Voor alle leraren Nederlands 'Vergelijkend schema', eindtermen vaardigheden van de 3 graden:, procedures/strategieën en attitudes. 1 Luisteren 1e graad 2e graad 3e graad uiteenzetting leerstofonderdeel mondeling aangeboden ontspannende tekst instructies i.v.m. uitvoeren handelingen reclameboodschappen oproepen en uitnodigingen tot activiteit dialoog, polyloog over school en klas telefoongesprek in discussie uitspraken in media jeugdprogramma's via tv, radio reclameboodschappen uiteenzettingen, probleemstellingen m.b.t. een leerstofonderdeel verslagen van feiten presentaties van informatie - verzameld i.v.m. een bepaalde opdracht - persoonlijke ervaringen instructies activerende boodschappen in een probleemoplossende discussie standpunten en meningen in media en multimediaal informatieve programma's, journaals praatprogramma's, interviews uiteenzettingen, probleemstellingen m.b.t. leerstofonderdeel en schriftelijk kunnen weergeven informatieve teksten verslagen feiten en ervaringen activerende boodschappen in een probleemoplossende discussie persuasieve tekst: standpunt, mening via diverse media en multimediaal diverterende (praatprogramma's), informatieve, persuasieve teksten, activerende boodschappen
procedures en strategieën: lln. kunnen de geschikte luisterstrategieën (oriënterend, zoekend, globaal en intensief) toepassen n.a.v. hun luisterdoel, achtergrondkennis en tekstsoort. de lln. hebben weet van volgende communicatiebevorderende middelen, d.i. ze kunnen ze op hun niveau toepassen: luisterdoel aanwijzingen binnen de communicatiesituatie gebruiken bij planning, uitvoering van en bij reflectie over luistertaken kunnen de lln.: bij planning, uitvoering van en bij reflectie over luistertaken kunnen de lln.: luister- en tekstdoel luister- en tekstdoel hun voorkennis inzetten voorkennis inzetten: kennis van context, principes van woordvorming en woordenboek aandacht concentreren onderwerp, hoofdgedachte identificeren onderwerp, hoofdgedachte identificeren belangrijke informatie noteren gericht informatie selecteren gericht informatie en ordenen selecteren en ordenen vragen stellen bij onduidelijkheid bijkomende informatie bijkomende info vragen vragen inhoudelijke en functionele inhoudelijke en relaties tussen tekstonderdelen tussen tekstonderdelen functie van bijgeleverde taalgebruik spreker inschatten aandacht voor non-verbaal gedrag functie van bijgeleverde taalgebruik spreker inschatten aandacht voor non-verbaal gedrag attitudes de lln. ontwikkelen binnen gepaste communicatiesituaties de bereidheid om - te luisteren, een onbevooroordeelde luisterhouding aan te nemen, een ander te laten uitspreken; - te reflecteren over de eigen luisterhouding; - het beluisterde te toetsen aan eigen kennis en inzichten.
2 Spreken / gesprekken voeren vragen en antwoorden m.b.t. een leerstofonderdeel instructies uitnodigingen tot deelname aan activiteit in (telefoon)gesprekken inlichtingen geven en erom vragen mededelingen: in klas, m.b.t. klasgebeuren - informatie verzameld m.b.t. bepaald thema - gevoelens, gewaarwordingen, verwachtingen aan gedachtewisseling in klas, deelnemen, standpunt innemen en formuleren vragen stellen + beantwoorden m.b.t. leerstofonderdelen instructies: spel en apparatuur in (telefoon)gesprekken inlichtingen, aanvragen, klachten / bezwaren i.v.m. schools functioneren en vrije tijd presenteren: informatie verzameld m.b.t. bepaalde opdracht; gevoelens, persoonlijke ervaringen en interesses beschrijven: routes, situaties, personen verslaan: gebeurtenis in gedachtewisseling: standpunten, meningen, oplossingswijzen voor problemen uiteenzetten /formuleren vragen stellen en beantwoorden m.b.t. leerstofonderdelen instructies geven rechtstreeks of d.m.v. de telefoon inlichtingen vragen, aanvragen doen, klachten / bezwaren presenteren: - gedocumenteerde informatie - gevoelens in gepast register - - persoonlijke ervaringen sollicitatiegesprek voeren in gedachtewisseling, discussie: standpunt / mening of oplossingen voor problemen uiteenzetten en motiveren activerende boodschappen activerende boodschappen procedures en strategieën de lln. hebben weet van volgende communicatiebevorderende middelen, zo dat ze die op hun niveau kunnen toepassen spreekdoel informatie verzamelen spreekplannetje opstellen de lln. kunnen bij planning en uitvoering van en bij reflectie op spreektaken: spreek-+ gespreksdoel, publiek beschrijven, voorkennis inzetten gericht info selecteren en verwoorden; bijkomende info vragen de lln. kunnen bij planning en uitvoering van en bij reflectie op spreektaken: spreek- en gespreksdoel, zich een beeld van publiek vormen, voorkennis inzetten gericht info selecteren en verwoorden; bijkomende info vragen
bedoeling: duidelijk formuleren hun taalgebruik aanpassen hun taalgebruik aanpassen inhoudelijke en functionele relaties ts. tekstonderdelen en verwoorden gebruiken non-verbaal gedrag observeren en verwoorden adequaat reageren op inbreng van gesprekspartner(s), gespreksconventies hanteren: beginnen, onderbreken, gaande houden + afsluiten argumenten herkennen, aanbrengen inhoudelijke en ts. tekstonderdelen en verwoorden gebruiken non-verbaal gedrag inschatten en inzetten adequaat reageren op inbreng van gesprekspartners gespreksconventies hanteren: beginnen, onderbreken, gaande houden + afsluiten argumenten herkennen, aanbrengen attitudes: de lln. zijn bereid om te spreken; AN te spreken, en een kritische houding aan te nemen tegenover eigen spreek-, en gespreksgedrag. 3 Lezen schema's en tabellen ondertiteling bij informatieve en ontspannende tv-programma's schema's en tabellen onderschriften bij informerende en diverterende programma's studieteksten studieteksten, notities teksten met studiedoeleinden fictionele teksten fictionele teksten (cf. literatuur) fictionele teksten (cf. literatuur) brieven schriftelijke oproepen tot actie: instructies reclameteksten en advertenties informatieve teksten, incl. infobronnen zakelijke brieven instructies, gebruiksaanwijzingen reclameteksten en advertenties informatieve teksten, infobronnen in gedrukt en elektronisch, van praktische + encyclopedische aard activerende teksten: instructies reclame, advertenties niet-fictionele teksten: informatieve teksten, infobronnen, schema's en tabellen; verslag uiteenzettingen formulieren, administratieve tekst
tijdschriftartikelen verslagen recensies hyperteksten persuasieve tekst: opiniestuk, betoog hyperteksten procedures en strategieën leesdoel aanwijzingen binnen communicatiesituatie gebruiken aandacht concentreren gericht informatie zoeken leesstrategie kiezen: oriënterend, zoekend, globaal en intensief - lees- + tekstdoel - voorkennis inzetten - functie van beeld + opmaak in tekst herkennen - onderwerp + hoofdgedachte aanduiden - structuur van tekst in grote lijnen aanduiden - inhoudelijke + tussen tekstonderdelen - tekstsoort - lees- + tekstdoel - voorkennis inzetten - functie van beeld en opmaak in een tekst herkennen - onderwerp en hoofdgedachte aanduiden en parafraseren - inhoudelijke en tussen tekstonderdelen - inhouds- en vormconventies van taal verzorgen onduidelijke passages herlezen bij niet bekende woorden: context bevragen. woordenboek raadplegen strategieën aanwenden om aan onbekende woorden betekenis toe te kennen: - gebruik van context - voorkennis van taal en wereld - principes van woordvorming - woordenboek strategieën aanwenden om aan onbekende woorden betekenis toe te kennen: - gebruik van context, - eigen voorkennis - principes van woordvorming - woordenboek attitudes: de lln. zijn binnen gepaste situaties bereid om te lezen en te reflecteren over de inhoud van een tekst; om strategieën toe te passen; om verkregen informatie aan eigen kennis en inzicht te toetsen; om lezend informatie te verzamelen over een bepaald onderwerp; om hun persoonlijk oordeel over bepaalde teksten te formuleren.
4 Schrijven in een voorgestructureerd kader notities nemen formulieren invullen notities nemen tijdens een les relevante formulieren een oproep, uitnodiging uitnodigingen, affiches uitnodigingen instructies instructies instructies een informatief stuk antwoorden op vragen over op school verwerkte inhouden vragen om inlichtingen agenda + planning een verslag over een gegeven schoolse opdracht verslagen samenvattingen + schema's van studieteksten sollicitatiebrief voor vakantiejob zakelijke brieven lezersbrieven recensies verslagen schema's en samenvattingen van gelezen en beluisterde informatie en studieteksten sollicitatiebrieven en cv's zakelijke brieven gedocumenteerde en beargumenteerde teksten
procedures, strategieën bij planning, uitvoering, beoordeling van schrijftaken kunnen leerlingen - schrijfdoel - informatie verzamelen - schrijf plan opstellen - woordenboek gebruiken - eigen tekst reviseren - schrijfdoel(en) - publiek beschrijven - schrijfstrategie toepassen - voorkennis inzetten, gericht informatie zoeken, ordenen en verwerken - logische tekstopbouw creëren met aandacht voor inhoudelijke + - eigen tekst reviseren - inhouds- en vormconventies van taal verzorgen - gebruikmaken van ICT - schrijfdoel - bedoeld publiek - tekstsoort - voorkennis inzetten, gericht informatie zoeken, ordenen en verwerken - logische tekstopbouw creëren aandacht voor inhoudelijke en - eigen tekst reviseren - inhouds- en vormconventies van taal verzorgen - lay-out verzorgen - correct citeren; bronvermelding - gebruikmaken van ICT attitudes binnen gepaste situaties zijn de lln. bereid om te schrijven, schriftelijk informatie te verstrekken, te reflecteren over hun eigen schrijven / schrijfproces; taal indeling, spelling, handschrift en lay-out te verzorgen.