Conflict en aangifte module 3
INHOUDSOPGAVE INLEIDING...3 AANGIFTE DOEN...4 Hoe kan een aangifte worden gedaan?... 4 Wat gebeurt er met de aangifte?... 4 AMBTSHALVE VERVOLGBARE DELICTEN EN KLACHTDELICTEN...6 Ambtshalve vervolgbare delicten... 6 Klachtdelicten... 6 Twist behandelen... 6 Partijen tot rust brengen... 7 Argumenten proberen inzichtelijk te krijgen... 7 Aftasten van mogelijke oplossingen... 8 Dialoog weer op gang brengen... 8 Komen tot een voor beide partijen aanvaardbare oplossing... 8
WAT CONFLICT EN AANGIFTE - MODULE 3 INLEIDING In deze module wordt behandeld hoe en waar men aangifte kan doen. Ook het doen van een aangifte zal behandeld worden. Besproken zal worden het verschil tussen relatieve en absolute klachtdelicten. Tot slot zal worden ingegaan op het behandelen van twisten. 3
CONFLICT EN AANGIFTE - MODULE 3 WAT AANGIFTE DOEN Ieder, die kennis draagt van een begaan strafbaar feit, is bevoegd daarvan aangifte of klachte te doen Iedereen mag dus aangifte doen van een strafbaar feit. Je hoeft dus niet per se het slachtoffer te zijn van het feit en dit geldt voor zowel een overtreding als een misdrijf. In het algemeen instantie ben je niet verplicht om aangifte te doen. Voor enkele zeer ernstige misdrijven zoals moord, doodslag en verkrachting geldt wel een verplichting om aangifte te doen. Verder bestaat er verschoningsrecht. Dit houdt in dat als je door het doen van aangifte het risico loopt zelf vervolgd te worden, aangifte doen niet verplicht is. Dit geldt tevens als aangifte kan leiden tot vervolging van naaste bloed- of aanverwanten en de echtgenoot. Hoe kan een aangifte worden gedaan? Een aangifte kan zowel mondeling als schriftelijk worden gedaan. Een mondelinge aangifte moet gebeuren door de aangever zelf of door een schriftelijke gevolmachtigde bij een bevoegde ambtenaar. Een schriftelijke aangifte kan alleen door de aangever zelf gebeuren bij een bevoegde ambtenaar. Je kunt overal in Nederland aangifte doen, dus ook in een andere gemeente dan waar het feit heeft plaatsgevonden. Voorbeeld Een leerling uit Amsterdam wordt in Leiden aangereden en de dader rijdt door. Hij kan dan in Amsterdam een aangifte doen! Wat gebeurt er met de aangifte? Als iemand aangifte doet van een strafbaar feit, is de opsporingsambtenaar verplicht om de aangifte op te nemen. Een opsporingsambtenaar kan dus niet zelf beslissen er van af te zien omdat hij het een onbelangrijk feit vindt. De opsporingsambtenaar hoort de aangever aan en maakt vervolgens een schriftelijk proces verbaal op. Dit proces verbaal wordt na voorlezing door zowel de aangever als de ambtenaar getekend en daarna ingestuurd naar de Officier van Justitie. Het komt ook voor dat mensen een valse aangifte doen. Als iemand aangifte doet van een strafbaar feit, terwijl hij weet dat het niet gepleegd is, pleegt die persoon een misdrijf en daar kan hij voor worden gestraft. 4
WAT CONFLICT EN AANGIFTE - MODULE 3 Wat er na de aangifte gebeurt met de aangifte, hangt af van wat voor een delict het betreft. Delicten zijn namelijk onder te verdelen in ambtshalve vervolgbare delicten en klachtdelicten. In het volgende hoofdstuk worden deze twee delicten uitvoerig behandeld. 5
CONFLICT EN AANGIFTE - MODULE 3 WAT AMBTSHALVE VERVOLGBARE DELICTEN EN KLACHTDELICTEN Ambtshalve vervolgbare delicten Dit betekent eigenlijk niets anders dan dat een opsporingsambtenaar het strafbare feit kan vervolgen. Dit geldt dan ook voor bijna alle strafbare feiten. Het feit kan vervolgd worden, ook als dit tegen de wil is van degene tegen wie het strafbare feit is gepleegd. Je zou denken dat alle strafbare feiten te vervolgen zijn, maar soms is het ingewikkelder. Er zijn situaties waarbij het belang van het individu tegen wie het misdrijf wordt gepleegd, van groter belang is dan het belang van de rechtsorde. Als het belang van een persoon zwaarder weegt dan het belang van de maatschappij, dan spreken we van klachtdelicten. Klachtdelicten Je hebt absolute klachtdelicten en relatieve klachtdelicten. Bij absolute klachtdelicten maakt het niet uit wie de dader is. Denk bijvoorbeeld aan chantage. Als jij wordt gechanteerd en iemand anders doet hier aangifte van, kan dit gevaar opleveren voor jou. Jij mag dan zeggen of je een klacht indient of niet. Als je geen klacht indient, dan wordt de chanteur niet vervolgd, als je wel een klacht indient natuurlijk wel. Dan zijn er nog relatieve klachtdelicten. Hierbij gaat het om strafbare feiten die gewoonlijk ambtshalve vervolgbaar zijn. De dader is echter naaste familie van degene tegen wie het strafbare feit gepleegd is. In dat geval moet er ook een klacht worden ingediend. Hierboven wordt meerdere keren gesproken over het indienen van een klacht, maar wat is een klacht? Een klacht is een aangifte met het verzoek om vervolging. Een klacht moet ingediend worden door degene tegen wie het feit is gepleegd. Bij een minderjarige (onder de zestien jaar) moet de klacht ingediend worden door zijn wettelijke vertegenwoordiger. Een klacht wordt niet ingediend bij een gewone opsporingsambtenaar, maar bij de Officier van Justitie of een Hulpofficier van Justitie. Twist behandelen Twee personen hebben een twist. Hoe kan dit het beste opgelost worden? Hieronder vindt je een aantal handvaten om de personen uit elkaar te houden en de situatie tot een goed einde te brengen. 6
WAT CONFLICT EN AANGIFTE - MODULE 3 Partijen tot rust brengen Bij een twist kunnen de gemoederen hoog oplopen. Het is dan ook belangrijk om beide partijen eerst tot rust te brengen. Dit is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan. Eerst moet je de aandacht van beide personen weten te krijgen. Soms is dit makkelijk, maar in andere gevallen zijn beide partijen zo met elkaar bezig, dat het moeilijk is om ertussen te komen. Doe dan iets wat niemand verwacht. Ga klappen, zingen dansen, verzin maar iets. Hierdoor heb je in ieder geval de aandacht van beide personen. Als je de aandacht eenmaal hebt is het belangrijk om hem vast te houden. Ga daarom niet ook in discussie, maar blijf buiten de twist. Zorg er wel voor dat je niet overkomt als superieur. Hier kunnen de partijen aanstoot aan nemen, en hiermee verlies je veel. Je krijgt dan opmerkingen als: Wat heb jij er eigenlijk mee te maken? Dit is jouw zaak helemaal niet, hou je er lekker buiten. Wees open. Het is belangrijk dat beide partijen het gevoel hebben dat er naar ze geluisterd wordt, ook al luisteren ze niet naar elkaar. Hiervoor heeft de twist ook je volledige aandacht nodig. Laat je dus niet afleiden, dan verlies je mogelijk de aandacht. Bij een twist in het openbaar is er een grote kans dat ook andere mensen zich ermee gaan bemoeien. Hou goed in de gaten wie wil gaan inmengen en kap dit af. Anders moet jij je aandacht gaan verdelen over nog meer personen. Het kan nodig zijn om de partijen uit elkaar te halen als ze niet rustig worden. Belangrijk is dan dat ze elkaar even niet zien en dat ze beide de tijd krijgen om tot zichzelf te komen. Argumenten proberen inzichtelijk te krijgen Als beide personen eenmaal rustig zijn, kan je proberen om de argumenten inzichtelijk te krijgen. Je geeft de partijen om de beurt het woord. Ze krijgen dus allebei de kans om hun verhaal te doen. Ook hier is het erg belangrijk dat beide partijen het gevoel hebben dat er naar ze geluisterd wordt en dat ze serieus genomen worden. Bij het luisteren is het belangrijk om de hoofdzaken van de bijzaken te onderscheiden. Je moet tot de kern van het probleem komen, anders blijft het sudderen. Tijdens het gesprek kunnen er vooroordelen naar voren komen. Ga hier niet over in discussie, maar probeer ze wel weg te nemen. Ook is het belangrijk om goed in de gaten te houden wanneer de twist weer oplaait. Natuurlijk probeer je dat voor te zijn. De agressie dus de kop indrukken, voordat het is opgelaaid. 7
CONFLICT EN AANGIFTE - MODULE 3 WAT Aftasten van mogelijke oplossingen Beide kanten hebben elkaars argumenten gehoord. Nu is het tijd om naar mogelijke oplossingen te kijken. Wees creatief en denk hardop. Houd goed in de gaten hoe beide partijen reageren op verschillende oplossingen, vooral non-verbale reacties zijn hierbij belangrijk. Als een mogelijke oplossing teveel stof op doet waaien, neem de oplossing dan terug. Houd dus niet vast aan een oplossing, maar denk gewoon verder. Je hoeft het niet helemaal alleen te doen. Natuurlijk kunnen de partijen zelf ook oplossingen aandragen. Laat hier ook de ruimte voor en koppel alles wat je zelf zegt terug. Dit doe je door bij elke oplossing te vragen: Wat vind jij hiervan? Om eigen inbreng van de partijen te stimuleren kan je dingen vragen als: "Hoe zou je dit zelf aanpakken?" en "Wat lijkt jou een goede oplossing?" Dialoog weer op gang brengen In het gesprek probeer je de dialoog weer op gang te brengen. Jij krijgt nu reacties van beide partijen, nu moeten ze nog rustig op elkaar reageren. Om dit voor elkaar te krijgen, speel je de tussenpersoon. Na het inbrengen van een argument vraag je de tegenpartij om een reactie. Uiteindelijk richten de personen zich dan tot elkaar in plaats van tot jou. Het is natuurlijk wel de bedoeling dat het een normaal gesprek wordt en niet weer een twist. Let dus goed op en spring in als het mis dreigt te gaan. Verder moedig je aan dat beide personen samen tot een oplossing proberen te komen. Hoe je dat doet staat ook hiervoor aangegeven. Helaas zijn er situaties waar jij niets meer aan kunt doen. Probeer deze situaties tijdig te onderkennen. In sommige gevallen kunnen twee personen er niet meer samen uitkomen en zal de oplossing door een autoriteit moeten worden opgelegd. Een autoriteit hoeft niet per se de politie te betekenen. Als het om een twist op de werkvloer gaat, kan de chef ook regels op leggen om de partijen in de toekomst uit elkaar te houden. Komen tot een voor beide partijen aanvaardbare oplossing Je rondt het gesprek af door kort en bondig samen te vatten wat de partijen zijn overeengekomen. Je vraagt nog een laatste keer of beide partijen zo met elkaar overweg denken te kunnen. Loop na het gesprek niet gelijk weg. Emoties hebben even tijd nodig om helemaal tot rust te komen. Geef hier dus tijd en ruimte voor, bij beide partijen. 8