Informatiebijeenkomst concept-beheerplan Natura 2000 Lauwersmeer

Informatiebijeenkomst concept-beheerplan Natura 2000 Lauwersmeer 1

Programma Welkom door Douwe Hollenga, voorzitter van de stuurgroep - Wat is Natura 2000 - Waar staan we: wat is geweest en wat komt Toelichting op het concept-beheerplan door Karen Beukema, projectleider Informatiemarkt met vier thema s - Water en waterbeheer - Stand van de natuur - Bestaande activiteiten, openstelling en vergunningen - Overige vragen Conclusies en afsluiting (uiterlijk 22.00 uur) 2

Doel van vanavond Informatie geven over: - De inhoud van het beheerplan - De procedure van Natura 2000 Informatie vanuit het gebied krijgen: - Over aspecten die mogelijk nog niet in het concept beheerplan zijn opgenomen - Over het draagvlak voor het concept beheerplan De stuurgroep hecht veel waarde aan de reacties en verwerkt ze waar mogelijk in het definitieve concept beheerplan dat aan het ministerie van EZ wordt aangeboden 3

Wat is Natura 2000 - Europees netwerk van natuurgebieden, ingesteld om natuur in heel Europa te beschermen en de achteruitgang van de natuur tegen te gaan - Bescherming is gericht op landschappen, planten en/of dieren - In het Lauwersmeer is de bescherming gericht op vogels (Vogelrichtlijngebied) - Motto van Natura 2000: De natuur beleven, gebruiken en beschermen - Voor ieder Natura 2000 gebied wordt een beheerplan gemaakt met daarin de visie en de maatregelen die nodig zijn om de natuur te behouden en te herstellen 4

Stappen om te komen tot een beheerplan Aanwijzingsbesluit: definitief op 30-12-2010 Concept beheerplan gereed: februari 2014 - Opdrachtgever: Ministerie van Economische Zaken, opdrachtnemer: Dienst Landelijk Gebied - Opgesteld door de (ambtelijke) projectgroep - Advies en informatie door de klankbordgroep - Wordt voorgelegd aan de bestuurlijke stuurgroep op 14 april - Uiterlijk 1 juli aanbieden aan ministerie van Economische Zaken 5

2 e helft 2014: - Ministerie van Economische Zaken vraagt instemming van provincies, Defensie en I&M om het concept beheerplan ter inzage te leggen - EZ legt concept beheerplan 6 weken ter inzage - Zienswijzen kunnen worden ingediend - Na behandeling wordt beheerplan vastgesteld 6

Het concept beheerplan Natura 2000 voor het Lauwersmeer Karen Beukema Projectleider Dienst Landelijk Gebied 7

Natura 2000 in het Lauwersmeergebied Aanwijzingsbesluit Doelen en kernopgaven Ecologische systeemanalyse Toetsing bestaand gebruik Visie en randvoorwaarden Maatregelen en kosten Uitvoering, monitoring en handhaving 8

Doelen Natura 2000 Lauwersmeergebied Kernopgaven Broedvogels Niet-broedvogels Relatie met Natura 2000-gebied Waddenzee en (Natura 2000) natuurgebieden in het achterland vismigratie 9

Kernopgaven Evenwichtig systeem Nastreven van een meer evenwichtig systeem met goede waterkwaliteit voor waterplanten, vissen, schelpdieren en vogels Rui- en rustplaatsen Voldoende open water met ruiplaatsen en rustgebieden voor watervogels Moerasranden Moerasvorming aan de randen van de meren voor land-water interactie, paaigebied vis en voor moerasvogels. Plas-dras situaties Plas-dras situaties voor smienten en broedvogels 10

Knelpunten broedvogels Onvoldoende vitaal rietmoeras waterdynamiek, begrazing Onvoldoende slikkige delen waterdynamiek Velduil, Grauwe kiekendief prooibeschikbaarheid? predatie? Kemphaan oplossen noordwest Europese populatie leefgebied niet op orde (waterdynamiek?) Knoppen waterdynamiek, begrazing en rietmaaien 13

Knelpunten niet-broedvogels Kleine zwaan Kluut, grutto, wulp Lepelaar Enkele soorten - onvoldoende voedsel (beschikbaarheid of concurrentie) - verstoring - onvoldoende slikkige delen ( waterdynamiek) - onvoldoende ondiep visrijk water ( waterdynamiek) - mogelijk verstoring of onduidelijk Knoppen waterdynamiek, verstoring, voedsel (kleine zwaan) 14

Stappenplan toetsing bestaand gebruik Stap 1: Inventarisatie bestaand en nieuw gebruik Stap 2: Globale effectenanalyse mogelijk significant geen negatief effect mogelijk effect, niet significant Stap 3: Nadere effectenanalyse (kwalitatief of kwantitatief) Stap 4: Cumulatietoets Bevoegd gezag: maatregelen/vergunning Stap 5: Mitigatie Stap 6: Beheerplan 16 16

Samengevat Geen effect of positief effect niet vergunningplichtig, mits de activiteiten op dezelfde wijze worden voortgezet Negatief effect mitigerende maatregelen nodig om negatieve effecten teniet te doen Nieuwe activiteiten toetsing in het kader van de Natuurbeschermingswet nodig 17

Conclusies toetsing bestaand gebruik 1. Geen kans op significant negatief effect, ook niet als gevolg van cumulatie met andere vormen van gebruik: Het grootste gedeelte van de huidige activiteiten valt in deze categorie 2. Activiteiten met een beperkt negatief effect: Seizoensbeweiding, rondvaartboten en vaardienst Schiermonnikoog, bruine vloot, beroepsvaart, veehouderij, sportvisserij, vaarrecreatie, vaarwegbeheer, kitesurfen 3. Activiteiten waarbij een significant negatief effect niet uit te sluiten is: Jaarrond begrazing, beroepsvisserij, beheer waterpeil 18

Gevolgen voor huidige activiteiten Beperkt negatief effect: - Seizoensbeweiding: wordt samen met jaarrondbegrazing opnieuw bekeken - Vaarrecreatie, beroepsvaart, vaarwegbeheer, sportvisserij: vooral extra rust voor verstoringsgevoelige kleine zwaan nodig - Veehouderij: geen aanleiding voor mitigerende maatregelen Negatief effect, mitigatie nodig: Jaarrondbegrazing: aanpassen begrazingsbeheer Beroepsvisserij: werken conform visstandbeheerplan Beheer waterpeil: meer dynamiek binnen de veiligheidsmarges 19

Hoofddoelstelling (kernopgaven) Het nastreven van een meer evenwichtig systeem van goede waterkwaliteit (fysisch, chemisch en ecologisch) voor waterplanten, vissen, schelpdieren en vogels, met voldoende open water met rui- en rustplaatsen voor watervogels, moerasvorming aan de randen van de meren voor interactie tussen land en water, paaigebied voor vis en voor moerasvogels en plas-dras situaties 21

Opgave voor het beheerplan Voldoende vitaal rietmoeras creëren als nodig voor de realisatie van de instandhoudingsdoelen; In stand houden en ontwikkelen van slikkige pioniersituaties voor foeragerende en broedende vogels; Borgen voldoende rust Optimaliseren van het watersysteem van het Lauwersmeer als centrale positie tussen Waddenzee en achterland gericht op het de functie van leefgebied en migratiemogelijkheden voor fauna (o.a. vis en vistrek). De samenhang met KRW doelen is hierbij nadrukkelijk in beeld. 22

Maatregelen - Vergroten van de waterdynamiek - onderzoeksprogramma (2 jr): Experimenteel waterbeheer binnen grenzen waterveiligheid Scenario s waterbeheer en afwegingskader Overig aanvullend onderzoek - Mitigerende maatregelen n.a.v. toetsing bestaande activiteiten Vaarroute Stropersgat Zonering visvrije gebieden - Aanvullende beheermaatregelen Rietmaaien Begrazing Optimalisatie vismigratie Herinrichting Bochtjesplaat 24

Vergroten waterdynamiek -> niet zo!! 25

Vergroten waterdynamiek - Peil tussen -0,52 en -0,93 m NAP - Veiligheid staat voorop - Vrije afstroom Friese boezem blijft gewaarborgd - Hoog peil in het voorjaar, uitzakken in de zomer - Afstemming met de watersport over de periode waarin peil verhoogd kan worden - Anticiperen op weersomstandigheden en verwachtingen - Nulmeting van huidige situatie - Monitoring van effecten (recreatie, bebouwing, vistrek e.a.) - Na 2 jaar definitief besluit 26

Uitvoering, monitoring en handhaving Uitvoering: Beheerplanperiode duurt 6 jaar, dan evaluatie en zo nodig bijstellen Provincies verantwoordelijk voor uitvoering, uitvoering samen met terrein- en waterbeheerders Na nulmeting starten met onderzoek- en experiment (2 jaar) Tussenevaluatie van de resultaten van het experiment Aanvullende beheermaatregelen faseren over uitvoeringsperiode van zes jaar Monitoring: programma van bestaande en nieuwe monitoring Handhaving: in klankbordgroep aandacht gevraagd voor handhaving wordt nog uitgewerkt 29

Informatiemarkt Vier thema s - Water en waterbeheer - Stand van de natuur - Bestaande activiteiten, openstelling en vergunningen - Overige vragen 30