tab biedt toegang tot alle bekende mogelijkheden van het Dolphin Lijstprogramma binnen een enkel dialoog met meervoudige pagina's. De eerste pagina geeft een overzicht van de verschillende beschikbare lijsten en zal de pagina zijn die wordt geopend als het lijstprogramma wordt gestart. Om het Lijstprogramma met meervoudige tab te openen Druk op DOLPHIN toets + TAB. Indien u naar een andere pagina navigeert in het lijstprogramma met meervoudige tab zal dit worden onthouden voor de volgende keer dat u dit programma gebruikt tijdens het werken in uw toepassing. Dit lijstprogramma met meervoudige tab is beschikbaar in Microsoft Word, Microsoft Excel en Internet Explorer. Klembord meldingen Hal biedt nu een gesproken melding van klembord activiteit. U krijgt informatie als tekst en elementen met succes geknipt, gekopieerd en geplakt zijn. De Instellingen voor de klembord meldingen worden gevonden in het Spraak uitvoer instellingen dialoogvenster. Dit dialoog wordt bereikt via het menu "Spraak" en de optie "Voorkeuren".

16 Introductie Microsoft Word Ondersteuning voor Microsoft Word is verbeterd op een aantal belangrijke gebieden inclusief een verbeterde positionering van de focus. Wanneer het muiswiel of de rolbalk wordt gebruikt in Microsoft Word om de focus te verplaatsen zal de focus het rollen volgen. Braille uitvoer is ook verbeterd bij het navigeren en selecteren van cellen in Microsoft Word tabellen. De Braille leeseenheid geeft nauwkeurig de geselecteerde cellen aan bij het neerwaarts selecteren in een kolom. Braille tabellen Nieuw en verbeterde Braille tabellen zijn toegevoegd aan Hal. Dit is inclusief Unified Engelse Braille, Franse, Zweedse en Noorse Braille tabellen. 1.4 Sneltoetsen In deze handleiding zult u overal referenties zien naar sneltoetsen. Een sneltoets is een omschrijving van een combinatie van toetsenbord toetsen die u kunt benutten om Hal te gebruiken. Alle sneltoetsen in deze handleiding worden op de volgende manier weergegeven: Om iets uit te voeren: Druk op TOETS A + TOETS B. Dit betekent dat u moet drukken op de toets A en deze ingedrukt houden, en dan op toets B moet drukken om de aangegeven functie uit te voeren. Voorbeeld, om het regelpaneel van Hal te openen. Druk op LINKER CONTROL + SPATIEBALK. Dit betekent dat u op de LINKER CONTROL toets moet drukken en deze ingedrukt houden en daarna op de SPATIEBALK moet drukken om het regelpaneel van Hal te openen. Als u een sneltoets drukt zal Hal op die toets reageren en de juiste actie inleiden. Dat betekent dat op dat moment de door u gebruikte toepassing die toets niet ziet.

Introductie 17 U zult ook in het hele document referenties vinden aan een DOLPHIN TOETS. Dat is de zogenaamde Dolphin modificatie toets. Net als de standaard modificatie toetsen zoals Shift en Control, biedt Hal de mogelijkheid om gewone toetsen te gebruiken als modificatie toetsen. Deze worden aangegeven als "DOLPHIN TOETS" in de toetsenlijst. De toets die is bepaald als DOLPHIN TOETS wordt ingesteld in de instelling in het "Sneltoetsen" dialoogvenster. De standaard DOLPHIN TOETS is de CAPS LOCK toets.

19 H OOFDSTUK 2 Installeren van Hal In dit hoofdstuk worden de stappen behandeld die gevolgd moeten worden bij de installatie voor een enkele gebruiker. Beheerders die Hal via een netwerk, een terminal server of Citrix client willen installeren, moeten het Referentie hoofdstuk in de volledige documentatie als instructie gebruiken. Dit is beschikbaar als een HTML Helpbestand binnen een \Help map op de Hal CD. Het installeren van Hal vereist slechts een aantal simpel te volgen stappen. het setup proces neemt u door de installatie van een aantal componenten. In het volgende hoofdstuk zullen we kort de rol van ieder component doornemen, voordat we naar de stappen gaan die nodig zijn voor de installatie voor een enkele gebruiker. Indien u een complete computer (PC en software) direct bij Dolphin heeft aangeschaft, zal Hal reeds zijn geïnstalleerd en gereed zijn voor gebruik. In dat geval kan dit hoofdstuk worden overgeslagen. 2.1 Componenten Ieder component wordt in volgorde geïnstalleerd en vervult een bepaalde rol. De rol van ieder component wordt besproken in dit hoofdstuk. 2.1.1 Hal Hal is het schermlees programma. Dit programma levert de gereedschappen en interface voor de aanpassing. Dit moet worden geïnstalleerd. 2.1.2 Synthesizer Access Manager (SAM) SAM levert de automatische en intelligente ondersteuning voor het delen van uitvoereenheden die naast elkaar zijn geïnstalleerd. Dit is een vereist component. SAM moet worden geïnstalleerd alvorens uw Dolphin software kan worden gebruikt.

20 Installeren van Hal 2.1.3 Orpheus De installatie van de component Orpheus is optioneel. Orpheus is de tekst-naar-spraak eenheid voor meerdere talen van Dolphin, die de uitvoer van spraak via de geluidskaart regelt. De installatie van Orpheus betekent niet dat het als enige of belangrijkste uitvoereenheid moet dienen. Het is op ieder moment mogelijk en simpel om tussen SAM compatibele eenheden te schakelen. 2.2 Opwaarderen van een vorige versie (Upgraden) Als u een eerdere versie van Hal geïnstalleerd heeft wordt gedurende de installatie aan u gevraagd of u de oude versie wilt upgraden of Hal als een nieuwe versie wilt installeren. Het installeren van Hal als een nieuwe versie betekent dat het als een apart product op uw computer bestaat en niet automatisch de bestaande instellingen voor Hal gebruiken. Als u ervoor kiest te upgraden wordt de nieuwe versie direct over de oude geïnstalleerd. Wanneer u dit op deze manier doet, worden de meeste van uw oude instellingen automatische in de nieuwe versie aangebracht. Het op deze manier opwaarderen betekent dus dat u niet opnieuw uw naam, bedrijf en installatie pad hoeft op te geven. 2.3 Installatie voor enkele gebruiker Installatie voor een enkele gebruiker refereert aan de installatie van Hal op een PC die wordt gebruikt door een geregistreerd persoon. Hal moet worden geïnstalleerd onder het gebruiker profiel, om met succes te kunnen worden gebruikt. Een netwerk installatie moet worden gezien als een installatie voor een enkele gebruiker indien: de enkele gebruiker gaat werken op meer dan één PC. het enkele gebruiker profiel niet tijdelijk kan worden overgedragen aan de beheerder privileges voor de duur van het installatie proces. de enkele gebruiker werkt onder beperkte/gelimiteerde gebruiker account waarbij het niet mogelijk is om gegevens te schrijven in naar

Installeren van Hal 21 de "Program Files" map of sub-map, waarbij dus wordt voorkomen dat de instellingen kunnen worden opgeslagen. meerdere gebruikers, in overeenstemming met de gebruiker licentie overeenkomst, Hal gebruiken onder verschillende profielen op dezelfde PC. Kijk voor de instructies voor een netwerk installatie in het hoofdstuk Referentie van de on-line documentatie. 2.3.1 Installatie onder Windows XP De installatie van Hal vereist de assistentie van de Systeem Beheerder of iemand die dezelfde veiligheids bevoegdheden bezit. Dit is nodig omdat de instellingen van de hardware van de machine moet worden aangepast in het Windows register om de video stuurprogramma interceptor te kunnen installeren. Het Dolphin installatie programma kan deze registerinstellingen niet wijzigen tenzij er Beheerderrechten zijn. Om Hal in Windows XP te installeren: 1. Zet de computer op de normale manier aan en start Windows zoals gebruikelijk. 2. De Systeembeheerder of iemand met dezelfde rechten moet aanloggen en de gebruiker die de software wil gaan installeren beheerderrechten geven. 3. Als gebruiker aanloggen. 4. Plaats de Dolphin installatie-cd in uw CD-ROM station. Na een aantal seconden zal het installatieprogramma automatisch starten. 5. Zodra het installatieprogramma is geladen zal worden gevraagd de taal voor het product dat geïnstalleerd moet worden te kiezen. Daarna zal gevraagd worden welke versie geïnstalleerd moet worden, "Enkele Gebruiker " of "Netwerk". Standaard wordt de enkele gebruiker versie geselecteerd. Als u een netwerk versie gaat installeren kijk dan in Netwerk installatie instructies. 6. Een dialoogvenster zal worden getoond met informatie over het gebruik van het installatieprogramma. Volg de instructies op het scherm om de installatie te vervolgen voor ieder component. 7. Nadat het installatie programma de nodige bestanden heeft gekopieerd EN de gebruiker werkt onder een beperkte/gelimiteerde account, is het nodig om de instructie "dll_reg.cmd" te zoeken en uit te voeren die zich bevindt in de installatiemap van Hal. Hiermee worden bepaalde bestanden geregistreerd om volledige functionaliteit te waarborgen.

22 Installeren van Hal 8. Schakel de computer uit en start opnieuw. 9. Indien nodig moet de Systeembeheerder of iemand met dezelfde rechten aanloggen en de gebruikerrechten herstellen. De installatie is nu gereed. U kunt aanloggen als de geregistreerde gebruiker. Indien u om welke reden dan ook problemen mocht ondervinden bij de installatie van uw Dolphin software, kijk dan in het Problemen Oplossen (pagina 353) hoofdstuk. 2.3.2 Het installeren onder Windows Vista De installatie van Hal vereist de assistentie van de Systeem Beheerder of iemand die dezelfde veiligheids bevoegdheden bezit. Dit is nodig omdat de instellingen van de hardware van de machine moet worden aangepast in het Windows register om de video stuurprogramma interceptor te kunnen installeren. Het Dolphin installatie programma kan deze registerinstellingen niet wijzigen tenzij er Beheerderrechten zijn. WAARSCHUWING: Windows Vista Gebruiker Toegang Controle (UAC) zal vragen of u de installatie CD wilt gebruiken wanneer het installatieprogramma wordt gestart. Er is op dat moment geen spraak ondersteuning aanwezig. Als er assistentie nodig is raden we aan de Windows Narrator (Verteller, het tekst naar spraak hulpmiddel) te gebruiken. Dit kan worden gestart door te drukken op de WINDOWStoets + U, daarna ALT + N (of "narrator" in te tikken nadat Uitvoeren in het Windowsmenu is geselecteerd). Het installeren van Hal in Windows Vista: 1. Zet de computer op de normale manier aan en start Windows zoals gebruikelijk. 2. De Systeembeheerder of iemand met dezelfde rechten moet aanloggen en de gebruiker die de software wil gaan installeren beheerderrechten geven. 3. Als gebruiker aanloggen. 4. Plaats de Dolphin installatie-cd in uw CD-ROM station. 5. Zoek het bestand "Setup.exe" op de Dolphin product CD en voer dit uit. Dit kan gebeuren door in de Windows Verkenner naar het doelbestand

Installeren van Hal 23 te navigeren of door te drukken op de WINDOWStoets + R om het "Uitvoeren" dialoogvenster te openen en in te tikken "x:\setup.exe", waarbij "x" de letter van uw CD ROM station is, en daarna op ENTER te drukken. 6. Er zal een Windows Vista UAC dialoog verschijnen met een melding "Een niet geïdentificeerd programma wil toegang tot uw computer..." en een referentie naar "ds.exe". Selecteer "Toestaan" (ALT + A) om de installatie te vervolgen. 7. Zodra het installatieprogramma is geladen zal worden gevraagd de taal voor het product dat geïnstalleerd moet worden te kiezen. Daarna zal gevraagd worden welke versie geïnstalleerd moet worden, "Enkele Gebruiker " of "Netwerk". Standaard wordt de enkele gebruiker versie geselecteerd. Als u een netwerk versie gaat installeren kijk dan in Netwerk installatie instructies. 8. Een dialoogvenster zal worden getoond met informatie over het gebruik van het installatieprogramma. Volg a u b de instructies op het scherm om de installatie te vervolgen. 9. Schakel de computer uit en start opnieuw. 10. Indien nodig moet de Systeembeheerder of iemand met dezelfde rechten aanloggen en de gebruikerrechten herstellen. De installatie is nu gereed. U kunt aanloggen als de geregistreerde gebruiker. Indien u om welke reden dan ook problemen mocht ondervinden bij de installatie van uw Dolphin software, kijk dan in het Problemen Oplossen (pagina 353) hoofdstuk. 2.4 Product Activeren. Het activeren van het product is vereist om een software licentie voor Hal te verkrijgen. Zonder een software licentie zal Hal alleen 30 dagen gebruikt kunnen worden. WAARSCHUWING - bekijk de Eindgebruiker Licentie Overeenkomst zorgvuldig voordat u Hal activeert. Zodra Hal geactiveerd is, kan geen teruggave meer plaats vinden. Gedurende het activeren van het product heeft u de keuze tussen "Nu Activeren" of "Herinner mij later".

24 Installeren van Hal Nu Activeren. Het activeren van het product kan automatisch gebeuren als een Internet verbinding aanwezig is of handmatig als geen verbinding met het Internet mogelijk is. activeren via Internet is een automatische procedure. Handmatig activeren vereist een activering code gebaseerd op uw unieke productsleutel. Als u netwerk versie of een gebruiker licentie versie voor meerdere personen heeft, selecteer dan "Licentie voor meerdere gebruikers" en voer uw licentie code in die op uw software licentie certificaat staat (zie de Netwerk installatie instructies in het hoofdstuk Referentie voor meer detail). Activeren via Internet. Het activeren via het Internet is het eenvoudigst omdat dit automatisch gebeurt. Het vereist wel een Internet verbinding. Deze procedure verbindt u met de Dolphin server waar Hal automatisch een activering code krijgt. Handmatig activeren. Bij het handmatig proces moet u een activering code invoeren die is gebaseerd op uw unieke productsleutel. De waarde van uw productsleutel wordt weergegeven bij het handmatig activering proces. Om dan een activering code te verkrijgen moet u contact opnemen met uw lokale Dolphin vertegenwoordiger en deze uw productsleutel geven. Met deze sleutel kunnen zij u een activering code geven. Indien u een computer gebruikt zonder Internet kunt u als alternatief de volgende stappen volgen: 1. Start de handmatige activering en noteer uw productsleutel. 2. Plaats uw Hal CD in de PC met Internet toegang. Hierbij moet u de SHIFT toets ingedrukt houden om te voorkomen dat het installatie programma automatisch opstart. 3. Zoek met Windows Verkenner de instructie "dol_activate.exe" en voer het uit. Dit vindt u in de map "dol_auth" op de CD. 4. Voer uw productsleutel in die u in stap 1 heeft gevonden en selecteer "Nu Activeren". Hiermee wordt het activering proces begonnen. Het maakt een verbinding met de Dolphin server en u krijgt daarna uw activering code.