Relicten uit Operatie Dynamo 24 februari 2011 Histories Leslie Jr. Verpoorte Dank zij een oproep van Guy Opsomer namen we afgelopen dinsdag deel aan een historische gidsbeurt op het strand van Zuydcoote. De uitstap was een initiatief van de Groupement des Amis de Bray-Dunes. Deze vereniging is, zoals de naam het enigzins laat vermoeden, begaan met het algemeen belang van het patrimonium van Bray-Dunes, buurgemeente van De Panne. De bijzonder gedocumenteerde gidsbeurt bracht ons nagenoeg 71 jaar terug in de tijd. We noteren 29 mei 1940, Operatie Dynamo draait op kruissnelheid. Deze gewaagde operatie kreeg de naam Dynamo omdat de evacuatie gepland werd in de dynamokamer van het marinehoofdkwartier onder het kasteel te Dover. De gehele operatie werd georganiseerd door Vice-Admiral Sir Bertram H. Ramsay, de armada bestond uit een gecombineerde vloot van 40 Britse en Franse torpedobootjagers met daarnaast mijnenvegers, patrouilleschepen, vrachtschepen, plezierboten en honderden privé-bootjes die al dan niet vrijwillig dienst deden. Deze actie die bij de Britten geboekstaafd staat als The Miracle of Dunkirk was aanvankelijk bedoeld om de Britse expeditionaire troepen in Duinkerke te evacueren. Gedurende 9 dagen, van 26 mei tot 4 juni 1940, evacueerde deze armada van meer dan 900 schepen 338.226 militairen, voor het merendeel Britten en 123.095 Fransen, van op de stranden tussen Duinkerke en De Panne. Tijdens de evacuatie vochten delen van de British Expeditionary Force en het Frans leger een hevige strijd tegen het oprukkende Duitse leger ter behoud van de verdedigingslijn rond de evacuatiezone. Tijdens de evacuatie werden zo n 50.000 voertuigen achtergelaten en werden 35.000 voor het overgrote merendeel Franse soldaten niet geëvacueerd. De Britten verloren 235 schepen in de operatie.
Een van die schepen, de PS Crested Eagle gingen we vandaag onder ruime belangstelling gaan exploreren. Het stralende winterzonnetje bezorgde ons mooie beelden van dit oorlogsmonument die we op bijgaande foto hier de haven van Felixtowe in 1932 zien binnen stomen.
De Crested Eagle, gebouwd in 1925 op de scheepswerven van Samuel White of Cowes, was een van de allereerste pakketboten die vooruit gestuwd werd door een schoepenrad aangedreven via een stoommachine die onder druk gebracht werden door ontbranding van stookolie. De moderne, ranke 18 knopen snelle boot werd aanvankelijk ingezet op de lijn London Ramsgate. Om feilloos aan de Old Swan Pier in London te kunnen aanleggen was de schoepenradstomer (Paddle Steamer) voorzien van een scharnierende mast en telescopische schouw, die hem toeliet probleemloos onder de Londense bruggen door te varen. Volgens Kapitein F.G. Cole was de stomer bij de Londenaars gekend als de Greynound of the River. Op 28 mei 1940 stak het vaartuig het kanaal over via de relatief veilige Y-route en ankerde zich de volgende morgen voor De Panne, alwaar hij al spoedig de opdracht kreeg om aan het oostelijke havenhoofd van Duinkerke aan te meren. Omstreeks 18 uur verliet de stomer met zijn menselijke lading de zwaar bestookte haven en zette opnieuw koers richting De Panne. Net voorbij Malo-les-Bains werd de Crested Eagle aangevallen door een sectie Stuka s, een eerste bom trof geen doel. De tweede bom was een voltreffer die insloeg tussen de schouw en de machinekamer. De nabij gelegen destroyer HMS Verity sommeerde de Crested om te stoppen teneinde de troepen over te zetten, doch de inmiddels onbestuurbaar geworden boot vervolgde zijn route. Inmiddels hadden twee andere inslaande bommen de oliereservoir getroffen die omstreeks 18h30 de houten opbouw van t schip in lichte laaie zetten. Het lukte de kapitein om de laaiende boot te laten stranden voor Zuydcoote. Tijdens dit maneuver ontvlamde de gehele olievoorraad, de daaraan gepaard gaande explosie eiste 300 levens. De lijdensweg van de opvarenden was nog niet voorbij, de nagenoeg 200 overlevenden die al dan niet zwaar gewond op het wateroppervlak zwalpten werden op gruwelijke wijze bestookt door vijandelijk mitrailleurvuur van de laag overscherende Stuka s. Het lot van de Crested en talrijke onfortuinlijke strijders was bezegeld, meer dan 300 slachtoffers lieten het leven bij deze aanval, De gapende karkas van
de eens zo trotse Crested Eagle is een der vele stille getuigen uit W.O.2, het wrak rust voor eeuwig op het strand van Zuydcoote, als blijvend litteken van een zwarte passage uit de moderne geschiedenis. De karkas eind WO 2 en op 22-02-2011
Onderstaande afbeelding uit sept. 1925 toont ons het kloppende hart van de Crested Eagle. De prachtige techniek van de diagonale schoepenrad-motoren die het vaartuig met een topsnelheid van 18,5 knopen vooruit stuwden. De stoom voor het Wallsend-Howden lage druk systeem werd gegenereerd door twee individuele boilers die werkten via het principe van olieverbranding.
Huidige troosteloze aanblik van de restanten van de stoomketels, ook van het stuwend onderdeel van deze snelle pakketboot blijft enkel een skelet van aftakelend staal over. De tand des tijds knaagt gestaag verder aan dit telkens weer verrijzende soldatengraf. 5 mei was Operatie Dynamo een feit, de onmisbare evacuatie eiste naast talrijke jonge mensenlevens zijn weerzinwekkende pagina s in de geschiedenisboeken op. De stranden en straten tussen Duinkerken en De Panne vertoonden een panisch schrijnende aanblik van inderhaast achtergelaten militair materiaal.
Een leerzame historische gidsbeurt die ons onderdompelde in de harde realiteit waartoe het mensdom in staat is! Het stemt tot nadenken, op talrijke monumenten opgetrokken in franse witsteen lezen we..
Heden ten dage blijven het hoopvolle woorden, wachtend op begrip. Enigzins onder de indruk van t historische zinloze geweld verlieten we deze ooit zo onheilspellende plaats. Hoewel er nog slechts weinig Dunkirk-veterans in leven blijven, steeds zullen de Dynamo-stranden een oord van bezinning voor hun familieleden zijn, die via een bezoek aan deze relicten hun overleden vader, oom of kennis komen eren. Moge HUN gedachtenis eeuwig leven.