Kennissessie: CO 2 neutraal het echte verhaal

Vergelijkbare documenten
Grip op je energieprestaties -wat doet de NZEB-tool?

Op naar BENG! Wat betekent dit voor jouw corporatie?

Betere energieprestaties met Nuon Stadswarmte. Kansen voor woningcorporaties, vastgoedeigenaren en projectontwikkelaars

Warmtepompen. Een introductie

INNAX Gebouw & Omgeving

Winst en comfort uit duurzaamheid. Bouw op onze kennis

WONEN IN EEN ENERGIEZUINIGE WONING: PRAKTISCHE INFORMATIE EN TIPS

Aardgasloos wonen! de ENERGIEVAKMAN wil u graag helpen bij uw zoektocht. Programma: Presentatie in Trefpunt Heeten -- 4 oktober

Update Nieuw stelsel energieprestaties 2020

Advies Ontwerp Levering Installatiepartners Inbedrijfstelling

een toekomst zonder aardgas? Warmtepomp Het Warmte Effect

Energie-Index advies tbv huursector

Martin Horstink & Albert Rodenboog. De woningbouw verduurzamen met warmtepompen

Hybride warmtepomp-concept

Meer wooncomfort. en minder energieverbruik door een warmtepomp. voltalimburg.nl/warmtepomp

Bij het opstellen van deze notitie zijn de volgende relevante documenten als uitgangspunten gehanteerd:

Warmtepompen - de toekomst. Hans Wiessner Welkom

De weg van de energietransitie d.d VEBOA - Alphen aan den Rijn Dhr. E.J. Reemst

Energie besparing en woning verbetering voor VvE s. sparen in grote stappen of in 1 x naar Nul op de meter

Verduurzamen van de gebouwde omgeving. Actuele ontwikkelingen op het gebied van verduurzamen gebouwde omgeving

De energieprestatievergoeding

Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG)

Toelichting vanuit het gezichtspunt Ingenieur Speciale technieken en EPB

SBRCURnet Bouwlokalen. Samen Nul op de meter, bij woning renovatie. Henk Wegkamp vs maart 2015

Verduurzaming Woningvoorraad. Agenda. Technisch Project Adviseur. Hans Wiessner, Lucht/water warmtepomp, ideaal voor renovatie en nieuwbouw

DUURZAAM WAGENINGEN PRESENTATIE LUCHT-WATER WARMTEPOMPEN. Arie Kalkman

Werkblad huismodule. Quintel Intelligence. Antwoordblad

Energieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0

een toekomst zonder aardgas? Warmtepomp Het Warmte Effect

EPV IN GESTAPELDE BOUW KOSTEN EN OPBRENGSTEN EXACT GEMETEN

ZEN Platformbijeenkomst. Bouw op onze kennis

Wat moet de CV installateur met PV PV heeft de toekomst. Door: Richard Ogink

Kennisdeling. CirculAIR HT150 + CO 2 gestuurde ventilatie USE MINIMUM GET MAXIMUM. Nijkerk

Energiesprong concepten

een toekomst zonder aardgas? Warmtepomp Het Warmte Effect

Duurzaamheidsagenda Informatiebijeenkomst INTERREG project VvE s nul op de meter ready

Waar zijn we met het verduurzamen van onze woningen in Nederland?

Elga WINNAAR De kracht van de combinatie

BENG. Update

Marsaki: Het projectmanagementbureau van de woningcorporaties en voor IEDEREEN! Onze aandeelhouders: RWS partner in wonen. L escaut woonservice

Comfort in optima forma // M-Thermal warmtepompen

Cursus energiebesparing bij de dorpshuizen in Tytsjerksteradiel

Nederlands Platform Warmtepompen. Nederlands Platform Warmtepompen DHPA vanaf Oktober 2016

Hoe kunnen we oudbouw woningen energieneutraal maken?

Hybride warmtepompen. Wat, wanneer en hoe? Simon Tuitel, Product Manager Warmtepompen, Controls & connectivity

Pilot verduurzaming commercieel vastgoed Nijmegen Aanpak klimaatneutraal maken van (winkel)panden: het klimaatgerust programma

M-Thermal warmtepompen

Vabi Elements 3.5. Release april 2019

Welkom! Informatie en uitleg warmtefoto s

PLUS LEVEN. Wetgeving 2015; epc van 0,4 / Wij reeds energieneutraal in 2015 icm windenergie Wetgeving per : BENG

BENG en NTA. Stand van zaken

Begrippenlijst Naar groen is goed te doen

Duurzaamheid in Boswinkel Oost

Energieprestaties grondgebonden woningen

NTA Nieuw tijdperk energieprestatie. Normalisatie: De wereld op één lijn 1

Verduurzamen zonder eigen geld

Nieuw Kortenoord Tuinwijk Nul op de Meter Woning

ENERGIE 0 IN DE PRAKTIJK KOSTEN EN OPBRENGSTEN EXACT GEMETEN

Presentatie Samen Nul op de meter Veranderingen energie denken. Carl-peter Goossen Ontwerpmanager. 24 maart 2015

Schilindex. Kansen voor energiebesparing met de gebouwschilindicator in de nieuwe NEN 5128 en EPG. Gerrit Jan Kuiper NII

Voor onafhankelijke informatie en advies over:

Info sessie warmtepompen met bodem energie

Hybride warmtepompen Wat, wanneer en hoe?

Edwin Waelput Tempas Bouwmanagement bv Breda DuurSaam cooperatie ua

Ke u ze p l a n e n e rg i e - e n i n stallatieconcept. K e i z e r l i b e l Te r B o r c h 2 9 n o v e m b e r

Energiescan.nu Naam: Adres: Postcode Factuurnr.: Boekel, 6 januari 2016,

SEC. Bouwen zonder gas! Door Heating Solutions International en Smart Energy Concept 2018

System integrator. ing. Ad van der Aa Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs BV

De cijfers worden in GJ (GigaJoule) uitgedrukt. Dit is de eenheid van Warmte. Ter vergelijk, 1 GJ komt overeen met 278 kwh of +/- 32 m3 gas.

Bijlage I Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven. 1 Inleiding

Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. wonen zonder. energierekening

W.2.3 BENG. Bijna energie Neutrale Gebouwen in het Bouwbesluit geregeld. 12 oktober ing. P.J. (Johan) van der Graaf

Energie Index berekening (EI)

Binnenklimaat: energie efficiënte oplossingen besparing door comfort

foto : Project voorbeeld Straat Postcode /plaats Opdrachtgever Telefoon Contactpersoon Agent Rapport Behandeld door Sterk.co

MEMO Invoeren EPA-W in VABI software

KLIMAATGARANT. Bewonershandleiding. Woningen met EnergiePrestatieVergoeding

Energie Index berekening (EI)

Stand van zaken Stadswarmte in Utrecht

Energielabel en Bodemenergie

SPECIMEN. E (zie toelichting in bijlage) Energielabel gebouw. Dit gebouw. Standaard energiegebruik voor dit gebouw. 968,3 MJ/m 2

Duurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over:

Energielabel en Bodemenergie

Is uw huis geschikt voor een warmtepomp?

Pré Wonen Postbus CA HAARLEM Etalage Geprint op : Blekersvaartweg 48 D. galerijwoning

Warmtepompen. Wie, wat, hoe, waar, waarom?

IS UW HUIS GESCHIKT VOOR EEN WARMTEPOMP?

De corporatiedag 2017

Full Electric. Het gas eraf in zowel bestaande bouw als nieuwbouw. Mar Aalders Voorzitter VvE Meijenburg & Den Adelaar

Opwekking duurzame energie en terugverdientijden. Niek Tramper

Energielabel. SKG-IKOB gecertificeerd BRL & BRL

Warmtepompen en zonneboilers

Energietransitie. Bouw op onze kennis

Energiezuinig bouwen; Wat is wat?

Resultaten themagroep Gestapelde bouw - BENG

Aan de slag met verduurzaming van gebouwen

KLIMAATGARANT. Een nieuwe woning in Herwijnen 24 woningen Engelenweide De energie van morgen vandaag in huis

Een nieuwe woning in Rockanje 38 woningen De Lange Stallen

Een nieuwe woning in Zoetermeer NEXUM

A (zie toelichting in bijlage)

Transcriptie:

Ing. Vincent Keppel Accountmanager Vabi Kennissessie: CO 2 neutraal het echte verhaal TIP: Houd pen en papier bij de hand!!!! Ir. Roy Zold Directeur PVM

welke data & welk doel

Vraagstelling corporaties & andere eigenaren: welke data & welk doel Naast de vraag ten aanzien van energielabels wordt steeds vaker verder gekeken dan alleen het energielabel. Op welke manier kunnen de woningen energiezuinig gemaakt worden en op welke manier CO2 neutraal? Wat is de daadwerkelijke besparing ten aanzien van gas en elektra? Is van het net af een mogelijkheid, denk daarbij aan geheel zelfvoorzienende woningen?

Uitdagingen: welke data & welk doel Met alleen een energielabel en standaard maatwerkadvies krijg je gemiddelde besparingen per type woning. Dit is echter ook afhankelijk van: - Locatie en oriëntatie - Bewoners - Vormgeving - Bouw, koudebruggen, et cetera In een jaar zijn er verschillende seizoenen die van invloed zijn op de energiebehoefte. Dit kan effect hebben op de te kiezen oplossingsrichtingen.

Nauwkeurige Oplossingsrichting: welke data & welk doel Koppeling met daadwerkelijke gebruiksgegevens Energievraag en energieopwekking per maand inzichtelijk Koppeling met BIM en andere onderzoeksgegevens om tot gerichte oplossingen te komen. Ontwikkeling achter de schermen We streven er uiteindelijk naar dat met behulp van slimme software, veel beschikbare data en de BIM modellen geautomatiseerd de meest efficiënte oplossingen naar voren komen binnen de van te voren gestelde kaders.

In de praktijk zien wij op dit moment dat: 1. Ketenpartners het heel druk hebben (aannemers, installateurs, adviseurs & ingenieurs) 2. Installaties klakkeloos worden vervangen (geen expertise aanwezig) 3. Kwaliteit van werk niet voldoende is (moeilijk controleerbaar pas na jaren zichtbaar) 4. Ze liever veilig zitten (lees: te grote installaties plaatsen) liever iets te groot, gaat het nooit fout (quote installateur) 5. Berekeningen worden nauwelijks gemaakt (moet goedkoop voor de klant & snel) Gevolg is: 1. Installaties worden 1 op 1 vervangen terwijl dat niet altijd nodig is 2. Installaties zijn te groot en dus te duur 3. Installaties werken niet efficiënt 4. Installaties vragen meer ouderhoud 5. Total life cycle cost is hoger dan nodig, en dus ook de terugverdien tijd (ROI)

Terwijl jullie doel is om: CO 2 uitstoot Energie nota Energie label 1. Woning goed isoleren 2. Installaties vervangen 3. Zonnepanelen plaatsen Investeren

Welke data heeft u (nodig): Standaad - Alle geometrische afmetingen van het huis - Welke Rc-waarde hebben de constructies - Welke U-waarde hebben de ramen - Zijn er aangrenzende panden Installatie informatie - Welke ketel aanwezig - Welke mechanische ventilatie is toegepast - Welke afgifte systemen zijn aanwezig - Welke elektrische apparaten zijn aanwezig - Welke verlichting en waar Jaarlijks werkelijk energie gebruik - Hoeveel gas verbruiken ze per jaar - Hoeveel elektra verbruiken ze per jaar Gezinssamenstelling - Hoeveel mensen woonachtig - Welke leeftijdscategorie Bewonersgedrag - Koken - Douchen - Vakantie - Apparatuur - verlichting Groot aandeel corporatiewoningen is jaren 70 tussenwoning

Welke software is er? EPA W & U Labels woningen + maatwerkadvies Uitkomst is EI-index en energielabel ASSETS Beleidsbeslissingen op voorraadniveau Uitkomst is EI-index en energielabel ELEMENTS (3D) - Warmteverlies berekening Berekent de benodigde capaciteit van de opwekker in kw (in extreme situatie -10 ⁰C) Berekent per ruimte de afmeting van de radiatoren in Wattage - Gebouwsimulatie berekening Berekent werkelijk energieverbruik elk uur van het jaar Berekent werkelijk benodigde capaciteit opwekker Berekent het comfort in een gebouw

Waarom de NTA 8800 in 2020: De NTA 8800 vervangt EPA en EPG In Nederland komt één nieuwe methodiek voor zowel de bestaande bouw als nieuwbouw. Tevens wordt deze methodiek van toepassing voor woningbouw alsmede utiliteitsbouw. Waarom: Zowel de EPA als EPC geeft op dit moment als uitkomst een dimensieloos getal. Met het oog op verduurzamen moet een eerlijke methodiek komen die kijkt naar de trias energetica, ofwel de BENG 1,2, en 3 waarbij een eenheid geïntroduceerd wordt in kwh/m 2 BENG 1 de vraag van energie beperken BENG 2 het gebruik van fossiele brandstoffen beperken BENG 3 een minimaal aandeel hernieuwbare energie (%) (isoleren) (warmtepomp) (zonnepanelen)

Kwaliteitsverklaringen: PAS OP!! Deze rendementen werken alleen bij correct uitgevoerde berekeningen Dat houdt in: 1. Een opwekker die past bij de warmtevraag van de woning 2. Een juiste temperatuur voor de afgifte apparaten (radiatoren) 3. En. Als de warmtepomp het hele jaar voluit aanstaat???? DIT GAAN WE ONDERZOEKEN!!

Huurwoning Heerlen Beschikbare data: 1. EPA-W data 2. Energieverbruik 2016/2017 3. Gezin samenstelling 4. Bewonersgedrag 5. Apparatuur in huis Digital Twin huurwoning Heerlen Energie simulatie gemaakt met alle beschikbare data en bewonersgedrag van het huis. Vabi Vastgoeddata voor Weller Woonstichting Weller is bezig met de implementatie van Vabi Vastgoeddata zodat zij alle informatie omtrent huurhuizen inzichtelijk hebben. Ook worden alle woningen gedigitaliseerd.

Welk advies ga ik vragen bij verduurzamen? Warmteverlies berekening 9650 W Warmteverlies berekening Bedoeld voor: Uitkomst: grootte opwekker & afmetingen radiatoren/vloerverwarming kw & Watt Gebouwsimulatie berekening Bedoeld voor: Uitkomst: bepalen werkelijk energieverbruik, op te stellen vermogen en comfort niveau kwh verbruik, kw installatievermogen, Temperatuur overschrijding Voordelen: Nadeel: simpele voorspelling grootte van warmtepomp risico op te grote installaties niet geschikt voor NOM niet geschikt voor energie berekeningen Voordelen: uitstekende voorspelling verbruik van energie (gas & elektra) werkelijk gemeten en berekend verbruik vergelijken voorkomen van te grote installaties garanties op investering kunnen afgegeven worden risico op slecht comfort te berekenen (bijvoorbeeld bij hoge isolatie waarden) geschikt voor NOM en passief bouwen

Welk advies ga ik vragen bij verduurzamen? Resultaten Digital Twin vs werkelijk verbruik: gebouwsimulatie berekening Gesimuleerd verbruik 2016/2017: Gas 1033,4m 3 x 9,77kWh/m 3 = 10096,32kWh Elektra = 4783,78kWh + Totaal verbruik kwh = 14880,10kWh Werkelijk verbruik 2016/2017: Gas 47642m 3 46481 = 1161m 3 Elektra 125337 120199 = 5138kWh

Welk advies ga ik vragen bij verduurzamen? gebouwsimulatie berekening 5000 W

Conclusie: Bij verduurzamen niet alleen naar EPA & ASSETS data kijken maar ook naar bewonersgedrag en jaarrekening energie. Vraag om garanties van uw doelen aan uw uitvoerende partij. Volg de trias energetica, eerst de vraag van warmte beperken door te isoleren. maar pas op!! goed isoleren kan leiden tot te hoge binnentemperaturen. Bewoners gaan koelen wat tot meer verbruik leidt! Investeer in goed advies voordat u keuzes maakt (liefst een gebouwsimulatie) Waarom: Een te grote warmtepomp is: 1. Duurder in aanschaf ( 5000,- per woning want: 1000,-/kW 5kW vs 10kW) 2. Duurder in onderhoud, Levensduur is ook korter. (te grote verschillen bij vraag van warmte) 3. Hebben een lager rendement (COP 3,0 wordt COP 1,9 bij 10kW en 2,2 bij 5kW & 1,4 bij HT) 4. Zorgen voor een te hogere energierekening (kan zomaar 200,- per jaar meer zijn) 5. CO 2 uitstoot gaat te weinig omlaag (49% reductie in 2030 is het doel) 6. Hebben een nog langere terugverdientijd

Ing. Vincent Keppel Accountmanager Vabi Hartelijk dank voor uw aandacht en Succes met verduurzamen!!! Ir. Roy Zold Directeur PVM